💠 مقدمه: ماجرای عُجب یکی از خوارج 🔰 در روایتی در منابع اهل سنت از #انس_بن_مالک آمده: در زمانه پيامبر خدا مردى بود كه همراه پيامبر مى‌جنگيد و وقتی كه بر مى‌گشت و بار و وسائل خود را زمین مى‌گذاشت، به مسجد میرفت و در آن مشغول به #نماز و #عبادت میشد 🔸و نماز خواندنش هم معمولا #طولانی میشد. برخی از اصحاب پیامبر به خاطر همین مسئله، چنین فکر میکردند که خب این آدم حتما خیلی #مقامات داره و از بقیه اصحاب بالاتر و #برتر است. 🔸یه روز، در حالى كه پيامبر ميان يارانش نشسته بود، همین مرد داشت عبور میکرد. برخى از ياران پيامبر به حضرت گفتند: اى پيامبر خدا! اين، همان مردی است که درباره اش قبلا صحبت کرده بودیم. 🔸پيامبر وقتی دید که او داره به جمعیت شان نزدیک میشود، فرمود: «سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، همانا ميان دو چشم وى، نشانه‌اى از #شيطان است». 🔸وقتی که اون شخص به این جمع رسید، پيامبر خدا بهش فرمود: «آيا چون كنار اين مجلس ايستادى، در دل خويش نگفتى: در ميان اين افراد، كسى بهتر از من نيست‌؟!»(لَيسَ فِي القَومِ خَيرٌ مِنّي؟). اون شخص هم گفت: آرى، چنین فکر میکنم. 🔻جالبه که این شخص یکی از سران #خوارج بود و بعدا هم در #نهروان توسط حضرت کشته شد. 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

💠 ریشه عُجب: خود را حق مطلق دانستن حالا #ریشه این عجب چیست؟ چرا گفته میشود #خطرناک_ترین بیماری اخلاقی، همین #عجب است؟ به نظرم نکته مهم در عجب اینه که شخص، خودش رو #حق_مطلق میپندارد که نتیجه اش میشود اینکه: هم خودش را از دیگران بالاتر میداند و هم حرف ها و نظریاتش را از حرف ها و نظریات دیگران. لذا خروجی آن میشود، #افراط و تندروی در رفتار، عملکرد و نظریات. یک روایت عجیبی از اقا امام صادق نقل شده که دقت و تامل در اون خیلی کمک کننده است👇👇👇👇

💠 ریشه عُجب: خود را حق مطلق دانستن 🔸 حضرت در این روایت میفرمایند: هر كس به #خود، «خوشبين» شود، نابود مى‌گردد. هر كس به #ديدگاه و #نظریات خود «خوشبين» گردد، نابود مى‌شود. یعنی کسی که فقط خود و نظریات خودش رو قبول داره، قطعا #هلاک خواهد شد. 🔸 #عيسى_بن_مريم فرمود: به مداواى بيماران پرداختم و به اذن خدا مداوايشان كردم و پيسى و جزام را به اذن خدا معالجه كردم، به مداواى مرده پرداختم و به اذن خدا زنده‌اش ساختم، به مداواى #احمق نيز دست زدم؛ ولى در اصلاح او #ناتوان گشتم. 🔹 گفته شد: اى روح خدا! #احمق كيست‌؟ فرمود: ▫️کسی که فقط #خود و #نظریاتش را قبول داشته و به آن خوشبين است. ▫️کسی که #همه_خوبى‌ها را براى خود مى‌بيند و #همه_حق را براى خود مى‌داند یعنی خود را #حق_مطلق میپندارد. ▫️و براى هيچ كس عليه خود حقّى را نمى‌پذيرد. اين همان #احمقى است كه براى مداوايش راهى نيست. (المُعجَبُ بِرَأيِهِ و نَفسِهِ‌، الَّذي يَرَى الفَضلَ كُلَّهُ لَهُ لا عَلَيهِ‌، و يوجِبُ الحَقَّ كُلَّهُ لِنَفسِهِ و لا يوجِبُ عَلَيها حَقّا) 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

