📕 معرفی کتاب: 🖇 اندیشه دینی معاصر رویکردها و چالش‌ها ✏️ مؤلف: جمعی پژوهشگران به کوشش حسن پویا 📌 مرکز انتشار: تهران: مؤسسه فرهنگی دین‌پژوهی بشرا،1395 🟩 مجموعه آثار اندیشه دینی معاصر در صدد ارائه نواندیشی دینی از منظر آموزه‌های دینی که به رویکرد نوین با توجه ضرورت‌ها و نیازهای امروز جامعه تلاش می‌کند پرسش‌ها و دغدغه‌های دین‌پژوهان را مستدل و مستند به مبانی دین پاسخ دهد. نواندیشی دینی از منظر دینی امری است مطلوب و از منظر تاریخی شیوه متفکران اسلامی است و به نظر می‌رسد رسول خدا آنجا که فرمود «فرب حامل فقه إلی من هو افقه» 🟩 بر این مطلب تأکید فرموده‌اند پژوهشکده اندیشه دینی معاصر تلاش نموده است که با همکاری اساتید و صاحب‌نظران مطالب نواندیشانه را در حوزه دین‌پژوهی تولید نموده در اختیار پژوهشگران و دین‌پژوهان قرار دهد کتاب حاضر «اندیشه دینی معاصر رویکردها و چالش‌ها» اولین دفتر از مجموعه آثار دین‌پژوهی نواندیشانه است که دربردارنده گفتارها و نوشتار‌های است که بر اساس نواندیشی دینی شکل‌گرفته است گویندگان و نویسندگان این اثر عقیده دارند که مواجهه با چالش‌های پیشروی دین با احاله به تعبد یا تحلیل‌های برون دینی راه صواب نیست چنان که به‌رخ‌کشیدن دیدگاه‌های مشهور آن را بر سر دیدگاه نو کوبیدن، نشان از تدین و پایبندی دینی نیست. محتوای این کتاب را چهار گفتار و دوازده مقاله در قالب سه بخش سامان‌دهی شده است بخش یکم شامل گفتارها است گفتار اول معنا و مبنای جمهوری اسلامی، سخنرانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمد خاتمی گفتار دوم، نواندیشی دینی و مسائل آن پرسش‌ها و پاسخ‌ها آیت‌الله سید محمدعلی ایازی گفتار سوم، فقه دولت مدرن، مرحوم دکتر داود فیرحی، گفتگو و پرسش پاسخ جمعی پژوهشگران حوزه نواندیشی دینی و آسیب‌شناسی استناد به حدیث در حوزه مسائل اجتماعی، پرسش‌وپاسخ جمعی محققان و پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی مجموعه مطالب پیش‌گفته بخش یکم را تشکیل می‌دهد. جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/moarefi-ketab-andishe-dini-oaser/ #اندیشه_دینی #چالش #رویکرد #معرفی_کتاب #حسن_پویا 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa

💠 مسئله حجاب تقابل تکلیف شرعی با حق شهروندی در آیینه فقه 🎙 استاد علی‌اکبر سیفی مازندرانی ✂️ برش هایی از متن: 🔸 حجاب بانوان از ضروریات مسلم دین اسلام و صریح آیات شریفه قرآن است.از اولین و مهم‌ترین وظیفه قوه قضائیه دفاع از این حکم ضروری دین خداست، لذا اقدام شایسته دادستان محترم مشهد در صدور حکم منع از ارائه خدمات اداری و بانکی به زنان بی‌حجاب و بدحجاب گامی در جهت انجام رسالت نبی مکرم و اقامه دین الهی است پشتیبانی از صدور چنین احکامی وظیفه شرعی علما و فقها و مؤمنین است .اینجانب بر حسب تکلیف شرعی، خود را موظف به تحسین این اقدام خداپسندانه و تشکر از دادستان محترم مشهد می‌دانم، و همچنین لازم می‌دانم به همه مسئولین قوه قضائیه توصیه نمایم؛ در انجام این رسالت الهی اهتمام داشته باشند. جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/hejab-taqabol-taklif-shari/ #تقابل #تکلیف #حجاب #حق_شهروندی #فقه #علی_اکبر_سیفی_مازندرانی 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa

💠 شاخص های عملی حکمرانی مشروع 🎙 استاد محمود شفیعی ✂️ برش هایی از متن: 🔸 اینکه اولویت یک حکومت اسلامی در هنگام حکمرانی چه چیزی باشد، قبل از هر چیز باید از قرآن، روایات، سیره نبوی و علوی استخراج گردد. بر این اساس، به نظر می آید، عهدنامه مالک اشتر، همان نامه ۵۳ امام علی ع به عنوان مرامنامه لازم الاجرا برای حکمرانی اسلامی، در دسترس ترین سند معتبر دینی است که هم اینک برای کاهش اختلاف شدید پیدا شده در میان مدافعان جمهوری اسلامی، باید حاکمان امروز آن را معیار حکمرانی قرار دهند. 🔸 در این صورت باید دید که در آن سند سیاسی گرانمایه و ماندگار علی ع، از حاکم مسلمان غیرمعصوم، وضعیتی که شیعه در دوره غیبت با آن مواجه است، چه انتظاری داشته است. علی ع در آن پیمان نامه حکومتی، چه سیاستهایی را از حاکم غیرمعصوم خواسته است در اولویت قرار دهد؟ 🔸 عمل به ظواهر شریعت را در اولویت قرار داده یا انتشار عدالت همه جانبه در جامعه را؟ مبارزه با مستکبرین عالم را مقدم شمرده یا استقبال از صلح طلبی را؟ جامعه امنیتی را مورد سفارش قرار داده یا جامعه امن و ایمن را؟ فضای بسته را سفارش کرده یا جرئت دادن مردم بر انتقاد از حاکمان را؟ جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/shakhes-haye-elmi-hokmrani/ #حکمرانی #شاخص #مشروع #حکومت_اسلامی #محمود_شفیعی 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en

💠 پاسخ دکتر غلام علی معصومی نیا بر دیدگاه اقتصادی دکتر محمد رضا یوسفی 🎙 استاد غلامعلی معصومی نیا 🎙 استاد محمد رضا یوسفی ✂️ برش هایی از متن: بسم‌الله الرحمن الرحیم 🔺 تذکر: مطالب این نوشتار در دو قسمت ارائه می‌شود: 🔺 قسمت اول: جواب مطالب عمومی 🔺 قسمت دوم: مطالب تخصصی در مورد نهادگرایی (به دلیل اینکه برای عموم ملال‌آور نباشد.) 🔺 قسمت اول: جواب مطالب عمومی: 🔺 برادر گرامی جناب آقای دکتر محمدرضا یوسفی در مورد نکاتی که بنده در حاشیه بر نوشتار ایشان نوشته‌ام به‌صورت مفصل و موردبه‌مورد مطالبی را بیان فرموده‌اند. لازم می‌دانم در همین ابتدا عرض کنم که از بیش از سی‌سال قبل که بنده توفیق هم‌کلاسی بودن با ایشان را داشته‌ام تاکنون جز صمیمیت امر دیگری بین ما حاکم نبوده و نیست و همین امر دلیل آن است که اگر بحثی مطرح می‌شود معلول دغدغه‌های مشترک و به‌منظور رسیدن به راهکارهای مؤثر برای حل مشکلات و رسیدن به اهداف متعالی نظام اقتصادی اسلام است. گرچه در مورد عمده موارد نوشتار ایشان نکات زیادی وجود دارد اما هم به‌خاطر عدم تطویل و هم به علت پرهیز از شبهه جدال منهی عنه تنها به چند مورد که با مصالح نظام اسلامی و اقتصاد اسلامی ارتباط بیشتری دارد اشاره می‌شود: 🔺 وجود مشکلات و ریشه های اقتصادی و غیر اقتصادی آن در اقتصاد ایران روشن است و نیاز به اثبات ندارد، اما نوع رویکرد در مواجهه با آن مهم است. گاه مشکلی مطرح می شود و با توجه به فرصتها و امکانات موجود به دنبال ریشه یابی و ارائه راه حل برای آن هستیم، طبیعتا این رویکرد، منصفانه و قابل تحسین است. اما گاهی انبوهی از مشکلات را ردیف کرده و نکات مثبت را که کم هم نیستند کنار می گذاریم. این رویکرد بیشتر برخاسته از نگاههای تنگ سیاسی و طبعا قابل انتقاد است‌. 🔺 در نوشته جناب آقای دکتر یوسفی آمده اقتصاد ایران اقتصادی رانتی، انحصاری و دلالی است که نتیجه مستقیم حلقه بسته سیاست است. نتیجه حاکمیت غیر پاسخگو، ریل‌گذاری سیاسی و اقتصادی است که به سرمایه‌داری رفاقتی منجر می‌شود. سرمایه‌داری رفاقتی موجب نابرابری شدید، گسترش فقر و شدت یافتن فقر در جامعه شده و اقتصادی فاسد و ناکارآمد پدید می‌آید ... حتی بسیاری از مراکز جهانی که نگاه عداوت آمیزی به ما دارند این‌گونه سیاه‌نمایی نمی‌کنند. جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/pasekh-drmasominia-bar-didgah-eqtesadi-dr-moammad-yousefi/ #اقتصاد #پاسخ #دیدگاه #غلامعلی_معصومی_نیا #محمدرضا_یوسفی 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en

