#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (٨) (پ)
#پات / باطيه، باديه : ظرف بزرگ
در #انگليسي و #آلماني و #فرانسوي Pot، و در #سوئدي Putt و Pott در معني ظرف و قابلمه است.
د
#منيره_احمد_سلطاني #شكر #پارسي_شكر_است
#واژگان #فارسی #سره براي واژگان #عربی متداول در پارسي
زبان پارسي همواره دستخوش نشيب و فرازهاي بيشمار بوده و در هر تندباد تاريخي برخي گنجينه هاي گرانبهاي فرهنگ و زبان از ميان رفته و زبان اقوام پيروز در زبان ما وارد شده. در اين ميان زبان عربي بواسطه ي دين اسلام و كلام خدا، به شكل غيرقابل انكاري ريشه در زبان و فرهنگ ما دوانده است.
با اين وجود جهت از نو زنده كردن واژه هاي زيبا، ساده و گاه به فراموشي سپرده شده ي فارسي، بخش «برابرهاي فارسي سره براي واژگان عربي متداول» حضورتان تقديم مي شود.
منبع: واژه هاي فارسي سره براي واژه هاي عربي در فارسي معاصر
#واژگان #فارسی
⭕️ #آجل (عربي) : درآينده، دير و زود، ديرآينده
⭕️ #آجُر (عربي) : خشت
#فريده_رازي #پارسي_شكر_است
#تپانچه
این واژه در قدیم به معنای سیلی و ضربه به پا و کف دست بوده است وامروزه به معنای سلاح آتشی کمری نیز به کار می رود واملای صحیح آن تپانچه است و نه طپانچه.
⭕️تپانچه ✅
⭕️طپانچه ❌
#ابوالحسن_نجفی #غلط_ننویسیم
#واژگان #هم_نويسه (٦)
غَنا / غِنا
⭕️غَنا (به فتح اول): توانگري
⭕️غِنا (به كسر اول): آواز خوش
إملاي هر دو واژه در عربي به صورت «غناء» است ولي در فارسي همزه ي پاياني در نوشتار و گفتار حذف مي شود.
#غنا #غناء #ابوالحسن_نجفی #غلط_ننویسیم
#واژگان #هم_آوا (١٦)
#قدر / #غدر
⭕️قـَدر: ارزش
⭕️غـَدر: حيله، فريب، بي وفايي، خيانت
قَدرِ مجموعه ي گل، مرغ يحر داند و بس
كه نه هر كو ورقي خواند، معاني دانست
#حافظ
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (١١) (خ)
#خرچنگ
در پهلوي Karcanc و در #انگلیسی و #فرانسوي Cancer از همين كلمه است.
مرض #سرطان به خاطر چنگ انداختن از نام همين حيوان گرفته شده.
#برج_فلكي_سرطان
#منيره_احمد_سلطاني
#درست_بخوانيم
⭕️دِلالت (به كسر اول) ✅
⭕️دَلالت (به فتح اول) ❌
#دلالت
پارسي شِكـَر است:
#واژگان #هم_نويسه (٧)
⭕️قـَدَم (به فتح اول و دوم): گام
⭕️قِـدَم (به كسر اول فتح دوم): قديم بودن، از عهد ازل بودن، در مقابل حدوث (از اصطلاحات فلسفه)
در رهِ منزل ليلي كه خطرهاست در آن
شرط اول قـَدَم آن است كه مجنون باشي
#حافظ
#قدم #ابوالحسن_نجفی #غلط_ننویسیم
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (١٢) (د)
#دال
درفارسي به معناي «عقاب» و در #كردي و #لري در مفهوم «#شير_بالدار» (نماد هواپيمايي ملي ايران #هما) به معناي «خيلي دور» نيز مي باشد. اين واژه در #يوناني Tele در همين معني است.
در #تلويزيون يعني «ديدن از دور» و در #تلفن يعني «صدا از دور»
#منيره_احمد_سلطاني
#واژگان #هم_آوا (١٧)
#طوفان / #توفان
بعضی به گمان اینکه کلمه «طوفان» اصلاً فارسی است آن را به صورت «توفان» می نویسند و حتی بعضی از فضلا توصیه کرده اند که صورت اخیر به کار رود. اما اصل این دو کلمه و معنای آنها یکی نیست.
⭕️طوفان: واژه اي عربی، به معنای باد و باران شدید
⭕️توفان: واژه اي فارسي، به معنای غُرّان و دَمان
توفان ربطی به باد و باران بسیار شدید ندارد.
این واژه صفت فاعلی از مصدر «توفیدن» به معنای «فریاد بلند کشیدن» و «غرّيدن و خروشيدن» است.
ز آوازِ گُردان «بتوفيد» كوه
زمين شد ز نعل ستوران ستوه
#فردوسي
#توفنده: غُرّان، خروشان
#ابوالحسن_نجفی #غلط_ننویسیم #درست_بنويسيم #درست_بخوانيم
#ارز_روم #ارزروم
از شهرهای مشرق ترکیه است. نام این شعر در اصل «ارزنةالروم» وسپس «ارزن اروم» بوده و به اختصار مبدل به ارزروم شده است.
نوشتن آن به صورت ارض روم غلط است.
⭕️ارز روم ✅
⭕️ارزروم ✅
⭕️ارض روم ❌
#ارض_روم #ابوالحسن_نجفی #غلط_ننویسیم
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (١٤) (د)
#ديو
در فارسي #شيطان و نزد همه ي اقوام هندواروپايي به جز ايران به معني #خداست و Deva در ميان هنديان هنوز اين معني را حفظ كرده است.
#پروردگار بزرگ #يوناني Zeus، پروردگار #لاتين Deus، و در #فرانسوی Diev از اين ريشه هستند.
ديو در #سنسكريت به معناي پروردگار و همچنين فروغ و روشـنايي است. واژه ي Day به معناي #روز در #انگلیسی از اين واژه اقتباس شده است.
#منيره_احمد_سلطاني
#واژگان #فارسی #سره براي واژگان #عربی متداول در #پارسي (٨) (آ)
⭕️#آلام (عربي) : دردها، رنج ها
جمع #الم
#فريده_رازي
#درست_بخوانيم
⭕️كِـرامت (به كسر اول) ✅
⭕️كـَرامت (به فتح اول) ❌
#كرامت #پارسي
#واژگان #هم_نويسه (١١)
تَركه/ تَرِكه
⭕️تَركه: (به فتح اول، سكون دوم) واژه اي فارسي و به معناي «شاخه ي باريك و درازِ بريده از درخت»
⭕️تَرِكه: (با فتح اول، كسر دوم، در تداول به فتح اول و دوم) واژه اي عربي و به معناي «اموال بازمانده از مُرده» و توسعاً به معناي «ميراث»
از «تَرِكه» ي وي حج كنند به نيابت وي اگرچه وصيت نكرده باشد.
#كيمياي_سعادت
#تركه #ابوالحسن_نجفی #غلط_ننويسيم
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (١٧) (س)
#ستاره
در #انگلیسی Star، در #فرانسوی Astral (ستاره اي)
#اسطرلاب در #يوناني از همين ريشه است. در #لاتين Stella، در #ايسلندي Styarna.
در زبان #آرامي فرشته ي آتش «#استيرا» از همين ريشه است.
#منيره_احمد_سلطاني
#واژگان #فارسی #سره براي واژگان #عربی متداول در #پارسي (١٣) (آ)
⭕️#آناً (عربي): در دم، به يك دم، همان دم
#فريده_رازي
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (١٨) (س)
#سترگ
به معناي قوي در #انگلیسی Strong و در #آلماني Stärk از اين ريشه است.
#منيره_احمد_سلطاني
#واژگان #فارسی #سره براي واژگان #عربی متداول در #پارسي (١٤) (آ)
⭕️#آيت (عربي) : نشان، نشانه، نشاني
مفردِ #آيات
#فريده_رازي
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (١٩) (ش)
#شكر
در #يوناني Sakaron، در #عربي سُكـَّر، در #فرانسوی Sucre، در #انگليسي Sugar، در #آلماني Zucker، مأخوذ از Sarkara در #سنسكريت است.
#منيره_احمد_سلطاني
#واژگان #فارسی #سره براي واژگان #عربی متداول در #پارسي (٢٣) (ب) #بارقه
⭕️بارقه (عربي): روشني، درخشندگي
#فريده_رازي
#درست_بنويسيم #درست_بخوانيم #لشكر
⭕️لَشكـَر ✅
⭕️لَشگـَر ❌
#ابوالحسن_نجفي #غلط_ننويسيم
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (٢١) (ق) #قند
قند: معرب «كند» از اصل هندي است كه در سنسكريت Khanda و در معني ِ «تكه» است.
در #فرانسوي، Candi، در انگليسي Candy , و در #ايتاليايي Candito، همان چيزي است كه در فارسي به آن «نبات» مي گوييم، چون قند در فارسي عبارت است از شاد در قالب ريخته شده و سخت است.
#منيره_احمد_سلطاني
#درست_بنويسيم #مرهم
⭕️مرهم ✅
⭕️مرحم ❌
سينه مالامال درد است اي دريغا مرهمي
دل ز تنهايي به جان آمد، خدا را همدمي
#حافظ
#ابوالحسن_نجفي #غلط_ننويسيم
#واژگان #فارسی #سره براي واژگان #عربی متداول در #پارسي (٢٤) (ب) #باصره
⭕️باصره (عربي): بينايي، بينش، ديده، چشم
#فريده_رازي #پارسي_شكر_است
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (٢٢) (ق) #قير
قير: قير در فارسي، قار در عربي، Keros در يوناني به معني شمع، موم و قير است كه. در درمان بيماري «گري» به كار مي روند. خودِ لفظ «گر»شكلي از همين واژه است.
قير در #موميايي نيز مصرف داشته و مي تواند رمز جاودانگي باشد.
«گريس» Grease نيز از همين كلمه است
#منيره_احمد_سلطاني
#واژگان #فارسی #سره براي واژگان #عربی متداول در #پارسي (٢٦) (ب) #باطل
⭕️باطل (عربي): ناچيز، بيهوده، ژاژ، پوچ، نادرست، ناراست، تباه، اژهان
#فريده_رازي #پارسي_شكر_است
#درست_بخوانيم #شباهت
⭕️شِـباهت (با كسر اول) ✅
⭕️شَـباهت (با فتح اول) ❌
#درست_بنويسيم #ترجيح
⭕️ترجيح✅
⭕️ترجيه❌
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (٢٤) (گ) #گروه
گروه: در پهلوي groh، در #فرانسوي، Groupe، در انگليسي Group
#منيره_احمد_سلطاني
#واژگان #فارسی #سره براي واژگان #عربی متداول در #پارسي (٢٧) (ب) #باطن
⭕️باطن (عربي): پنهان، درون، اندرون، شكم، پشت
#فريده_رازي #پارسي_شكر_است
#درست_بخوانيم #شرافت
⭕️شِـرافت(با كسر اول) ✅
⭕️شَـرافت (با فتح اول) ❌
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (٢٥) (م) #مغازه
مغازه: در #فرانسوي Magasin، احتمالاً اين كلمه ريشه ي سامي دارد.
#منيره_احمد_سلطاني
#واژگان #هم_آوا (٢٨) #خار #خوار
⭕️خوار: کم ارزش و کوچک
⭕️خار: تیغ گل یا خاشاک
پارسي شِكـَر است:
#واژگان #هم_نويسه
برخي واژه ها صورت نوشتاري يكسان و تلفظ و معناي متفاوت دارند.
رعايت نشانه هاي تلفظ هنگام نوشتن و نيز توجه به بافت و موضوع متن، به تمايز بين اين واژه ها كمك مي كند.
#واژگان #پارسي در #زبانهاي #اروپايي (٢٦) (م) #ماز
ماز: در فارسي به معناي «چين و شكن»، در #انگليسي به صورت Maze درآمده كه به معناي گذرگاه پيچيده و گيج كننده است.
#منيره_احمد_سلطاني #شكر #پارسي_شكر_است
#واژگان #هم_آوا (٢٩) #مهجور #محجور
⭕️محجور: ممنوع از تصرف در اموال خود (به سبب بيخردي و بي كفايتي)
⭕️مهجور: جدا شده، دور افتاده
#ابوالحسن_نجفي #غلط_ننويسيم #پارسي #شكر #پارسي_شكر_است
#واژگان #هم_آوا
برخي واژه ها تلفظ يكسان، معناي متفاوت و در بيشتر موارد صورت نوشتاري متفاوت نيز دارند. توجه به بافت و موضوع متن، كمك مي كند تا بين اين واژگان تمييز قائل شد.
#درست_بخوانيم #كشتي
⭕️كِـشتي(با كسر اول) ✅
⭕️كَـشتي (با فتح اول) ❌
#پارسي #شكر #پارسي_شكر_است