💠 اولین لازمه اجتماعی عُجب: استمرار جهالت و جهل مرکب 🔺به نظرم #عجب رو باید به عنوان یک #بیماری_اجتماعی بهش نگاه کرد، نه صرفا یک #بیماری_فردی که معمولا همینجوری بهش نگاه میشه 🔺#تقریر_اجتماعی از بیماری عجب، چیزی است که کمتر بهش توجه کردیم، چیزی است که کمتر به نتایج و #لوازم_اجتماعی ش پرداختیم و امروز لازم و ضروری است که بهش توجه کنیم. 🔺گفتیم کسی که گرفتار این بیماری شده، فکر میکنه #حق_مطلق خودش هست و بقیه اشتباه میکنن، احتمال نمیده خب ممکنه من اشتباه کنم و بقیه درست بگن 🔺لذا یکی از نتایج این نگاه اینه که این شخص عملا گرفتار #جهل_مرکب میمونه. در واقع این شخص فکر میکنه میدونه اما در واقع دچار جهل شده و داره اشتباه میکنه 🔺وقتى كسى در عمل دچار #افراط شد و بدون #عقلانیت سالم، از سر افراط تلاش میکنه و کارش رو میخواد پیش ببره و خودش رو يك سر و گردن از ديگران برتر مى‌بينه، 🔺این شخص هرگز به #بازنگرى_انديشه و كار خود نمى‌پردازد لذا در #جهالت مى‌كوشه و بر آن پاى مى‌فشارد و همچنان در كمند آن بیماری خواهد ماند. 🔺به خاطر همین است که امام هادی(ع) میفرمایند: العُجبُ صارِفٌ عَن طَلَبِ العِلمِ‌، داعٍ إلَى التَّخَبُّطِ فِي الجَهلِ‌. یعنی کسی که دچار عجب و خوشبينی است، عملا خودش رو از طلب #علم بازداشته و خودش رو #غرق_در_جهل و نادانی کرده. 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

💠گرفتار در جهل مرکب، زیانکارترین مردم 🔺خداوند متعال در سوره کهف آیات 103و104 میفرماید: «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمٰالاً * اَلَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيٰاةِ الدُّنْيٰا وَ هُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً» بگو: آيا شما را از #زيانكارترين_مردم، آگاه گردانيم‌؟ آنان كسانى‌اند كه تلاششان در دنيا به هدر رفته است درحالیکه خود مى‌پندارند كه كار خوب انجام مى‌دهند». 🔺جالب اینکه #طبری در تفسیرش ذیل این آیه شریفه به نقل #امیرالمومنین(ع) روایتی آورده که حضرت درباره مصداق این آیه شریفه فرمود: «أهلُ الحَرُوراءِ مِنهُم.» یعنی حرورائيان و جریان #خوارج جزو همین دسته افرادی هستند که اینچنین دچار #جهل_مرکب شده اند. 🔺پس #عُجب، انسان را در جهل نگه مى‌دارد و چنین شخصی که گرفتار #جهالت شده، هرگز خود را جاهل نمى‌داند و از اين حالت رها نخواهد شد چرا که خود و حرفش را «#بهترین» میداند و لذا نیازی به #بازنگری و تامل در رفتار و کنش خود نمیبیند. 🔺اگر هم جایی دچار #شبهه ای بشود که نکند مثلا خطا کرده باشم، چون خود را بهترین میداند، قطعا آن را به نحو احسن #توجیه خواهد کرد و به هیچ وجه فکر نمیکند که شاید من هم دچار خطا شده باشم... 📌آیا ما گرفتار چنین رفتاری نشده ایم؟ نمیدانم شاید باید بیشتر در رفتارهای خود #تامل کنیم... 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

💠 اوصاف جاهل از زبان امیرالمومنین(ع) 🔰 تحف العقول به نقل از حضرت میفرمایند: 🔺#جاهل و نادان، كسى است كه به خاطر ناآگاهى از دانش، خويش را #عالم مى‌داند و به #نظریات خود، بسنده و اکتفا مى‌كند؛ 🔺از عالمان، دورى مى‌گزيند و از آنان #عيبجويى مى‌كند؛ و هركس كه با وى مخالفت كند، او را #خطاكار مى‌داند و عالمی را كه به برخى امور آگاهی و شناخت دارد، #گمراه_كننده مى‌شمارد، 🔺و هرگاه چيزهايى مطرح شود كه نمى‌داند، آن را #منكر مى‌شود و #تكذيب مى‌كند و به خاطر نادانى‌اش مى‌گويد: «اين را نمى‌شناسم» و «فكر نمى‌كنم كه چنين باشد» و «گمان نمى‌برم كه وجود داشته باشد» و «كجا چنين چيزى است‌؟». 🔺همه اينها به علّت #اعتماد_به_نظر_خود و ناآگاهى از مقدار جهالتش است و به علّت مشتبه شدن كار، از آنچه معتقد است، جدا نمى‌شود و بهره نمى‌برد و حق را منكر مى‌گردد و در نادانى #متحيّر مى‌ماند و از دانشجويى سر بر مى‌تابد. 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

💠 دومین لازمه اجتماعی عُجب: تکفیر و متهم ساختن دیگران 🔺یکی از مهمترین نتایج و #لوازم_اجتماعی بیماری #عُجب، با این تقریری که داشتیم، مسئله #تکفیر و #متهم_ساختن دیگران به #بی_دینی، #نفهمیدن و... است. 🔺این دسته افراد چون خود و چگونگى رفتار خود را #معيار_حق گرفته‌اند، سريع و بدون هيچ پايه و بنيادى درباره ديگران #داورى و #قضاوت مى‌كنند و چوب #تكفير را بر سر هر کسی که مثل آنها نمى‌انديشد، فرود مى‌آورند. 🔺جریان #خوارج، گرفتار همین مسئله بودند. با اینکه خودشون #حَكَميّت را بر حضرت امير تحميل كرده بودند، اما بدون اینکه کمی در این مسئله دقت و #تامل کنند و فکر کنند که چرا چنین شد، چوب #تكفير را بدست گرفته و حضرت را كه تبلور ايمان و تجسّم عينى #حق_مدارى بود را تكفير كردند، 🔺و عجیب اینکه به #قتل هر كه بر اين باور نبود، #فتوا دادند و افرادی را به همین علت از دم تيغ گذراندند. 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

💠 ماجرای تکفیر و قتل عبدالله بن خباب و زنش، فقط به جرم هم فکر نبودن 🔺#تاریخ_طبری نقل میکنه: عده ای از #خوارج در حال عبور بودند، به مردى برخوردند كه زنى را بر خرى سوار كرده، شتابان پيش مى‌بُرد. به كنارش رفتند و او را فرا خوانده و به #تهديد، هراسانش ساختند. 🔺به او گفتند: تو كيستى‌؟ گفت: من عبد اللّه هستم، فرزند خَبّاب، كه صحابى پيامبر خدا بود. سپس خَم شد تا جامه‌اش را كه هنگام هراساندن او از اندامش بر زمين افتاده بود، بردارد. 🔺به او گفتند: آيا تو را به هراس افكنديم‌؟ گفت: آرى. به او گفتند: تو را بيمى نيست! پس حدیثی از پدرت كه وى از پيامبر شنيده باشد روایت کن؛ اميد كه خداوند، ما را از آن سود دهد. 🔺گفت: پدرم از پيامبر خدا روايت كرد كه آشوبى در پيش است كه در آن، دل ها مى‌ميرد، همانگونه كه بدنش مى‌ميرد. در آن #فتنه، آدمى شبانگاه #مؤمن است و صبحگاهان، #كافر؛ و روز را به كفر آغاز مى‌كند و به ايمان پايان مى‌دهد. 🔺به آن مرد گفتند: حال بگو درباره #ابوبكر و #عمر چه نگاهی دارى‌؟ او آن دو را به نيكى ستود. گفتند: درباره #عثمان چه مى‌گويى؛ در آغاز خلافتش و در پايانش‌؟ گفت: او هم در آغاز و هم در پايان خلافتش، بر #حق بود. 🔺گفتند: چه مى‌گويى درباره #على، پيش و پس از داورى‌؟ گفت: همانا او #خداشناس‌تر از شما و در دينش #پرهيزگارتر و #بصيرتر است. (إنَّهُ أعلَمُ بِاللّهِ مِنكُم، و أشَدُّ تَوَقِّيا عَلى دينِهِ‌، و أنفَذُ بَصيرَةً‌) 🔺وقتی این سخنان را از او شنیدند به او گفتند: همانا تو از #هوای_نَفْس پيروى مى‌كنى و افراد را به نامشان و نه به كارهایشان، دنبال میکنی. به خدا سوگند، تو را مى‌كشيم، به گونه‌اى كه هيچ كس را نكشته‌ايم. (إنَّكَ تَتَّبِعُ الهَوى، وتُوالِي الرِّجالَ عَلى أسمائِها لا عَلى أفعالِها، وَاللّه لَنَقتُلَنَّكَ قِتلَةً ما قَتَلناها أحَدا) 🔺بعد آنها را گرفتند و زیر نخلی آوردند. خرمایی از درخت نخل افتاد و یکی از خوارج آن را خورد. دیگری به او گفت چرا بدون اجازه صاحبش و از راه غیر حلال خوردی؟ او هم آن دانه خرما را از دهانش به بیرون پرت کرد. 🔺بعد خوکی را در آنجا دیدند و یکی شان با شمشیر آن را کشت. یکی از خوارج به دوستش گفت: این کار تو، #مصداق_فساد_در_زمین بود. آنگاه صاحب خوک آمد و بهای آن را به او پرداخت کردند. 🔺چون #ابن_خبّاب اين كار را از آنها ديد، گفت: اگر در آنچه از شما مى‌بينم، صادقيد، پس مرا از شما بيمى نيست. من #مسلمانم و در اسلام، #بدعتى نياورده‌ام؛ و همانا مرا امان داديد و گفتيد كه بيمى بر من نيست. 🔺خوارج او را به پهلو خواباندند و سرش را بريدند؛ و خونش در آب، روان گشت. سپس به سوى #زن_باردار ابن خباب آمدند. او گفت: همانا من تنها يك زن هستم. آيا خداى را پروا نمى‌كنيد؟ پس شكمش را دريدند. غیر از او چند زن دیگر را هم کشتند. 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

💠 سومین لازمه اجتماعی عُجب: لجاجت و تعصب کورکورانه 🔺یکی دیگه از نتایج و #لوازم_اجتماعی بیماری #عُجب، مسئله #لجاجت و #تعصّب_كوركورانه است. 🔺کسی که خود را #حق_مطلق میپندارد، فقط نظریات خود را صحیح میداند، احتمال خطا در خود نمیدهد، دیگران را تکفیر میکند، 🔺چنین شخصی، قطعا دچار #لجاجتی که ریشه در تعصبات کورکورانه او دارد خواهد شد و حاضر نخواهد بود از حرف یا عمل خود کوتاه بیاید. #لجاجت_اجتماعی این جریان، مسئله مهمی است که ریشه در عجب آنها دارد. 🔺#تاریخ_طبری به نقل از حضرت امیر، این ویژگی را یکی از خصلت های #خوارج میشمارد و خطاب به آنان فرمود: أيَّتُهَا العِصابَةُ الَّتي أخرَجَتها عَداوَةُ المِراءِ وَ اللَّجاجَةِ و صَدَّها عَنِ الحَقِّ الهَوى و طَمَحَ بِهَا النَّزَقُ و أصبَحَت فِي اللَّبسِ وَ الخَطبِ العَظيمِ‌. اى جماعتى كه دشمنىِ از روى ستيزه و #لجاجت، شما را به شورش كشانده و #هوای_نَفْس از #حقيقت بازتان داشته و #شتابزدگىِ_جاهلانه، شما را به دنبال خود بُرده و در #اشتباه و كارى گِران افتاده‌ايد! 🔺این ویژگی باعث میشود، هیچگاه در باورهای خود دقت و تامل و #بازنگری نکنید، اینکه ممکن هم هست که من اشتباه کنم، هیچگاه! 🔺خوارج هم چون به هیچ وجه در خود #احتمال_خطا نمیدادند، نیازی به بازنگری در نگاه خود نمیدیدند. 🔺لذا هرگز رهنمودهاى خيرخواهانه حضرت امیر را گوش ندادند و در برابر مباحثات مستدل و بيدارگر #ابن_عبّاس و ديگر فرستاده‌هاى حضرت به بازنگرى مواضع خود نپرداختند، 🔺و عجیب اینكه گاه از شنيدن سخن و استدلال ها نيز #فرار میکردند كه مبادا بشنوند و در آنها #اثر بگذارد! 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍

🔰 مثلا #عبداللّه_بن_وَهْب در میانه نبرد میگفت: ➕نيزه‌ها را به كار گيريد و شمشيرهايتان را از غلاف بیرون كشيد. من مى‌ترسم كه چون روز #حروراء، شما را از راه به در كرده و #فریب دهند. 🔺یا بعد از مناظره و گفتگوی حضرت با آنها، عده ای از آنها فرياد كشيدند كه: ➕«لا تُخاطِبوهُم، ولا تُكَلِّموهُم، وتَهَيَّؤوا لِلِقاءِ الرَّبِّ‌، الرَّواحَ الرَّواحَ إلَى الجَنَّة» با آنان #گفتگو نکنید و هم‌كلام نشويد و براى ديدار پروردگار، مهيّا گرديد؛ به سوى بهشت حركت كنيد؛ حركت كنيد! ▫️یعنی #راهبرد آنها، فرار از گفتگو بود، تا کلام امیر اثر نگذارد. 🔺چون استدلال استوار #ابن_عبّاس را شنيدند كه با تكيه بر قرآن، راه‌هاى #بهانه‌جويى را بر آنها بسته بود، فرياد زدند: ➕لا تَجعَلُوا احتِجاجَ قُرَيشٍ حُجَّةً عَلَيكُم؛ فَإِنَّ هذا مِنَ القَومِ الَّذينَ قالَ اللّهُ عز و جل فيهِم «بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ‌» دليل‌آورىِ قريش را، حجتى بر ضدّ خويش نسازيد! اين مرد از كسانى است كه خداى عزوجل درباره ايشان فرموده است: «بلكه آنان مردمى ستيزه جويند». 🔺و در گفتگويى ديگر چون پاسخ‌هاى محكم #ابن_عبّاس را شنيدند و از پاسخ وا ماندند، فرياد برآوردند كه: ➕أمسِك عَنّا غَربَ لِسانِكَ يَابنَ عَبّاسٍ‌! فَإِنَّهُ طَلِقٌ ذَلِقٌ غَوّاصٌ عَلى مَوضِعِ الحُجَّةِ‌. اى ابن عبّاس! #تيزىِ_زبان خود را از ما وا گير، كه بسيار تيز است و به گاه استدلال، به #اعماق نفوذ مى‌كند. 📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