💠 غالی گری تاریخی وافراط گرایی امروز 🎙 استاد رسول جعفریان ✂️ برش هایی از متن: 🔻 «غلو» و در جریان غالیان چگونه تعریف می شوند و چگونه پدید آمد؟ 🔻 غلو که جوش آوردن و از حد خارج شدن است، یک تعریف کلی دارد که عدول از حق به سمت افراط است. نتایج هم دادن نسبت هایی است که اساس آن را غلو تشکیل می دهد، یعنی افراط به سمت بالا. اساس این غلو نسبت ربوبیت دادن به انسانها در کنار خداوند است. 🔻 جریان غالیان، جریان تندرویی که به نام غلو و غلات شناخته می شود، بیشترین آسیب را به تشیع رساند و مهم ترین خطر تلقی می شد. به اجمال باید عرض کرد، اگر مبارزه مستمر امامان با این غالیان نبود، آنان بر کلیت جامعه تشیع غلبه کرده و اساس آن را مخدوش کرده بودند. حتی با وجود این مبارزات، باز هم غالیان توانستند بخش هایی از جامعه شیعی را با خود همراه کرده و از راه بدر کنند، حرکتی که تا به امروز آثارش برجای مانده است. نخستین بار در خود قرآن روی این حقیقت تأکید شده است که در برخی از ادیان، جریان غلو غلبه یافته است. این ایرادی بود که خداوند به مسیحیان داشت، آنجا که فرمود: یا أَهْلَ الْکِتابِ لا تَغْلُوا فی‏ دینِکُمْ وَ لا تَقُولُوا عَلَی اللَّهِ إِلاَّ الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسیحُ عیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقاها إِلی‏ مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ لا تَقُولُوا ثَلاثَةٌ انْتَهُوا خَیْراً لَکُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلهٌ واحِدٌ سُبْحانَهُ أَنْ یَکُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ کَفی‏ بِاللَّهِ وَکیلا (نساء:‌171). 🔻 در این آیه، خداوند اهل کتاب را از غلو در دین پرهیز داده است. اولا در باره خدا، فقط آنچه حق یعنی درست است گفته شود. دیگر این که مسیح پسر خدا نیست، بلکه فرزند مریم و رسول خدا و کلمه ای و روحی است که خداوند به مریم القا کرده است، بنابرین و در نتیجه سخن گفتن از سه خدا (یا اب و ابن و روح القدس) نادرست است. باز تأکید می کند که خداوند فرزندی ندارد و آنچه در آسمانها و زمین است متعلق به اوست. جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/qaligaraii-tarihki-va-efrati-garaii-emroz/ #افراط #تاریخ #غالی_گری #رسول_جعفریان 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en

💠 از علمی که کنیز است چه توقعی می‌توان داشت؟ 🎙 استاد مهراب صادق نیا ✂️ برش هایی از متن: 🔸 برای انجام مصاحبه با داوطلب‌های دکتری دور یک میز نشسته‌ایم. پس از هر مصاحبه سرمان را به نشان تأسف تکان می‌دهیم و می‌گوئیم چرا سطح علمی داوطلب‌ها تا این اندازه بد است. سعی می‌کنیم توقع‌مان را پائین بیاوریم و سؤال‌های ساده‌تری بپرسیم ولی وضع خراب‌تر از این حرف‌ها بود. به ندرت می‌توانستند یک خط انگلیسی یا عربی بخوانند، یا بدیهی‌ترین مسائل علمی در رشته‌ی خود را توضیح دهند. هر کس از ما این افتِ نگران‌کننده را به جایی ربط می‌داد و من فکر می‌کنم دست‌کم بخشی از ماجرا به از بین رفتن ماهیّت علم در کشور ما بر می‌گردد. الاهیات‌دان‌های قرون وسطای مسیحی ترس‌شان از فلسفه را پشت شعار "فلسفه کنیز الاهیات" است پنهان کردند. برای‌ش مستندات کتابِ مقدّسی هم آوردند و گفتند روایت هاجر و ساره روایتی نمادین از رابطه‌ی فلسفه با الاهیات است. به باور آن‌ها هاجر کنیز مصریِ ماجرای حضرت ابراهیم، نماد فلسفه است و ساره نماد الاهیات، و آن‌گونه که هاجر در خدمت ساره بود، فلسفه هم باید در خدمت الاهیات باشد. همین باعث شد که توماس آکوئینی به پیروی از پیتر دامیان استدلال کند که عقل باید در خدمت ایمان باشد. این شعار البته توانست هیاهوی دشمنی فلسفه و الاهیات را به یک آشتی نسبی تبدیل کند؛ آشتی‌ای که بعدها نه فیلسوفان را راضی نگه داشت و نه الاهیات‌دان‌ها. 🔸 چند قرن بعد، شعار فلسفه کنیز الاهیات است، البته نه با این وضوح، تبدیل شد به "علم کنیز الاهیات است." شماری از الاهیات‌دان‌ها به دنبال هژمونی علم تجربی برآن شدند که بگویند علمِ وحشی را می‌توان چونان فلسفه‌ی قرون وسطی رام کرد و به پیش‌خدمتی الاهیات در آورد، غافل از این که نه علم ساده رام می‌شد و نه علمِ سر به راه علم به شمار می‌آید. تمامِ هنر علم به همان وحشی بودنش هست. علمی که الاهیات‌دان بر آن دهنه بزند و بر گُرده‌اش بنشیند نه علم است و نه الاهیات؛ نه دانشگاه را راضی می‌کند و نه کلیسا را. حکایت علم و الاهیات در جهانِ مسیحی به این‌جا فرجام نیافت و هم‌چنان باقی‌ست. جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/az-elmi-ke-kaniz-ast-che-tavaqoii-mitavan-dasht/ #توقع #علم #کنیز #مهراب_صادق_نیا 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en

💠 تقسیم‌بندی دارالاسلام و دارالکفر مبنای قرآنی ندارد 🎙 استاد یوسف خان محمدی ✂️ برش هایی از متن: 🔻روشی که شهید صدر با عنوان تفسیر موضوعی قرآن مطرح کرده است ما هم با این روش باید سراغ قرآن رفته و از آن استنطاق و هدایت‌های قرآنی را دریافت کنیم. 🔻 خان‌محمدی بیان کرد: قرآن کتاب هدایت برای بشر است نه کتاب خاص سیاسی و یا امنیتی و صلح ولی آیاتی در قرآن است که می‌توان از آن نظریه ارائه کرده و در زندگی به کار ببریم. بنابراین در قرآن نظریه صلح و امنیت نداریم ولی با بررسی اجتهادی می‌توان نظریاتی متناسب با وضع امروز استنباط کنیم؛ علامه طباطبایی هم به این دلیل فرموده است هر دو سال یک‌بار باید تفسیر داشته باشیم. 🔺 اصالت در اسلام با صلح است 🔻 استاد دانشگاه مفید در ادامه با بیان اینکه در اسلام اصالت با صلح و واژه صلح در قرآن آمده است، تصریح کرد: تعابیری چون وَالصُّلْحُ خَيْرٌ، وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ و ... مؤید این ادعاست؛ البته صلح از منظر قرآن باید عادلانه باشد، یعنی میان صلح و عدالت، رابطه مستقیم وجود دارد و زمانی صلح واقعی رخ می‌دهد که عادلانه باشد. 🔻 استاد دانشگاه مفید با بیان اینکه صلح ابتدا در سطح ملی و بین مسلمانان و هم با غیرمسلمانان مطرح شده است، تصریح کرد: علاوه بر واژه صلح، واژه سلم هم در قرآن آمده است و این هم دلالت‌کننده بر صلح است. قرآن کریم فرموده است: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ؛ براساس این آیه، داخل شدن به صلح و آرامش یکی از نتایج عبادت و رابطه با خدا است. جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/taqsimbandi-daroeslam-va-darolfekr-mabani-qourani-nadard/ #اسلام #تقسیم_بندی #دارالاسلام #دارالفکر #صلح #قرآن #یوسف_خان_محمدی 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en

💠 امام محمد باقر(ع) و تئوریزه کردن اصول فکری تشیع 🎙 استاد عظیم محمودآبادی ✂️ برش هایی از متن: 🔹 چنانکه می‌دانیم پیامبر اکرم مرجعیت دینی و سیاسی را در خاندان خود منحصر کرد اما با تحولات پس از رحلت ایشان این مرجعیت در میان قاطبه امت، نادیده و ناشنیده گرفته شد. در حوزه سیاسی البته وضعیت تا حدودی روشن بود و در آخرین دهه‌های منتهی به عصر امام باقر، کسانی که بر مسند پیامبر نشسته بودند، به واسطه شهرت دشمنی‌‌های دیرینه‌شان با اسلام، لازم نمی‌دیدند که حتی به ظواهر شرع، ملتزم باشند و بدون ‌رودربایستی آنچه می‌خواستند را انجام می‌دادند. چنانکه در بحث تعیین حاکم نیز نیازی نمی‌دیدند حتی به سیره خلیفه دوم و مبتنی بر شورا عمل کنند بلکه قدرت را همانند حکوت‌های سلطنتی از شاخه سفیانی به شاخه مروانی دست به دست و از پدر به پسر منتقل می‌کردند. 🔹 اما در مورد مرجعیت دینی وضعیت به این سادگی نبود. هرچند پس از رحلت پیامبر با اصل قرار دادن اهداف سیاسی و توسعه حکومت از طریق فتوحات و همچنین سرازیر شدن ثروت‌های هنگفت به مدینه‌النبی و روبه‌راه شدن وضعیت اقتصادیِ بسیاری از صحابه، دغدغه‌های دینی و شرعی به حاشیه رفته بود و حتی در برابر بدعت در مناسک و عبادات از سوی صاحب منصبان رسمی نیز کم‌ترین حساسیتی وجود نداشت. اما چنانکه اشاره شد با تلاش چهار امام نخست شیعه در مرحله اول، از اضمحلال اصل دین و تباه شدن اساس شریعت جلوگیری و این وضعیت تا حدود زیادی بازسازی شد. اما بازسازی حساسیت‌های دینی در جامعه، طبعا وجود مرجعیت دینی را اقتضا می‌کرد که در اختلاف فهم دینی بتواند محل رجوع آحاد باشد و این مرجعیت، نمی‌توانست از آنِ حاکمان و امرا باشد. چراکه اساسا خلفا چنین جایگاهی را در نزد عامه نداشتند و البته خود آنها نیز چنین ادعایی را مطرح نکرده بودند. 🔹 از طرف دیگر مردم برای فهم دین چه به لحاظ اعتقادی و چه به لحاظ فقهی نیازمند رجوع به کسانی بودند که قول‌شان حجت شرعی باشد. این همان چیزی بود که رسول خدا پیش‌بینی‌اش را کرده و برایش تدبیری اندیشیده بود که در مسیر بازگشت از حجه‌الوداع آن را به گوش عموم امت خود رساند. 🔹 اما امت به هر دلیل بر کنار نهادن آن تدبیر اجماع کردند. هرچند تدبیر پیامبر که بنابر اعتقاد شیعه مبتنی بر دستور خداوند و صراحت وحی بود – «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاس؛ ى پیامبر، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، ابلاغ کن؛ و اگر نکنى پیامش را نرسانده‌اى. و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد»(4) – نادیده انگاشته شد اما صورت مساله پاک نشد و همچنان به قوت باقی بود؛ آن صورت مساله عبارت بود از اینکه فهم چه کسی در آموزه‌های پیامبر و تفسیر قرآن حجت است؟ خلفا که مطلقا از چنین استحقاقی برخوردار نبودند و چنان که اشاره شد خودشان نیز چنین جسارتی نکردند که مدعی مرجعیت دینی باشند. منصوبان پیامبر (ائمه اطهار) هم که شدیدا در انزوا قرار داشتند و جامعه از بهره‌مندی نظر ایشان محروم شده بود و البته حاکمان و امرا نیز از مطرح شدن نام ایشان به عنوان اوصیا و وارثان علم نبی(ص) شدیدا احتراز می‌کردند. در این شرایط وقتی اختلافی پیش می‌آمد در فهم فلان حکم از شرع یا تفسیر آیه‌ای از قرآن، مشخص نبود که معیار کجاست و سخن چه کسی حجت است؟ جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/imam-mohammad-baqer-teorizekardan-osol-fekri-tashaio/ #اصول #تئوریزه #تشیع #محمدباقر #عظیم_محمود_آبادی 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en

💠 حوزه ی قم و نجف ، غروب و طلوع ! 🔺 یادداشتی کوتاه از سفری کوتاه به عراق 🎙 استاد مسعود بحرینی ✂️ برش هایی از متن: 🔸 فضای امنیتی و بعضا تنگ نظرانه حاکم، حتی بر ساختارهای علمی و فرهنگی در ایران اظهر من الشمس است، لذا در این خصوص نیازی به توضیح واضحات نیست ، محصول این روند تاسف بار، پدیده ی یأس و افسردگی در میان فعالان فرهنگی، مذهبی و حتی برخی اساتید برجسته حوزه ی قم بوده است . از سوی دیگر، مدینه ی فاضله خواندن عراق هم از جهاتی صحیح نیست زیرا آنجا نیز مشکلات عدیده ای وجود دارد که در مجالی به آن خواهیم پرداخت ولیکن آنچه از فضای نجف و کربلا استشمام می‌شود، فضای آزاد و امن برای فعالیت های دینی و فرهنگی است. 🔺 عدم دخالت حکومت و نهادهای امنیتی در امور حوزه و حوزویان امنیت خاطری را برای طلاب و فعالان فرهنگی بوجود آورده است . 🔺 هجرت طلابِ فاضل ایرانی به عراق از جهت تضعیف حوزه قم باعث تاسف است ولیکن نور امیدی برای آینده حوزه ی مستقل و پویای نجف است . 🔺 حرکت رو به جلوی طلاب پاکستانی، افغانستانی و کشور های حاشیه خلیج فارس نیز در نجف قابل توجه است . جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/howze-qom-najaf-qrob-tolo/ #حوزه #سفر #عراق #قم #نجف #یادداشت #مسعود_بحرینی 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en

💠 تحلیلی از وضعیت دین‌داری جامعه 🎙 استاد حسین بستان ✂️ برش هایی از متن: 🔹 برای مشخص شدن وضعیت دین‌داری در جامعه، بیان چند محور لازم است: بحث مفهومی، شاخص‌ها، بیان دیدگاه‌های موجود (توصیف وضعیت)، عوامل مؤثر بر وضعیت و اقدامات ممکن. 🔹 بحث مفهومی: در کنار مفهوم «افول دین‌داری»، مفاهیم و اصطلاحات دیگری هم در علوم اجتماعی به کار می‌‌رود که رایج‌ترین آن، «سکولار شدن» یا «عرفی شدن» و مترادف‌های مختلف آنها است. هر یک از این تعابیر، به لحاظ دقت مفهومی با هم تفاوت دارند. اگر کسی از دریچۀ عرفی‌شدن یا سکولارشدن وارد بحث بشود، به‌جز بحث افول دین‌داری ملاحظات دیگری را هم درنظر می‌‌گیرد و ازجمله جایگزین‌های دین در جامعه را هم مورد بحث قرار می‌‌دهد؛ یعنی مسئله جنبۀ سلبی و ایجابی دارد. مفاهیم دیگر هم سطوح مختلف دارند، حتی سطح «دین‌گریزی» و «دین‌ستیزی» متفاوت است؛ ولی در اینجا در مقام بیان این تفاوت‌ها نیستیم و وجه اشتراک آنها مد نظر است. وجه اشتراک حداقلی همۀ این تعبیرها عبارت است از: تضعیف دین و دین‌داری در سطح فردی/ جمعی در جامعه. واقعیتی که با آن مواجهیم و دغدغۀ بسیاری از ما است، مطلوب نبودن سطح دین‌داری و تضعیف آن در جامعه است. 🔹 شاخص‌ها: برای رسیدن به چارچوب مفهومی و فهم دقیق وضعیت، نیاز به یک‌سری شاخص داریم. در بحث‌های روشی، برای سنجش یک مفهوم نظری کلی، باید آن مفهوم را عملیاتی و به شاخص‌هایی تبدیل کنیم که در واقعیت امکان بررسی داشته باشد. گفت‌وگوی کلی دربارۀ مفهوم، منتج به نتیجۀ مطلوب نمی‌شود. بنابراین مهم است که بدانیم با چه شاخص‌هایی قصد داریم وضعیت را بررسی کنیم. در ادبیات علوم اجتماعی که غربی‌ها سالها روی آن کار کرده‌اند، ابعاد دین‌داری در مدل‌های معروفی تفکیک می‌شود. برای مثال دین‌داری پنج بُعد مناسکی، اخلاقی، عاطفی، اعتقادی و کارکردی دارد و نیز با تفکیک نتایج دین‌داری برای هر یک شاخص‌هایی ذکر کرده‌اند. پژوهش‌های تجربی و میدانی هم معمولاً این مدل‌ها را به استخدام می‌گیرند؛ مثلاً در مصاحبه‌ها، یک بُعد، بُعد اعتقادی است که شامل باور به خدا، پیامبر، قیامت و از این دست موضوعات است. بُعد دیگرش بُعد مناسکی است که در آن از انجام مناسک نماز و روزه سؤال می‌شود. بُعد دیگر اخلاقیات دینی مانند راست‌گویی و دروغگویی است. بعد عاطفی و معنوی هم موضوعاتی مانند خوف از خدا، توکل بر او و محبت خدا را شامل می‌شود. در نهایت بُعد کارکردی از اعمالی به‌جز مناسک، در امور زندگی پرسش می‌کند. 🔹 این نکته اهمیت دارد که بدانیم توسعه ابعاد دین‌داری و مدل‌های مختلف آن، کار پایش را دشوارتر می‌سازد و موجب اختلاف‌نظر در نتیجه می‌شود. 🔹 توصیف وضعیت: دربارۀ توصیف وضعیت دین‌داری دیدگاه‌ها یکسان نیستند. پرسش از اینکه «آیا جامعه ما واقعاً سکولار شده یا به سمت سکولارشدن پیش می‌رود یا نه؟» پاسخ قاطع و روشنی از جانب جامعه‌شناسان ندارد و حتی برخی ما را امیدوار می‌کنند. فردی با نگاه خوشبینانه ممکن است از گسترش مراسم عبادی و مناسک گروهی تلقی دیندارترشدن جامعه داشته باشد و فرد دیگری با تکیه بر عوامل و ابعاد دیگر، آمارهایی متضاد ارائه کند. این امر چند علت دارد که یکی از آنها ذوابعادبودن مسئله است که پژوهش را مشکل می‌سازد. کسانی هستند که با وجود اعتقادات خوب، نماز نمی‌خوانند. این پراکندگی ابعاد و شاخص‌ها موجب می‌شود یک جامعه‌شناس با تأکید بر بعدی از دین‌داری وضعیت را چندان ناامیدکننده نداند و جامعه‌شناس دیگر با تأکید بر بعد دیگری، وضعیت را نامطلوب را توصیف کند. بنابراین مسئله، تشخیص اولویت این ابعاد است. به بیان دیگر برای کدام بُعد باید وزن بیشتری قائل شد؟ جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/tahlili-az-vaziiat-dindari-jamee/ #تحلیل #جامعه #دینداری #وضعیت #حسین_بستان 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishema تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en

💠 تغییرات دین‌داری در ایران؛ روندها و عوامل 🎙 استاد محسن حسام‌مظاهری ✂️ برش هایی از متن: 🔸 دربارۀ وضعیت دین‌داری و سمت‌وسوی دینی جامعه، ارزیابی مشخص و وفاق کاملی وجود ندارد. دیرپا بودن جامعۀ ایران و استقرار حاکمیت دینی طی چند دهه اخیر، این ارزیابی را پیچیده‌تر کرده است و بخشی از این پیچیدگی، به تعاریف گوناگون از مقولۀ دین برمی‌گردد. دربارۀ ارزیابی دین، دو رویکرد کلی وجود دارد: گروهی معتقدند دین و به‌طور مشخص تشیع در جامعۀ ایرانی در مسیر توسعه است. شاهد این ادعا هم مجالس و آئین‌های مذهبی با جمعیت انبوه و پررنگ شدن ادبیات و تبلیغات مذهبی است. گروه دوم معتقدند جامعه در مسیر بی‌دینی و دین‌گریزی پیش می‌رود؛ چراکه نمودهای دین‌داری کمتر به‌چشم می‌خورد و دین در حال رانده‌شدن از حوزۀ عمومی به حوزۀ فردی است. هر گروه استدلال و داده‌های خود را نیز عرضه می‌کند که در جای خود قابل بحث است. اما نقطۀ اتکای ما در این بحث، وجه اشتراک این دو رویکرد، یعنی تأکید بر تغییرات دین‌داری از سوی هر دو گروه است. بنابراین ما می‌توانیم به‌جای دو تعبیر «دین‌گرایی» یا «دین‌گریزی»، عبارت «تغییرات دین‌داری» را به‌کار ببریم. فارغ از ارزیابی مسیر یا شتاب این تغییرات، صرفِ گفتن از «تغییرات دین‌داری»، مستلزم این پیش‌فرض است که درباره پدیده‌ای تغییرپذیر و پویا سخن می‌گوییم. پس در هر مقطعی از زمان با صورت‌های جدیدی از دین‌داری مواجهیم و این امر در مطالعات اجتماعی، اساساً نه یک آسیب، بلکه ویژگی ذانی دین‌داری تلقی می‌شود. اصل تغییر، گریزناپذیر است و آنچه اهمیت دارد ارزیابی ما از شتاب و مسیر تغییرات است و برای این مهم، لازم است عوامل نقش‌آفرین و بازیگران این میدان را شناسایی کنیم و سهم هر یک را مشخص کنیم. چنان‌که می‌دانیم پژوهش‌های کمی و کیفی فراوانی در این حوزه انجام شده است. اولین پیمایش جدی در حوزه دین را دکتر اسدی در سال 1353 انجام داد و تا امروز حدود 12پژوهش پیمایشی در سطح کلان داشته‌ایم. پژوهش‌های کیفی هم با شمار بیشتری انجام شده‌اند. عواملی که در زیر اشاره می‌کنیم، با نگاه به هر دو دسته و با تأکید بر پژوهش‌های کیفی و تفهّمی شناسایی شده‌اند. 🔸 عوامل مؤثر بر روند تغییرات دین‌داری عوامل مؤثر بر تغییرات دین‌داری در جامعۀ امروز، اعم از عوامل درونی و بیرونی، چند دسته‌اند: تغییرات جمعیتی: پدیدۀ رشد جمعیت، پیامدها و اقتضائاتی از جمله در حوزه دین‌داری دارد. مثال سادۀ آن توسعۀ فیزیکی اماکن مذهبی، در پی افزایش جمعیت است که این توسعه، ناگزیر تبعاتی در امر دین‌داری خواهد داشت. همچنین جوانی یا پیرسالی جمعیت، اقتضائات خود را در شکل‌دهی به ادبیات دینی یا فرم‌های دین‌داری دارد. جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/taqirat-dindari-dar-iran/ #ایران #تغیرات #دینداری #محسن_حسام_مظاهری 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishemaa تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en

