⭕️تاثیر افعال والدین بر فرزندان
🔹[تربيت] هم از دامن شما #خانم‌ها بايد شروع بشود. از دامن شما بايد اين مطلب شروع بشود كه #بچه‌ها را #تربيت كنيد، يك تربيت صحيح اسلامى.
🔹به اينكه خودتان [وقتى] بچه در دامن‌تان هست، همراهتان هست، همه چشم و گوشش به فعل و قول شماست، از شما #دروغ نشنود بعد دروغگو درآيد از كار.
🔹اگر اين ديد مادر دروغ مى‌گويد، بعد هم ديد پدر دروغ مى‌گويد، اين #دروغگو مى‌شود. اگر ديد مادر آدم صحيحى است، پدر آدم صحيحى است، اين صحيح بار مى‌آيد.
بیانات حضرت امام ۵۸/۲/۲۴
منبع: سایت جامع امام خمینی (ره)
#امام_خمینی
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️دیدگاه اسلام در مورد «تعلیم و تربیت فرزندان» چیست؟
🔹دستور «امر به معروف» و «نهى از منکر»، یک دستور عام است، که همه مسلمین نسبت به یکدیگر دارند؛ ولى از آیات قرآن، و روایاتى که درباره «حقوق فرزند» و مانند آن در منابع اسلامى وارد شده، به خوبى استفاده مى شود که انسان در مقابل #همسر و #فرزند خویش، مسئولیت سنگین ترى دارد، و موظف است تا آنجا که مى تواند، در #تعلیم و #تربیت آنها بکوشد، آنها را از #گناه بازدارد و به #نیکیها دعوت نماید، نه این که تنها به تغذیه جسم آنها قناعت کند.
🔹در حقیقت، اجتماع بزرگ از واحدهاى کوچکى تشکیل مى شود که #خانواده نام دارد، و هرگاه این واحدهاى کوچک، که رسیدگى به آن آسانتر است اصلاح گردد، کل #جامعه اصلاح مى شود، و این مسئولیت در درجه اول بر دوش #پدران و #مادران است. مخصوصاً در عصر ما که امواج کوبنده #فساد در بیرون خانواده ها بسیار قوى و خطرناک است، براى خنثى کردن آنها از طریق #تعلیم و #تربیت_خانوادگى، باید برنامه ریزى اساسى تر و دقیق تر انجام گیرد. نه تنها آتش هاى قیامت، که آتش هاى دنیا نیز از درون وجود انسان ها سرچشمه مى گیرد، و هر کس موظف است #خانواده خود را از این آتش ها حفظ کند.
🔹در حدیثى مى خوانیم: هنگامى که آیه: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النّاسُ وَ الْحِجارَةُ» [۱] (اى کسانى که #ایمان آورده اید! خود و خانواده خویش را از آتشى که هیزم آن انسان ها و سنگ ها هستند نگاه دارید)، نازل شد، کسى از یاران پیامبر (صلی الله علیه و آله) سؤال کرد: چگونه #خانواده خود را از آتش دوزخ حفظ کنم؟ حضرت فرمود: «تَأْمُرُهُمْ بِما أَمَرَ اللّهُ، وَ تَنْهاهُمْ عَمّا نَهاهُمُ اللّهُ، إِنْ أَطاعُوکَ کُنْتَ قَدْ وَقَیْتَهُمْ، وَ إِنْ عَصُوکَ کُنْتَ قَدْ قَضَیْتَ ما عَلَیْکَ» [۲] (آنها را #امر_به_معروف و #نهى_از_منکر مى کنى، اگر از تو پذیرفتند آنها را از آتش دوزخ حفظ کرده اى، و اگر نپذیرفتند وظیفه خود را انجام داده اى).
🔹در حدیث جامع و جالب دیگرى از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده است: «أَلا کُلُّکُمْ راع، وَ کُلُّکُمْ مَسْؤُلٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ، فَالاْ َمِیْرُ عَلَى النّاسِ راع، وَ هُوَ مَسْؤُلٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ، وَ الرَّجُلُ راع عَلى أَهْلِ بَیْتِهِ، وَ هُوَ مَسْؤُلٌ عَنْهُمْ، فَالْمَرْئَةُ راعِیَةٌ عَلى أَهْلِ بَیْتِ بَعْلِها وَ وَلَدِهِ، وَ هِىَ مَسْؤُلَةٌ عَنْهُمْ، أَلا فَکُلُّکُمْ راع، وَ کُلُّکُمْ مَسْؤُلٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ» [۳] (بدانید! همه شما نگهبانید، و همه در برابر کسانى که مأمور نگهبانى آنها هستید، #مسئول هستید، امیر و رئیس حکومت اسلامى نگهبان مردم است و در برابر آنها مسئول است، #مرد، نگهبان #خانواده خویش است و در مقابل آنها مسئول، #زن نیز، نگهبان خانواده شوهر و فرزندان است و در برابر آنها مسئول مى باشد؛ بدانید! همه شما نگهبانید و همه شما در برابر کسانى که مأمور نگهبانى آنها هستید مسئولید!).
🔹این بحث دامنه دار را با حدیثى از #اميرالمؤمنين (علیه السلام) پایان مى دهیم؛ امام علی (علیه السلام) در تفسیر آیه فوق فرمود: «عَلِّمُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمُ الْخَیْرَ، وَ أَدِّبوُهُمْ» [۴] (منظور این است که خود و خانواده خویش را #نیکى بیاموزید و آنها را ادب کنید).
پی نوشت‌ها؛
[۱] سوره تحریم، آیه ۶
[۲] «نور الثقلين»، ج ۵، ص ۳۷۲
[۳] «مجموعه ورّام»، ج ۱، ص ۶
[۴] «درّ المنثور»، ج ۶، ص ۲۴۴
📕تفسیر نمونه، آيت الله العظمی مکارم شيرازى، دار الکتب الإسلامیه، چاپ ۲۶، ج ۲۴، ص ۳۰۵
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#تعلیم #تربیت #خانواده
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️فریادرسى امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)
🔸اینکه #امام_مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مى فرمایند: «اگر ما #مراعات شما را نمى کردیم و یاد شما را از خاطر مى بردیم، #بلا بر شما نازل مى شد»؛ پس این همه بلایى که بر سر شیعیان وارد مى شود چیست؟
🔹ابتدا خوب است بدانیم اصل این جملات براى شیخ مفید (ره) نوشته شده است. در ابتداى نامه حضرت مى خوانیم: «نامه اى به برادر با ایمان و دوست رشید، ابوعبدالله محمد بن نعمان (شیخ مفید) که خداوند عزت وى را از محل ودیعه نهادن عهدى که بر بندگان گرفته شده است مستدام بدارد؛ اما بعد سلام بر تو اى دوستى که در دین مخلص و در مورد ما به یقین مخصوص گشته اى، ما در مورد (نعمت وجود) تو، خداوند را سپاسگزاریم...».
🔹آن‌گاه خطاب به #شیعیان_مؤمن مى‌فرماید: «علم ما به #اخبار_شما احاطه دارد و هیچ چیزى از اخبار شما بر ما پوشیده نیست...»، تا مى رسد به جمله مورد پرسش که مى نویسند: «انا غیر مهملین لمراعاتکم و لا ناسین لذکرکم و لو لا ذلک لنزل بکم البلاء و احطمکم الاعداء: از #یارى_رساندن به شما کوتاهى نکرده #فراموش‌تان نمى کنیم، و اگر چنین نبود ناگوارى ها بر شما نازل و #دشمنان شما را نابود مى ساختند...». [۱]
🔹اگر دقت شود ذیل حدیث مى فرمايد: #بلایى که باعث نابودى شیعیان مى شود با لطف و عنایت آن حضرت برطرف مى شود، نه اینکه در دنیا سختى و گرفتارى هایى چون جنگ و زندان، سیل و زلزله و... دامنگیر هیچ یک از افراد نمى شود، چرا که این #سنت_الهى است و #بلاها باعث #تربیت و #تقویت و رشد انسان می‌شود.
🔹گفتنى است زمانى شیعه در اقلیت بود، اما با عنایات #امام_زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) هر روز قدرت و توان آن بیشتر مى شود، با اینکه تمام قدرت ها به نوعى تلاش مى کنند #شیعه را نابود سازند. مهم‌ترین شرط این عنایت و تداوم آن، #دیندارى است که باید بکوشیم تا به دامن #گناه و #فساد سقوط نکنیم... ؛ پس معناى حدیث این نیست که گرفتارى هاى شخصى و #امتحانات پیش رو نداریم.
🔹علاوه بر این شیوه و سیره عملى #امام_عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مانند سایر ائمه اطهار علیهم السلام است؛ به این صورت که در زمان آن بزرگواران نیز اینطور نبود که مردم ستمدیده، فقیر و یا مریض فورا نزد ائمه علیهم السلام بیایند و حل مشکل را از آنان بخواهند؛ بلکه اگر مى آمدند ائمه آنان را به #تلاش و یا #صبر در مقابل سختى ها تشویق مى کردند. با این حال آن بزرگواران و به خصوص #امام_زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در موارد فراوانى به نیازمندان کمک کرده و از آنها دستگیرى نموده اند و یا نسبت به افراد مشتاق و شایسته، نظر لطف خود را بروز داده اند و...
پی‌نوشت؛
[۱] احتجاج طبرسى، ص۴۹۷
منبع: وبسایت پرسمان
#امام_زمان #امام_مهدی
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️اصول تربیت اخلاقی
🔹ارتباط «شیوه» و «هدف»، ارتباطی دوسویه و طرفینی است. همان طور که #هدف، تعیین کننده #شیوه است، از طرف دیگر، «شیوه» نیز تعیین کننده «هدف» است. #قرآن_كريم محوری ترین هدف بعثت انبياء را #تزکیه_انسانها معرفی کرده است. وظیفه اصلی پیامبران، «تزکیه بشر» برای ترقی و تکامل معنوی و روحی، و رسیدن به هدف نهایی خلقت انسان، یعنی نزدیکی و #قرب به خدای متعال است.
🔹از این رو، اگر چه وظیفه انبیاء هدایت بشر بوده است، اما از آنجا که نمی توان بین #هدایت و #تربیت خط قرمزی کشید و برای هر کدام متولی خاصی معین کرد، می توان #پیامبران را نیز یکی از عوامل مؤثر در #تربیت معرفی کرد. از سویی دیگر، آیاتی از #قرآن_کریم نقش اصلی در تربیت را به خود #متربی نسبت می دهد؛ مثلا خداوند متعال می فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا». [۱] (هرکس #نفس خود را پاک و #تزکیه کرد، رستگار شد).
🔹خداوند در این آیه، «تزکیه» را به خود #انسان نسبت داده است. بر اساس این آیه، #سعادت و #شقاوت انسان در سایه #عمل و تلاش خود او حاصل می شود. از جمع بندی این دسته از آیات، چند نکته به دست می آید؛ نخست آنکه «قرآن کریم» به نقش عوامل گوناگون مؤثر در فرایند تربیت و یکسان نبودن تأثیر این عوامل، توجه داشته است. دوم اینکه کسی که به امر #تزکیه_انسانها مبادرت می ورزد، باید زمینه ای فراهم آورد که #متربیان با اراده و اختیار خود، در جهت نیل به #کمالات_انسانی تلاش کنند.
🔹اگرچه اراده، فعل خود انسان است و کسی نمی تواند آن را در انسان ایجاد کند، #مربی می تواند مقدماتی را فراهم کند که به وسیله آن مقدمات، توجه #متربی را به خوبی ها و کمالات معطوف گرداند و انگیزه او را تقویت کند. مجموعه‌ای از عوامل مختلف در امر «تربیت اخلاقی» تأثیرگذارند. #قرآن_کریم، عوامل دخیل در #تربیت_اخلاقی را در یک چینش طولی قرار می دهد و نقش واقعی و نهایی را برای خداوند متعال قائل است. سوماً، در آیاتی که عمل «تزکیه» را به پیامبر یا خود انسان نسبت می دهد، در واقع، فاعل مستقل خود خداوند است، و فاعلیت پیامبر و انسان، به اذن خداوند متعال و در طول فاعلیت اوست.
🔹چهارماً، این سلسله مراتب تربیتی که از خداوند تا انبیاء و اولیاء، و از اولیاء تا بندگان الهی وجود دارد، فقط در «فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی» معنا پیدا می کند. #امام_علی (علیه السلام) در توصیه خود به کمیل بن زیاد می فرماید: «ای کمیل، به درستی که پیامبر خدا را، خداوند، خود، تربیت فرمود و آن بزرگوار مرا ادب آموخت و من نیز مؤمنان را تربیت می کنم و برای آنان آداب ارزشمند را به میراث می گذارم».
📕برنامه درسی و تربیت اخلاقی، حمیدرضا کاظمی، چ اول، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
منبع: وبسایت راسخون
#تربیت #تزکیه
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
⭕️جامعه سالم در گرو حاکمان سالم
🔹اگر یک انسان، یک شاه، یک رئیس مملکت، #مهذب و #صحیح باشد، آنهایی که اطرافش هستند همه صحیح خواهند شد؛ و آنها هم سرایت می‌کند صحت عملشان، به پایینترها. یک‌وقت می‌بینید که اگر بیست سال یک #حاکم_عادل در بین مردم باشد، یک #مملکت_عادل پیدا می‌شود.
🔹اینکه ما فریاد می‌زنیم که #جمهوری_اسلامی، برای این است که #اسلام #فرد_مهذب درست می‌کند، #قرآن کتاب آدم‌سازی است. #پیغمبرها آمدند آدمها را درست کنند؛ کاری دیگر جز این ندارند در طول زندگی‌شان، «پیغمبرهای بزرگ و ائمه اطهار» - علیهم السلام - دنبال این بودند که #تربیت کنند مردم را.
🔹خدای تبارک و تعالی انبیا را فرستاده برای #تهذیب مردم؛ برای #اصلاح مردم. اگر چنانچه اصلاح بشود یک فردی که در راس جامعه است، یک ملّایی که در یک جامعه‌ای هست، اگر این ملّا یک ملّای صحیح باشد، جامعه صحیح می‌شود؛ از باب اینکه همه توجه به او دارند. اگر یک #حکومت_صحیح در یک جایی باشد، مردم چون توجه به او دارند آنها هم صحیح می‌شوند.
بیانات حضرت امام ۵۸/۰۲/۲۴
منبع: سایت جامع امام خمینی (ره)
#امام_خمینی
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«الگو» و «اسوه» چه جایگاهی در تعلیم و تربیت انسانها دارد و عالی ترین الگوهای تربیتی چه کسانی هستند؟
🔹درباره عناصر و راهکارهای #تربیت_صحیح که با در نظر گرفتن آنها #مربّی می تواند موفّق گردد، آنچه مورد اتفاق همه علمای تربیت و تعلیم است ارائه #الگوی_صحیح است؛ آری در صورتی که خود مربّی ویژگی ها و شایستگی های الگوی صحیح و نمونه را دارا باشد، عملاً می تواند برای تربیت پذیر، #الگو باشد.
🔹بنابراین کاملا واضح و مبرهن است که کسی که می خواهد اسوه و الگوی دیگران گردد، اگر در رفتارش #نقطه_ضعف هایی باشد و مرتکب خطا و اشتباه گردد، نمی تواند #نقش_تربیتی خود را به درستی ایفا کند.
🔹از این جهت است که خداوند بر بندگان خود منّت نهاد و بندگان برگزیده #معصوم خود را که از هر گونه خطا و اشتباهی مبرّا هستند را #الگوهای_ایده‌آل و کاملی معرفی کرد. لذا بهترین راهکار و شیوه برای استفاده از این نعمت های الهی، یعنی بهره گیری از مقام تربیتی #پیامبر و #ائمه_معصومین (علیهم السلام)، عملی کردن و ارائه رفتار آنان است.
🔹اینجاست که باید ابتدا سعی کنیم رفتار آن حضرات را در ساحت های گوناگون به تفصیل شناسایی کنیم، و پس از آن بکوشیم تا در ابعاد گوناگون زندگی خود به آن رفتار که تفصیلاً برای ما شناسایی شده اند #اقتدا نماییم.
📕اسلام شناسی و پاسخ به شبهات، رضوانی، علی اصغر، مسجد مقدس جمکران، قم، ۱۳۸۶ش، چاپ سوم، ص ۴۲۲
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#الگو #اسوه #تربیت
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️آیا تربیت خانوادگی و وراثت در شکل گیری اخلاق انسان موثر است؟ (بخش اول)
🔸بى شك نخستين مدرسه هر انسانى دامان #مادر و آغوش #پدر اوست، و در همينجاست كه نخستين درس هاى «فضيلت» يا «رذيلت» را مى آموزد؛ و اگر مفهوم #تربيت را اعم از «تكوينى» و «تشريعى» در نظر بگيريم نخستين مدرسه، رحم مادر و صلب پدر است، كه آثار خود را بطور غيرمستقيم در وجود #فرزند مى گذارد، و زمينه ها را براى #فضيلت و #رذيلت آماده مى سازد. در احاديث اسلامى تعبيرات بسيار لطيف و دقيقى در اين قسمت وارد شده كه به بخشى از آن ذيلاً اشاره مى شود:
1⃣امام على (عليه السلام) فرمود: «حُسْنُ الأخْلاقِ بُرْهانُ كَرَمِ الأعْراقِ». [۱] اخلاق پاك و نيك، دليل وراثت های پسنديده انسان [از پدر و مادر] است». به همين دليل در #خانواده‌های‌پاك و با فضيلت غالباً #فرزندانى با فضيلت پرورش مى يابند، و بعكس افراد شرور غالباً در #خانواده‌هاى‌شرور و آلوده اند.
2⃣در حديث ديگرى حضرت میفرماید: «عَلَيْكُمْ فى طَلَبِ الْحَوائِجِ بِشَرافِ النُّفُوسِ وَ ذَوِى الاُْصوُلِ الطَيِّبَةِ فاِنَّها عِنْدَهُمْ اَقْضى وَ هِىَ لَدَيْهِمْ اَزْكى». [۲] (در طلب حوائج به سراغ #مردم‌شريف‌النّفس كه در خانواده هاى پاك و اصيل پرورش يافته اند برويد، چرا كه نيازمنديها نزد آنها بهتر انجام مى شود و پاكيزه تر صورت مى گيرد!».
3⃣در عهدنامه مالك اشتر در توصيه اى كه #امام_على (عليه السلام) به مالك درباره انتخاب افسران لايق براى ارتش اسلام مى كند، چنين مى خوانيم: «ثُمَّ الْصَقْ بِذَوى الْمُروُءاتِ وَالأحْسابِ وَ اَهْلِ الْبُيُوتاتِ الصالِحَةِ وَالسَّوابِقِ الْحَسَنَةِ ثُمَّ اَهْلَ النَّجَدَةِ وَ الشُّجاعَةِ وَالسَّخاءِ وَ السَّماحَةِ فَاِنَّهُمْ جِماعٌ مِنَ الْكَرَمِ وَ شُعَبٌ مِنَ الْعُرْفِ». [۳] (سپس پيوند خود را با شخصيّت های اصيل و خانواده هاى صالح و خوش سابقه برقرار ساز و پس از آن با مردمان شجاع و سخاوتمند و بزرگوار، چرا كه آنها كانون فضيلت و مركز نيكى هستند».
4⃣تـأثير #پدر و يا #مادر آلـوده در شخـصيّت اخلاقى #فرزندان تا آن اندازه است كه در حديث ديگرى از امام صادق (عليه السلام) آمده است: «اَيـُّما اِمْرأَة اَطاعَتْ زَوْجَها وَ هوَ شارِبُ الْخَمْرِ، كانَ لَها مِنَ الْخَطايا بِعَدَدِ نُجُوُمِ السَّماءِ، وَ كُلُّ مَوْلوُد يَلِدُ مِنْهُ فَهُوَ نَجسٌ». [۴] (هر زنى اطاعت از همسرش كند در حالى كه او شراب نوشيده [و با او همبستر شود] به عدد ستارگان آسمان مرتكب گناه شده است، و #فرزندى كه از او متولّد مى شود #آلوده خواهد بود!». در روايات متعدد ديگرى نيز از قبول خواستگارى مرد شرابخوار و بداخلاق و آلوده نهى شده است. [۵]
5⃣تأثير تربيت #پدر و #مادر در فرزندان تا آن پايه است كه در حديث مشهور نبوى آمده است: «كُلُّ مَوْلُود يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ حتّى يَكُونَ اَبَواهُ هُمَا اللَّذانِ يُهَوِّدانِهِ وَ يُنَصِّرانِهِ». [۶] (هر #نوزادى بر فطرت پاك توحيد [و اسلام] متولّد مى شود، مگر اينكه پدر و مادر او را به آئين يهود و نصرانيّت وارد كنند). جايى كه #تربيت_خانوادگى، #ايمان و #عقيده را دگرگون سازد چگونه ممكن است در اخلاق اثر نگذارد؟
6⃣همين امر سبب شده است كه مسأله #تربيت_فرزندان به عنوان يكى از اساسى ترين #حقوق_آنها بر پدر و مادر شمرده شود؛ در حديث نبوى مى خوانيم: «حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوالِدِ اَنْ يُحْسِنَ اِسْمَهُ وَ يُحسِنَ اَدَبَهُ». [۷] (#حقّ_فرزند بر پدر اين است كه #نام_نيكى بر او بگذارد و او را به خوبى #تربيت كند). روشن است #نام‌ها آثار تلقينى بسيار مؤثّرى در #روحيّه_فرزندان دارد؛ نام شخصيّت هاى بزرگ و پيشگامان تقوا و فضيلت، انسان را به آنها نزديك مى كند، و نام سردمداران فجور و رذيلت، انسان را به سوى آنها مى كشاند؛ در #اسلام حتّى از اين مسأله ظريف روانى غفلت نشده و فصل مبسوطى درباره نامهاى خوب و نامهاى بد در كتب حديث آمده است. [۸] #ادامه_دارد...
پی نوشت‌ها؛
[۱] غررالحكم و دررالكلم، ص۳۴، ح۵۲ [۲] همان، ص۴۴۹، ح۱۳ [۳] نهج البلاغة (صبحی صالح)، فيض الإسلام، ص۴۳۵، خ ۵۳. [۴] إرشاد القلوب إلى الصواب، ج۱، ص۱۷۵ [۵] وسائل الشيعة، ج۲۵، ص۳۰۹ تا ۳۱۳ [۶] مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج۸، ص۴۷۴، ذيل آيه ۳۰ سوره روم [۷] كنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، ج۱۶، ص۵۴۴، ح ۴۵۱۹۲ [۸] وسائل الشيعة، ج۲۱، ص ۳۸۸ تا ۴۰۱
📕اخلاق در قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، مدرسه الامام على بن ابيطالب(ع)، چ اول، ج ۱، ص ۱۷۱
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#تربيت #اخلاق #فرزند
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️آیا تربیت خانوادگی و وراثت در شکل گیری اخلاق انسان موثر است؟ (بخش دوم و پایانی)
🔸بى شك نخستين مدرسه هر انسانى دامان #مادر و آغوش #پدر اوست، و در همين جا است كه نخستين درسهاى «فضيلت» يا «رذيلت» را مى آموزد؛ و اگر مفهوم #تربيت را اعم از «تكوينى» و «تشريعى» در نظر بگيريم نخستين مدرسه، رحم مادر و صلب پدر است كه آثار خود را بطور غيرمستقيم در وجود #فرزند مى گذارد، و زمينه ها را براى #فضيلت و #رذيلت آماده مى سازد. در احاديث اسلامى تعبيرات بسيار لطيف و دقيقى در اين قسمت وارد شده كه به بخشى از آن ذيلاً اشاره مى شود:
7⃣در حديثی پيامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) می فرماید: «ما نَحَلَ والِدٌ وَلَدَهُ اَفْضَلَ مِنْ اَدَب حَسَن». [۱] (بهترين بخششى يا ميراثى كه #پدر براى فرزندش مى گذارد، همان #ادب و #تربيت_نيك است).
8⃣امام سجّاد (عليه السلام) در همين زمينه تعبير رسایی فرموده است؛ حضرت ميفرمايد: «وَ اِنَّكَ مَسُؤُولٌ عَمّا وَلِّيْتَهُ بِهِ مِنْ حُسْنِ الاَْدَبِ وَ الدَّلالَةِ عَلى رَبّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْمَعُونَة لَهُ عَلى طاعَتِهِ». [۲] (تو در برابر آنچه ولايتش برعهده تو گذارده شده است [از خانواده و فرزندان] مسئول هستى نسبت به تربيت نيكوی آنها و هدايت به سوى پروردگار و اعانت او بر اطاعتش).
9⃣اميرالمؤمنين (عليه السلام) در يكى از كلمات خود تعبيرى دارد كه نشان مى دهد خُلق و خوى #پدران ميراثى است كه به #فرزندان مى رسد؛ حضرت ميفرمايد: «خَيْرُ ما وَرَّثَ الاْباءُ اَلاَْبْناءَ اَلاَْدَبَ». [۳] (بهترين چيزى كه #پدران براى فرزندان خود به ارث مى نهند ادب و تربيت صحيح و فضائل اخلاقى است).
🔟امام على (عليه السلام) در نهج البلاغه، به هنگام شرح شخصيّت و بيان موقعيّت خود براى ناآگاهانى كه او را با ديگران مقايسه مى كردند مى فرمايد: «وَ قَدْ عَلِمْتُمْ مَوْضِعى مِنْ رَسُولِ اللهِ بِالْقِرابَةِ الْقَريبَةِ وَ الْمَنْزِلَةِ الْخَصيصَةِ وَضَعَنى فى حِجْرِهِ وَ اَنَا وَليدٌ يَضُمُّنى اِلَى صَدْرِهِ ... يَرْفَعُ لى كُلَّ يَوْم عَلَماً مِنْ اَخْلاقِهِ وَ يَأمُرُنى بِالاِْقتِداءِ». (شما قرابت و نزديكى مرا با #رسول_خدا و منزلت خاصّم را نزد آن حضرت به خوبى مى دانيد؛ كودك خردسالى بودم #پيامبر مرا در دامان خود مى نشاند و به سينه اش مى چسباند... او هر روز براى من پرچمى از #فضائل_اخلاقى خود مى افراشت و مرا امر مى كرد كه به او اقتدا كنم و اين خلق و خوى من زائيده آن تربيت است).
🔹جالب اينكه امام در لابه‌لاى همين سخن، هنگامى كه از خلق و خوى پيغمبر اكرم (صلی الله علیه و آله) بحث مى كند، چنين مى فرمايد: «وَ لَقَدْ قَرَنَ اللهُ بِهِ مِنْ لَدُنْ اَن كانَ فَطيماً اَعْظَمَ مَلَك مِن ملائِكَتِهِ يَسْلُكُ بِهِ طَرِيقَ الْمكارِمِ وَ مَحاسِنَ اَخْلاقِ الْعالَمِ لَيْلَهُ وَ نَهارَهُ». [۴] (از همان زمان كه #رسول_خدا از شير بازگرفته شد، خداوند بزرگترين فرشته از فرشتگان خويش را مأمور ساخت تا شب و روز وى را به راه هاى #مكارم_اخلاق و صفات نيك جهان سوق دهد).
🔹بنابراين #پيامبر (صلی الله علیه و آله) خود نيز از تربيت يافتگان فرشتگان بود. درست است كه اخلاق و صفات روحى #انسان اعم از خوب و بد، از درون او برمی‌خیزد و با اراده او شكل مى گيرد، ولى انكار نمى توان كرد كه زمينه هاى متعدّدى براى شكل گيرى اخلاق خوب و بد وجود دارد، كه يكى از آنها #وراثت از پدر و مادر و همچنين #تربيت_خانوادگى است؛
🔹و اين مسأله قطع نظر از تحليل هاى علمى و منطقى، شواهد عينى و تجربى فراوان دارد كه قابل انكار نيست. به همين دليل براى ساختن فرد يا جامعه آراسته به زيورهاى اخلاقى، بايد به مسأله #وراثت_خانوادگى و تربيت هايى كه از نونهالان در دامن مادر و آغوش مادر مى بينند توجّه داشت و اهمّيّت اين دوران در ساختار شخصيّت انسانها را هرگز فراموش نكرد.
پی نوشت‌ها؛
[۱] كنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، ج ۱۶، ص ۶۲۴. [۲] بحارالأنوار، ج ۷۱، ص ۶، باب ۱. [۳] غرر الحكم و درر الكلم، ص ۳۵۹، ح ۸۸. [۴] نهج البلاغة (صبحی صالح)، شريف الرضى، فيض الإسلام، ص ۳۰۰، خ ۱۹۲ (خطبه قاصعه).
📕اخلاق در قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، مدرسه الامام على بن ابيطالب(ع)، چ اول، ج ۱، ص ۱۷۱
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#تربيت #تربیت_فرزند
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️رابطه امتحان الهی با گرفتاریها
🔹یکی از حکمت ها و دلایلی که برای بسیاری از #گرفتاریها و #مشکلات در قرآن کریم و منابع روایی بیان شده است مساله #آزمایش بندگان می باشد. «آزمایش الهی» برای #تربیت بندگان و پرورده شدن آن ها در کوران حوادث و بلاها می باشد، وگرنه خداوند، عالِم به تمام امور عالَم می باشد و چیزی از او مخفی نیست. شاید انسانی پیدا نشود که ادعا کند هیچ نوع بلا و گرفتاری ندیده است؛ یکی مریض دارد و دیگری خود، بیمار است.
🔹فرد دیگری از فقر و نداری می نالد، عده ای درگیر جنگ و جدال هستند و افرادی هم گرفتار سیل و زلزله و... همه ما بخشی از این بلاها را خود تجربه کرده ایم. چه حکمت و فلسفه ای در پس این #بلاها و #گرفتاریها وجود دارد؟ آیا گرفتاری ها فقط در اثر گناهان است؟ خیلی از بزرگان و اولیاء الهی نیز در طول حیات خود گرفتار بلاهای فراوانی بوده اند، با آنکه از معصیت مبرا بوده اند. حکمت های متعددی برای بلاها و مصائب ذکر شده است، یکی از این حکمت ها، مساله #آزمایش می باشد که در این نوشتار به آن اشاره مختصری می کنیم.
💠رابطه بلا و مصیبت با امتحان الهی
🔹#امتحان_الهی یکی از سنت های قطعی خداوند است، در #قرآن_کریم چنین آمده است: «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ اَلْخَوْفِ وَ اَلْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ اَلْأَمْوٰالِ وَ اَلْأَنْفُسِ وَ اَلثَّمَرٰاتِ وَ بَشِّرِ اَلصّٰابِرِينَ». [۱] (و بی تردید شما را به چیزی اندک از ترس و گرسنگی و کاهش بخشی از اموال و کسان و محصولات [نباتی یا ثمرات باغ زندگی از زن و فرزند] #آزمایش می کنیم؛ و صبر کنندگان را بشارت ده). انسان در گرفتاری و بلاست که نشان می دهد چقدر اهل #صبر است. کسی که در برابر #ناملایمات صبر می کند، فرق دارد با کسی که زبان به اعتراض و گلایه و نارضایتی باز می کند.
🔹انسان تا در معرض #سختی‌ها قرار نگیرد چگونه می تواند خود را نشان بدهد؟! خیلی از مردم ادعای ایمان دارند، اما تا به سختی و بلایی مبتلا می شوند ایمان شان را فراموش می کنند. خدایی که همه چیز را می داند چه نیازی به امتحان دارد؟ سؤالى كه به ذهن مى رسد اين است كه مگر #آزمايش براى اين نيست كه اشخاص يا چيزهاى مبهم و ناشناخته را بشناسيم و از ميزان جهل و نادانى خود بكاهيم؟
🔹اگر چنين است خداوندى كه علمش به همه چيز احاطه دارد و از اسرار درون و برون همه كس و همه چيز آگاه است، غيب آسمان و زمين را با علم بى پايانش می داند، چرا امتحان مى كند؟ مگر چيزى بر او مخفى است كه با امتحان آشكار شود؟! در پاسخ به این سوال می گوییم: مفهوم #آزمايش و #امتحان در مورد خداوند با آزمايش هاى انسان بسيار متفاوت است. آزمايش هاى ما براى شناخت بيشتر و رفع ابهام و جهل است، اما #آزمايش_الهى در واقع همان #پرورش و #تربيت است. در «قرآن کریم» در بیش از بيست مورد #امتحان به خدا نسبت داده شده است.
🔹اين يک «قانون كلى و سنت دائمى پروردگار» است كه براى شكوفا كردن استعداد های نهفته و در نتيجه #پرورش دادن بندگان، آنان را مى آزمايد؛ يعنى همانگونه كه فولاد را براى استحكام بيشتر در كوره مى گدازند تا به اصطلاح آب‌ديده شود، آدمى را نيز در كوره حوادث سخت پرورش مى دهد تا #مقاوم گردد. چنانچه در آیه دیگری می فرماید: «...وَ لِيَبْتَلِيَ اللهُ ما فِی صُدُورِكُمْ وَ لِيُمَحِّصَ ما فِی قُلُوبِكُمْ وَ اللهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُور». [۲] (...او آنچه را شما در سينه داريد #مى‌آزمايد تا دل‌هاى شما كاملا خالص گردد و او به همه اسرار درون شما آگاه است). باید بدانیم از این ابتلائات گریزی نیست و خود را برای مواجهه صحیح با آنها آماده کنیم.
🔹خدای متعال در آیه دیگری می فرماید: «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا اَلْجَنَّةَ وَ لَمّٰا يَأْتِكُمْ مَثَلُ اَلَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ مَسَّتْهُمُ اَلْبَأْسٰاءُ وَ اَلضَّرّٰاءُ وَ زُلْزِلُوا حَتّٰى يَقُولَ اَلرَّسُولُ وَ اَلَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتىٰ نَصْرُ اللهِ أَلاٰ إِنَّ نَصْرَ اللهِ قَرِيبٌ». [۳] (آیا پنداشته اید در حالی که هنوز حادثه هایی مانند #حوادث_گذشتگان، شما را نیامده، وارد بهشت می شوید؟! به آنان سختی‌ها و آسیب هایی رسید و چنان متزلزل و مضطرب شدند تا جایی که پیامبر و کسانی که با او ایمان آورده بودند [در مقام دعا و درخواست یاری] می گفتند: یاری خدا چه زمانی است؟ [به آنان گفتیم:] آگاه باشید! یقیناً یاری خدا نزدیک است).
🔹این آیه و آیات مشابه آن، نشان می دهند که در امت های قبل هم، مردم و مخصوصاً مومنین چقدر با انواع بلا مورد #آزمایش قرار گرفته اند و ما نیز از این سنت الهی مستثناء نیستیم.
پی نوشت‌ها:
[۱] سوره بقره، آیه ۱۵۵
[۲] سوره آل عمران، آیه ۱۵۴
[۳] سوره بقره، آیه ۲۱۴
نویسنده: عظیمی رادفر مجتبی
منبع؛ وبسایت رهروان ولایت
#امتحان #آزمايش
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
⭕️نقش «تکرار» در تربیت و آموزش
🔹شما می‌دانید که #قرآنْ کتاب معجزه است؛ در عین حال در «قرآن» راجع به مسائلْ #تکرار زیاد است. البته در هر تکراری مسائلی طرح شده است؛ اما برای اینکه برای #رشد_مردم «قرآن» آمده است و برای #انسان_سازی، مسائلی که برای ساختمان انسان است نمی‌شود یک دفعه بگویند و از آن رد بشوند.
🔹باید هِی بخوانند؛ توی گوشش مکرر کنند، #تلقین است. تلقین با یک دفعه درست نمی‌شود. باید اگر بخواهید یک بچه‌ای را شما #تربیت بکنید، باید یک مساله را چندین دفعه با چند زبان، با چند وضع، به او بخوانید. مطلب یکی باشد، لکن #طرز_بیان اینها به طوری که در قلب او نقش ببندد.
بیانات حضرت امام ۵۸/۰۶/۲۸
منبع: سایت جامع امام خمینی (ره)
#امام_خمینی
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«معلم» در اسلام چه جایگاهی دارد؟ (بخش دوم و پایانی)
🔹در روايات‌اسلامى #مقام_معلّم آنقدر والاست كه خدا و فرشتگان و همه موجودات ـ حتّى مورچه در لانه خود و ماهيان در درياها ـ بر كسى كه به مردم نیکی بیاموزد درود مى فرستند؛ چنانكه در حديثى از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آمده است: «اِنَّ اللهَ و مَلَائِكَتَهُ حَتَّى النَّمْلَةِ فِى حُجْرِهَا وَ حَتّى الْحُوتِ فِى الْبَحْرِ يُصَلُّونَ عَلَى مُعَلِّمِ النّاسِ الْخَيْرَ». [۱] همين مضمون در احاديث متعدد ديگرى نيز وارد شده است.
🔹در حديث ديگرى از همان حضرت مى خوانيم: «اَ لَا اُخْبِرُكُمْ بِاَجْوَدِ الاَجْوَادِ؟ اللهُ اَلاَجْوَدُ الاَجْوَادِ! وَ اَنَا اَجْوَدُ وُلْدِ آدَمَ! وَ اَجْوَدُكُمْ مِنْ بَعْدِى رَجُلٌ عَلِمَ عِلْماً فَنَشَرَ عِلْمَهُ يُبْعَثُ يَومَ الْقِيَامَةِ اُمَّةً وَاحِدَةً!». [۲] (آيا به شما خبر دهم كه بخشنده ترين بخشنده ها كيست؟ بخشنده ترين بخشنده ها خداست، و من بخشنده ترين فرزندان آدم هستم؛ و بعد از من از همه شما بخشنده تر كسى است كه #علم و #دانشى را فرا گيرد، و آن را #نشر دهد و به ديگران بياموزد، چنين كسى روز قيامت به تنهايى به صورت امّتى برانگيخته خواهد شد!).
🔹تعبير به امّت به خوبى نشان مى دهد كه گسترش وجودى #معلّمان به موازات گسترش تعليمات آنها در ميان #جامعه_بشرى صورت مى گيرد، و هر قدر شاگردان بيشترى را #تعليم و #تربيت كنند به همان نسبت شخصيّت معنوى و اجتماعى آنها گسترده تر مى شود و گاه به اندازه يك امّت مى گردد. اهميّت نشر #علم و #دانش و فرهنگ در #اسلام تا آن حدّ است، كه در حديثى معروف، مجلس علم را، باغى از باغ هاى بهشت شمرده است.
🔹جالب اينكه در اسلام هر كارى كه مقدّمه فراگيرى #علم، يا مناسبتى با آن داشته باشد، #عبادت شمرده شده است. در حديثى از پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) مى خوانيم: «مُجَالَسَةُ الْعُلَمَاءِ عِبَادَةٌ». [۳] (همنشينى با #دانشمندان عبادت است». در حديث ديگرى از امام موسى کاظم (علیه السلام) مى خوانيم: «اَلنَّظَرُ اِلَى وَجْهِ الْعَالِمِ حُبّاً لَهُ عِبادَةٌ». [۴] (نگاه به صورت #عالِم از روى محبّت، عبادت است).
🔹در حديث ديگرى پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به ابوذر فرمود: «اَلْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ خَيْرٌ لَكَ مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ، صِيَامٍ نَهَارُهَا، وَ قِيَامٍ لَيْلُهَا وَ النَّظَرُ اِلَى وَجْهِ الْعَالِمِ خَيْرٌ لَكَ مِنْ عِتْقِ اَلْفِ رَقَبَةٍ». [۵] (يك ساعت در جلسه مذاكره #علم شركت كردن، براى تو بهتر از عبادت يكسال است كه روزها روزه باشى و شب ها مشغول عبادت شوى، و نگاه به صورت عالِم، براى تو بهتر است از آزاد كردن يك هزار برده!).
🔹احاديث در اين زمينه فراوان و پربار است كه ذكر همه آنها، به طول مى انجامد، سخن را كوتاه مى كنيم و اين بحث را با حديثى از لقمان حكيم - كه سخنانش در قرآن مجيد در كنار سخنان خدا قرار گرفته - به پايان مى بريم، او به فرزندش فرمود: «يا بُنَىَّ جَالِسِ الْعُلَمَاءَ ... فَاِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ يُحيِى الْقُلُوبَ بِنُورِ الْحِكْمَةِ كَمَا يُحْيِى الاَرْضَ بِوَابِلِ السَّمَاءِ». [۶] (فرزندم! با #علما همنشين شو...، زيرا خداوند دلها را به نور #دانش روشن مى كند، آنگونه كه زمين را با قطره هاى درشت باران زنده مى كند).
پی نوشت‌ها؛
[۱] كنز العمال فى سنن الأقوال و الأفعال، چ ۵، ج ۱۰، ص ۲۵۵، ح ۲۸۷۳۶. [۲] همان، ص ۲۶۷، ح ۲۸۷۷۱. [۳] كشف الغمة فی معرفة الأئمة، چ ۱، ج ۲، ص ۲۶۸. [۴] الجعفريات، چ۱، ص ۱۹۴. [۵] جامع الأخبار، شعيری، مطبعة، چ۱، ص ۳۸. [۶] روضة الواعظين و بصيرة المتعظين، چ۱، ج ۱، ص ۱۱
📕پيام قرآن، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، چ ۹، ج ۱۰، ص ۲۶۲
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#معلم #علم #تعليم #تعلم
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«استقلال فرزندان» چه نقشی در تربیت آن ها دارد؟
🔹گرچه محبت شدید #پدر و #مادر به #فرزند، ایجاب مى کند او را همواره در کنار خود نگه دارند، ولى پیدا است فلسفه این محبت از نظر قانون آفرینش، همان حمایت بى دریغ از فرزند به هنگام نیاز به آن است، روى همین جهت، در سنین بالاتر باید این حمایت را کم کرد، و به فرزند اجازه داد به سوى #استقلال در زندگى گام بردارد، زیرا اگر همچون یک نهال نورس براى همیشه در سایه یک درخت تنومند قرار گیرد، رشد و نمو لازم را نخواهد یافت.
🔹شاید، به همین دلیل بود که یعقوب نبی (علیه السلام) در برابر پیشنهاد فرزندان با تمام علاقه اى که به حضرت یوسف (عليه السلام) داشت، حاضر شد او را از خود جدا کند، و به خارج شهر بفرستد، گرچه این امر، بر حضرت یعقوب (عليه السلام) بسیار سنگین بود، اما مصلحت یوسف (عليه السلام) و رشد و نمو مستقل او ایجاب مى کرد تدریجاً اجازه دهد، او دور از پدر ساعت ها و روزهایی را به سر برد. این یک مسأله مهم تربیتى است که: بسیارى از #پدران و #مادران از آن غفلت دارند و به اصطلاح فرزندان خود را «عزیز دردانه» پرورش مى دهند، آنچنان که هرگز قادر نیستند، بیرون از چتر حمایت پدر و مادر زندگى داشته باشند.
🔹چنین افرادى در برابر یک طوفان زندگى به زانو در مى آیند، و فشار حوادث آنها را بر زمین مى زند، و باز به همین دلیل است که بسیارى از شخصیت هاى بزرگ کسانى بودند که در کودکى، پدر و مادر را از دست دادند، و به صورت خودساخته و در میان انبوه مشکلات پرورش یافتند. مهم این است که، #والدین به این مسأله مهم تربیتى توجه داشته باشند، و #محبتهای_کاذب مانع از آن نشود که آنها #استقلال خود را باز یابند. جالب این است که: این مسأله به طور غریزى درباره بعضى از حیوانات دیده شده است،
🔹اینکه، مثلاً جوجه ها در آغاز در زیر بال و پر مادر قرار مى گیرند، و مادر چون جان شیرین در برابر هر حادثه اى از آنها دفاع مى کند؛ اما کمى که بزرگتر شدند، مادر نه تنها حمایت خود را از آنها برمى‌دارد، بلکه اگر به سراغ او بیایند، با نوک خود آنها را به شدت مى راند، یعنى بروید و راه و رسم #زندگی_مستقل را بیاموزید، تا کى مى خواهید #وابسته و غیر مستقل زندگى کنید؟ شما هم براى خود کسى هستید؟!. ولى، این موضوع هرگز با مسأله پیوند خویشاوندى و حفظ مودت و محبت منافات ندارد، بلکه محبتى است عمیق و پیوندى است حساب شده بر اساس مصالح هر دو طرف.
📕تفسیر نمونه، آيت الله العظمی مکارم شيرازى، دار الکتب الإسلامیه، چاپ سی و سوم، ج ۹، ص ۴۰۰
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#تربیت #تربیت_فرزند
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد