eitaa logo
تأملات
115 دنبال‌کننده
344 عکس
97 ویدیو
15 فایل
✍️ گاه‌نوشت‌های «سید رضا شیرازی» در باب مسائل فقهی، اصولی، حدیثی و مسائل درون گفتمانی حوزه علمیه 🔅استاد حوزه و دانشگاه 🔅مدیر گروه فقه پژوهشکده علوم اسلامی رضوی 💢ارتباط مستقیم: https://eitaa.com/Srshirazi 📲اینستاگرام: instagram.com/srshirazi
مشاهده در ایتا
دانلود
🔺 تأثیرات فرهنگی زیارت؛ در گفتگوی کوتاه با خبرگزاری ایسنا 🌐 ملاحظه نمایید: isna.ir/xdMLG7 🆔 @tammolaat
🔺کرسی علمی ترویجی «رویکرد منبع شناسانه به سیره اهل‌‌بیت(ع)» 👥 با ارائه حجت‌الاسلام دکتر مهدی مردانی و نقادی دکتر حسین صابری و نقادی سیدرضا شیرازی ⏰ زمان و مکان: پنج‌شنبه، سوم آذر/ بنیاد پژوهش‌های اسلامی، تالار شیخ طوسی ساعت ۹:۳٠ صبح ✂️شناخت رویکرد‌های مختلف به سیره اهل‌بیت(ع) یکی از مسائل پژوهش‌های سیروی است که تأثیر زیادی در میزان بهره مندی از این دست مطالعات دارد. چراکه با شناخت رویکردهای سیره‌پژوهی می‌توان آرای مرتبط را رصد نمود و زمینه مقایسه آنها را فراهم آورد و امکان رویارویی منطقی با چالش‌های فراروی را مهیا کرد. یکی از رویکردهای مطرح دربارۀ سیره اهل‌بیت(ع)، رویکرد منبع‌شناسانه است. در این رویکرد، سیره به‌عنوان منبع شناخت احکام شرعی نگریسته می‌شود و در کشف و تبیین آموزه‌های فقهی به کار گرفته می‌شود. جناب مردانی در ارائه خود می‌کوشد با بررسی آن دسته از متون سیره که به احکام و آموزه‌های فقهی اختصاص دارد، اولاً به توصیف تاریخی این نگره سیره‌پژوهی بپردازد و ثانیاً پیامدهای نظری آن را تبیین کند. 🆔 @tammolaat
به‌بهانه برگزاری «رویداد هم‌افزا» در مشهد؛ 🔆عرصه‌های اجتماعی زیارت و حوزه‌های مغفول مجموعه آستان قدس رضوی چندی قبل میزبان نخستین رویداد هم‌افزایی فعالان فرهنگی اجتماعی و خراسان رضوی بود که بیش از ۱۱۰ تشکل و مجموعه مردم‌نهاد در سطح استان حضور داشتند و از مجموعه‌های پیشران و برتر به‌حساب می‌آمدند. رویداد با ۹ عرصه تخصصی که شامل عرصه‌های «اجتماعی»، «تربیتی و آموزشی»، «رسانه و هنر»، «خانواده»، «سبک زندگی عفیفانه»، «کتاب و کتاب‌خوانی»، «صنایع خلاق فرهنگی»، «فکر و اندیشه» و «تفریح و نشاط» برگزار شد که مجموعه‌ها به‌صورت تخصصی در این عرصه‌ها حضور داشتند. معتقدم این مجموعه‌ها با توجه به فعالیت‌هایی که عهده‌دار هستند می‌توانند به‌عنوان حلقه‌های میانی بین مردم، جامعه و حاکمیت نقش مهمی ایفا نمایند. این رویداد فرصتی برای گردآوری تشکل‌های مردم‌نهاد به‌عنوان حلقه‌های میانی بود تا با تبادل‌نظر، دستاوردهای خود را عرضه و آن‌ها را به اشتراک بگذارند و از طرفی سایر مجموعه‌ها از این تشکل‌ها الگوبرداری و به فعالیت‌ها مرتبط توسعه دهند. این رویداد با حمایت سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی و با همکاری برخی نهادها برگزار شده بود و من هم به جهت مطالعات حوزه زیارت و شناسایی عرصه‌های جدید فرهنگی اجتماعی، از این رویداد بازدید کردم و نکاتی را یادآور می‌شوم. 1. همان‌طور که در بالا اشاره شد، اصل ایده و برگزاری آن بسیار عالی و دارای ثمرات است؛ البته می‌توان این هم‌افزایی را در سطح گسترده‌‌ای بین نهادها و سازمان‌ها برگزار کرد. البته اگر جریانات بعضاً سیاسی بگذارند تا از این جزیره‌ای بودن خارج شویم! 2. نهاد و مؤسسات متعددی هستند که به‌دوراز فعالیت‌های سیاسی، در اجتماع حضور فعال و پررنگی دارند؛ می‌توان در این رویدادها از طیف‌های مختلف دعوت به عمل آورد و منحصر به یک جریان و طبقه نباشد. 3. مایه دلگرمی بود که فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی فعالان حاضر در نمایشگاه، بیشتر بدنه حوزوی داشت و از پشتوانه علمی برخوردار بود. 4. اما مع‌الأسف هنوز مدلی برای برگزاری یک نمایشگاه مطلوب و ایده‌ال پیدا نکرده‌ایم! مثلاً ازدحام جمیعت و برخوردهای متعدد افراد با یکدیگر در برخی از بخش‌های نمایشگاه، کاملاً مشهود و ملموس بود. 5. از آنجایی که محل برگزاری رویداد هم‌افزا، محل مرکز نمایشگاه‌ها و همایش‌های آستان قدس رضوی بود، شایسته بود به غیر از مؤسسه جوانان، فعالان مرتبط با مباحث و معارف رضوی حضور پررنگ‌تری داشته باشند. تنها غرفه‌‌ای که مشاهده شد «پنجره فولاد» مرتبط با سوغات زائر بود که بیشتر رویکرد اقتصادی داشت و جالب آن‌که در کل نمایشگاه فقط کارشناس این غرفه با پوششی متفاوت حاضر شده بود. 6. فعالیت‌های اجتماعی در عرصه‌های گوناگونی وجود داشت، اما بحث امام رضا (ع) زیارت و ارتباط آن با دیگر عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی کاملاً مغفول بود. با یکی از مسئولان مشهور که در عرصه‌های خانواده و جوانان فعالیت داشت، گفتگو کردم و سطح فعالیت زیارتی مجموعه خود را به قرائت دسته‌جمعی دعای عهد به‌صورت مجازی خلاصه کرده بود! آیا فعالان عرصه خانواده در مشهد الرضا(ع) برنامه و سبدی ویژه‌ای برای زیارت تدارک دیده‌اند و دراین‌باره فکری شده است! و آیا اساساً احساس نیاز می‌شود! لذا معتقدم دسترسی و آشنایی به «ابعاد مسئله زیارت» لازمه فعالیت‌های یک فعال فرهنگی-اجتماعی مشهدی است تا زیارت را فقط به قرائت زیارت‌نامه خلاصه نکینم! گرچه لوازمی دارد و باید درباره آن گفتگو نمود. 🌐 سایت رویدادی برای هم افزایی، برای حکمرانی مردمی: https://hamafza8.ir/ 🆔 @tammolaat
🔆 نگاه راهبردی به تقویت ارتباط حوزه‌های ایران با نجف اشرف ✍️ مهر ۹۷ بود که خبر هجرت حجت‌الاسلام سیدعلی خمینی به نجف در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد. او رفته تا نزد بزرگان نجف مانند آیت‌الله سید سعید حکیم درس بیاموزد و البته بعد از گذشت چند ماه مشغول به تدريس شود. او پیش‌تر به‌تناوب در حوزه علمیه درس گفته بود و اکنون در حوزه نجف اشتغال به تدریس فقه معاملات دارد. محل استقرار سیدعلی خمینی، همان بیت امام (ره) در نجف است که از سوی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام بازسازی شده و توسعه پیدا کرده؛ اما بازسازی بیت امام در نجف و حضور یکی از نوادگان او در کرسی تدریس، بی‌شک می‌تواند پیوندهای دیگری بین ایران و عراق برقرار کند. سید علی، خارج فقه و اصول را نزد سیدحسن خمینی گذرانده و تقریر درس اصول برادرش را به زبان عربی با عنوان «تقریرات البحوث الاصولیه» نگاشته که از سوی موسسه تنظیم و نشر آثار امام به چاپ رسیده است. در حاشیه سفر به کشور عراق و شرکت در کنگره بزرگداشت آیت‌الله محمدتقی شیرازی، همراه حضرات اساتید محمدباقر فرزانه، علی خیاط، سیدحسن وحدتی شبیری، هماهنگی صورت گرفت تا با برخی از اساتید و فضلای مشهدی مقیم حوزه نجف در بیت مرحوم امام (ره) دیداری داشته باشیم. 📌به‌واسطه حضور جمع حاضر، حجت‌الاسلام سید علی خمینی، درسش را زودتر تعطیل نمود تا در این گعده حضور یابد. پس گفتگو و تبیین مشکلات آموزشی حوزه و مسائل جاری حوزه نجف که در گزارش قبلی مکتوب شد؛ سیدعلی خمینی وارد بحث شد و نکاتی پیرامون حوزه عراق و ایران مطرح نمود و بر ارتباط علمی و میان فرهنگی حوز‌ه‌های علمی شیعی تاکید کرد که به برخی اشاره می‌شود: ۱. هرچقدر ایران نسبت به کشور عراق از منظر سیاسی و حمایت از جریان مقاومت خوب کار کرده، به همان اندازه از منظر فرهنگی از سال ۲٠٠۳ به بعد ضعیف‌ترین عملکرد را داشته است. ایران به لحاظ فرهنگی جاهایی هزینه کرده است که کمتر خاصیت فرهنگی دارد. بعضاً روی افرادی سرمایه‌گذاری کرده است که در عراق سوخته‌اند! ۲. مطابق تقسیم شهریه حضرت آیت‌الله سیستانی در نجف اشرف، ما ۱۱ هزار طلبه در شهر نجف داریم که حدود ۲۷٠ نفر آن را طلاب ایرانی تشکیل می‌دهند. ۳. فرستادن طلاب ایرانی به حوزه نجف راهبرد فرهنگی مثبتی برای ایران قلمداد می‌شود. ایران می‌توانست این راهبرد را پس از سقوط دولت صدام تقویت نماید و به ایجاد راهکارهایی برای ارتباطات علمی بیشتر و تقویت دو حوزه قم و نجف می‌بود. ۴. تصور نشود وقتی تعداد طلاب ایرانی در نجف زیاد باشد جنبه ضدانقلابی و حکومتی آنان تقویت می‌شود! بلکه بلعکس، جنبه انقلابی بودن حوزه نجف تقویت خواهد شد. ۵. شایسته است هر طلبه‌ای و با هر گرایشی که دارد بتواند به حوزه علمیه نجف مهاجرت کند. البته مشکلات مهاجرت طلاب در حوزه قم تا حدودی برطرف شده است. ۶. کاری که صدام ۳٠ سال پیش انجام داد، اکنون دارد به نتیجه ‌می‌نشیند. بعد از آیت‌الله سیستانی ما حداقل یک نسل، مرجع از ایران نداریم. با اینکه در طول تاریخ اکثر اوقات مرجعیت و حوزه نجف در دست ایرانی‌ها بوده است، تا جایی که شخصی عرب‌زبان مثل مرحوم آیت‌الله شیخ حسین حلی به خاطر اینکه طلاب درسش ایرانی بودند، درس خود را به زبان فارسی ارائه می‌داد. ۷. در عرصه‌های بین‌المللی، کشور عراق و مرجعیت شیعه در نجف قابل چشم‌پوشی نیست؛ بنابراین باید مدیریت آینده دست کسی باشد که هر چه بیشتر همگرایی با ایران داشته باشد و لازمه‌ی آن داشتن برنامه است؛ اگر کاری نکنیم یقیناً دیگران پیش‌قدم خواهند شد. 🆔 @tammolaat
🔆 تحلیل فهرستی در دو نشست 💠 نشست نخست: یکی از روش‌های نوین ارزیابی حدیث، تحلیل فهرستی است. عرضه نشدن سازوکار اجرای این روش یکی از کاستی‌های آن در جهت گشودن راه خود به مجامع علمی و همگانی شدن است. در کرسی علمی «سازوکار اجرایی تحلیل فهرستی» که با ارائه من و نقادی حجت‌الاسلام دکتر محمدابراهیم روشن‌ضمیر (دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی) و دکتر محمود ملکی (استادیار پژوهشکده علوم اسلامی رضوی) آبان ماه گذشته در محل بنیاد پژوهش‌های اسلامی برگزار شد، پس از تبیین کلی تحلیل فهرستی، سازوکار اجرای آن ارائه شد. 📃در همین باره مقاله‌ای علمی پژوهشی با عنوان «ارائه‌ی سازوکار اجرایی «تحلیل فهرستی» به همراه پیاده‌سازی بر نمونه‌ها» در شماره 17 فصلنامه مطالعات فهم حدیث به تازگی منتشر شده است. 💠 نشست دوم: بررسی دیدگاه تحلیل کتابشناسی درباره تحلیل فهرستی در کتاب «بازشناسی متون کهن شیعه» بود. در این نشست که به صورت برخط برگزار شد، من و جناب دکتر سید محمد عمادی حائری (مؤلف کتاب و استادیار بنیاد دایره‌الممعارف اسلامی) به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختیم و مباحثه‌ای پیرامون برخی از دیدگاه‌های جناب عمادی و برداشت‌های من از تحلیل فهرستی در کتاب یادشده، مورد بحث واقع شد که اصلاحاتی صورت گرفت. در این نشست آنلاین حجت‌الاسلام دکتر محمد غفوری‌نژاد (دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب) و حجت‌الاسلام احسان سرخه‌ای (استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه) به عنوان استاد داور حضور داشتند و دیدگاه‌های موحود پیرامون روش فهرستی طرح و بررسی شد. 🆔 @tammolaat
مقاله تحلیل فهرستی در مطالعات فهم حدیث.pdf
399.3K
🔆 دانلود مقاله: ارائه‌ی سازوکار اجرایی «تحلیل فهرستی» به همراه پیاده‌سازی بر نمونه‌ها 📄 نوع مقاله: علمی-پژوهشی ✍️ نویسنده: سید رضا شیرازی (استادیار پژوهشکده علوم اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی) 📚 فصلنامه مطالعات فهم حدیث، دوره ۹، شماره ۱ - شماره پیاپی ۱۷ مهر ۱۴٠۱ ✂️چکیده: یکی از روش‌های نوین ارزیابی حدیث، تحلیل فهرستی است. عرضه نشدن سازوکار اجرای این روش یکی از کاستی‌های آن در جهت گشودن راه خود به مجامع علمی و همگانی شدن است. در این مقاله پس از تبیین کلی تحلیل فهرستی، سازوکار اجرای آن ارائه شده و برای ارزیابی دو روایت به کار گرفته می‌شود. سازوکار ارائه شده از لحاظ جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و از لحاظ ماهیت، توصیفی-تحلیلی است. این سازوکار از استخراج نمونه‌های عینی تحلیل‌های فهرستی از درس‌های خارج آیت‌الله مددی و فراتحلیل آن‌ها حاصل گردیده است. تحلیل فهرستی نوعی موردکاوی تاریخی حدیث با رویکرد واقع‌گرایانه است که با بومی‌سازی تکنیک‌های روش‌های ارزیابی دیگر از آن‌ها بهره می‌برد. در این روش مرحله اول ارزیابی بررسی رجالی و فهرستی است. در صورتی که روایت دارای اعتبار رجالی و فهرستی باشد، مضمون روایت در سه مرحله تاریخی: فضای صدور، واکنش اهل بیت (ع) و مرحله‌ی انتقال به فتوا پیگیری می‌گردد. 🆔 @tammolaat
🔻روایت اربعینی از لنز فرانسوی، فینالیست جشنواره بزرگ بریتانیایی ✔️جشنواره رایفیلم که یکی از جشنواره‌های معتبر در زمینه فیلم‌های اجتماعی حساب می‌شود، فهرست راهیافتگان مرحله نهایی خود را اعلام کرد. 🔹در این میان، برای اولین بار نام یک اثر حول تشیع به چشم می‌خورد: آسمان چهل روز گریست. 🔹در این مستند که به نظر عنوانش برگرفته از این حدیث است، خانم سابرینا مروین، شیعه‌پژوه فرانسوی و مولف چند کتاب حول تشیع، در سفر خود به پیاده‌روی اربعین، می‌کوشد که مفاهیمی چون زیارت، خدمتگزاری زوار و عزاداری در تشیع را برای مخاطبین جهانی ثبت و بازگو کند. 🔹نام موسسه خصوصی مومنتو نیز، به عنوان تهیه‌کننده این اثر به چشم می‌خورد. البته این اولین فیلم این مجموعه با مضمون مذهبی است. 🔹امّا شاید نکته قابل تامل در این میان، وجود نام حوزه علمیه عتبه حسینی، به عنوان تنها حامی شیعی این مستند باشد. به نظر می‌رسد متولیان عتبه حسینی، به درستی فهمیده‌اند که تعامل درست با صاحبان رسانه در جهان تا چه اندازه می‌تواند در معرفی جهانی تشیع موثر باشد و عصر ترس‌های امنیتی از مستندسازان، چند سالی‌ست که برایشان به سرآمده است. به نقل از کانال تلگرامی: 🆔 @dinonline 🆔 @tammolaat
حاشیه‌ای بر «نقدهای عقیم بر مدافعان حریم» فرسته 5 از 5 ارزیابی جزئی (ادامه) در ادامه بند 3 و در ذیل (ب) آمده است: [[(فقیه محترم ما، با بیانی کنایه‌آلود چنین نوشته‌اند: «دفاع از انقلاب و نظام … راه دیگری دارد که صاحبان احساس تکلیف در اینباره باید به آن بپردازند». صرف نظر از نیشی که در این عبارت به مدافعان انقلاب و نظام زده شده است، این جمله مشعر به آن است که خود ایشان تکلیفی برای دفاع از انقلاب و نظام اسلامی بر دوش خویش احساس نمی‌کنند! آیا غیر از این است؟! اگر چنین باشد، آیا خود را در جبهه «ساکتان» قرار نداده‌اند؟ و آیا سکوت، در هنگامه‌ای که همه گرگ‌های عالم چنگ و دندان‌های خود را برای دریدن این نظام مقدس اسلامی که ثمره خود صدها هزار شهید است، تیز کرده‌اند، کمتر از «خیانت» است؟ آیا گناه چنین سکوتی در پیشگاه الهی بخشیدنی است؟)]] اشعاری که ایشان برداشت کرده‌اند، مصداقی برای عدم رعایت شرط 4 است. استاد شریفی در این عبارتها انگیزه‌خوانی نموده و به جای نقد انگیخته به نقد انگیزه مشغول شده‌اند. چرا فیلسوف اخلاق محترم به بیانات دیگر استاد علیدوست(یادداشتی با عنوان : ضرورت و شیوه صحیح صیانت/حمایت از نظام اسلامی از دیدگاه آیت الله علیدوست منتشر شده در 14 مرداد 1402) مراجعه نکرده‌اند(اینجا) تا این‌گونه به اشتباه از اشعار ظهورگیری نکنند؟ آیا نمی‌توان عبارت استاد علیدوست: ««دفاع از انقلاب و نظام … راه دیگری دارد که صاحبان احساس تکلیف در اینباره باید به آن بپردازند» را مصداقی برای خوش‌اخلاقی استاد علیدوست(شرط 8:آغاز کردن از خود) دانست؟ مگر نه این که استاد علیدوست در ابتدای بیانیه خود را از صاحبان احساس تکلیف شمرده‌اند؟ متاسفانه استاد شریفی در ادامه بداخلاقی انگ و برچسب زدن را این‌بار شدیدتر با برچسبهای (ساکتان) و (خیانت) تکرار کرده‌اند. ج) استاد شریفی در انتهای نقدشان شرط1 نقد را رعایت نکرده‌اند. در بند 4 نقدشان پس از نقل توصیه‌ای از استاد علیدوست آورده‌اند که : (توصیه نیکویی است که امیدوارم خود ایشان الگوی حکیمانه‌ای از «دفاع درست» از «انقلاب» و «نظام اسلامی»، و بنیان‌های انسان‌شناختی، ارزش‌شناختی، سیاسی و اجتماعی نظام مردم‌سالاری دینی ارائه دهند). بنا بر توضیحات گذشته مشخص گردید که استاد شریفی سخن استاد علیدوست را به درستی نفهمیده‌اند و به قرائن متصل و منفصل دقت نکرده‌اند. مسلم است که نمی‌توان این نقد استاد شریفی را به تعبیر خودشان در درسنامه(شرط 1 نقد) : «نشانه گستاخی جاهلانه و حق‌ناشناسی نقّاد» دانست، بلکه منشأ آن عشق به انقلاب و ارزشهای آن همراه با عجله در نقد(به فاصله انتشار بیانیه و انتشار نقد دقت شود) باید دانست. دغدغه‌ای مقدس که ناشی از پاکی روح و صفای باطن این استاد محترم که در رأس دانشگاه قم هستند، باید دانست و امید می‌رود که شرط 6(لزوم بردباری و نقدپذیری) را از ایشان نسبت به این نقد شاهد باشیم. در پایان نکاتی به ذهن می‌رسد : 1) آیا این گونه بداخلاقیها در نقد، به گفته استاد شریفی در درسنامه: "مانع از آزادی نشاط و پویایی علمی در جامعه نمی‌شود؟ جامعه‌ای که عالمان آن از بیم، سر درگلیم بکشند و بالتبع جاهلان و چاپلوسان در رأس آن بنشینند؟" 2)باید به شاگردان استاد شریفی و خوانندگان کتاب «آیین زندگی(اخلاق کاربردی)» این عبارت کتاب را یادآور شد: «عمل نکردن ناقد به سخنان خودش دلیل بی‌اعتباری و نادرستی نقد او نمی‌شود، تنها ثمره و پیامد نقد متقابل، محروم کردن خود از هدایت‌ها و نصایح دیگران است» 3)این قسمتهای کتاب اخلاق کاربردی بسیار شایسته دقت است: «تأثیر اخلاقی گفتار و توصیه‌ای که خود فرد به آن عمل می‌کند، به مراتب بیشتر از توصیه‌هایی است که در کردار و رفتار فردِ توصیه‌کننده خلاف آنها مشاهده می‌شود... بهتر است از خود شروع کنیم...». خدا رحمت کند محقق نراقی مؤلف کتاب اخلاقی جامع السعادات. داستان او با محقق بحرالعلوم مشهور است(اینجا). عصمنا الله من الزلل سید رضا شیرازی مشهد مقدس یکم شهریورماه ۱۴۰۲ 🆔 @tammolaat
♨️پیشینه پیاده‌روی اربعین و مما سنّه [= المحدث النوری] في تلك الاعوام: زيارة سيد الشهداء مشيا على الاقدام، فقد كان ذلك فى عصر الشيخ الانصاري من سنن الاخيار و اعظم الشعائر؛ لكن ترك في الاخير و صار من علائم الفقر و خصائص الادنون من الناس، فكان العازم على ذلك يتخفى عن الناس لما في ذلك من الذل و العار. فلما رأى شيخنا ضعف هذا الامر اهتم له و التزمه فكان فى خصوص زيارة عيد الاضحى يكتري بعض الدواب لحمل الاثقال و الامتعة و يمشي هو و صحبه، لكنه لضعف مزاجه لا يستطيع قطع المسافة من النجف الى كربلا بمبيت ليلة كما هو المرسوم عند اهله؛ بل يقضي في الطريق ثلاث ليال يبيت الاولى فى (المصلى) و الثانية في (خان النصف) و الثالثة فى (خان‏ النخيلة) فيصل كربلا فى الرابعة و يكون مشيه كل يوم ربع الطريق نصفه صبحا و نصفه عصرا، و يستريح وسط الطريق لاداء الفريضة و تناول الغذاء في ظلال خيمة يحملها معه. و في السنة الثانية و الثالثة زادت رغبة الناس و الصلحاء بالامر و ذهب ما كان فى ذلك من الاهانة و الذل الى ان صار عدد الخيم في بعض السنين ازيد من ثلاثين لكل واحدة بين العشرين و الثلاثين نفرا، و في السنة الاخيرة يعنى زيارة عرفة (1319)- و هي سنة الحج الاكبر التي اتفق فيها عيد النيروز و الجمعة و الاضحى في يوم واحد و لكثرة ازدحام الحجيج حصل فى مكة وباء عظيم هلك فيه خلق كثير- تشرفت بخدمة الشيخ الى كربلا ماشيا، و اتفق انه عاد بعد تلك الزيارة الى النجف ماشيا ايضا- بعد ان اعتاد على الركوب فى العودة... 📃طبقات اعلام الشیعه ج ۱۴ ص۵۴۷-۵۴۸ 🆔 @tammolaat
تأملات
هر دیدی یه بازدیدی داره... 🔹مشهدهای عزیز وقت بگذارید و این ویدیو را ببینید؛ چند روز دیگه مهمان داری
⁉️آیا طرحی خودجوش است یا از جانب نهادی خاص پشتیبانی می‌شود؟ 🚫 اگر خودجوش است، چرا چنین امور فرهنگی مهمی باید بی‌مدیریت علمی و اجرایی شروع شود؟ ❌ آیا به هزینه‌های مادی و معنوی شکست یا موفقیت چنین طرح‌هایی دقت شده است؟ 🅰در صورت دوم بر اساس کدام پیوست‌های علمی چنین پیشنهادی شده است؟ 🅱چرا بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی از آن بی‌خبر است؟ 🆔 @tammolaat
تأملات
#زیارت #سوغات_زائر 🆔 @tammolaat
❇️سوغات زائر در سه پارادایم ⚠️باید به پارادایمی که سوغات زائر در آن تعریف می‌شود دقت نمود و آن را مورد پژوهش قرار داد: 🏞پارادایم1️⃣:گردشگری اسلامی گردشگری است که در آن گردشگر پایبند آموزه‌های اسلامی باشد و از سوی دیگر با کنجکاوی برای شناخت بهتر تمدن‌های کهن و پیشینیان خود سفر کند. بنابراین کلمه "اسلامی" صفت است و ترکیب "گردشگری اسلامی" همانند گردشگری تفریحی، گردشگری طبیعت، گردشگری سلامت و ... نمی‌باشد. بلکه تمام انواع گردشگری ذکر شده می‌تواند اسلامی باشد. در برخی پژوهشها از این سبک گردشگری به "گردشگری حلال" نام برده می‌شود. ⛪️پارادایم 2️⃣: گردشگری دینی، نوعی از گردشگری است که به منظور دیدار از اماکن مقدس یا انجام دادن امور مذهبی انجام می‌شود. کلمه "دینی" در ترکیب "گردشگری دینی" مضاف الیه است و ترکیب "گردشگری دینی" همانند گردشگری تفریحی، گردشگری طبیعت، گردشگری سلامت و ... نوعی از انواع گردشگری و در ردیف آنهاست. در این پارادایم زیارت نوعی از انواع گردشگری است. 🕋پارادایم3️⃣ : در این پارادایم سیاحت و زیارت، دو کنش متفاوتند که شباهتهایی ظاهری با هم دارند. زیارت نوعی از انواع گردشگری نیست. بلکه تفاوتهای ریشه‌ای از حیث هدف، عملکرد و نتیجه دارند که این تفاوتها در ویژگی‌های فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی ظهور و نمود مشخصی دارند. 🔺در پارادایم گردشگری اسلامی هدف از خرید سوغات تفاوت با سوغات دیگر انواع گردشگری ندارد. جنس سوغاتی در این پارادایم معمولا ما یحتاج زندگی، مانند انواع البسه و اقمشه، عطر، انواع اسباب‌بازی برای کودکان و ... است. آن چه مؤثر در بالا رفتن تقاضای خرید می‌شود کیفیت بهتر و قیمت ارزانتر سوغاتی نسبت به مشابه آن در شهر و دیار گردشگر است. گاهی نیز نبود جنس در شهر و دیار، معیاری برای خرید سوغاتی است. 🔺اما در پارادیم گردشگری دینی ماهیت سوغاتی بوی مذهبی به خود می‌گیرد. فرهنگ و هنر محلی نیز در آن خود را نمایان می‌کند. ترکیب «سوغات فرهنگی زائر» در این پارادایم غریب نیست. نمونه‌ای از این نوع سوغات‌ها را تولید و در معرض فروش قرار می‌دهد (نمونه) . 🔺باید توجه کرد که سوغات در پارادایم زیارت ویژگی‌های خاصی دارد. آب زمزم و تربت کربلا نمونه‌ای از سوغات در این پارادایم است. در این پارادایم جنبه معنوی و دینی سوغاتی اهمیت دارد. 👌پژوهشهایی به هدف جستجوی مؤلفه‌های «اصالت سوغات» در پارادایم گردشگری دینی شده است. ویژگیهایی مانند هنر دستی بودن، کمیاب و بی‌همتا بودن، داشتن جنبه‌های زیباشناختی، نشان دادن یکپارچگی تاریخی و فرهنگی و قابل استفاده بودن را برای آن شمرده‌اند. (به عنوان نمونه مقاله : «بطریهای خالی در مکانهای مقدس» را در کتاب گردشگری، دین و سفرهای معنوی را ببینید). این ویژگی‌ها همه در پارادایم 2️⃣ معنادار هستند. از این رو بسیاری از آنها بر آب زمزم و مهر کربلا صدق نمی‌کند. در حقیقت بنا بر این معیارها باید گفت: آب زمزم و تربت کربلا سوغات اصیل برای حاجی و زائر به شمار نمی‌آیند❗️ ❓اما بنا بر پارادیم 3️⃣ اگر سوغات حاجی آب زمزم و چوپ مسواک است و سوغات کربلایی مهر و تسبیح ساخته شده از خاک کربلا است، سوغات زائر امام رضا (ع) چه باید باشد؟ به عبارت دیگر، مؤلفه‌های «اصالت سوغات زائر» چیست و مصداق آن در مشهد الرضا (ع) کدام است؟ 🆔 @tammolaat
❇️ راهبردهای مختلف در زیارت: زیارت انبوه، زیارت جایگزین 🖌سید رضا شیرازی 〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰 برای توضیح آسان و سریع راهبردهای مختلف در زیارت می‌توان از مفاهیم مشابه آنها در صنعت گردشگری بهره برد: 🔻امروزه بسیاری از کشورها به سبب مشاهده آسیبهای «گردشگری سنتی» در مقاصد پُرگردشگری چون نپال از یک سو و درآمدزایی و اشتغال‌زایی گردشگری از سوی دیگر، به برنامه‌ریزی دقیق و «گردشگری انبوه» روی آورده‌اند. 🔻در گردشگری انبوه جابه‌جایی و ارائه امکانات اقامتی و تفریحی با کمترین هزینه برای تعداد بسیاری از گردشگران توسط آژانس‌های بزرگ مسافرتی اختصاص دارد. گردشگری انبوه مورد انتقادات بسیاری از حیث محیط زیستی، فرهنگی و اجتماعی قرار گرفته است. کشوری را در نظر بگیرید که زیرساختها و آثار باستانی آن پاسخگوی پنج میلیون گردشگر در سال است. اگر در سال پنجاه میلیون گردشگر برای بازدید آثار باستانی به این کشور سفر کنند، ناگزیر به زیرساختها و آثار باستانی آنجا صدمه وارد خواهد شد. علاوه بر این که تغییرات مدیریت نشده در فرهنگ و ساختار اجتماعی آن کشور رخ خواهد داد که الزاما مطلوب ساکنان آن کشور نیست. 🔻«گردشگری جایگزین» راهبردی مکمل گردشگری انبوه است. در مثال گذشته در کنار گردشگری میراثی اگر آژانس‌ها به سازماندهی تورهای جایگزین مانند تور بازدید از کوه‌ها و دشتها، یا تور مناطق حفاظتی حیات وحش و یا تورنمت ورزشی و امثال آن اقدام نمایند به گونه‌ای که پنجاه میلیون گردشگر میراثی را در انواع مختلف گردشگری توزیع کنند، گردشگری جایگزین محقق می‌شود. ♦️پرواضح است که «مدیریت سنتی» در زیارتهای میلیونی مانند اربعین جوابگو نیست. اگر چه نقاط قوت «زیارت انبوه» از قبیل وحدت شیعیان، نمایش اقتدار تشیع، بالابردن همبستگی ملی و بین‌المللی چشم‌گیر است، اما نباید از آسیبهایی که از توسعه سریع و بی‌مطالعه آستانهای مقدس و شهرهای مذهبی به بناهای قدیمی و مجموعه‌های بهم پیوسته ساختمانی بافت شهر مذهبی می‌رسد، غافل شد. در این توسعه‌ها در سطح بنا، به ویژگیهای عملکردی و زیبایی‌شناسی و در سطح محیط به تداوم فضای مذهبی، تراکم، شبکه‌های شهری ونحوه دسترسی و ترکیب بافت کهن و جدید دقت نمی‌شود. همچنین نباید از تغییرات ناخواسته فرهنگی، اجتماعی و مذهبی چشم‌پوشی کرد. تبیین و شرح آسیبهای این حوزه‌ها مجالی دیگر می‌طلبد و در گنجایش این خلاصه نیست. ✅ ظرفیت زیرساختی و مدیریتی عراق توان زیارت انبوه اربعین را دارا نیست. با راهبرد «زیارت جایگزین» می‌توان انبوه جمعیت گسیل شده در اربعین حسینی به زیارتهای رجب، نیمه شعبان، عید فطر و قربان و شبهای قدر توزیع نمود. این امر با راهبرد امامان ع در زیارت حسینی همگراست. در این صورت با حفظ نقاط قوت زیارت انبوه حسینی از آسیبهای آن جلوگیری می‌شود. 🔰در کل، باید برای توسعه پایدار زیارت به فکر بود و فضای نخبگانی را به فکر در این موضوع حساس کرد. 🆔 @tammolaat
🪑کرسی علمی-ترویجی ارزیابی روایت «اجر مغنیه» به روش تحلیل فهرستی 🎤 حجت‌الاسلام سیدرضا شیرازی(استادیار پژوهشکده علوم اسلامی رضوی) 🔨 حجت‌الاسلام حسن نقی‌زاده(استاد دانشگاه فردوسی) 🔨دکتر محمود ملکی(استادیار پژوهشکده علوم اسلامی رضوی) ⚙ حجت‌الاسلام محمدمهدی کمالی(استادیار پژوهشکده علوم اسلامی رضوی) 🕙پنج‌شنبه ۱۳ مهر ۱۴۰۲ ساعت ۱۰ 🏢مشهد، بست طبرسی حرم مطهر، بنیاد پژوهشهای اسلامی، تالار نمایشگاه 🆔 @tammolaat
🔴سیاست‌گذاری زیارتگاه 〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️ ✍سید رضا شیرازی ⚠️یکی از موضوعاتی که نیاز به تأمل بسیار زیاد در ابعاد مختلف توسط کارشناسان علوم گوناگون دارد، سیاست‌گذاری زیارتگاه‌هاست و متاسفانه تا کنون مورد غفلت واقع شده است. 🔺سیاست‌گذاری زیارتگاه فرآیند سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی نسبت به مسائلی مانند توسعه زیارت‌گاه، طراحی محیط ساخته شده حول آن، زیرساختهای مورد نیاز آن، قسمتهای زیارتگاه، پیش‌بینی رشد جمعیت زائر, مسکن زائر، حمل و نقل، فضای پارک خودروها، تأمین آب زائر، میزان تقاضای تأمین غذا، تخصیص خدمات بهداشتی، مسائل زیباشناختی، امنیت و ایمنی، روشنی و صدا، تأسیسات آب و فاضلاب و ... است. 🟢اصلی‌ترین هدف سیاست‌گذاری زیارتگاه رفاه عمومی زائر و مجاور است که شامل در نظر گرفتن افزایش بهره‌وری زائران از امکانات شهر زیارتی همراه با محافظت از کاهش بهره‌وری مجاوران از آن امکانات و همچنین مدیریت فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی می‌شود. 🔺با توجه به ابعاد گستردهٔ زیارتگاه‌ها، سیاست‌گذاری زیارتگاه باید به ابعاد مختلفی بپردازد و در این راستا از دانش‌های مختلفی مثل جغرافیا، محیط زیست، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی، انواع مهندسی، جامعه‌شناسی، پزشکی، مدیریت بهره می‌برد. ✅نمونه‌ای از برنامه‌ریزی زیارتگاه را حرم یادبود جنگ جهانی اول (shrine of Remembrance) در ملبورن استرالیا انجام داده است. 🆔 @tammolaat
🛑استارت‌آپ و زیارت 〰〰〰〰〰〰〰〰〰 ✍سید رضا شیرازی ♦️ایده استارت‌آپ در زیارت را جناب حجت الاسلام قطبی رئیس مرکز نوآوری و خلاقیت اشراق را مطرح و مشغول مدیریت آن هستند. 🔺در سال ۱۴۰۱ رویداد سقاخانه با حمایت مالی شهرداری‌های مشهد، قم، شیراز و آستان قدس برگزار شد و امسال رویداد سوغات زایر با حمایت مالی آستان قدس در حال برگزاری است. ⚠️نسبت به موضوع ورود استارت‌آپ در زیارت باید تامل نمود ❇️مزیت استارت‌آپ، رشد سریع و رسیدن به منفعت اقتصادی بسیار در مدت کوتاه است. در حالی که معنویت نیاز به تأنی و تامل دارد. یکی از آفتهای عبادت شتاب است. ❇️علاوه بر این که استارت‌آپ‌ها همانگونه که در صورت موفقیت پیشرفت سریعی دارند در صورت شکست، سقوط دردناکی دارند. 🩸دردناک‌بودن شکست استارت‌آپ زیارتی هنگامی است که مورد استقبال واقع نشود. فرض کنید زحمت زیادی بکشید و نذری بسازید و موکب بزنید اما کسی از شما نذری نگیرد. خیلی دردناک است. ❇️پیشرفت استارت‌آپ‌ها بر اساس شور و هیجان است. شور و هیجان موجود در آنها از نوع شور و هیجان اقتصادی است. در امور معنوی نیز شور و هیجان وجود دارد اما از نوع شور و هیجان قدسی است. اتفاقا وقتی در امور معنوی منافع اقتصادی لحاظ شود، شور و هیجان افت می‌کند. ❇️اساسی‌ترین تأمل در این موضوع، پارادیم آن است. بی‌شک استارت‌آپها در و نه بروز کرده و در حال رشد هستند. 🔺اولین محور رویداد سقاخونه عبارت بود: فناوری اطلاعات و گردشگری زیارت. قبلا هم در یادداشت بر این که این رویداد در پارادایم گردشگری مذهبی است، قرینه‌هایی ارائه کردم. 〰〰〰〰〰〰〰〰〰 پینوشت: ⚠️عدم مشارکت شهرداریها در رویداد سوغات زایر(موضوع اقتصادی)، پس از مشارکت آنها در رویداد سقاخونه(موضوع ایده‌پردازی) قابل تأمل است. 🆔@tammolaat
تأملات
✅ نشست علمی «مقایسه‌ی پیاده‌روی اربعین با سایر زیارت‌های پیاده در جهان معاصر» ♦️دکتر محمدرضا پویا
🌖حاشیه 〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️ ✍️سید رضا شیرازی ✅رویکرد تطبیقی در پژوهش،دیدگاه همه‌جانبه‌نگر به موضوع را به دنبال دارد. رویکرد تک‌جهتی در شناخت یک پدیده، پژوهشگر را از دیدن ابعاد مختلف آن محروم می‌سازد و او را سطحی‌نگر بار می‌آورد. ⚠️اما به‌کارگیری عالمانه رویکرد تطبیقی در پژوهش نیازمند عبور از موارد شباهت و تفاوت ظاهری به مواضع خلاف و وفاق واقعی در موارد زیر است: 1️⃣سؤالهای اساسی و رخنه‌های معرفتی 2️⃣پیشینه و بستر معرفتی 3️⃣مبانی و مبادی تصوری و تصدیقی 4️⃣ادله، رویکردها و روشها 5️⃣لوازم، آثار و نتایج 6️⃣رقبا، امثال و اغیار 7️⃣پارادایمها، سیستمها و نظامهای فکری 8️⃣ادبیات و زبان (بنگرید: قراملکی، روش‌شناسی مطالعات دینی ص 313) ♦️تا آنجایی که من مطلع هستم، تا کنون سه نظریه نسبت به زیارت در دنیای غرب ارائه شده است: 1️⃣نظریه جماعت‌وارگی(کامیونتاس) یا آستانگی توسط ویکتور ترنر 2️⃣نظریه رقابت توسط مایکل سالنو 3️⃣نظریه حرکت توسط سایمن کولمن (کتاب اخیر کولمن با عنوان Powers of Pilgrimage: Religion in a World of Movement باید خواندنی باشد) 🔺ظاهرا، استعاره سیالیّت در ادبیات دین‌پژوهی و جامعه‌شناسی دنیای غرب به معنای دارای ویژگی‌های سیّالات(مایعات) بودن است. ویژگی‌هایی از قبیل روان بودن، نفوذ کردن(همانند نفوذ آب در اسفنج)، جذب و حل کردن مواد در خود، تغییر شکل و ... است. 🔥بنابراین سیالیّت تجربه دینی بدین معناست که دائما در حال تغییر شکل است. به عبارتی دیگر، دین‌پژوهان غربی همانند هرویولوژه که دین و دینداری در دنیای معاصر را امری سیّال می‌دانند، قائل به تغییر دین و دینداری هستند. 💥در نظر هرویولوژه دین در پس‌زمینه مفهوم «حرکت» قابل درک است. به همین جهت او تمرکز صرف بر مناسک مکان‌بنیاد و یا توجه صرف بر «مکان» در مناسک را به چالش می‌کشد. در دیدگاه او حتی در زیارت که همواره با «مکان» پیوند خورده بود، نیز این تحول قابل رؤیت است. خود «سفر» و حرکت تبدیل به ویژگی اساسی زیارت می‌شود. ☄️اهمیت «حرکت» از نظر هرویولوژه تا حدی است که به نظر او می‌تواند به عنوان استعاره در مفهوم دینداری معاصر استفاده شود و گونه «دینداری زائرانه» در برابر گونه «دینداری گرویده» قرار می‌گیرد. در گونه دینداری زائرانه، دین امر فردی، داوطلبانه، تجربی و عاطفی است. در گونه دینداری گرویده، هویت دینی در شخص پررنگ است و خود را به یک جماعت دینی مشخص متعلق می‌داند. ✅برخلاف برخی از پژوهشگران(که تعداد آنها کم نیست) دکتر پویافر بحث خود را بر اساس نظریه منسوخ شده ترنر مبتنی نکرده است. برعکس پژوهش ایشان مبتنی بر آخرین نظریات نسبت به زیارت است. 💫انواع و اقسام استعاره‌هایی که برای دین و دینداری به‌کار برده می‌شود بر اساس فضای دین‌ و دینداری در غرب است و تفاوت محسوسی با دینداری در جوامع اسلامی و مخصوصا جامعه شیعی و بالاخص ایران که دارای حکومتی مبتنی بر دین است، دارد. ⛔️خطای راهبردی برای دین‌پژوه؛ تحلیل مناسک زیارت اربعین بر اساس نظریه‌های غربی است. علاوه بر این که چنین مطالعه تطبیقی از سطح و عمق کافی برخوردار نخواهد بود. ❇️عمیقا معتقدم که باید دین‌پژوهان معاصر، به نظریه‌پردازی روی آوردند و جامعه علمی ما را از دام مصیبت‌بار نظریه‌های غیربومی که با جامعه و فرهنگ‌مان ناسازگارند، برهانند. کاری که زیبنده آقای دکتر محمدرضا پویافر و امثال ایشان است و با توجه به قدرت فکری و مایه علمی که دارند، دشواری چندانی برایشان ندارد. 〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️ 📌پی‌نوشت: همه را به خواندن مقاله خانم دکتر شریعتی با عنوان «سیالیت و مناسک دینی» توصیه می‌کنم. 🆔@tammolaat
زیارت به مثابة رشته.pdf
817.9K
مقاله ارائه شده به همایش الهیات زیارت 🆔@tammolaat