💠 بررسی و نقد یافته‌های پژوهش‌های دینداری 🎙 استاد محمد خدایاری‌فرد ✂️ برش هایی از متن: 🔸 بر اساس بند سوم از سند چشم‌انداز بیست‌ساله و نیز سایر اسناد راهبردی کشور، مانند سند مهندسی فرهنگی و سند تحول آموزش و پرورش، به صورت‌های گوناگون بر ارتقای دینداری، اخلاق و معنویت در کشور تأکید شده است. با این همه به نظر می‌رسد هیچ‌یک از نهادهای متولی این امر، برنامه‌ریزی و پایش خاصی در این موضوع ندارند. پس از دستور امام خمینی مبنی بر اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها، با توجه به اینکه هیچ معیاری برای سنجش اسلامی بودن/ نبودن دانشگاه در دست نبود، مسئولیت تعیین ملاک سنجش بر عهدۀ دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران گذاشته شد و برای این منظور تیم چهار یا پنج نفره تشکیل شد و به‌تدریج به این تیم اضافه شد. فعالیت اولیه گروه بیشتر حول محور دین‌داری بود و بعداً به دلایلی تمرکز کار روی موضوع اخلاق قرار گرفت. الگوی سنجش دین‌داری ابتدا در سطح دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف، بعد در سطح ملی و سپس با مشورت شخصیت‌های مهم بین‌المللی مانند رالف هود در سطح بین‌المللی ساخته شد. این مدل سنجش دین‌داری شامل مؤلفه‌های زیر است: 🔸 باورهای دینی؛ عواطف دینی و التزام و عمل به وظایف دینی (رفتارهای دینی). 🔸 نتیجۀ مطالعات شامل وضعیت دین‌داری دانشجویان، سنخ‌شناسی رفتارهای دینی و راه‌حل‌ها در سال‌های 1387، 1390، 1392 و 1396 است. در این مطالعات هیچ‌گونه گرایش سیاسی دخالت نداشته است و تاریخ‌ها به‌صورت تصادفی است. به دلیل شرایط خاص ایران، اظهارنظر دربارۀ دین‌داری از حساسیت خاصی برخوردار است و همین امر کار سنجش دین‌داری را با دشواری‌هایی روبه‌رو می‌سازد. 🔸 طبق نمودارهای به‌دست‌آمده، در سال 1390 و 1392 دین‌داری، شامل باورهای دینی، عواطف دینی و رفتار دینی، سیر نزولی داشته است. بررسی وضعیت دین‌داری در سال‌های 1392 تا 1394 نشان می‌دهد که در سال 1392 وضعیت دین‌داری تقریباً خوب بوده و در سال 1393 کمی افزایش یافته، اما در سال 1394 باز مقداری ثابت مانده است؛ به تعبیر دیگری در این سال‌ها در وضعیت دین‌داری تغییر خاصی اتفاق نیفتاده است. 🔸 در تحقیقات سال‌های 1395 و 1396، بررسی ورودی‌های دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران (کسانی که هیچ کار پژوهشی روی آنها نشده بود) نشان داد که وضعیت دین‌داری در بین دانشجویان ورودی 1396 نسبت به ورودی‌های 1395 به‌ویژه در دو شاخص عواطف و رفتارهای دینی، کاهش داشته است(از 3/6% به 3/4% یا از 3/4% به 3/2% تغییر یافته است). برای فهم دلیل این کاهش، با 1200 دانشجو مصاحبه شد. مهم‌ترین دلایل کاهش دین‌داری بر اساس نتایج این مصاحبه‌ها عبارت است از: القای تحمیلی دین؛ جزم‌اندیشی دینی؛ رفتار حافظان هنجارهای نظام دینی؛ عملکرد آسیب‌زای مدعیان دین‌داری؛ برخورد ابزاری با دین؛ ناتوان جلوه‌گرشدن روحانیت در عرصه اجتهاد؛ برخوردهای ریاکارانه با دین؛ تخدیری واقع شدن دین؛ آمیختگی گسترده دین با حزن و اندوه؛ طرح چهره خشن برای دین؛ ابهام‌های آمیخته با دین؛ درخواست تبعیت محض از پیروان؛ دید غیراستدلالی دین‌داران؛ عدم توانایی دین‌داران در پاسخ به شبهات معاصر؛ افراط و تفریط‌های دینی؛ ضعف‌های مفرط تبلیغی؛ کوتاهی مسئولان در بسترسازی مناسب تحقق دین؛ اشباع به‌خصوص از صداوسیما در تبلیغ مستقیم دین و نگاه ظاهرگرایانه در مقابل نگاه مبتنی بر محتوا. جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/barrasi-naqd-dindari/ #بررسی #پژوهش #دینداری #نقد #محمد_خدایاری_فرد 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishemaa تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa/?hl=en