✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️آیا از منظر آیات و روایات قابلیت تغییر در اخلاقیات افراد وجود دارد؟ (بخش اول)
🔸آیات و روایات به روشنی بر قابلیّت تغییر در #اخلاق دلالت دارند؛ زيرا:
1⃣نفس مسأله #بعثت_انبياء و ارسال رسل و #انزال‌كتب‌آسمانى، و بطور كلّى مأموريّتى كه آنها براى #هدايت و تربيت همه #انسانها داشتند، محكم‌ترين دليل بر امكان تربيت و پرورش #فضائل_اخلاقى در تمام افراد #بشر است. آياتى مانند: «هُوَ الَّذى بَعَثَ فِى الاُْمِّيِينَ رَسُولا مِنْهُم يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَالْحِكْمَةَ وَ اِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِى ضَلال مُبِيْن». [۱] ، [۲] و آيات مشابه آن به خوبى نشان مى دهد كه هدف از مأموريّت #پيامبر_اسلام (صلی الله علیه و آله) #هدايت و #تربيت و #تعليم و #تزكيه همه كسانى بود كه در «ضَلال مُبِيْن» و #گمراهی_آشكار بودند.
2⃣تمام آياتى كه خطاب به همه انسانها به عنوان «يا بَنى آدَمَ» و «يا اَيُّها النّاسُ» و «يا اَيُّها الاِْنْسانُ» و «يا عِبادى» مى باشد، و مشتمل بر اوامر و نواهى و مسائل مربوط به #تهذيب_نفوس و كسب فضائل اخلاقى است، بهترين دليل بر امكان تغيير «اخلاق رذيله» و #اصلاح صفات ناپسند است، در غير اين صورت عموميّت اين خطابها لغو و بيهوده خواهد بود.
🔹ممكن است گفته شود: اين آيات غالباً مشتمل بر احكام است، و احكام مربوط به جنبه هاى عملى است، در حالى كه #اخلاق ناظر به #صفات_درونى است، ولى نبايد فراموش كرد كه «اخلاق» و «عمل» لازم و ملزوم يكديگر و به منزله علّت و معلول اند و در يكديگر #تأثير_متقابل دارند؛ هر #اخلاق_خوبى سرچشمه اعمال خوب است، همان گونه كه #اخلاق_رذيله، اعمال زشت را به دنبال دارد؛ و در مقابل اعمال نيك و بد نيز اگر تكرار شود تدريجاً تبديل به خلق و خوى خوب و بد مى شود.
3⃣اعتقاد به عدم امكان تغيير اخلاق سر از اعتقاد به #جبر در مى آورد؛ زيرا مفهومش اين است كه صاحبان اخلاق بد و خوب قادر به تغيير آن نيستند، و چون اعمال آنها بازتاب اخلاق آنها است پس در انجام كار خوب يا بد مجبورند و در عين حال مكلّف به انجام خوبيها و ترك بديها هستند؛ اين عين جبر است و تمام #مفاسدى را كه مذهب جبر دارد بر آن مترتّب مى شود. [۳]
4⃣آياتى كه با صراحت تشويق به #تهذيب_اخلاق مى كند و از #رذايل_اخلاقى بر حذر مى دارد نيز دليل محكمى است بر امكان تغيير صفات اخلاقى، مانند: «قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَكّيها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسّيها» [۴] (هر كس #نفس خود را #تزكيه كند، #رستگار شده، و آن كس كه نفس خويش را با #معصيت و گناه آلوده سازد نوميد و #محروم گشته است). تعبير به «دسّيها» از ماده «دسّ» و «دسيسه» در اصل به معنى آميختن شىء ناپسندى با چيز ديگر است؛ مثل اين كه گفته مى شود: «دسّ الحنطة بالتراب» (گندم را با خاك مخلوط كرده)؛ اين تعبير نشان مى دهد كه #طبيعت_انسان بر پاكى و #تقوا است و آلودگيها و #رذائل_اخلاقى از خارج بر انسان نفوذ مى كند، و هر دو قابل #تغيير و تبديل است.
🔹در آيه ۳۴ سوره فصّلت مى خوانيم: «اِدْفَعْ بِالَّتى هِىَ اَحْسَنُ فَاِذاَ الَّذى بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَاَنَّهُ وَلِىٌّ حَمِيْمٌ» (#بدى را با #نيكى دفع كن، ناگهان [خواهى ديد] همان كسى كه ميان تو و او دشمن است، گويى #دوست_گرم و صميمى [و قديمى تو] است!). اين آيه به خوبى نشان مى دهد كه #عداوت و دشمنی هاى عميق كه در خلق و خوى انسان ريشه دوانده باشد، با #محبّت و رفتار شايسته ممكن است تبديل به دوستی هاى داغ و ريشه دار شود؛ اگر #اخلاق قابل تغيير نبود اين امر امكان نداشت. #ادامه_دارد...
