#نکات_اصولی 💠 تبعیت احکام از مصالح و مفاسد در حکم وضعی یا تکلیفی 🔹گاهی مصلحت و مفسده در متعلق حکم است مثل: «القتل حرام» در اینجا مفسده معلوم است، چون اگر قتل حرام نباشد، اختلال نظام می‌شود. 🔸 گاهی مصلحت و مفسده مردد بین حکم و متعلق حکم است. به طور مثال سگ نجس است ولی روباه پاک است. حال در خود سگ خصوصیتی وجود دارد ــ متعلق حکم باشد یا نه ــ آیا خود این حکم مفسده و مصلحت دارد؟! معلوم نیست. لذا ما در امثال این موارد مصلحت و مفسده‌ای برای حکم نمی‌دانیم. 🔹بالاتر از این باید گفت احکام وضعی تابع مصالح و مفاسد نیست، بلکه به اعتبار شارع است. به طور مثال اینکه خون داخل بدن پاک است و خارج بدن نجس چه مفسده و مصلحتی می‌تواند داشته باشد به جز اعتبار شارع؟؟ بلکه گاهی وقت ها شارع اجازه داده ولی ما می‌دانیم مفسده دارد مثل معامله بالغ که در اوایل بلوغ است مثل دختر نه ساله که ضرر می‌کند ولی شارع اجازه داده است. 👈 در نتیجه به نظر ما احکام تکلیفی تابع مفاسد و مصالح هستند، نه احکام وضعی. 📚 ر.ک: تقریرات درس خارج آیت الله حاج احمد #عابدی (حفظه الله) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اجتهادی 💠 جایگاه ذهن عرفی و عقلی در اجتهاد 🔹 هر چند ممکن است برهان صدّیقین از آیه‌ شریفه‌ «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُو» (آل عمران: 18) استفاده ‌شود؛ اما مدتها باید بگذرد تا یک ملاصدرایی پیدا شود و آن برهان صدیقین را درک کند. یعنی این سخن عقلی را از آن آیه استخراج کند، که آفتاب آمد دلیل آفتاب. 🔸 اما در باب فروعات فقهی و امثال این‌ها که شامل کارهای روزمره‌ و وظایف مردم است، تنها #متفاهم_عرفی حجت است. لذا فقیهی که در اثر مزاوله‌ علوم عقلیه‌دقیقه، خاصیت فهم عرفی‌اش را از دست داده باشد، فقاهت و #تقلید از او محل اشکال واقع می‌شود. 🔹 همانطور که فقیهی که عرفی شده‌ ــ که البته بسیار هم خوب است ــ اگر بخواهد در یک برهان #عقلی اشکال‌ کند، ممکن است آنجا را خراب کند؛ چون در براهین عقلی اشکالات دقیقی وجود دارد، که فقیه عرفی در اثر آن ذهن خیلی صاف و عرفی خودش توجه به آن مناقشات نمی‌کند و مغالطه‌ها را کشف نمی‌کند. 👈🏻 لذا فقیهی که خداوند متعال روزی‌اش کرده که ذوالریاستین و جامع بین هر دو باشد، اگر در مسائل عقلی وارد شود، مثل یک فیلسوف دقیق و عقلی وارد خواهد شد و اگر در فقه وارد شود، یک فهم عرفی صحیح خواهد داشت. البته این افراد نادر هستند، اما هستند کسانی که این دو مقام را با همدیگر می‌توانند جمع کنند. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1397 👈 نکات #اجتهادی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_تفسیری 💠 اختلاف قرائات 🔹اجمالش را بخواهید ما قبول نداریم. از طریق اهل‌بیت هم این ثابت نشده است. 1️⃣ تعارض روایات آقای خويی آورده «إنّ القرآن نزل علي حرف واحد من عند واحد». خود موافقين اختلاف هم دلیل درستی ارائه نداده‌اند. 2️⃣ اشکال تاریخی ما معتقدیم به خاطر عظمت اسلام در قرن اول نمی‌شد با اسلام مخالفت کرد. این‌ها از بازی‌های قرن دوم است که در قرن سوم به اوج خود رسید. تحریف و امثال آن اصلا در شیعه نبود و در اهل سنت هم از قرن دوم شروع شد.در ضمن دروغ هم زیاد وارد شده است.یک بیانی داریم که تاریخ تاریک است. پیدا کردن تاریخ صحیح به عنایات حضرت بقیة الله حل می‌شود.روایات قرأ فلان اصلا معنا ندارد. بحث اختلاف قرائات #بحث_بیهوده‌ای است. ولی آنها (سنی‌ها) این بحث را شدید دارند.روایاتی هم که ما داریم از اهل سنت گرفته‌ایم. در خود ما چند تا هست «نزل اینطور» یا «قرأ اینطور» که برای تحریف است، که #تحریف را قبول نداریم. 3️⃣ اشکال کلامی قرآن طوری است که کلام بشر نمی‌تواند در آن راه پیدا کند «إنّه لکتاب عزیز لا ياتيه الباطل من بين يديه ولا من خلفه تنزيل من حکیم حميد» حتی اعراب قرآن هم نمی‌شود تغییر داد. این #اعجاز قرآن است که تا روز قیامت باقی خواهد ماند، و این نمی‌شود مگر آنکه کلا از دسترس بشر خارج شود. ✅ لذا اختلاف قراءات قرآن و تحریف قرآن و هر چیزی به نحوی دخالت بشری در قرآن داشته باشد شوخی است، بازی است، باور نکنید. تمام معارف دین به #قرآن و سنت وابسته است. 📚 جلسه پرسش و پاسخ استاد آیت الله سید احمد#مددی (حفظه الله) 👈 نکات #تفسیری بیشتر را اینجا ببینید 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#روش_شناسی #امام_خمینی 💠 روش امام خمینی (ره) در تحقیق و تدریس: 🔹 خصلت امام خمینی (ره) در تدریس و تدوین هر یک از علوم اسلامی، این بود که نظرات علمای بزرگ همان علم را نقد و #بررسی دقیق می کرد و همچنین شاگردان کلاس درسش را به #اشکال_کردن وا می‌داشت. ایشان کلاس ساکت را نمی‌پسندید و نسبت به سکوت شاگردانش #اعتراض می‌کرد. 🔸 حتی زمانی که شاگردانش نوشته های درسی خود را به ایشان عرضه می کردند تا ملاحظه نمایند، اگر در انتهای مطالب اشکالی از شاگرد بر استادش وجود نداشت آن را #نمی‌پسندید و می‌فرمود: اینها فایده ای ندارند. 🔸 ایشان برای تدریس، به #شرح های مختلف رجوع #نمی‌کرد، و می‌فرمود: باید درباره مطالب، خودم #بیندیشم و بعد تدریس یا تدوین کنم. به سبب همین تفکر، تتبع و تحقیقی که پشتوانه تدریس و تدوین ایشان بود، موجب گردید که ایشان غالباً مطالب نو و تازه ای از خود ارائه کنند. 🔹 ایشان بر خلاف نظر علمای گذشته که برای هر یک از علوم موضوع واحدی قائل بودند، می‌فرمود: نیازی نیست که هر یک از علوم موضوع واحدی داشته باشد، بلکه می‌تواند دارای چند موضوع باشد. و برای تمیز علوم از همدیگر، هدف و غایت علوم را کافی می ‌انست؛ و در تعریف علم اصول، نظر بزرگان این فن را قبول نکرده و #تعریف_جدیدی از آن ارائه نمودند. 📚 تهذیب الأصول، آیت الله سبحانی، ص 1120؛ خاطرات استاد خاتم یزدی، ص 85. 👈 نکات #اجتهادی بیشتر را از این طریق دنبال کنید: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 بررسی سند عهد نامه مالک اشتر 🔹 هر چند در کتب روایی، از جمله «نهج البلاغة» (نامه 53) سندی برای این عهدنامه نقل نشده، اما راه‌هایی برای اثبات سند وجود دارد: 1️⃣ اسنادی در کتب رجالی برای آن ذکر شده است: مرحوم نجاشی و شیخ در فهرست در ترجمه اصبغ بن نباتة (رجال نجاشی، ص 8؛ فهرست طوسی، ص88) و همچنین مرحوم نجاشی در ترجمه صعصعة بن صوحان (با طریق دیگر) سند برای عهدنامه نقل کرده‌اند (رجال‏ نجاشی، ص 203) 2️⃣ این عهدنامه علاوه بر نهج البلاغة، در کتب دیگری همچون تحف العقول، دعائم الاسلام و ... بدون سند نقل شده است. (تحف العقول ص 84 ـ 99؛ دعائم الإسلام، ج1، ص 354 ـ 368) 3️⃣ قسمت‌هایی از این عهدنامه در کافی و من لایحضره الفقیه و ... نقل شده است. 4️⃣ برخی از اهل سنت نیز عهدنامه را نقل کرده و طرقی برای آن نقل کرده‌اند. مثل: (تاریخ دمشق، ابن عساکر، ج42، ص515؛ المجالسة وجواهر العلم، ج3، ص 359 ــ 360 و...) ✅ با توجه به این اسناد، شهرت این عهدنامه مسلماً ثابت می‌شود. اما مشکل این است که به خاطر اختلاف نسخ نمی‌توان در فقه به تک‌تک عبارات موجود استناد کرد و فتوا داد. 📚 برگرفته از درس خارج فقه استاد علی #عندلیب همدانی (دام عزه) در مدرسه شهیدین 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#تسلیت 📽حضور علامه حسن زاده آملی (ره) در آرامگاه باباطاهر با روایت‌گری مرحوم آیت الله #غیاث_الدین_طه_محمدی در سال ۱۳۷۴ شمسی 💠 آیت الله طه محمدی در ۱۲ سالگی جهت #تحصیل به حوزه علمیه قم رهسپار شد، درس مقدمات را نزد برادر خود حجت الاسلام حاج میرزا علی محمدی و سطوح عالی را هم نزد حضرات آیات نوری همدانی، مشکینی، سلطانی طباطبایی و خزعلی پشت سر گذاشت. 💠 وی همچنین دروس خارج فقه و اصول را نیز از محضر آیات عظام و علمای اعلام از جمله امام خمینی(ره)، میرزا هاشم آملی و شیخ مرتضی حائری تلمذ کرد و منظومه حکمت را نزد شهید مفتح و حکمت متعالیه، مباحث عرفانی و تفسیری را در خدمت علامه طباطبائی، علامه جوادی آملی، علامه حسن زاده آملی و شهید مطهری فرا گرفت. 💠 آیت الله طه محمدی همدانی در سن ۲۸ سالگی موفق به کسب اجازه #اجتهاد از آیت الله میرزا هاشم آملی شد و از حضرات آیات محمد تقی بهجت و مرعشی نجفی و اراکی اجازه #نقل_حدیث را دریافت کرد. 🏴 کانال «در مسیر اجتهاد» ضایعه اسفناک درگذشت عالم مجاهد، فیلسوف و عارف بی‌بدیل، نماینده مجلس خبرگان و امام جمعه سابق همدان حضرت آیت الله #طه_محمدی را به عموم ارادتمندان ایشان تسلیت عرض می‌کند. 👈 #اطلاع‌رسانی های حوزوی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اصولی 💠 انقلاب در وصف و تفاوت آن با انقلاب نسبت 🔹 در انقلاب نسبت، آنچیزی که تغییر می کند، نسبت بین دو روایت است؛ مثلا وقتی دو روایت با هم تباین کلی دارند به واسطه دلیل سومی، نسبتشان تغییر پیدا می‌کند. یعنی یکی از آنها تخصیص می‌خورد و بعد از تخصیص، أخص مطلق از دیگری می‌شود. 🔸 اما در انقلاب وصف، صرفاً جایگاه‌ها روشن می‌شود و نسبت‌ها تغییری نمی‌کنند و شبیه شاهد جمع است. 👈🏻 به عنوان مثال: در بحث امر به معروف یک طایفه می گوید رفق و مدارا داشته باشید و طایفه دیگر روایات می گوید با شدت و حدت برخورد کنید. اگر این دو طایفه ابتداءً درگیری داشته باشند، به برکت روایات طایفه سوم که مفسّر و حاکم هستند تعارضشان با انقلاب وصف بر طرف می‌شود، طایفه سوم می‌گوید: «آنجایی که گفتم رفق به خرج بده نظر به مواردی داشتم که نیاز به خشونت ندارند، آنجایی که گفتم اعمال شدت بکن هم مقصودم مواضعی بوده که مراتب قبلی موثر نیستند و راهکار منحصر در ضرب و جرح و قطع و امثال آن‌ها است». 🔹 این اتفاق نظیر #شاهد_جمع است، شاهد جمع می‌گوید: آن حرف مرتبط به فلان حوزه است و این حرف مربوط به حوزه‌ای دیگر، بنابراین با هم درگیری و تهافتی ندارند. یعنی روایت ثالثی می‌آید و جایگاه هر یک از دو روایت را مشخص می‌کند. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1397 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_فقهی 💠 منکر ضروری دین 🔹فقها در مورد انکار ضروی دین بر این باورند که لازم نیست مورد انکار، ضروری باشد، بلکه اگر کسی یقین داشته باشد مطلبی را پیامبر فرموده ولی منکر شود، انکارش #کفر می آورد. 🔸بیشتر ایشان معیار را انکار همراه با یقین می‌دانند و معتقدند معلوم نیست روایات مثبت کفر منکر ضروری، بخاطر انکار #ضروری باشد، بلکه چون یقین دارد پیامبر فرموده و انکار کرده کافر شده است. انکار امر یقینی (ضروری باشد یا غیر ضروری) کفر می‌آورد، اما اگر ضروری را یقین نداشته باشد و انکار کند، کفر نمی‌آورد. 🔹در مقابل مرحوم آقای محقق #داماد می‌فرمود: این که شخص بداند چیزی را پیامبر فرموده، ولی در عین حال انکار کند دو صورت دارد: 1️⃣ گاهی شخص می‌گوید این مطلب را پیامبر فرموده ولی من قبول ندارم، این تکذیب پیغمبر و رسالت است و تکذیب، #کفر می‌آورد. 2️⃣ گاهی شخص هر چه را پیامبر فرموده به عنوان حکم الله قبول دارد، هم لفظا و هم اعتقاداً؛ ولی می‌گوید این حرف را پیامبر نفرموده است، ایشان می‌گوید این کذب علی الرسول است و تکذیب الرسول نیست. کذب علی الرسول روزه را باطل می‌کند اما کفر نمی‌آورد. 👈🏻 مثلا با اینکه شخص می‌داند حجاب از طرف پیامبر است و قلباً هم معتقد است هر چه پیامبر فرموده، من الله تعالی است، ولی می‌گوید #حجاب را پیامبر نیاورده، بلکه آخوندها آن را درست کرده‌اند و به پیامبر نسبت داده‌اند، این #فسق می‌آورد و روزه اش را باطل می کند، اما کفر نمی‌آورد. 📚 ر.ک: کتاب الصوم، آیت الله شبیری زنجانی، ج۱، ص۱۶-۱۷ (@ijtihad) 👈 نکات #فقهی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اصولی 💠 انواع تزاحم مصلحت و مفسده ✅ دو نوع تزاحم مصلحت و مفسده وجود دارد: 1️⃣ تزاحم مصلحت و مفسده در مقام امتثال: این تزاحم مربوط به مکلفین است و مکلف باید #اهم را مقدم کند. 👈 مثل جایی که نجات غریق مستلزم وارد شدن به حریم خصوصی شخص دیگری باشد. 2️⃣ تزاحم مصلحت و مفسده در مقام ملاکات: یعنی یک چیزی می‌تواند فی نفسه مصلحت داشته باشد، ولی این مطلب همیشه نمی‌تواند موجب حکم شارع بر اساس آن شود؛ 👈 مثلا اگر آمر [شارع مقدس] بخواهد حکم وجوب یا استحباب بر اساس آن مصلحت دهد، این حکم مستلزم مفسده‌ای خواهد شد و به همین جهت آمر بعضی وقت‌ها از خیر آن حکم می گذرد. 🔹مثال اول: برخی از موارد سیره می‌تواند از این باب باشد. مثلا یک چیزی سیره عقلائیه باشد و همه عقلاء در تمام اعصار و امصار به آن عمل کرده باشند، شارع هم به عنوان یکی از عقلا قطعا موافق با این مطلب است و آن را خیلی هم خوب می‌داند، اما معلوم نیست این سیره را امضاء کرده باشد؛ زیرا شاید در مقام تزاحم ملاکات، امضاء آن و ادامه آن سیره از طرف متشرعه، مفسده ای را به وجود می آورد که غالب بر مصلحت می‌شود. 🔸مثال دوم: در مورد شراب که خداوند متعال می‌فرماید: هم منفعت و هم ضررهایی دارد؛ این هم از باب تزاحم مصلحت و مفسده در باب ملاکات است و ربطی به مکلفین ندارد؛ یعنی چون در مجموع مفسده آن بیشتر بوده است، شارع مقدس آن را حرام کرده است، اگر چه وجوه خوبی هم دارد و ضرر صرف نیست. 📚برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله علی #عندلیب (زید عزه) در درس خارج اصول مدرسه شهیدین 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اخلاقی 💠 مقصود از ولایت در «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» 🔹 خداوند مرحوم آقای حاج سید مهدی #روحانی را رحمت کند. ایشان نقل می‌کرد در مجمعی که با موضوع گفتگوی تمدن‌ها در ترکیه تشکیل شد، یکی از سنّی‌ها در سخنرانی خود گفت: روایات غدیر روایات درستی نیست. 🔸 بعد از او یک سنّی دیگری که از نظر علمی رتبه‌اش بالاتر از وی بود سخنرانی کرد و گفت ما هم قصه غدیر را قبول داریم و جای انکار نیست، ولی قضیه این است که حضرت علی (ع) جنگهای زیادی کرده بوده و از عرب افراد زیادی را کشته بوده، و این قهراً منشأ عدوات با ایشان شده بود، پیامبر (ص) فرمود هر کس مرا دوست دارد باید او را دوست داشته باشد، و در غدیر دوستی علی (ع) را تثبیت کرد. بعد هم فرموده «اللهم وال من والاه و عاد من عاداه». ما هم دوست‌دار علی هستیم و از دشمن علی، تبری داریم. 🔹 آقای واعظ‌‌ زاده آن‌جا اشکال کرد که شما صدر کلام را باید در نظر بگیرید که فرموده «ألستُ أولی بکم مِن أنفسِکم» من از خود شما به شما أولی نیستم؟ گفتند بلی، بعد حضرت فرموده است «من کنت مولاه فهذا علي مولاه» یعنی همان اولویتی که حضرت خاتم‌الأنبیاء (صلّی الله علیه وآله) بر مردم دارند، همان #اولویت برای حضرت امیرالمؤمنین (ع) ثابت است و پیامبر (ص) همین امر را از مردم اقرار گرفت و آنها قبول کردند. ایشان می‌گفت آن سنّی اینجا سکوت کرد. 🔸خلاصه اینکه مطلب خیلی روشن است. به قول شاعر: برهان وجودت را صد چشمۀ زیبایی است این مدعیان کورند با این همه برهان‌ها 📚 برگرفته از بیانات آیت الله #شبیری زنجانی (دام ظله) در جلسه علمی (اول ذی‌الحجة 1436) ✅ نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید.

#نکات_اخلاقی 💠 مباحثه نهج البلاغه 🔹 خيلی از بزرگان شرح حال خودشان را كه می‌گویند، می‌فرمایند: ما اين پنج جلد شرح #نهج‌البلاغه ابن‌ميثم را نزد فلان استاد خوانديم، مثلاً نزد فخر‌المحققين خوانديم. 🔸 آن روزها اينها جزء كتابهای #درسی بود؛ بسياری از بزرگان كه شرح حال خودشان را نوشتند می‌گویند ما فلان كتاب (مثلا كتاب علامه) را نزد چه كسی خوانديم، كتاب خواجه را نزد چه كسی خوانديم و شرح نهج‌البلاغه ابن‌ميثم را نزد چه كسی خوانديم. می‌بينيد بركات علمی شان با #عمل همراه است، بالأخره اينها يك سلسله علم‌هايی است كه مستقيماً با #تهذيب_روح كار دارد. 🔹 شما تجربه كنيد دو ماه خطبه‌های نهج‌البلاغه را مباحثه كنيد و دو ماه هم #رسائل را مباحثه كنيد، ببينيد فرق دارند يا نه؟! اين [نهج البلاغه] مرتب سازنده است، اما در آن مسائل اين نورها بسيار كم است؛ هر چه شما آنها را بخوانيد فن‌آور می‌شوید، اما به خدمت اين علوم [نهج البلاغه] می‌آیید می‌بينيد فرشته‌خويی در شما پيدا شده است. 📚 برگرفته از فرمایشات آیت الله العظمی #جوادی آملی (دامت برکاته) ۱۳۷۶/۹/٧ 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اصولی 💠 متد شریعت در قراین منفصل 🔹برخی تعبیرات همچون حرام یا ملعون یا ... در روایات وارد شده است، که ممکن است سائل در بدو امر از این تعبیرات، #کراهت استفاده نکند، چرا که این الفاظ ظهور در #حرمت دارند، اما در ادامه وقتی با قرینه‌های دال بر کراهت برخورد می‌کند، متوجه می شود که برداشت اولیه او اشتباه بوده است. 🔸 مشابه این مطلب در مورد تعبیر «اغسل للجمعة» وجود دارد، که چه بسا اگر امام (ع) این مطلب را به یک فرد بیان بفرماید، آن فرد از کلام امام برداشت وجوب خواهد داشت، اما بعدا روایت دیگری به صورت منفصل مشاهده می کند که در آن به استحباب غسل جمعه اشاره شده است. به همین خاطر متوجه می‌شود برداشت اولیه او اشتباه بوده است. 🔹 این روش در ادله شرعی یک #متد است و چه بسا متشرعه سالها در مورد یک عمل، تصور وجوب داشته اند، اما پس از سالیان متمادی، با قرینه‌ای مواجه می شوند که دلالت بر عدم وجوب می‌کند. در چنین مواردی مشکلی وجود نخواهد داشت؛ چون اگر چه تأخیر بیان از وقت حاجت نسبت به برخی از مکلفین رخ داده است، اما #تدریجی بودن احکام دارای مصلحتی است که قبح تأخیر بیان از وقت حاجت را از بین می‌برد. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1398 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#روش_شناسی 💠 آیت الله شیخ حسین مفیدی یزدی (دام عزه) یکی از شاگردان علمی و اخلاقی مرحوم آیت الله #بهجت (رحمه الله) است، که سالهاست در حوزه علمیه قم مشغول به تدریس علوم مختلف و شاگردپروری می‌باشد. 🔹 با توجه به اهمیت روش تحصیل اجتهادی، در پیام بعدی نظر ایشان را در این موضوع می‌آوریم. 🔸 قطعاً #روش_شناسی اجتهاد می‌تواند طالب علم را سالها جلو ببرد. 👈🏻 لذا درخواست می‌کنیم متن زیر 👇🏻را با دقت بخوانید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#روش_شناسی 💠 روش تحصیل اجتهادی از منظر آیت الله شیخ حسین مفیدی یزدی (دام عزه) ✅ وقتی موضوعی را برای تحقیق انتخاب می کنید، باید چند گام برای رسیدن به اتقان اجتهادی طی کنید: 1️⃣ گام اول: درک کامل موضوع 🔹 اول سراغ فکر و حرف های دیگران نروید. اول سعی کنید موضوع را کاملا درک کنید و بدانید بحث بر سر چیست؟ محل نزاع کاملا تحریر شود و محور بحث را خوب تصور کنید. 🔸 دوم ببینید چه درباره این محور و موضوع چه باید بگوییم؟ یعنی به آن اندازه اطلاعاتی که خود من الآن دارم، جواب و حکم این موضوع چیست؟ 🔹سوم به احدی کاری نداشته باشید. اینکه می‌گویند مراجعه به اقوال دیگران ذهن انسان را قوی می کند، #اشتباه است. اول باید موضوع را تصور کنید و سپس با فطرت خدادادی و محدوده اطلاعاتی که دارید، حکم موضوع را حدس بزنید. 2️⃣ گام دوم: بررسی حکم با استاد یا هم­بحث قدم بعد این است که حکمی را که برای موضوع مفروض انتخاب کرده‌اید، با استاد یا هم بحث مورد بحث و بررسی قرار دهید. در حال بحث و بررسی، تمام تلاشتان این باشد که بدون تعصب مطلب خودتان را جا بیندازید و از آن نتیجه‌گیری اولیه دفاع کنید. در این گیر ودار، نظرات دیگران و استاد و هم بحث شروع می ‌ند خود را نشان دادن . حتی به نظر من در مرحله دوم هم سراغ حرف اقویاء نروید. یعنی مرحله اول، انتخاب یک مختار است. مرحله دوم بر کرسی نشاندن آن و شواهد برای اثباتش آوردن و آن را محکم کردن. 3️⃣ گام سوم: بررسی نظرات علمای بزرگ 🔹 بعد از آنکه حرف را خوب روی کرسی نشاندید مرحله سوم شروع می شود که نگاه کردن به نظرات نوابغ و علمای بزرگ است. ببینید آن ها چه گفته اند؟ چون وقتی ما در ابتدا روی فطرت و اطلاعات خودمان انتخاب نظر کردیم، یک چیزی را می‌فهمیم. بعد که می‌رویم به سراغ استاد و هم بحث، باید مواظب باشیم آن چیزی را که به عنوان یک امر فطری فهمیده‌ایم، از فطرت و از سلامت ذهن فاصله نگیریم. ولی گاهی می‌بینیم در انتخاب نظرمان واقعا اشتباه کرده بودیم و می‌فهمیم علت اشتباهمان چه بوده است؟ یعنی می‌فهمیم که اشتباه ناشی از ضعف من بوده و قبول اشتباه، فاصله گرفتن از فطرت محسوب نمی‌شود. 🔸 البته گاهی است که انسان چیزی می‌فهمد و تا آخر هم روی حرفش می‌ماند. یعنی می‌بیند آن مطلب فطری که همان اول خدا به دلش انداخت، غالب بود حتی بر فکر نوابغ و بزرگان. اما این کم است. در هر ده موردی شاید یک مورد اینگونه باشد. غالبا وقتی وارد بحث و بررسی می‌شود می‌بیند مبنایی که اول اتخاذ کرده اشتباه بوده است. 🔹 پس مرحله و قدم دوم این شد که سعی می‌کند حرفش را مستقر کند و خوب جا بیندازد. وقتی خوب آن را بتن آرمه کرد، به سراغ اقوال بزرگان علما می‌رود. بعضی وقت‌هاست که می‌بیند با اینکه طرف عالم بزرگی است، اما نمی‌تواند حرف او را از دستش بگیرد. می‌گوید من طوری حرفم را محکم کرده‌ام که می‌بینم حرف آن ها درست نیست و از آنها جواب دارم. این ها همه خوب است و تقویت علمی محسوب می‌شود، اما پَرش نیست. 4️⃣ گام چهارم: پَرِش علمیِ اجتهادزا 🔹 #پرش علمی که اجتهاد از آن درمی آید، این است که: مطلبی را اول انتخاب کرده‌ایم، در مباحثه و با بحث با استاد آن را بتن آرمه و محکمش کرده‌ایم، ولی ناگهان یک عالم بزرگی می‌آید و مثل این آفتاب، آن را از دست ما می‌گیرد و می‌گوید همه اشتباه کرده بودید. این همه بحث و بررسی و بتن آرمه همه خراب شد. اینجاست که انسان در علمیت، یک #جهش پیدا می کند. چون می‌بیند بعد از این همه زحمت، این عالم این نظر را از دست همه ما گرفت. 🔸 لذا عرض کردم اگر از اول به بهانه ی تقویت ذهن به سراغ نظرات بزرگان برویم، درست نیست. راهش این است که اول خودتان بحث را محکم کنید. بعدا که سراغ کلمات بزرگان می آیید می‌بینید که اصلا اول درست نفهمیده بودید. اینطوری خیلی انسان #تقویت می شود . 🔹 خوبیِ این روش هم این است که این حالت - که علمای بزرگ مطلبی را که محکم کرده‌ایم، از دستمان بگیرند - تکرار می‌شود، ولی به یک منوال نیست. بلکه منحنیِ آن به سوی میل به صفر است. یعنی اینگونه نیست که اگر مثلا پنج سال کار می‌کنیم، هر شش ماهی ده تا خراب شده­ بتن آرمه داشته باشیم. بلکه روزهای اول، هفته‌ای دو سه مورد . بعد ماهی دو سه تا. کم کم در شش ماه دو سه مورد اینجوری رخ می‌دهد تا به جایی می‌رسیم که به این زودی خراب نمی‌شود؛ چون هر باری انسان دارد تجربه علمی کسب می‌کند و از شکست‌های سابق بهره می‌برد و قوی می‌شود. بعد از ده سال بحث و مباحثه اگر مطلبی را محکم کرد، حتی بزرگان علماء هم نمی‌توانند به این زودی ها از دستش بگیرند. چون از تجربیات علمی بزرگان استفاده کرده است . 📚 برگرفته از فرمایشات استاد شیخ حسین #مفیدی یزدی (13 خرداد 1402) 👈 نکات #اجتهادی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اصولی 💠 تفاوت بین امارات و اصول 🔹 مرحوم آخوند در کفایه در این مورد می‌فرماید: «ثم لا يخفى وضوح الفرق بين الاستصحاب وسائر الأُصول التعبدية وبين الطرق والأمارات ، فإن الطريق أو الامارة حيث إنّه كما يحكي عن المؤدّى ويشير إليه ، كذا يحكي عن أطرافه من ملزومه ولوازمه وملازماته ويشير إليها ، كان مقتضى إطلاق دليل اعتبارها لزوم تصديقها في حكايتها ، وقضيته حجية المثبت منها كما لا يخفى ، بخلاف مثل دليل الاستصحاب ، فإنّه لا بدّ من الاقتصار مما فيه من الدلالة على التعبد بثبوته ، ولا دلالة له إلّا على التعبد بثبوت المشكوك بلحاظ أثره ، حسبما عرفت فلا دلالة له على اعتبارٍ المثبت منه ، كسائر الأصول التعبدية ، إلّا فيما عدّ أثر الواسطة أثراً له لخفائها ، أو لشدة وضوحها وجلائها ، حسبما حققناه» (کفایة الأصول، ص 416) 🔸 حاصل این فرمایش، دو مقدمه و یک نتیجه است: 1️⃣ مقدمه اول: تعدّد خبر به لحاظ لوازم و ملزومات و ملازمات مخبرٌ به وقتی از یک امری خبر داده می­شود، به تعداد لوازم و ملزومات و ملازمات آن مخبرٌ به، خبر ایجاد می­شود. به عنوان مثال وقتی کسی می­گوید: «خورشید طلوع کرد» از تمام آثار و لوازمِ حیات زید نیز خبر می­دهد و در حقیقت، چندین حکایت و خبر وجود دارد. این فرد هم از پایان شب و هم از قضا شدن نماز خبر می­دهد. 2️⃣ مقدمه دوم: شمول ادله حجّیت خبر نسبت به خبرهای مربوط به لوازم ادله حجّیت خبر عادل یا خبر ثقه، تمامی حکایت­ها و خبرهای مُخبِر را شامل می­شود و معنای «صدّق العادل» یا «صدّق الثقة»، صحّت خبرهای او و لزوم ترتیب اثر دادن به حکایت های است. این مطلب اطلاق دارد و اخبار مطابقی، تضمنی و التزامی را شامل می­شود. ✅ نتیجه: با توجه به این دو مقدمه، باید گفت: مثبتات أمارات #حجّت است. ولی در مورد اصول عملیه این چنین نیست. 🔹به عنوان مثال در استصحاب که تعبیر «لا تنقض الیقین بالشک» به کار رفته و حکم به ابقای همان مورد یقین شده است، نسبت به لوازم و ملازمات و ملزومات، یقینی نبوده بلکه یقین به عدم آن­ها بوده است. از این رو دلیل استصحاب نمی­توان شامل این موارد شود. 🔸 بنابراین دایره حجّیت در باب اصول عملیه و استصحاب ضیق است، ولی در أمارات موسّع است. بدین معنا که اگر دلیل حجّیت أمارات لفظی باشد، #اطلاق دارد و اگر غیر لفظی مانند سیره عقلائیه و متشرعه ردع نشده از سوی شارع باشد، این دلیل نیز شمول دارد و نسبت به دلالت­های مطابقی، تضمنی و التزامی نیز جریان دارد. 📚 برگرفته از دروس خارج اصول استاد آیت الله #شب‌زنده‌دار (1403/02/17) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اخلاقی 💠 اهمیت روضه خوانی 🔹 آیت الله شب زنده دار می‌فرماید: حضرت آیت‌الله وحید خراسانی مطلبی را در درس فرمودند. سال گذشته هم در مجلسی بنا به درخواست بنده تکرار کردند. 🔸 آیت الله وحید فرمود: در نجف اشرف در مراسم ختم سید جعفر شیرازی در کنار آیت‌الله‌ سید عبدالهادی شیرازی نشسته بودم. ایشان حکایتی از سید جعفر نقل کردند که من شب اول محرم یک سالی‌ حضرت سیدالشهداء «ع» را در خواب دیدم که در مجلسی تشریف دارند و در خدمت ایشان حضرت ابوالفضل «ع» یا حضرت علی اکبر «ع» بودند. لیستی در دست شخص همراه سیدالشهدا «ع» بود. حضرت به او فرمودند که اسم فلانی را حذف کن. بعد اسم این آقا سیدجعفر را بردند و فرمودند که اسم او را جایگزین کن. آیت‌الله‌ سید عبدالهادی شیرازی فرمودند: من از خواب بیدار شدم و دیگر تا صبح خوابم نبرد. صبح منتظر بودم که آقا سید جعفر بیاید و ببینم چه کاری کرده است. وقتی آمد، به ایشان گفتم که چنین خوابی دیدم. 🔹 او گفت: دیشب که شب اول محرم بود، برای زیارت به حرم حضرت امیر «ع» مشرف شده بودم. وقتی از حرم بیرون آمدم، به ذهنم آمد که ما برای حضرت سیدالشهداء «ع» گریه کردیم‌، اما کسی را نگریاندیم. تصمیم گرفتم #مقتل تهیه کنم و از همان شب اول محرم در منزل خودم برای زن و بچه‌ها #روضه بخوانم. ایشان این تصمیم را می‌گیرد، می‌رود مقتل تهیه می‌کند که در منزل خودش حداقل برای زن و بچه‌ی خودش روضه بخواند. از این رو، حضرت سید الشهداء «ع» نام او را در لیست ذاکرانش وارد می‌کند و آقای سید عبدالهادی این را دیده است. ✅ بنابراین، #تبلیغ و روضه‌خوانی، مقام شامخی است. کسانی که واقعاً توانایی این کار را دارند این را به بهانه‌های مختلف ترک نکنند. 📚 ر.ک: کتاب پندهای سعادت، ج2، ص 40 ــ 41. 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اخلاقی 💠 اشتباه بزرگ روحانیون 🔹ما معممان و روحانیون در طول تاریخ، در تخطئه خودمان، به اشتباهات بزرگی دچار شدیم. ما خیال کردیم با طرد و نفی و دعوا و احیانا تکفیر، می‌توان ریشه یک فکر غلط را از جامعه کند؛ در حالی که این خطاست. 🔸چرا فرق ضاله، ایده‌های غلط و بی‌مبنایشان، همچنان در مغزهای خیلی از مردم ماند و هنوز هم هست؟ علت این است که با آنها برخورد خوب و منطقی و #استدلالی نشد. برخورد چماقی شد. امروز، دیگر بس است. 🔹 این برخورد التقاطی، در جامعه ما هست؛ اما جوابش، چماق و دعوا و نفی و انکار و تکفیر و... تفسیق نیست، جوابش کار درست است. 📚 برگرفته از فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار با روحانیان زنجان، ۱۳۶۴/۸/۲۹؛ به نقل از کتاب حوزه و روحانیت در آینه رهنمودهای مقام معظم رهبری، ج ۲، ص۱۳۴ (@ravesh_ejtehad) 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_اخلاقی 💠 ما نباید فقط فقه را از مرحوم شیخ انصاری یاد بگیریم؛ سلوک و معنویت و اخلاق و دیانت را هم باید از این بزرگان یاد بگیریم 🔹 مرحوم شیخ اعظم #انصاری، با آن عظمتش، بر حسب آنچه که در احوالات ایشان هست و ملاحسینقلی همدانی (رضوان‌الله‌علیه) که از شاگردان علمی ایشان بوده، نقل کرده است، آخر هر هفته مرحوم شیخ مرتضی انصاری به منزل آقاسید علی شوشتری که از شاگردان خودش ‌محسوب می‌شدند، می‌رفت. 🔸ملاحسینقلی همدانی (رضوان‌الله‌علیه) نقل می‌کند یک بار رفتم ببینم که مرحوم شیخ مرتضی انصاری برای چه کار به آنجا می‌رود؛ دیدم که مرحوم شیخ نشسته است و آقا سید علی شوشتری دارد ایشان را #موعظه می‌کندکه مرجعیت این مشکلات را دارد و آدم باید حواسش ‌باشد. 🔹 بنده یک اجازه‌ وجوهات از مرحوم شیخ مرتضی انصاری دیدم که به یکی از علمای تهران نوشته و در کتابی چاپ شده است. مرحوم شیخ انصاری با خط خودش نوشته است که اجازه صرف امور حسبیه و وجوهات، مشروط به رعایت احتیاط است. 📚 برگرفته از فرمایشات آیت الله شب زنده دار (@misbahulfiqahe) 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_اخلاقی 💠 نيت از «كار» بهتر و مشکل‌تر است 🔹 نيت از «كار» بهتر است؛ چون نيت اگر #خالص و قوى بود انسان را به كار وادار مى‌كند. نيت مشكل تر از كار است. اينكه گفته‌اند: «نية المؤمن خير من عمله»؛ نيت انسان مؤمن از عمل او بالاتر است. يا اين كه گفته‌اند: «أفضل الأعمال أحمزها»؛ هر عملى كه دشوارتر باشد ثوابش بيشتر است؛ اين نه براى آن است كه نيت با اين كه #آسان هست از ثوابش از ثواب عمل بيشتر است! 🔸 اين دو اصل دينى را وقتى كنار هم بررسى مى‌كنيم مى‌بينيم نتيجه‌اش آن است كه نيت بسيار #مشكل است. اگر بهترين عمل دشوارترين اعمال مى‌باشد، پس نيت چگونه بهتر از عمل است آيا مگر نيت آسان نيست؟! مى‌فرمايند: نه. نيت (أحمز الأعمال ) است؛ يعنى نيت از همه اعمال سنگين تر است. 📚 ر.ک: اسرار عبادات، آیت الله العظمی #جوادی آملی، ص 157. 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_اخلاقی 💠 بخشی از پیام تسلیت مقام معظم رهبری در پی درگذشت رئیس فقید مجلس خبرگان آیت الله حاج میرزا علی مشکینی ▪️ به مناسبت ۸ مردادماه، سالروز رحلت آیت الله علی مشکینی (ره) 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 سید حمیری سید نیست! 🔹سید اسماعیل حمیری، اسمش سید است و سید مصطلح ما نیست. 🔸 مثل سید قطب که اسمش سید است. دو برادر هستند؛ یکی اسمش سید است، یکی محمد. محمد قطب غیر از سید قطب است. دیدم بعضی نوشته اند: سید محمد قطب! سید قطب در مصر اعدام شد اما محمد قطب تا چندسال پیش زنده بود. 🔹 سید اسماعیل حمیری هم، سید اسمش است، نه اینکه سید بوده. اصلا ایشان سید هم نیست. اشتباه نشود. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله سید احمد #مددی (دام عزه) 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی 💠 نسبت روایات امامیه به روایات اهل سنت 🔹 در این مسأله سه نظریه وجود دارد: 1️⃣ آیت الله بروجردی: حاشیه از شاگردان مرحوم بروجردى نقل کرده اند که ایشان فرموده فقه شیعه و روایات شیعه مثل حاشیه است و لذا روایات اهل سنت مثلاً متن مى شود. حالا نمى دانیم چرا تعبیر به حاشیه کرده اند! 2️⃣ آیت الله سیستانی: مهیمن استاد ما آقاى سیستانى نیز به (مهیمن) بودن قرآن اشاره مى کند و مى فرماید همان طور که قرآن بر تورات و انجیل ناظر است، روایات ما هم بر روایات عامه مهیمن هستند. 3️⃣ آیت الله سید احمد مددی: سلطان من تعبیر سلطان را بیشتر مى پسندم؛ زیرا روایات ما بر روایات اهل سنت سلطنت دارند. این دو تعبیر از قرآن استفاده مى‌شود. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله سید احمد #مددی (دام عزه) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی #نکات_اعضای_کانال 💠 در پاسخ به فرمایش حضرت آیت الله مددی (دام عزه) 🔹 مرحوم آیت الله بروجردی (ره) که درباره تأثیر فقه عامه بر احادیث امامیه میفرمایند: «أحادیث شیعه به منزله‌ تعلیقه‌ای بر فقه عامّه است»، یعنی اگر حکمی بین عامه مسلّم بوده و امام (علیه‌السلام) نظری را بیان نداشته‌اند، این حکم نزد امام (علیه السلام) پذیرفته شده است. 🔸 کلام آیت الله بروجردی (ره) قابل پذیرش است؛ چون همان نکته‌ای که باعث حجیت #سیره عقلاست در حجیت فتوای عامه هم جریان دارد. در سیره عقلا گفته شده اگر احراز شد در زمان معصوم (علیه السلام) و در مرأی و مسمع ایشان سیره‌ای بین عقلا به وجود آمد، امام (علیه‌السلام) در صورت مخالفت این سیره با واقع وظیفه دارد آن را ردع کند و اگر ردعی از معصوم (علیه‌السلام) ثابت نشد، سیره امضا شده و حجت می‌‌باشد. 🔹 در اینجا هم گفته می‌‌شود اگر سیره‌ متشرعه که اکثریت قریب به اتفاق آن را اهل سنّت تشکیل می‌داده، فتوایی داشته باشند و ائمه‌ طاهرین (علیهم السلام) در آن محیط ردعی نکرده باشند، آن سیره ممضاة است. ✅ لذا به این بیان احادیث ائمه اطهار (علیهم السلام) به منزله #تعلیقه بر فقه عامه هستند و نعوذ بالله قصد تنزل شأن روایات حضرات معصومین (علیهم السلام) نبوده است‌. 📌 ارسالی از طرف حجت الإسلام محمد #صالحی (دام عزه) (از اعضای محترم کانال در مسیر اجتهاد) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_حدیثی 💠 ارزش کار حدیثی 🔹 کار حدیث و دفاع از میراث حدیثی امامیه، کار بسیار ارزشمندی است و در عین حال مشکل. شیخ الطائفه، جناب #شیخ_طوسی، محیی مذهب شیعه است. ایشان به بغداد هجرت نمودند و کرسی تدریس در آن شهر برقرار کردند و بر اساس انظار چهار مذهب اهل سنت نیز نظر می‌دادند. زندگی شیخ طوسی عبرت انگیز است و همه‌ی آثار ایشان از فقه و اصول و رجال و ... و تسلط ایشان بر تمامی علوم بهت انگیز است. وی بعد از آتش سوزی کتابخانه‌اش در بغداد به شهر #نجف هجرت کرد و حوزه ارزشمند نجف از یادگارهای ایشان است. 🔸وقتی ما نجف بودیم، قبر شیخ طوسی شکافته شد و بدن و کفن ایشان صحیح و سالم بود. مرحوم آقای #خویی که در فقه و اصول پهلوانی بودند، روزی در فکر بودند و وقتی از ایشان علت را پرسیدیم، فرمودند: در فکر هستم که شیخ طوسی که بود و ما که هستیم؟! 🔹احادیث یادگار ائمه معصومین (علیهم‌السلام) است و حشر با حدیث #اکسیر_احمر. اثر انس با احادیث این است که وقتی بدن #شیخ_صدوق بعد از هزار سال از قبر پدیدار شد، پیکر ایشان تازه و سالم بود. و وقتی آقا علی مدرس این واقعه را دید، نظرش در باب معاد برگشت. 🔸علامه #مجلسی با بحارش دین و مذهب را زنده کرد. كوچک شمردن زحمات علامه مجلسی در تأليف بحارالأنوار، نشانه‌ی #جهالت است! 📚 برگرفته از فرمایشات حضرت آیت الله العظمی #وحید خراسانی (مدظله) در دیدار دست‌اندرکاران همایش "واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه" (اردیبهشت 1397) 👈 نکات #حدیثی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_اخلاقی 💠 پرهیز طلاب از اشتغال به امور نامربوط به آنها 🔹درس خواندن باید در متن #زندگی یک طلبه قرار گیرد و امور دیگر در حاشیه باشد؛ اما متأسفانه امروز این امر برعکس شده و درس خواندن برای یک طلبه در حاشیه زندگی او قرار گرفته است. 🔸 آن مقداری که طلبه در حوزه علمیه احساس می‌کند به #تهذیب نفس نیاز دارد، باید سه برابر آن را کسب کند؛ زیرا به فرموده بزرگان، با ورود طلبه به اجتماع و در گیر شدن با مسائل جامعه، دو سوم تهذیب نفس از بین می‌رود. پس خوب است طلاب عزیز برای آینده خود کسب تهذیب نفس کنند. 🔹کتاب شناسی و عالِم شناسی دو ویژگی یک طلبه موفق است که شما نیز باید ساعتی از شبانه روز را به این دو موضوع اختصاص دهید. با توجه به روایت شریفه " قلیل ٌ یدوم خیرٌ مِن کثیرٍ لا یدوم" اگر روزی پنج دقیقه به #مطالعه اختصاص دهید اما هر روز و همیشه ادامه داشته باشد، مسلّماً بعد از مدتی در آ ن موضوع مورد مطالعه متبحر خواهید شد ... 📚 برگرفته از فرمایشات آیت الله #مفیدی یزدی (حفظه الله) از شاگردان برجسته مرحوم آیت الله بهجت (رحمه الله) در دیدار جمعی از طلاب قم 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم