♻️تبیین بحث:
«#روش‌شناسی» یکی از شاخه‌های «#فلسفه‌علم» از #فلسفه‌های‌مضاف است که به بررسی «#پدیده» از بیرون می‌پردازند (از #معرفت‌های‌درجه‌دوم است). در #روش‌شناسی، #فرآیند‌کشف‌واقعیت و رسیدن به #حقیقت بررسی می‌شود به‌طوری که مبتنی بر #عقلانیت‌پایه و #منسجم با آن باشد (#موجّه‌سازی)
«#روش» در علوم، #توصیف‌منابع، #مراحل، #ابزارها و#ضوابط یک #تلاش‌فکری برای #تولید«معرفت» است. (#باور‌صادق‌موجّه) پشت‌صحنه «#روش» در علوم، #قانونمندی‌هستی و #ضابطه‌دار بودن #وجود و #عدم پدیده‌ها و #حرکت و #تغییر پدیده‌هاست؛ چرا که فقط در این صورت می‌توان با بررسی چندین تجربه #حضوری یا #حصولی، حکم به «#تعمیم» داد
از سوی دیگر «#تنوع‌روش‌ها» با #طیف‌دار بودن هستی (#فازی‌بودن) و #مراتب داشتن، وجود و عدم پدیده‌ها و حرکت و تغییر در پدیده‌هاست (تعابیری مانند #ابعاد، #لایه‌ها، #زوایا، #سطوح، و…بیانگر همان «#مراتب» داشتن است.) «#روش‌شناسی» با #خطادرشناخت، #مغالطات و در نتیجه با #صدق و #کذب در نتایج تحقیقات گره خورده است؛ بروز #خطادرشناخت، نشان داده است که پدیده‌ها همیشه همانطور که به نظر می‌رسد نیستند؛ پدیده‌ها می‌توانند #شرور باشند (#غیر‌از‌آنچه‌هستند‌به‌نظر‌بیایند) و اینطور نیست که با اولین #تماس‌فکری با پدیده، #شناخت‌قطعی‌جامع از آن حاصل می‌شود
#مکتب‌های‌روش‌شناسانه #تابعی از #پارادایم‌های سه‌گانه رایج در علوم هستند: #پارادایم‌اثبات‌گرایی ،#پارادایم‌تفسیری و #پارادایم‌انتقادی (نکته: در فضای #پُست‌مدرن، #پارادایم‌گفتمانی و#پارادایم‌هرمنوتیک‌فلسفی، ویرایشی از #پارادایم‌تفسیری هستند.) و مبنای #روش‌شناسانه موسسه نیز تابعی از #پارادایم‌شبکه‌ای است.(انتقال به تفصیل بحث پارادایم‌ها)
✅براساس #پارادایم‌شبکه‌ای:
۱.#تجربه، از #منابع‌معرفت است و#روش‌تجربی که مبتنی بر #استقراء است با ضوابطش، #معرفت‌زا است و کاشف از ساختار یا معادله‌ای در خلقت است.
۲.#عقل، از #منابع‌معرفت است و #روش‌عقلانی که مبتنی بر #برهان‌منطقی و #قیاس است با ضوابطش، #معرفت‌زا است. لذا روش «#تحلیل‌مفهومی» برای کشف برخی از ابعاد یک پدیده باید به‌کار برود.
۳.#وحی یا #شهود‌قلبی، از #منابع‌معرفت است و #روش‌وحیانی که مبتنی بر #شهود و #علم‌حضوری است با ضوابطش، #معرفت‌زا است.
۴.«#کمیّت» نماد #حدّ و #مرز و #کثرت و #تمایز در #هستی است لذا #کَمّیت‌‌جویی، از #روش‌های‌معرفت‌زاست و روش‌های مبتنی بر #کمّیت، #کاشف‌بُعدی از ابعاد پدیده‌ها می‌باشند.
۵. «#کیفیت» نماد #تشکیکی بودن وجود و #مراتب در هستی است، لذا #کیفیت‌جویی، از #روش‌های‌معرفت‌زاست و روش‌های مبتنی بر کیفیت، #کاشف‌بُعدی از ابعاد پدیده‌ها می‌باشند.
۶.#ظاهر و #بُعد‌محسوس پدیده‌ها، فارغ از #متغیرهای‌زمانی و #مکانی و #ارتباطی، بخشی از #وجود‌واقعی آنهاست لذا #روش‌تجربی با ضوابطش #معرفت‌زاست.
۷.#باطن و #بُعدنامحسوس پدیده‌ها (#منشاءهای‌درونی #بروز و #ظهورات هر پدیده) بخشی از وجود واقعی آنهاست و می‌تواند براساس «بستر و زمینه و #متغیرهای‌زمانی و#مکانی و#ارتباطی»تغییر کند. لذا روش‌های#تفسیری وابسته به#زمینه یا#فاعل‌شناسا با ضوابطش می‌تواند#معرفت‌زا باشد. نکته بسیار مهم: #امکان‌تغییر در پدیده براساس تاثیرات زمینه‌ای، نامحدود نیست و به#طیف اصلی وجودی پدیده محدود می‌شود.
۸. بر این اساس (یعنی محور هفتم)روش «#هرمنوتیکی» مبتنی بر#مبناگروی‌معرفت‌شناسانه، قابل استفاده است و برای کشف برخی از ابعاد و لایه‌های پدیده‌ها و گزاره‌ها باید مورد استفاده قرار بگیرد.
۹.بر همین اساس روش«#پدیدارشناسانه» نیز برای کشف برخی از ابعاد و لایه‌های پدیده‌ها باید مورد استفاده قرار بگیرد
۱۰.بر همین اساس، روش «#تحلیل‌تاریخی» نیز که بستری برای مشاهده عینی#رفتارهای‌پدیده‌ها و#کشف‌معادلات‌نهفته در آنهاست، باید مورد استفاده قرار بگیرد.
۱۱. بر همین اساس، روش «#عرف‌کاوی» که از روش‌های وابسته به#زمینه و#بستر‌پدیده یا#متن است نیز باید مورد استفاده قرار بگیرد. از نتایج این اصل، ضرورت استفاده از«#تحلیل‌های‌زبانی» در کشف واقعیت‌هاست
۱۲.#علوم‌مختلف،#بررسی‌پدیده‌های‌خلقت‌از‌زوایای‌مختلف هستند و از آنجایی‌که پدیده‌ها#تک‌بُعدی نیستند و#شبکه‌ای هستند، برای#کشف‌تمام‌جوانب و#زوایای یک پدیده به هدف#پیش‌بینی و#کنترل، باید از روش‌های«#میان‌رشته‌ای» استفاده کرد
مجموعه این#اصول‌دوازده‌گانه را می‌توان در«#الگوریتم‌تحقیق‌موضوع‌محور» به‌صورت زیر تجمیع کرد:
✅در#روش‌تحقیق، برای#کشف‌واقعیت‌ها، از#رویکردتلفیقی‌تطبیقی استفاده می‌کنیم
#تلفیق و#تطبیق شش رویکرد زیر:[۱]
#رویکرد#تحلیل‌زبانی،#تحلیل‌مفهومی،#پدیدارشناسی و#تجربی[۲]،#تحلیل‌وجودی[۳]،#تاریخی[۴]،#میان‌رشته‌ای
که به ترتیب ذکر شده، مورد استفاده قرار می‌گیرند:[۵]
(انتقال به توضیح‌وتفصیل هر یک از مراحل، در بحث«#روش‌تحقیق‌درعلوم‌انسانی»)
کلیدواژه: #سیستم #شبکه #اجتهاد‌سیستمی
♻️ #سيستم يا #شبكه:
مجموعه‌اي از عناصر است كه با يكديگرارتباط برقرار مي‌كنند و براي #تحقّق يك هدف در تلاش‌اند. در هر شبكه، تغيير هر جزءبر ديگر اجزاء و بر كلّ، تأثير دارد و هيچ‌يك از عناصر، اثري مستقل و جدا ازمجموعه نمي‌گذارند و نمي‌پذيرند.
♻️ #مولّفه‌های‌اصلي سيستم يا شبكه عبارتند از:
🔹اجزاء و عناصر(متغيّرها)
🔹روابط بين اجزاء
🔹هدف
🔹مرز سيستم و محيط سيستم(تفكيك بين عوامل خارج از سيستم و عوامل داخلي آن)
🔹جريان سيستم(نحوة فعاليّت متغيّرهاي داخلي و خارجي براي رسيدن به هدف سيستم)
🔹بازخورد(بررسي نتايج به‌دست آمده از جريان سيستم و اصلاح نقاط نامناسب و بهينه‌سازي جريان، و اعمال دوبارة آن به سيستم)
🔹پايداري سيستم(ميزان قابليت مقابله يا انعطاف سيستم در برابر تغييرات احتمالي)
✳️ #متغيّرها و #روابط‌بین‌آنها که #فرآیند‌سیستم را می‌سازد مهمترین عناصر سیستم هستند و نحوه کشف آنها (بالخصوص مشخصات روابط بین آنها) #منطق‌فرآیندها را شکل می‌دهد.
🔶✳️✳️ #راه‌نفوذ ما به موضوعات از طريق #آثار و #خصوصيات آنهاست. ذهن قدرت درك مستقيم #جوهرهٔ اشياء راندارد و بايد از طريق ادراك آثار و خصوصيات آن پي به #سرمنشاء ببرد. آثار اشياء وموضوعات هستند كه سبب #رفع‌نياز ما و #حل‌مشكل مي‌شوند، ارتباط ما با آنها به خاطراستفاده از #كاركرد آنهاست. آثار و كاركردهاي موضوعات #قابل‌تغيير هستند، مي‌توانآنها را از بين برد يا تقويت و تشديد كرد يا اثري ديگر را بر موضوع بار كرد؛موضوعات با يكديگر و با اجزاء دروني خود فعل و انفعال دارند(اثرمي‌گذارند و اثر مي‌پذيرند)؛با برقرار كردن ارتباط بين موضوع مورد نظر و موضوعي با اثري ديگر (يا ارتباط با جزئي ديگر) مي‌توان شيء مورد نظر را تحت تأثير قرار داد و كاركردهاي آن را تغيير داد( #فعّال‌سازي).
♻️ #متغيّرها،عوامل تأثيرگذار و تأثيرپذير در مجموعة سيستم هستند (آنچه قابليّت تغييردادن ياتغييرپذيري دارد و با تغيير آن تغييراتي در وضعيّت موضوعِ مورد نظر به‌وجود خواهدآمد). متغيّرها انواع و مراتبي دارند كه عبارتند از:
#متغيّرهای‌دروني (آنچه در درون موضوع است و مي‌تواند به سبب عواملي تغيير پذيرد و باعث تغيير موضوع شود)
#متغيّرهای‌بيروني(عواملي كه از خارج از موضوع بر موضوع و اجزاء آن تأثير مي‌گذارندو سبب تغييري در آن مي‌شوند)
#متغيّرهای‌مثبت (عواملي كه تغيير مطلوب و هماهنگ با هدف ما ايجاد مي‌كنند)
#متغيّرهای‌منفي
#متغيّرهای‌تشديدكننده(عواملي كه سبب ازدياد اثري در موضوع مي‌شوند)
#متغيّرهای‌تضعيف‌كننده(عواملي كه سبب كاهش اثري در موضوع مي‌شوند)
#متغيّراصلي یا #مرکزی(عاملي كه بيشترين تأثير را براي رسيدن به هدف دارد)
#متغيّرهای‌كمكي و #جانبي (عواملي كه زمينه‌ساز و تقويت‌كنندة جريان اصلي هستند)
#متغيّرهای‌نياز(عواملي كه براي رسيدن به مطلوب بايد نيرو و امكانات دريافت كنند)
#متغيّرهای‌نيرو (عواملي كه امكانات لازم را براي رفع نياز دارند)
#متغيّرهای‌كلان (عواملي كه بر طيف گسترده‌اي از موضوعات تأثير مي‌گذارند)
#متغيّرهای‌جزء (عواملي كه بر يك مورد يا بخشي از آن تأثيرگذار هستند)
#متغيّرهای‌كوتاه‌مدت #بلندمدت
#متغيّر‌حداقلّي(عاملي كه كمترين تأثيرگذاري يا تأثيرپذيري را دارد)
#متغيّرحداكثري (عاملي كه بيشترين تأثيرگذاري يا تأثيرپذيري را دارد)
#متغيّر‌كنترلي(عامليكه هنگام نياز وارد جريان مي‌شود و مشكل را مهار مي‌سازد)
#متغيّر‌زمان، #مكان
#متغيّركميّت، #كيفيّت
#متغيّراولويّت (عاملي كه نسبت به عوامل ديگر تأثير خود را زودتر و يا عميق‌تر مي‌گذارد و سپس ديگرمتغيّرها مُجاز به اثرگذاري يا اثرپذيري هستند)
#متغيّرلايه و #عمق(در چه لايه و عمقي اين تأثير انجام مي‌شود؟)
#متغيّرجهت (در چه جهت و زاويه‌اي تأثيرگذاري يا تأثيرپذيري انجام مي‌شود؟)
#متغيّرهای‌همراه(عواملي كه بايد همراه هم باشند تا تأثيرگذاري يا تأثيرپذيري انجام شود)
با مشاهدة دقيق و جامع از فعل و انفعالات جاري در #هستي مي‌توان متغيّرهاي ديگري رانيز به اين فهرست افزود.
اصلی‌ترین #هدف در بحث #سیستم‌ها، تعیین #رفتارسيستم است يعني چگونگي فعاليت متغيّرهاي آن براي رسيدن به #هدف سيستم.
برای #تشخیص‌رفتار سیستم باید #تحليل‌سيستم صورت پذیرد يعني بررسي يك سيستم به هدف #حلّ‌نارسايي و مشكل، يا به هدف #ارتقاء‌وضعيت و رساندن به موقعيت بهتر. در تحليل سيستمي به‌دنبال تجزية سيستم به عوامل تشكيل‌دهندة آن و روابط بين آنها و بررسي ميزان فعل‌وانفعال بين اجزاء و دست‌يابي به ميزان موفقيّت اين تعاملات در تأمين هدف سيستم هستيم.
♻ #اجتهاد‌سیستمی یعنی در مورد هر #مساله و #موضوعی که می‌خواهیم #نظر‌دین را در مورد آن به‌دست آوریم باید تعیین کنیم که در #گزاره‌های‌دین، چه #متغیرهایی با چه #خصوصیات و #روابطی با یکدیگر #ترکیب شده‌اند تا #برآیندی در #موضوع مورد بحث به‌دست آید.
@dastyaar