#مبانی
#مبانیهستیشناسانه
خانه > دانشنامه > مبانی > مبنای هستی شناسانه
دانشنامه, مبانی
13 دقیقه خواندن
مبنای هستی شناسانه
مبنای هستی شناسانه دانشنامه #عبدالحمیدواسطی
♻️موضوع بحث:
بسته گزارههای « #هستیشناسانه » #حکمت_متعالیه کدامند؟ (#مبانیهستیشناسانهپارادایمشبکهای)
♻️مساله بحث:
هر گونه #حرکتوتغییری در زندگی فردی یا جمعی، وابسته به #قواعدوقوانین حاکم بر هستی است؛ پس هر گونه برنامهریزی در زندگی بشر، باید در #دستگاههستیشناسی صورت پذیرد؛ دستگاه هستیشناسانه #اسلام حاوی چه قواعد و قوانین و معادلاتی است؟ و چه نقشه و تصویری از هستی را ارائه میدهد؟
♻️پیش فرض ها:
فرضیه بحث:
۱. #هستی = شبکه وجودی گسترش یافته از وحدت #بینهایت(خداوند) به کثرت(مخلوقات)، #بهمپیوسته، دارای #مراتبتشکیکی و #حرکت از قوه به فعل و #نظام علتومعلولی
۲. #جهان،دارای ساختار و فرآیندهای ثابت ولی #طیفدار و #فازی است.
۳.ساختارها و #قوانینطبیعی، #زیرساختهایمعرفت، ارزش و حرکت موجودات هستند.
♻️تبیین بحث:
فلسفه و حکمت عبارتست از: مجموعه قوانین و معادلات #وجودشناسانه (علمی که از عوارض ذاتی موجود بما هو موجود بحث میکند.) (انتقال به توضیحات بیشتر)
#مسائلفلسفه در یک تقسیمبندی کلی عبارتند از: (تقسیمبندی شهید مطهری رحمهاللهعلیه براساس گزارش آقای عبودیت با برخی تغییرات)
۱. مسائل مربوط به #اصلوجود و عدم (#بداهت، #اشتراکوجود، #اصالتوجود، #تشکیکوجود، #عدمتمایزدراَعدام)
۲. مسائل مربوط به #اقساموجود (#عینی، #ذهنی، #واجب، #ممکن، #حادث، #قدیم، #ثابت، #متغیر، #واحد،#کثیر، #قوه، #فعل، #جوهر، #عرض)
۳. مسائل مربوط به #قوانینحاکمبروجود (#علیت، #سنخیت، #ضرورتعلّیمعلولی، #تقدموتاخر و #معیتدرمراتبوجود)
۴. مسائل مربوط به #عوالموجود (#طبیعت یا #ناسوت، #مثال یا #ملکوت، #عقل یا #جبروت، #الوهیت یا #لاهوت، #سیرنزولی و #صعودی از لاهوت تا ناسوت)
تصویر دیگری از #مسائلکلیفلسفه را میتوان بهصورت زیر ترسیم کرد:
🔴عنوان کلی:#واقعیت
🔻عنوان جزئی:#وجودواقعیت
مساله:ایا واقعیتی وجود دارد ؟ حقیقت اشیاء چیست ؟ آیا وجود موجودات لایهها و ابعاد و سطوح مختلفی دارد؟
🔻عنوان جزئی: #شناختواقعیت
مساله: می توانم از واقعیت شناخت یقینی داشته باشم ؟ میزان احاطه ما بر واقعیت تا چه اندازه است ؟ چگونه می توانیم ادراکاتمان را از واقعیت افزایش دهیم ؟
🔻عنوان جزئی: #رسیدنبهواقع( #کشفواقع)
#علم ، #ذهن
مساله: علم در هستی چیست ؟ ملاک #صدقوارزشمندی معلومات در چیست ؟ ذهن چیست ؟ مکانیسم #عملکردذهن؟ ارتباط ذهن با #روح چگونه است ؟ ارتباط ذهن با علم چگونه است ؟
🔻عنوان جزئی:#شبکهواقعیت( #هرمهستی )
#اجزاء ، #ارتباطاجزاء
مساله: عالم هستی و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر چگونه است ؟ #عوالمهستی چه می باشد ؟ زاویه نگاه ما به عالم هستی ( اجزاء و ارتباطات آن ) چگونه باید باشد ؟ مراتب عالم هستی چه می باشد ؟
#زاویهنگاهبهعالمهستی
#مراتبعالمهستی
🔴عنوان کلی: #وجود
🔻عنوان جزئی:#انواعوجود
#وجودمحدودونامحدود
#زمان و #مکان و #خروجازانها
مساله:آیا تمام وجودات #محدود هستند یا اینکه وجود #نامحدود نیز داریم ؟ چگونه می توان به #حدوجودی اشیاء پی برد ؟ اگر وجود نامحدود نباشد ، چه اتفاقی می افتد ؟ ( اگر سلسله وجودات محدود به یک وجود نامحدود ختم نشود ، چه اتفاقی می افتد ؟ ) #وجودبرتر دارای چه ویژه گی هایی است ؟ اگر وجود #ازلی و #ابدی نباشد ، چه اتفاقی می افتد ؟ آیا وجود خالق داریم ؟ چگونه می توان از زمان و مکان خارج شد ؟ آیا نهایت و #اصلوجود اشیاء یک دست و یکپارچه و یک سنخ است ؟
#وجودبرتر
#وجودابدیوازلی
#موجوداتغیرمحسوس
🔴عنوان کلی: #علتومعلول
🔻عنوان جزئی: #تاثیرموجوداتبریکدیگر
مساله: عالم علت دارد یا تصادفی است ؟ آیا موجودات تصادفی و بدون علت بوجود آمده اند ؟ آیا هر موجودی علتی دارد ؟ آیا #سلسلهموجودات به یک علت نهایی که خود معلول علتی نیست ختم می شوند ؟
#شیئبیعلت
#سنخیتعلتومعلول
🔴عنوان کلی:#من
🔻عنوان جزئی:#واقعیتمن #قوایمن
#فعلوانفعالاتمن
مساله:آیا من واقعیت دارم ؟ از کجا آمده ام ؟ هدف از آمدن من چه بوده است ؟
هدف از خلق من:موثره وجودی من چه هستند ؟ اجزاء وجودی من چه هستند ؟ فعل و انفعالات وجودی من در موقع احساس ورزیدن چه مواردی هستند ؟ نحوه حرکت و رشد من چگونه است ؟ علت تغییرات در من چه می باشد ؟ تاثیر دیگر وجودات در من چگونه است
🔴عنوان کلی:#محیط
🔻عنوان جزئی: #چیستیمحيط
مساله: #خلقتعالم چیست ؟ سرانجام عالم چیست ؟ قوانین جاری در عالم چیست ؟
چه موجوداتي در عالم بر زندگي من تاثير دارند؟
۱۲۳.جهان آفرينش هر چه باشد و هر سر نوشتى در ذات و صفات و افعال خود داشته باشد يك واحد است زيرا از يك واحد است
۱۲۴.#خداىهستى همه #كمالاتهستى را دارد
۱۲۵.#اجزاءجهان با همديگر#ارتباطوجودى دارند و اين ارتباط و بهم بستگى نه تنها در ميان يك دسته ويژهاى ازاجزاء جهان مىباشد بلكه تا هر جا باريكبين شده و پيش رفته و به بررسى پردازيم رشته ارتباط نامبرده را تابيدهتر و محكمتر مىيابيم
۱۲۶.اين ارتباط #ارتباطوهمى و #پندارى نيست بلكه ارتباطى است #واقعى و#مستقل از ذهن ما و در اثر آن جهان با اجزاء خود #يكواحدخارجى است
۱۲۷.اين واحد خارجى دروجود خود متغير و متحول مىباشد يعنى پس از نيستى هستى مىپذيرد زيرا از هر راهى به محاسبه #حوادثجهان بپردازيم سر انجام به#حركتعمومى #حركتوضعى و#حرکتمكانى و يا #حركتجوهرى خواهيم رسيد
۱۲۸.جهان و اجزاء جهان در#استقلالوجودى خود و واقعيتدار بودن خود تكيه به يك واقعيتى دارند كه #عينواقعيت و بخودى خود واقعيت است
۱۲۹.#واقعيتهستى كه در#ثبوت وى هيچ شك نداريم هرگز نفى نمىپذيرد و #نابودى برنمى دارد بعبارت ديگر #واقعيتهستى بى هيچ قيد و شرط واقعيت هستى است و با هيچ قيد و شرطى #لاواقعيت نمىشود
تصویری از شبکه هستی براساس مفروضات فوق:
✳️نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث:
#عالمهستی، دارای #ساختاربهمپیوسته از پیشتعیین شده و #قوانینفوقانی است و البته ساختاری #قابلانعطاف که مرز دارد و نظام #علتومعلولی بر آن حاکم است.
هر #تغییری، تحت #قوانینحرکت صورت میپذیرد، لذا تمام تغییرات و حرکتهای انسان، تابع قوانینی فوقانی است و #انساناراده #بیحدومرز ندارد.
هر تفسیری از #واقعیت قابل پذیرش نیست در عین اینکه واقعیت #چندبُعدی و #چندلایه است و ممکن است تفسیر و ادراک انسان از یک پدیده مربوط به #بُعدی از آن باشد.
#نهایتکمال انسان حرکت برای خروج از #محدودیتادراکی و #ارادهای و #اتصالوجودی به #نامحدود است.
تاثیر پدیدهها بر یکدیگر، تاثیر #جزءبرجزء نیست بلکه تاثیر #کلبراجزاء و #بالعکس است که #برآيندی است.(انتقال به بحث «وحدت در کثرت و کثرت در وحدت ، نظریه وحدت وجود و نظریه تجلی)
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
دینشناسی ، ، فلسفه ، حکمت متعالیه ، پارادایم شبکهای، علوم انسانی اسلامی ، علم دینی ، الگوی پیشرفت
[۱] مقالات فلسفي، شهيد مطهري، ج۳ ص۲۱
برچسب #ارتباط #الگوی پیشرفت #پارادایم شبکهای #حکمت متعالیه #دینشناسی #شبکه هستی #عالم #علم دینی #علوم انسانی اسلامی #فلسفه #هستی #هستیشناسی
دانشنامه, مبانی