پی نوشت‌ها؛
[۱] قرآن کریم، سوره جمعه، آيه ۲؛ [۲] آيه ۱۶۴ آل عمران نيز همين مضمون را در بردارد. [۳] ر.ک: الكافی، دار الكتب الإسلامية، چ ۴، ج ۱، ص ۱۵۵؛ و كشف المراد فى شرح تجريد الإعتقاد، علامه حلی، مؤسسة النشر الإسلامی، بحث قضا و قدر درباره مفاسد مذهب جبر. [۴] همان، سوره شمس، آيه ۹ و ۱۰
📕اخلاق در قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، مدرسه الامام على بن ابيطالب (ع)، قم، چ اول، ۱۳۷۷ش، ج ۱، ص ۳۴
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#اخلاق #تربيت #تزکیه
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
⭕️وقت چاره، دوران جوانی است...
🔹#جوانان بدانند که وقت چاره، #دوران_جوانی است، چه آن که اگر کسی دل و جان خود را در «جوانی» اصلاح نکند و با آلودگی قلب و روح به پیری رسد، درمان در نهایت دشواری است، زیرا در این صورت، ریشه #اخلاق_رذیله مستحکم، #صفات_بد عادت و #لشکر_شیطان بر مملکت دل مسلط خواهد شد؛
🔹گرچه در عین حال چنین کس نیز باید #همت کند و به رحمت خدا امیدوار باشد و يأس و ناامیدی به خود راه ندهد که: «إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ». (که تنها گروه کافران، از #رحمت_خدا مأیوس می‌شوند!).
📕 #نردبان_سعادت (تلخیص و تحریر کتاب معراج‌السعادة)، ص ۶۰
منبع: وبسایت مرکز تنظیم و نشر آثار آیت الله العظمی بهجت (ره)
#اخلاق #تهذیب_نفس
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«عفت نفس» چگونه به دست می آید؟ (بخش دوم)
🔸#عفت نقطه مقابل «شکم پرستى و شهوت پرستى»، و صفتی است که باعث حفظ #اعتدال در «نیروی شهوت» در انسان می‌شود. «عفت» به معنای دور داشتن خود در صحنه عمل و رفتار، از هرگونه #ناهنجاری و #زشتی است. #عفت از «بزرگترین فضایل انسانى» است و هیچ کس در «سیر الى الله»، بدون داشتن «عفت» به جایى نمى رسد.
💠اقدامات لازم برای تزکیه نفس و دوری از گناه (۱)
1⃣«تفکر و اندیشه»
🔹یکی از موانع مهم #تهذیب_نفس و یکی از علل انجام گناه، #غفلت و بی‌خبری است. امام خمینی (ره) می‌فرماید: «اوّل شرط مجاهده با نفس و حرکت به جانب حق تعالی، #تفکر است». اگر ما در شبانه روز سرگرم زندگی دنیا باشیم، و #یاد_خدا و #مرگ را فراموش کنیم، و اگر ساعتی در کارهای خود و عواقب آن #اندیشه نداشته باشیم، به احتمال زیاد گرفتار #گناه و معصیت می‌شویم؛ و اگر به #دستورات_الهی توجه داشته باشیم، و شرایط سخت پس از #مرگ و عالم برزخ و حساب و کتاب #قیامت را همواره در نظر داشته باشیم، مسلماً خود را آلوده به گناه و #معصیت نخواهیم کرد، و #نفس ما شروع به رشد و بالندگی خواهد نمود. امام علی (علیه السلام) می‌فرماید: «هرکس که قلبش را با تداوم #فکر، آباد سازد افعالش در باطن و ظاهر خوب خواهد شد». [۱]
2⃣«ترس از خداوند»
🔹برترین افسار و لگامی که #نفس بدان پیش رانده می‌شود، «ترس از خداوند عز و جل» است. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ أمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَ نَهیَ النَّفْسَ عَنِ الْهَوَی - فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأَوَی» [۲] (و آن کس که از #مقام_پروردگارش ترسان باشد و #نفس را از #هوی بازدارد - قطعاً #بهشت جایگاه اوست!). ابزارها و وسایل فراهم سازی ترس از خداوند بسیارند که در رأس آنها «بسیار به یاد مرگ بودن» است.
3⃣«توجه به کرامت ذات و تقویت ارزش‌های انسانی»
🔹اگر #انسان توجه کند که موجود گرانبهایی است، و از علم و کمال و جمال الهی برخوردار است و مقامی بس بلند و رفیع دارد، #اخلاق_رذیله و ارتکاب #گناه را دون شأن خویش می‌داند، و طبعاً از آنها بیزار، و در این راه پایدار خواهد بود. وقتی فهمید #روح_انسان، موجودیت حقیقی انسان، #الهی است، و از عالم بالا آمده، #شهوات و خواسته‌های حیوانی در نظرش بی‌ارزش، و تمایل به #فضایل_اخلاقی در وجودش احیاء خواهد شد. امام علی (علیه السلام) فرمود: «هرکس که #نفس خودش را گرامی بدارد، شهوت‌ها برایش کوچک و بی‌ارزش خواهد بود». [۳] #ادامه_دارد...
پی نوشت‌ها؛
[۱] غررالحکم، ص ۶۹۰
[۲] سوره نازعات، آیات ۴۰ و ۴۱
[۳] نهج البلاغه، قصار، ص۴۴۹
منبع: وبسایت پرسمان
#عفت #نفس #تهذیب #تفکر
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد