#هویت‌شناسی روش شناسی
#هویت‌روش‌شناسی در #تحقیق
بحث روش و بحث حرکت در فلسفه با هم گره خورده اند 🔽
#قواعد حاکم بر #حرکت و #تغییر درهستی
#مبانی
#مبانی‌هستی‌شناسانه
خانه > دانشنامه > مبانی > مبنای هستی شناسانه
دانشنامه, مبانی
13 دقیقه خواندن
مبنای هستی شناسانه
مبنای هستی شناسانه دانشنامه #عبدالحمیدواسطی
♻️موضوع بحث:
بسته گزاره‌های « #هستی‌شناسانه » #حکمت_متعالیه کدامند؟ (#مبانی‌هستی‌شناسانه‌پارادایم‌شبکه‌ای)
♻️مساله بحث:
هر گونه #حرکت‌و‌تغییری در زندگی فردی یا جمعی، وابسته به #قواعد‌وقوانین حاکم بر هستی است؛ پس هر گونه برنامه‌ریزی در زندگی بشر، باید در #دستگاه‌هستی‌شناسی صورت پذیرد؛ دستگاه هستی‌شناسانه #اسلام حاوی چه قواعد و قوانین و معادلاتی است؟ و چه نقشه و تصویری از هستی را ارائه می‌دهد؟
♻️پیش فرض ها:
فرضیه بحث:
۱. #هستی = شبکه وجودی گسترش یافته از وحدت #بی‌نهایت(خداوند) به کثرت(مخلوقات)، #بهم‌پیوسته، دارای #مراتب‌تشکیکی و #حرکت از قوه به فعل و #نظام علت‌ومعلولی
۲. #جهان،دارای ساختار و فرآیندهای ثابت ولی #طیف‌دار و #فازی است.
۳.ساختارها و #قوانین‌طبیعی، #زیرساخت‌های‌معرفت، ارزش و حرکت موجودات هستند.
♻️تبیین بحث:
فلسفه و حکمت عبارتست از: مجموعه قوانین و معادلات #وجودشناسانه (علمی که از عوارض ذاتی موجود بما هو موجود بحث می‌کند.) (انتقال به توضیحات بیشتر)
#مسائل‌فلسفه در یک تقسیم‌بندی کلی عبارتند از: (تقسیم‌بندی شهید مطهری رحمه‌الله‌علیه براساس گزارش آقای عبودیت با برخی تغییرات)
۱. مسائل مربوط به #اصل‌وجود و عدم (#بداهت، #اشتراک‌وجود، #اصالت‌وجود، #تشکیک‌وجود، #عدم‌تمایز‌در‌اَعدام)
۲. مسائل مربوط به #اقسام‌وجود (#عینی، #ذهنی، #واجب، #ممکن، #حادث، #قدیم، #ثابت، #متغیر، #واحد،#کثیر، #قوه، #فعل، #جوهر، #عرض)
۳. مسائل مربوط به #قوانین‌حاکم‌بر‌وجود (#علیت، #سنخیت، #ضرورت‌علّی‌معلولی، #تقدم‌و‌تاخر و #معیت‌در‌مراتب‌وجود)
۴. مسائل مربوط به #عوالم‌وجود (#طبیعت یا #ناسوت، #مثال یا #ملکوت، #عقل یا #جبروت، #الوهیت یا #لاهوت، #سیر‌نزولی و #صعودی از لاهوت تا ناسوت)
تصویر دیگری از #مسائل‌کلی‌فلسفه را می‌توان به‌صورت زیر ترسیم کرد:
🔴عنوان کلی:#واقعیت
🔻عنوان جزئی:#وجود‌واقعیت
مساله:ایا واقعیتی وجود دارد ؟ حقیقت اشیاء چیست ؟ آیا وجود موجودات لایه‌ها و ابعاد و سطوح مختلفی دارد؟
🔻عنوان جزئی: #شناخت‌واقعیت
مساله: می توانم از واقعیت شناخت یقینی داشته باشم ؟ میزان احاطه ما بر واقعیت تا چه اندازه است ؟ چگونه می توانیم ادراکاتمان را از واقعیت افزایش دهیم ؟
🔻عنوان جزئی: #رسیدن‌به‌واقع( #کشف‌واقع)
#علم ، #ذهن
مساله: علم در هستی چیست ؟ ملاک #صدق‌وارزشمندی معلومات در چیست ؟ ذهن چیست ؟ مکانیسم #عملکرد‌ذهن؟ ارتباط ذهن با #روح چگونه است ؟ ارتباط ذهن با علم چگونه است ؟
🔻عنوان جزئی:#شبکه‌واقعیت( #هرم‌هستی )
#اجزاء ، #ارتباط‌اجزاء
مساله: عالم هستی و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر چگونه است ؟ #عوالم‌هستی چه می باشد ؟ زاویه نگاه ما به عالم هستی ( اجزاء و ارتباطات آن ) چگونه باید باشد ؟ مراتب عالم هستی چه می باشد ؟
#زاویه‌نگاه‌به‌عالم‌هستی
#مراتب‌عالم‌هستی
🔴عنوان کلی: #وجود
🔻عنوان جزئی:#انواع‌وجود
#وجود‌محدود‌ونامحدود
#زمان و #مکان و #خروج‌از‌انها
مساله:آیا تمام وجودات #محدود هستند یا اینکه وجود #نامحدود نیز داریم ؟ چگونه می توان به #حدوجودی اشیاء پی برد ؟ اگر وجود نامحدود نباشد ، چه اتفاقی می افتد ؟ ( اگر سلسله وجودات محدود به یک وجود نامحدود ختم نشود ، چه اتفاقی می افتد ؟ ) #وجود‌برتر دارای چه ویژه گی هایی است ؟ اگر وجود #ازلی و #ابدی نباشد ، چه اتفاقی می افتد ؟ آیا وجود خالق داریم ؟ چگونه می توان از زمان و مکان خارج شد ؟ آیا نهایت و #اصل‌وجود اشیاء یک دست و یکپارچه و یک سنخ است ؟
#وجود‌برتر
#وجود‌ابدی‌وازلی
#موجودات‌غیر‌محسوس
🔴عنوان کلی: #علت‌ومعلول
🔻عنوان جزئی: #تاثیر‌موجودات‌بریکدیگر
مساله: عالم علت دارد یا تصادفی است ؟ آیا موجودات تصادفی و بدون علت بوجود آمده اند ؟ آیا هر موجودی علتی دارد ؟ آیا #سلسله‌موجودات به یک علت نهایی که خود معلول علتی نیست ختم می شوند ؟
#شیئ‌بی‌علت
#سنخیت‌علت‌ومعلول
🔴عنوان کلی:#من
🔻عنوان جزئی:#واقعیت‌من #قوای‌من
#فعل‌و‌انفعالات‌من
مساله:آیا من واقعیت دارم ؟ از کجا آمده ام ؟ هدف از آمدن من چه بوده است ؟
هدف از خلق من:موثره وجودی من چه هستند ؟ اجزاء وجودی من چه هستند ؟ فعل و انفعالات وجودی من در موقع احساس ورزیدن چه مواردی هستند ؟ نحوه حرکت و رشد من چگونه است ؟ علت تغییرات در من چه می باشد ؟ تاثیر دیگر وجودات در من چگونه است
🔴عنوان کلی:#محیط
🔻عنوان جزئی: #چیستی‌محيط
مساله: #خلقت‌عالم چیست ؟ سرانجام عالم چیست ؟ قوانین جاری در عالم چیست ؟
چه موجوداتي در عالم بر زندگي من تاثير دارند؟
هدف از خلقت محيط:
موجودات چگونه بر يكديگر تاثير دارند؟
سرانجام اين هستي چه مي‌شود؟
🔴عنوان کلی:#خالق
🔻عنوان جزئی:#منشا‌خلق‌عالم
ربط خالق و مخلوق ، کیفیت تدبیر عالم ،کیفیت خلق موجودات:
مساله:منشا عالم کیست؟ ربط خالق به مخلوق چگونه است ؟ آیا بین خالق و مخلوق سنخیتی هست ؟ کیفیت تدبیر عالم چگونه است؟ کیفیت خلق موجودات چگونه است؟
🔴عنوان‌کلی:#سرنوشت
🔻عنوان‌جزئی:#جبر‌و‌اختیار #قضاء‌وقدر
چگونه می توان در زندگی به هدف از خلقت رسید ؟
چگونه می توان زندگی را از احساس پوچی بیرون آورد ؟
چگونه می توان به زندگی معنی بخشید ؟
چگونه می توان از صحت نحوه حرکت در هستی اطمینان حاصل کرد ؟
ایا وجود در #عوالم‌قبلی باعث اعتقاد به جبر در زندگی می شود ؟
🔻عنوان جزئی:چگونگی وضعیت #قبل‌ازتولد#سرانجام‌عالم
چگونه می توان هدف از خلق شدن را در زندگی لمس کرد ؟ چگونه می توان زندگی را بر اساس #قضاء‌الهی تنظیم و هماهنگ کرد ؟ چگونه می توان در برابر #مقدرات‌الهی (بخصوص #مصائب) برای زندگی از #پوچی در زندگی جلوگیری کرد ؟ چگونه می توان مقدرات الهی را پذیرفت ؟ چگونه می توان بر اساس قضاء و قدر الهی زندگی هدفمند و معنی دار داشت ؟ یک زندگی هدفمند و معنی دار در برابر قضاء و قدر الهی چه عکس العملی نشان می دهد ؟ چگونه می توان به آرامش و اطمینان در زندگی رسید ؟ چگونه می توان با اعتقاد صحیح به قضاء و قدر مشکلات روحی افراد را درمان کرد ؟
فهرست #نظریه‌های‌فلسفی در قسمت هستی‌شناسی (استخراج شده از اصول‌فلسفه،علامه طباطبایی رحمه‌الله‌علیه)
۱.ما واقعيت هستى را به همه اشياء به يك معنى اثبات مىكنيم.
۲.معنى #واقعيت غير ازمفهوم هر يك از موجودات واقعيتدار مىباشد
۳.ما از واقعيت‌هاى‌خارجى دو مفهوم مختلف انتزاع مىكنيم #وجود و #ماهيت
۴.#اصالت در خارج از آنِ هستى بوده و #ماهيات پندارى و اعتبارى هستند
۵.#واقعيت‌هستى بالذات معلوم است
۶.وجود يك #حقيقت‌تشكيكى است
۷.خواص #ذهنى ماهيات در وجود جارى نيست
۸.خواص #خارجى ماهيات ازآن وجود است ولى در وى به شكل ديگرى در مىآيد
۹.موجود هيچگاه #معدوم نمىشود
۱۰.#تحقق‌عدم در خارج #نسبى است
۱۱.#مطلق‌هستى قابل #زوال و #انعدام نيست
۱۲.ما در خارج #مهيات زيادى داريم
۱۳.در مهيات نيز تركيب پيدا مىشود
۱۴.تركيب مهيات به واسطه #جنس و #فصل است
۱۵.#اجناس نهايتا به #اجناس‌عالى منتهى مىشوند
۱۶.اجناس عالى به واسطه #فصولى #نوعيت پيدا مىكنند
۱۷.ماهيت با انضمام #فصل‌اخير تمام مىشود
۱۸.#جنس‌بى‌فصل و #فصل‌بى‌جنس نمىشود
۱۹.ماهيت منقسم مىشودبه #جوهر و #عرض و هر دو قسم در خارج موجودند
۲۰.#جوهر چهار نوع كلى دارد
۲۱.#عرض به سه قسم كلى منقسم مىشود
۲۲.دو #صفت‌عمومى به نام #وحدت و #كثرت در خارج داريم
۲۳.#وحدت و #كثرت منقسم مىشوند به #شخصى و #كلى
۲۴.وحدت و كثرت منقسم‌اندبه #بسيط و #مركب
۲۵.#حقيقت‌حمل، وحدتى است كه بر كثرت استوار مىباشد
۲۶.يكى از خواص #كثرت #غيريت است
۲۷.هر #فعليتى فعليتهاى ديگر را از خود مىراند
۲۸.#وحدت‌كثير محال است
۲۹.#غيريت منقسم است به ذاتى #تقابل و #عرضى
۳۰.صفاتى خارجى به نام #تقدم و #تاخر و #معيت داريم
۳۱.هر تقدم و تاخرى،مشتمل بر #ملاكى است
۳۲.هر تقدم و تاخرى،ازجنس خود معيت ندارند
۳۳.هر متاخرى در مرتبه متقدم خود معدوم است
۳۴.#حدوث و #قدم يك نوع تقدم و تاخر مىباشد
۳۵.حدوث و قدم مانندتقدم و تاخر اقسامى دارد كه از آن جمله #حدوث‌و‌قدم‌على و #حدوث‌وقدم‌زمانى است
۳۶.جهان طبيعت #حادث‌علّى است
۳۷.جهان طبيعت #حادث‌زمانى است
۳۸.ما نسبتى به نام #امكان داريم
۳۹.امكان نيازمند به فعليتى است كه آنرا نگه دارد
۴۰.هر فعليتى فعليت ديگر را از خود مىراند
۴۱.در هر واحد خارجى به جز يك فعليت فعليتهاى ديگر جزء ماده هستند
۴۲.حامل امكان شىء ماده آن است نه صورتش
۴۳.با پيدايش #فعليت #امكان آن از ميان مىرود
۴۴.#ماده‌جسمانى امكان #صورغيرمتناهى را دارا است
۴۵.ماده به واسطه امكان به دورى و نزديكى متصف مىشود
۴۶.نسبت و رابطه ميان #موجود و #معدوم محال است
۴۷.ميان امكان و فعليت شىء فاصله نيست
۴۸.#حركت‌مكانى اين است كه نسبت مكانى جسم #تبدل و #سيلان پيدا كند
۴۹.امكان و فعليت وجود وعدم تدريجى در حركت بهم آميخته هستند
۵۰.هر #تغیيرتدريجى ،دريكى از #صفات‌جسم،#حركت است
۵۱.جهان #طبيعت مساوى #حركت است
۵۲.حركت مستلزم #تكامل است
۵۳.حركت #بى‌غايت نمىشود
۵۴.حركت #مطلوب‌بالذات نمىشود
۵۵. #متحرك با حركت خود#تكامل مىپذيرد
۵۶.#قانون‌عمومى‌جهان‌طبيعت #تحول و#تكامل است
۵۷.#جوهر #انواع‌طبيعيه،#متحرك است
۵۸.#اعراض‌جوهر نيز به تبع آن متحركند
۵۹.هر#پديده‌جوهرى،قطعه حركتى است كه از قطعههاى قبلى و بعدى خود منفصل نيست
۶۰.حركتهاى ديگر محسوس را #حركت‌درحركت بايد دانست
۶۱.#غايت‌حركت‌جوهرى،#تجردازماده است.
۶۲.وجود #سكون در جهان وجود #نسبى است.
۶۳.حركت به دو معنى است #قطعيه و #توسطيه و هر دو معنى موجودند.
۶۴.#زمان #مقدارحركت مىباشد.
۶۵.به عدد حركات موجوده جهان مىتوان #زمان فرض كرد.
۶۶.#زمان،#ساخته وجود #جهان‌طبيعت است و پيش از آن و پس از آن محال است تحقق داشته باشد.
۶۷.در ميان#اجزاءزمان يك نوع تقدم و تاخر ثابت است.
۶۸.يكى از اسباب #سنجش‌سرعت و #بطوء حركت، #زمان است.
۶۹.#زمان از #سنخ خود #اول و #آخر ندارد.
۷۰.#حركت شش چيز لازم دارد.
۷۱.#جهش در #حركت به معنى حقيقى محال است
۷۲.#حركت، تقسيمى نيز ازناحيه #علت‌فاعلى خود به #حركت‌نفسانى و#حركت‌طبيعى و#حركت‌قسرى دارد
۷۳.هر #حادثه‌زمانى نيازمند بعلت مىباشد و با تعبير عمومىتر هر #ممكن #محتاج #بعلت است.
۷۴.چنانكه#وجودعلت #علت‌وجود#معلول است#عدم‌علت نيز#علت #عدم‌معلول است.
۷۵.#وجودمعلول با علت خود رابطهاى دارد كه با هيچ چيز غير او ندارد
۷۶.#علتى كه نسبتش با دو چيز#متساوى بوده باشد نمىتواند يكى از آن دو تا را #تخصيص بوجود دهد و همچنين يكى از آن دو تا نيز نمىتواند با چنين علتى بوجود#اختصاص يابد.
۷۷.#اختيار بمعناى #ايجادگزافى تحقق ندارد.
۷۸.#علت دو قسم است#علت‌تامه و #علت‌ناقصه
۷۹.#احتياج‌معلول #بعلت ازجهت #امكان اوست نه از جهت#حدوث و #سابقه‌عدم.
۸۰.#عليت و #معلوليت #دورى محال است.
۸۱.وجود #علت‌تامه ازوجود #معلول خود #قويتر است.
۸۲.#علت بر #معلول خود #متقدم است و#معلول از وى #متاخر.
۸۳.#استقلال و #تماميت‌وجودى #معلول همان استقلال و تماميت‌وجودى #علت است.
۸۴.سلسله #علت‌تامه‌معلولى نمىتواند تا #لانهايت برود.
۸۵.دو #علت‌مستقله، #يك‌معلول را نمىشود #ايجاد كنند چنانكه #يك‌علت دو #معلول‌مستقل را
۸۶.#علت به چهار قسم منقسم مىشود#علت‌فاعلى#علت‌غائى#علت‌مادى #علت‌صورى
۸۷.هيچ #معلولى بى #علت‌فاعلى نخواهد بود
۸۸.هر #معلول‌مادى #علت‌مادى مىخواهد
۸۹.ماده ديگرى #بسيطتر از#ماده‌جسمانى بايد اثبات كرد
۹۰.هر #معلول‌مادى#علت‌صورى مىخواهد
۹۱.هيچ #معلولى بى #علت‌غائى نخواهد بود
۹۲.#اتفاق و #بخت وجودندارد
۹۳.در ميان #واقعيت‌هاى‌خارجى نسبتى بنام #نسبت‌ضرورت داريم كه در مقابل نسبت ديگرى بنام #نسبت‌امكان واقع است.
۹۴.هر#پديده‌خارجى تا#ضرورت پيدا نكند #موجود نخواهد شد
۹۵.هر#موجودخارجى #درحال‌وجود #متصف به#ضرورت مىباشد
۹۶.#ضرورت‌وجود هر #معلول از ضرورت‌وجود #علتش #ترشح مىكند
۹۷.هر#ضرورت‌بالغير يعنى بواسطه علت منتهى به #ضرورت‌بالذات مىباشد يعنى #ضرورت بر دو قسم است #بالذات و#بالغير
۹۸.هر سلسله از #ضرورت‌هاى‌مترتبه،بالاخره #متناهى است
۹۹.ضرورت ديگرى بنام #ضرورت‌بالقياس داريم كه از #نسبت‌دادن #معلول #بعلت پيدا مىشود و در امكان نيزامكانى بنام #امكان‌بالقياس داريم
۱۰۰.بحث از#خداى‌جهان #فطرى #انسان است
۱۰۱.#جهان‌آفرينش #آفريدگارى دارد
۱۰۲.#خدا يكى است
۱۰۳.#خداى‌هستى،همه #كمالات‌هستى را دارد
۱۰۴.صفاتى كه با #تحليل #بسوى#وجود بر مىگردند براى #خدا #ثابتاند
۱۰۵.صفاتى كه به #عدم‌تحليل مىشوند از #خدا#منفى هستند
۱۰۶.#صفات‌ثبوتى #عين‌ذات ند
۱۰۷.نوعى ديگر از #صفات هستند كه از #ذات خارج هستند و آنها #صفات‌نسبيه مىباشند
۱۰۸.#آفرينش #جهان از #خدا است
۱۰۹.هر#موجود‌ممكن اگر چه #متغير نبوده باشد نيازمند #بعلت‌وجود مىباشد
۱۱۰.براى#جهان‌هستى #علت‌وجودى بيرون از خودش هست
۱۱۱.#جهان‌آفرينش #مركب است از سه مرتبه #ماده #مثال #عقل كه به ترتيب روي هم چيده شده‌اند
۱۱۲.پديدههاى هر يك از اين سه مرتبه #معلول هم #سنخ خود مىباشند
۱۱۳.مجموعه هر يك از اين مراتب #معلول #مافوق خود مىباشند
۱۱۴.مجموعه همه اين مراتب #معلول‌خدا و نسبت #علل‌جزء به وى نسبت #وسائط مىباشد
۱۱۵.#فعليت #نظام‌آفرينش و #فعليت هر جزء وى به روى #قضا استوار است و #شر به قضا، منسوب نيست
۱۱۶.#حوادث جهان ارتباط به#قدر نيز دارند و آن #اندازه‌دهنده حوادث است
۱۱۷.#عالم #پايانى دارد
۱۱۸.#جهان‌آفرينش #مركب از سه مرتبه است كه به ترتيب از بالا به پائين روى هم چيده شده #جهان‌عقل #جهان‌مثال #جهان‌ماده
۱۱۹.پديدههاى هر يك ازاين #سه‌جهان معلول عللى هستند كه از #سنخ خودشان مىباشند #حادث‌مادى معلول #علل‌ماديه و#موجود‌مثالى معلول موجود مثالى و#موجود‌عقلى معلول موجودى از سنخ خود
۱۲۰.#مجموع‌هرعالمى معلول #مافوق خودش مىباشد
۱۲۱.#مجموع‌جهان‌آفرينش معلول #خداى‌آفريدگار بوده و نسبت هر #علت‌جزء به وى نسبت دست را دارد به نويسنده نامه و نسبت زبان را دارد به گوينده سخن
۱۲۲.#عالم را به سه قسمت مىتوان تقسيم كرده و طبقهبندى نمود۱ #وجود‌مادى ۲#وجودمثالى ۳#وجودعقلى والبته وجود مادى كه #مساوق با #حركت بوده و #امكان و #فعليت در وى آغشته بهم مىباشدپستتر از #وجود‌مجرد مىباشد كه #ثبات داشته و فعليت
♻️تبیین بحث:
«#روش‌شناسی» یکی از شاخه‌های «#فلسفه‌علم» از #فلسفه‌های‌مضاف است که به بررسی «#پدیده» از بیرون می‌پردازند (از #معرفت‌های‌درجه‌دوم است). در #روش‌شناسی، #فرآیند‌کشف‌واقعیت و رسیدن به #حقیقت بررسی می‌شود به‌طوری که مبتنی بر #عقلانیت‌پایه و #منسجم با آن باشد (#موجّه‌سازی)
«#روش» در علوم، #توصیف‌منابع، #مراحل، #ابزارها و#ضوابط یک #تلاش‌فکری برای #تولید«معرفت» است. (#باور‌صادق‌موجّه) پشت‌صحنه «#روش» در علوم، #قانونمندی‌هستی و #ضابطه‌دار بودن #وجود و #عدم پدیده‌ها و #حرکت و #تغییر پدیده‌هاست؛ چرا که فقط در این صورت می‌توان با بررسی چندین تجربه #حضوری یا #حصولی، حکم به «#تعمیم» داد
از سوی دیگر «#تنوع‌روش‌ها» با #طیف‌دار بودن هستی (#فازی‌بودن) و #مراتب داشتن، وجود و عدم پدیده‌ها و حرکت و تغییر در پدیده‌هاست (تعابیری مانند #ابعاد، #لایه‌ها، #زوایا، #سطوح، و…بیانگر همان «#مراتب» داشتن است.) «#روش‌شناسی» با #خطادرشناخت، #مغالطات و در نتیجه با #صدق و #کذب در نتایج تحقیقات گره خورده است؛ بروز #خطادرشناخت، نشان داده است که پدیده‌ها همیشه همانطور که به نظر می‌رسد نیستند؛ پدیده‌ها می‌توانند #شرور باشند (#غیر‌از‌آنچه‌هستند‌به‌نظر‌بیایند) و اینطور نیست که با اولین #تماس‌فکری با پدیده، #شناخت‌قطعی‌جامع از آن حاصل می‌شود
#مکتب‌های‌روش‌شناسانه #تابعی از #پارادایم‌های سه‌گانه رایج در علوم هستند: #پارادایم‌اثبات‌گرایی ،#پارادایم‌تفسیری و #پارادایم‌انتقادی (نکته: در فضای #پُست‌مدرن، #پارادایم‌گفتمانی و#پارادایم‌هرمنوتیک‌فلسفی، ویرایشی از #پارادایم‌تفسیری هستند.) و مبنای #روش‌شناسانه موسسه نیز تابعی از #پارادایم‌شبکه‌ای است.(انتقال به تفصیل بحث پارادایم‌ها)
✅براساس #پارادایم‌شبکه‌ای:
۱.#تجربه، از #منابع‌معرفت است و#روش‌تجربی که مبتنی بر #استقراء است با ضوابطش، #معرفت‌زا است و کاشف از ساختار یا معادله‌ای در خلقت است.
۲.#عقل، از #منابع‌معرفت است و #روش‌عقلانی که مبتنی بر #برهان‌منطقی و #قیاس است با ضوابطش، #معرفت‌زا است. لذا روش «#تحلیل‌مفهومی» برای کشف برخی از ابعاد یک پدیده باید به‌کار برود.
۳.#وحی یا #شهود‌قلبی، از #منابع‌معرفت است و #روش‌وحیانی که مبتنی بر #شهود و #علم‌حضوری است با ضوابطش، #معرفت‌زا است.
۴.«#کمیّت» نماد #حدّ و #مرز و #کثرت و #تمایز در #هستی است لذا #کَمّیت‌‌جویی، از #روش‌های‌معرفت‌زاست و روش‌های مبتنی بر #کمّیت، #کاشف‌بُعدی از ابعاد پدیده‌ها می‌باشند.
۵. «#کیفیت» نماد #تشکیکی بودن وجود و #مراتب در هستی است، لذا #کیفیت‌جویی، از #روش‌های‌معرفت‌زاست و روش‌های مبتنی بر کیفیت، #کاشف‌بُعدی از ابعاد پدیده‌ها می‌باشند.
۶.#ظاهر و #بُعد‌محسوس پدیده‌ها، فارغ از #متغیرهای‌زمانی و #مکانی و #ارتباطی، بخشی از #وجود‌واقعی آنهاست لذا #روش‌تجربی با ضوابطش #معرفت‌زاست.
۷.#باطن و #بُعدنامحسوس پدیده‌ها (#منشاءهای‌درونی #بروز و #ظهورات هر پدیده) بخشی از وجود واقعی آنهاست و می‌تواند براساس «بستر و زمینه و #متغیرهای‌زمانی و#مکانی و#ارتباطی»تغییر کند. لذا روش‌های#تفسیری وابسته به#زمینه یا#فاعل‌شناسا با ضوابطش می‌تواند#معرفت‌زا باشد. نکته بسیار مهم: #امکان‌تغییر در پدیده براساس تاثیرات زمینه‌ای، نامحدود نیست و به#طیف اصلی وجودی پدیده محدود می‌شود.
۸. بر این اساس (یعنی محور هفتم)روش «#هرمنوتیکی» مبتنی بر#مبناگروی‌معرفت‌شناسانه، قابل استفاده است و برای کشف برخی از ابعاد و لایه‌های پدیده‌ها و گزاره‌ها باید مورد استفاده قرار بگیرد.
۹.بر همین اساس روش«#پدیدارشناسانه» نیز برای کشف برخی از ابعاد و لایه‌های پدیده‌ها باید مورد استفاده قرار بگیرد
۱۰.بر همین اساس، روش «#تحلیل‌تاریخی» نیز که بستری برای مشاهده عینی#رفتارهای‌پدیده‌ها و#کشف‌معادلات‌نهفته در آنهاست، باید مورد استفاده قرار بگیرد.
۱۱. بر همین اساس، روش «#عرف‌کاوی» که از روش‌های وابسته به#زمینه و#بستر‌پدیده یا#متن است نیز باید مورد استفاده قرار بگیرد. از نتایج این اصل، ضرورت استفاده از«#تحلیل‌های‌زبانی» در کشف واقعیت‌هاست
۱۲.#علوم‌مختلف،#بررسی‌پدیده‌های‌خلقت‌از‌زوایای‌مختلف هستند و از آنجایی‌که پدیده‌ها#تک‌بُعدی نیستند و#شبکه‌ای هستند، برای#کشف‌تمام‌جوانب و#زوایای یک پدیده به هدف#پیش‌بینی و#کنترل، باید از روش‌های«#میان‌رشته‌ای» استفاده کرد
مجموعه این#اصول‌دوازده‌گانه را می‌توان در«#الگوریتم‌تحقیق‌موضوع‌محور» به‌صورت زیر تجمیع کرد:
✅در#روش‌تحقیق، برای#کشف‌واقعیت‌ها، از#رویکردتلفیقی‌تطبیقی استفاده می‌کنیم
#تلفیق و#تطبیق شش رویکرد زیر:[۱]
#رویکرد#تحلیل‌زبانی،#تحلیل‌مفهومی،#پدیدارشناسی و#تجربی[۲]،#تحلیل‌وجودی[۳]،#تاریخی[۴]،#میان‌رشته‌ای
که به ترتیب ذکر شده، مورد استفاده قرار می‌گیرند:[۵]
(انتقال به توضیح‌وتفصیل هر یک از مراحل، در بحث«#روش‌تحقیق‌درعلوم‌انسانی»)
3)🔸#عاطفه‌گرایی[۸]
♦️یا #دیگرگرایی = کاری خوب است که به نفع دیگران باشد؛ افراد برای انجام کاری که به نفع خود آنهاست تمجید نمی‌شوند.
♦️#همدردی‌نخستین اصل اخلاقی است.[۹]
4)🔸#وجدان‌گرایی[۱۰]
♦️هر چه وجدان اکثر افراد جامعه می‌گوید ملاک خوبی و بدی است.
5)🔸#طبیعت‌گرایی[۱۱]
♦️هر چه مطابق با طبیعت است خوب است.
6)🔸#تجربه‌گرایی[۱۲]
♦️هر چه با نتایج علوم تجربی سازگار است خوب است.
7)🔸#تطورگرایی[۱۳]
♦️براساس #قانون‌تکامل، «خوب» چیزی است که انسان در جهت رشد و تکامل روابط قرار دهد
8)🔸#قدرت‌گرایی[۱۴]
♦️هر چه به انسان #قدرت می‌بخشد خوب است. (قدرت جسمی، قدرت روحی، قدرت فکری، قدرت اجتماعی، قدرت پایدار)
🔹#واقع‌گرای‌ما‌بعد‌طبیعی:
(9,10,11,12)
9)🔸#سعادت‌گرایی[۱۵]
♦️چیزی خوب است سبب #رشد نفس و علم و تفکر آن شود. (شبیه شدن انسان به خدا)
10)🔸#زهدگرایی[۱۶]
♦️خوبی یعنی دوری از لذات و #رهایی از وابستگی
11)🔸#تسلیم‌‌گرایی[۱۷]
♦️کسی خوب است که در برابر #تقدیرش راضی باشد. (امور را سهل بگیرد و آرام باشد)؛ ♦️سعی کند تا امورش را با اقتضاءات طبیعی هماهنگ سازد
12)🔸#وظیفه‌گرایی[۱۸]
♦️#حُسن‌فعلی کفایت نمی‌‌کند و #حُسن‌فاعلی لازم است. (#نیت کار خوب)
♦️کار خوب کاری است که مطابق قانون باشد.
🔹#غیرواقع‌گرا
(13,14,15,16,17)
13)🔸#احساس‌گرایی[۱۹]
#emotivism
♦️نظریه غیرتوصیفی و غیرشناختی، که کارکرد جملات اخلاقی را فقط ابراز احساسات گوینده می‌داند. کارِ خوب= آنچه عموم افراد را به‌سوی خود جذب می‌کند و تمایلی به انجام در آنها ایجاد می‌کند.
14)🔸#توصیه‌گرایی[۲۰]
#prescriptivism
♦️یک گفتار اخلاقی، صرفا یک توصیه و امر برای انجام کاری است که در احساس گوینده مطلوب تلقی شده است و گوینده بپذیرد که این امر قابلیت تعمیم داشته باشد و در شرایط مشابه تکرارپذیر باشد.
15)🔸#جامعه‌گرایی[۲۱]
♦️تعیین‌کننده بودن افکار عمومی + حفظ جامعه غایت عالی هرگونه فعالیت اخلاقی است.
16)🔸#قراردادگرایی[۲۲]
#agreementism
♦️ارزش‌های اخلاقی چیزی جز خواسته‌های ذهنی افراد نیست و آنچه افراد میان خودشان توافق میکنند لازم‌الاجراء است.
♦️افراد جامعه می‌بینند که اگر براساس یک توافق جمعی عمل نکنند نمی‌توانند ادامه حیات بدهند
♦️اصول عدالت از همین‌جا نشات می‌گیرد.
17)🔸#امر الهی[۲۳]
♦️آنچه #خداوند می‌گوید خوب است خوب است و خوبی فارغ از امر خداوند نداریم.
(اقتباس از کتاب «فلسفه اخلاق» ، حجت‌الاسلام دکتر مجتبی مصباح)
با توجه به نقطه مرکزی هر کدام از این مکاتب می‌توان گفت که موارد زیر، #عناصر‌زیرساختی #حیات‌بشری هستند:
۱.◀️#تامین‌نیازها (#کسب‌لذت و #دوری‌از‌رنج)
۲.◀️توجه به #سود و #مصلحت،هم فردی و هم جمعی
۳.◀️#قضاوت و#جدان
۴.◀️#کمک‌رسانی
۵.◀️#طبیعی‌بودن
۶.◀️#انطباق با #معادلات‌قطعی‌علمی
۷.◀️داشتن #حرکت‌تکاملی
۸.◀️قدرت‌بخشی برای #حرکت
۹.◀️حرکت به سمت هدف نهایی (#سعادت)
۱۰.◀️ایجاد حداکثر #آزادی و#عدم‌وابستگی
۱۱.◀️هماهنگی با زندگی و#پذیرش‌شکست‌ها
۱۲.◀️عمل به #قانون و #وظیفه
۱۳.◀️#حفظ‌جامعه
۱۴.◀️عملکرد مشترک عمومی
♻️نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث:
✅با تفکیک میان #ارزش‌های‌بنیادین و #ارزش‌های‌وابسته به #متغیرهای #زمانی، #مکانی، #اشخاص و …، می‌توان #خلوص‌تحقیقات را در #کشف‌واقعیت‌ها تضمین کرد.
✅جستجو از «#فلسفه احکام» معنادار است.
✅#مکتب‌اخلاقی با منشاء #مشروعیت‌دینی، منطقی و معنادار است.
✅#گزاره‌های‌توصیفی، دارای #دلالت‌التزامی انشائی و تجویزی هستند.
♻️ مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
فلسفه‌های مضاف، فلسفه اخلاق و حقوق، حقایق و اعتباریات ، دانش و ارزش ، جهان‌بینی و ایدئولوژی ، مکاتب اخلاقی و تجویزی
[۱] براساس تقریر «آریستیپوس» و اپیکور
[۲] براساس تقریر «بنتام»
[۳] certainty
[۴] intensity
[۵] purity
[۶] duration
[۷] extent
[۸] براساس تقریر «آدام اسمیت»
[۹] از شوپنهاور
[۱۰] براساس تقریر «روسو»
[۱۱] نیچریست‌ها
[۱۲] آمپریست‌ها
[۱۳] براساس تقریر «اسپنسر»
[۱۴] براساس تقریر «نیچه»
[۱۵] براساس تقریر «سقراط، افلاطون و ارسطو»
[۱۶] براساس تقریر «کلبیون»
[۱۷] براساس تقریر «رواقیون»
[۱۸] براساس تقریر «کانت»
[۱۹] براساس تقریر «ایر» و «استیونسن»
[۲۰] براساس تقریر «هیر»
[۲۱] دورکیم
[۲۲] براساس تقریر «هابز و رالز»
[۲۳] براساس تقریر متکلمین اشعری
برچسب #ارزش شناسی #جهان‌بینی و ایدئولوژی #حقایق و اعتباریات #دانش و ارزش #عقل عملی #فلسفه اخلاق و حقوق #فلسفه‌های مضاف #مکاتب اخلاقی و تجویزی
کلیدواژه: #تربیت
#سازه‌تربیتی مطلوب چگونه است؟ ( #سازه = مجموعه محوربندی شده، هدف‌گذاری شده، شاخص‌گذاری شده)
♻️پیش فرض ها:
🔶۱. #انسان = موجود زنده با بدنی حیوانی، و با قابلیت گسترش ادراک و اراده در مقیاس شبکه هستی. ( #حیّ‌مُتالّه)
🔶۲. این انسان دارای نیروی #حرکت‌زای #غریزه، #فطرت، #احساسات و #عواطف و #تمایلات، #تفکروعقل، #اراده و #انتخاب است که قابلیت تشدید و تضعیف دارد. (سه حیطة #شناختی، #عاطفی، #حرکتی)
(تفصیل بحث در #مبانی‌انسان‌شناسانه)
♻️فرضیه بحث:
♦️۱. #تربیت به‌معنی #عام عبارتست از: #جهت‌دهی به قوای انسان برای #رشد، به‌طوری که منجر به توانایی انجام مستقل و صحیح یک کار شود. (اثر مورد نظرایجاد شود)
♦️۲. #تربیت به معنی #خاص عبارتست از: زمینه‌سازی برای #ایجاد‌مهارت #تمرکزدر‌افکار، #مدیریت‌در‌احساس و #رفتار به طوری که منجر به #رشد‌فکری، #احساسی و #رفتاری شود.
♦️۳. #رشد به‌معنی #عام = گسترش #ادراک، #احساس و #توانایی
♦️۴. #رشد به معنی #خاص =
گسترش #فهم ازحقایق، #احساس‌نسبت‌به‌حقایق
توانایی استفاده از حقایق (#گسترش‌وجودی)
♦️۵. #هدف‌تربیتِ انسان، خروج از #محدودیت‌های‌وجودی و اتصال به #علم‌و‌اراده‌بی‌نهایت
♦️۶. #آموزش و #تعلیم، ابزار #تغییر در شناخت و احساس انسان است که منجر به #تغییر‌دررفتار می‌شود
(بحث تفصیلی از #مدل‌آموزش)
♻️ تبیین بحث:
منطق برنامه:
🔹۱. شاخص تفکیک حیطه « #تربیت‌اخلاقی» و « #تربیت‌عبادی‌معنوی»، بر « #حداقل‌های‌لازم» و « #حداکثرهای‌مطلوب» بسته شود.
✅حداقل‌های لازم = استانداردهای سلامت
✅حداکثرهای مطلوب = استانداردهای رشد و تعالی
🔹۲. #منطق‌طراحی، براساس مدل « #مساله‌محور» و «فرآیند عمومی #برنامه‌ریزی‌استراتژیک» تدوین شوند یعنی «چگونگی #رفع‌فاصله میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب» با ملاحظه چهار فضای « #ضعف‌ها و #قوت‌ها –#تهدیدها و #فرصت‌ها»
🔹۳. لایه‌های برنامه، براساس سه لایه « #نگرش‌‌ها‌وافکار»، « #گرایش‌ها‌و‌احساس» و « #مهارت‌ها‌ورفتار» تنظیم شود.
🔹۴. محورهای ارتباطی براساس #مدل‌چهارمحوره، معروف دیده شود. (رابطه با #خود، #محیط، #همنوع، #خداوند)
✳️نتیجه: #ماتریس ارتباط میان این چهار فضا، #سازه‌تربیتی جامع را شکل می‌دهد.
🔹۵. #محتوای این سازه، با شش گونه #گزاره تأمین می‌گردد:
#قطعیات‌عقل‌نظری و #عقل‌عملی + #آیات‌قرآن + #روایات + #ادعیه + #تاریخ و وقایع + #سرگذشت‌های منفی و مثبت انسان‌ها
✳️✳️✳️#طرح‌تفصیلی –قسمت اول: (فضای #تربیت‌اخلاقی)
پیش‌نیاز: آشنایی حداقلی با #نقشه‌هستی و #نقشه‌انسان و #نقشه‌اجتماع و #نقشه‌زندگی (تا بتواند خودش را در شبکه هستی، #مختصات‌یابی کند.)
⏮مرحله اول) #شناسایی وضعیت‌موجود خود (در فکر، احساس و رفتار، (ضرب در) محورهای ارتباطی چهارگانه) ، #شناسایی ضعف‌ها، تهدیدها، قوت‌ها و فرصت‌های (با رویکرد حداقل‌های قطعی متفق‌علیه)
⏮مرحله دوم) #شناسایی حداقل‌های لازم در وضعیت مطلوب (در فکر، احساس و رفتار، (ضرب در) #محورهای ارتباطی چهارگانه)
⏮مرحله سوم) شناخت #مهارت‌زا نسبت به چگونگی #حرکت (درمحورهای ۱۲گانه) به‌سمت حداقل‌های لازم در وضعیت مطلوب (رسیدن به #انسان‌سالم)
⏮مرحله چهارم) شناخت #مکاتب‌اخلاقی و بررسی تطبیقی آنها
⏮مرحله پنجم) تحلیل و بررسی #فضای‌اخلاقی کشور و جهان (شناخت وضعیت‌های چهارگانه ضعف‌وقوت، فرصت‌وتهدید + راهبردهای اصلاحی)
✳️✳️✳️طرح تفصیلی –قسمت دوم: (فضای تربیت #عبادی‌معنوی)
پیش‌نیاز: آشنایی حداکثری با #نقشه‌هستی و #نقشه‌انسان و #نقشه‌اجتماع و #نقشه‌زندگی (تا بتواند لایه‌های پنهان و روابط نهفته خود در #نفس‌اش را #مختصات‌یابی کند.)
⏮مرحله اول) شناسایی وضعیت موجود خود، مانند مرحله اول و با تفاوت رویکرد #کشف‌حداکثری ضعف‌وقوت و تهدید وفرصت‌ها.
⏮مرحله دوم) شناسایی مراتب حداکثرها در وضعیت مطلوب (در فکر، احساس و رفتار، (ضرب در)محورهای ارتباطی چهارگانه)
⏮مرحله سوم) شناخت مهارت‌زا نسبت به چگونگی حرکت (درمحورهای ۱۲گانه) به سمت مراتب حداکثرها در وضعیت مطلوب (رسیدن به #انسان‌متعالی)
⏮مرحله چهارم) شناخت #مکاتب‌عرفان‌عملی و بررسی تطبیقی آنها
⏮مرحله پنجم) تحلیل و بررسی #فضای‌معنوی‌عرفانی کشور وجهان (شناخت وضعیت‌های چهارگانه ضعف وقوت، فرصت وتهدید + راهبردهای اصلاحی
@dastyaar
کلیدواژه: #ماموریت‌مغفول‌حوزه‌علمیه
(حوزه علمیه تمدن ساز)
اگر #دین، برنامه‌خداوند برای زندگی انسان است و اگر زندگی انسان دارای سطوح #فردی و جمعی، ظاهری و باطنی، موقت و ابدی است و اگر #حركت به سمت #هدفِ‌دین نیازمند تنظیم كلیه این سطوح است، آن گاه بدون #مهارت برای فهم و ارائه دین به صورتی كه توانایی ایجاد این #تنظیم را به انسان‌ها بدهد، نمی‌توان براساس دین زندگی كرد.
و از آنجایی كه #زندگی متوقف نمی‌شود و نیازها انسان‌ها را وادار به تلاش برای #رفع‌نیاز می‌كنند و از آنجایی كه تلاش انسان‌ها در #ساختار‌خلقت انجام می‌پذیرد و ساختار خلقت به هم‌پیوسته، شبكه‌ای و #قاعده‌مند است، پس تلاش انسان‌ها ضرورتاً در قالب برنامه و قاعده‌مندی‌ای صورت می‌پذیرد؛ به همین سبب، اگر دین به صورتی عرضه نشود كه توانایی #مدیریت‌زندگی را برای انسان ایجاد كند، انسان به برنامه‌ها و مدیریت‌های #رقیب كشیده خواهد شد.
و از آنجایی كه #تجربیات‌بشری در طول قرون اخیر، برنامه‌ها و مدیریت‌های نسبتاً #مؤثری را تولید كرده و آثار تمدنی گسترده‌ای را به جای گذاشته است؛ و #معارف‌دینی در طول این قرون، به واسطه #عوامل‌برون‌دینی، #انتزاعی‌تر و #فردی‌تر شده، از حیطه‌های #برنامه‌ریزی و #مدیریتی فاصله بیشتر گرفته‌اند، رقابت #طرح‌وبرنامه‌ها، #تجربه‌و‌فرهنگ بشری با #معارف‌دینی گسترده‌تر و عمیق‌تر شده است.
انسان‌هایی كه مخاطب دین و معارف دینی و حوزه‌های علمیه هستند نیز در طول دهه‌های اخیر، به واسطه #زندگی‌رسانه‌ای، از موقعیت‌های رقیب حسّ بیشتری پیدا كرده و #سطح‌دانایی آنها نیز نسبت به پدیده‌ها و وقایع افزایش یافته است. #پرسش‌گری، #تحلیل‌گری، #نقادی، #جرأت‌وجسارت‌مخالفت، نیز از شاخص‌های كسانی است كه امروزه مخاطب حوزه‌ها هستند.
این، توصیفِ وضعیتی است كه حوزه‌های علمیه با آن روبروهستند، وضعیتی كه هر چه زمان رو به جلو می‌رود تشدید می‌شود.
@dastyaar
چگونگی و روش دست‌یابی به #فهم_خلاق:
11)
برای دست‌یابی به فهم خلاق، که #آینده‌ساز و #پیش‌بینی کننده است ، نیاز به تعمیم ، عبور از مصادیق وکشف ملاک‌هاست.
#رشد و کمال، استفاده از تجربیات گذشته برای #ساختن_آینده است ؛ یک حرکتِ آگاهانه به سوی #تولیدِ_زندگی_مطلوب.
اغلب مردم در جریان زندگی روزمره‌ای که خود آن را نساخته‌اند ، غرق شده‌اند.
جامعه و عموم مردم به سمت و سوی رفع #نیازهای_اولیه مادّی #حرکت میکنند. کلیه فعالیت‌های انسانی در این چرخه گرفتار شده ، زمینه توجّه به نیازهای دیگر و حقایق برتر باقی نمی‌ماند.
#تفکر_خلاق و #فهم_شهودی ، ابزار جهش به سوی حقایق نهفته در #عالم_خلقت است ؛ معادلات و قوانینی که در #ماوراء دید قرار دارند ، امّا همان قدر حقیقی هستند که زمینی که روی آن قدم می‌گذاریم حقیقی است.
تفکر خلاق دارای دو مرحله است:
۱. #پیش‌بینی_آینده و پیشگیری از موارد نامطلوب
۲. #طراحی_آینده و ایجاد زمینه برای دست‌یابی به ایده‌آل‌ها
#ساختن_آینده
#خاطراتی_از_آینده
#تفکر_خلاق
#رشد #کمال
#سبک_زندگی
#نگرش_سیستمی
🔸کانال دستیار محقق
@dastyaar
مرحله اول : #پیش‌بینی_آینده و پیشگیری از نامطلوب ها:
12)
#حل_مشکلاتِ_فعلی اذهان را به خود مشغول ساخته است امّا برخی افکار و نظریات که می‌دانند به همان دلیلی که این مشکل در این مقطع به وجود آمد ، می‌تواند در #آینده دوباره به وجود بیاید، فکر و نظر خود را به گونه‌ایی طراحی میکنند که افق دید به وضعیت فعلی محدود نشود و برای شکل دادن به آینده نیز #مدل‌سازی میکنند (توجّه به تجربیات گذشته + مطالبات آینده). دست‌یابی به معادلات موجود در هستی (مادی و معنوی، فردی وجمعی) زمینه‌ساز موفقیت انسان در زندگی است.
با استفاده از این معادلات که #قواعدکلّی هستند می‌توان مصادیق و جریانات بعدی را تشخیص داد.
سیستم و مدلی که بتواند موقعیت‌های آتی را پیش‌بینی کند و عملکرد خود را تنظیم کند تا مبتلا به بحران نشود و #رشد خود را ادامه دهد، #زاییده یک #تفکر_خلاق است.
تفکر خلاق پاسخگوی سؤالات زیر است:
چه #موقعیتی در آینده به وجود خواهد آمد؟
در آینده چه #نیازی وجود خواهد داشت؟
چگونه این نیاز را می‌توان #برطرف کرد؟
چگونه می‌توان به سوی مراحل بعدی #حرکت کرد؟
#قواعد_خلقت
#فهم_شهودی
#پیش‌بینی_آینده
#تفکر_سیستمی
🔸کانال دستیار محقق
@dastyaar
7)
بدون #عمل نمی‌توان به روح شکل صحیح داد و آن را به سوی #ادراک_حقایق هستی #حرکت داد. بدون عمل نمی‌توان در زندگی مادی به #رفع_نیاز رسید و نمی‌توان استقلال و ثبات خود را به دست آورد.
علم برا ی زندگی است و زندگی جز با عمل بر اساس #علم_صحیح ، به نتیجه نخواهد رسید.
#تفکر_سیستمی
#زندگی
#علم_صحیح
#عمل
🔸کانال دستیار محقق
@dastyaar