📚 نگاهی اجمالی به معانی واژگان 🔍
"شوخ" و "شوخطبعی" 😄
در فرهنگ لغات انگلیسی و عربی🖌🖌
🔸شوخی، شوخطبع(شوخ) ، شوخطبعی:
Of a gay or Witty Nature. (شوخطبع، شوخ)
witt، wittily، humor. (شوخطبعی)
jollity، mirth، retulance،
Exchanging humorous jokes and tales ؛ wittiness.(شوخی)
📎📎📎
( #فرهنگ_انگلیسی_فارسی_حییم . #هزاره)
📕📕📕
🔸شوخی، شوخطبع(شوخ) ، شوخطبعی:
مُزاح: و مازَحتُه ممّا زَحةً و مِزاحاً من باب قاتَلَ...
مثال: المُزاحَة تُذهِبُ المَهابَة(شوخی، بزرگی و شکوه را از میان ببرد.)
فکاهه: تفکُّه، تَفکیهه. هرچیزی که خندهناک باشد.
الظرافة: "و اهلُ العِلم... یَکتُبون کُتُبَ الظُرَفاء و المُلَحاء و کُتُبَ الفُرّاغ و الخُلَعاء و کُتُبَ المَلاهی و الفُکاهاتِ..." (جاحظ. الحیوان. ١/٢۵)
"داروی تلخ نصیحت به شهد ظرافت برآمیخته تا طبع ملول از دولت قبول محروم نماند. "
(گلستان سعدی. ص٢١۶. چاپ فروغی)
دُعابه: اللعِب و المُزاح.
مثال: "... إنَّ کثیراً من أعیانِ الحُکماء و العُلماء کانوا ذَوی دُعابةٍ مُقتَصِدة لامُسرِفةٍ... " (بسیاری از بزرگان علم و حکمت اهل مزاح و شوخی بودهاند، و در این راه به میانهروی و اقتصاد میرفتهاند، نه به زیادهروی...)
(شرح ابنابیالحدید بر نهجالبلاغه. ١٩/١۶.چاپ مصر)
اللطیفه، مُطایبه.
📎📎📎
( #فرهنگ_غیاث_اللغات و #لسان_العرب و #المعجم_آنلاین)
🖇🖇🖇
دیگر منابع:
( #تاریخ_طنز_و_شوخطبعی_در_ایران_و_جهان_اسلام . #دکتر_علیاصغر_حلبی . صفحه ١٠١-١۶۶ )
( #درباره_طنز . #ابوالفضل_حرّی. صفحه٢٢-٢٨)
#تئوری_طنز
#خوانش_اشعار_طنز
#بررسی_واژگان_مهم_در_حوزه_طنز
@tarzetanz
📝معنا و مفهوم واژه «مُهمَل»✏️
#دکتر_علیاصغر_حلبی
#تاریخ_طنز_و_شوخطبعی_در_ایران_و_جهان_اسلام
مُهمَل (=Of no signification ): در لغت، فروگذاشته شده یعنی متروک و بیکار (غیاث). و در اصطلاح اهل معانی و علمای اصول: اَلْمُهْمَلاتُ هي الألفاظ الغير الدَّالّة عَلَى مَعْنى بِالوَضْع = مُهْمَلات الفاظی است که از روی وضع بر معنی یا معانییی دلالت نداشته باشد (جرجانی، تعریفات، ۲۱۳). المُهْمَلُ : اسمٌ مَفْعُولٍ يُقال «أَمْرٌ مُهْمَلٌ» اى متروک، و من الكلام خلاف المستعمل (مانند شکطَخ مقلوب خطکش)، وَ مِنَ الحروف: خلاف المعجم (حروف بینقطه مانند ر، س، ک) (لسان).
و در متون قدیم فارسی «مُهمل گذاشتن» به معنی غافل شدن، فروگذاردن، رعایت نکردن بکار میرفته است. خواجه نصیر طوسی آرد (اخلاق ناصری، ۷۴، چاپ مینوی-حیدری) « ... او را مستحق کرامات بزرگ شمرند، بل گویند او (یعنی مُعْرِضِ از دنیا) وليّ خدا و صفی اوست و در میان خلق از او فریشته سیرتتر و بزرگوارتر شخصی نیست، و چون او را بینند از تواضع و خضوع دقیقهیی مهمل نگذارند، و خویشتن را با اضافتِ با او از جملهی اشقیا شمرند.»
ولی امروز مُهمَل را به معنی «مزخرف و یاوه و غیرجدّی و هزلی» بکار میبرند که با معنی لغوی آن نیز بیارتباط نیست. چنانکه میگویند «مهمل مگوی» یا «مُهمل میگوید»
یا «به مُهملات او اعتنا نباید کرد».
🖇🖇🖇
منبع:
(تاریخ طنز و شوخطبعی در ایران و جهان اسلام. علیاصغر حلبی. صفحه۱۶۷)
#تئوری_طنز
#فلسفه_طنز
#علی_اصغر_حلبی
#یادداشت_ها_و_مقالات
#بررسی_واژگان_مهم_در_حوزه_طنز
#تاریخ_طنز_و_شوخطبعی_ایران_و_جهان_اسلام
🆔 ایتا : @tarzetanz
🆔 تلگرام : @tarzetanz
🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan
📚خراب کردنِ سمبلها😝
#طنز_و_شوخطبعی_در_ایران_و_جهان_اسلام
#دکتر_علیاصغر_حلبی
بخش اول✏️
🔸... آدمیان با «سمبل»ها و علائم و نشانهها زندگانی میکنند: خواه مذهبی باشد، خواه سیاسی. صلیب، هلال، پرچم سهرنگ و یا ستارهی سرخ، مظاهر رمزی وحدت گروهها و نمایانگر یا الهامبخش فعالیتهای جماعتهاست. هجاگویی که میخواهد نشان بدهد علامت یا رمزی در مقاصدی غیرعادلانه بکار رفته یا مخصوص چندتن زورگوی مستبد گشته، تظاهر میکند که معانی یا مفاهیم باطنی آن رمز را نفهمیده است، و تا جایی که ممکن است بهطور واقعبینانه آن رمز را چنانکه هست نشان میدهد: بیرق تنها یک تکّه پارچه است. در این راه، چون مذاهب گوناگون، رشتههای زیادی از رموز و نشانهها بکار میبرند؛ از آن جهت بسیار انتقادپذیر و شکننده میشوند و اغلب مورد حمله هجوگوی یا هزلنویس قرار میگیرند...
🔹انتقادها و طنزهای مذهبی و سیاسی عبید زاکانی در این باب در همهی ادبیات ایران نظیر ندارد و بیشک در این راه مقام او از شاعرِ آسمانیمان حافظ نیز برتر است، ولی پیش از او سنائی و انوری و خیام، و گاه عطّار و مولوی بلخی نیز اظهار هنر کردهاند. حافظ نیز در این راه دست کمی از هیچ منتقدِ طنزگوی دیگر ندارد، اگرچه زبان او عفیفتر است، ولی البته چنان نیست که اصلاً هجو نکرده باشد. با همهی اینها هنر عبید، چیز دیگری است و «همه گویند ولی گفتهی سعدی دگرست!»
#تئوری_طنز
#طنز_سیاسی
#طنز_و_اخلاق
#خوانش_اشعار_طنز
#معرفی_کتابهای_طنز
#معرفی_طنزپردازان_ایرانی_و_آثارشان
🆔 ایتا : @tarzetanz
🆔 تلگرام : @tarzetanz
🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan
📚خراب کردنِ سمبلها😝
#طنز_و_شوخطبعی_در_ایران_و_جهان_اسلام
#دکتر_علیاصغر_حلبی
بخش دوم✏️✏️
🔸نظامیگری نیز شکستپذیر و قابل انتقاد است، زیرا همهی سپاهیان برای حفظ نظم و اخلاق نظامی، رموز و نشانههای گوناگون بکار میبرند. نظامیان نیز زیر نامِ دفاع از مرز و بوم ویژه یا مرام خاص و حتی دفاع از دیانت و مذهب مردم رمزها و علامتها بکار میبرند و در تقدیس آن شاعران و گویندگانِ کاسهلیس شعرها میسرایند و «اعلاء کلمهی حق» و «حفظ بَيْضَهی دین» پیش میکشند و در این راه گاهی از هیچ کار نامعقول و ناپسندیده باز نمیایستند.
🔹سُلطان محمود غزنوی (درگذشته ۴۲۱ هـ.ق) به هندوستان لشکر کشید تا دین اسلام را در آنجا رواج بخشد. تاریخنویسان و شاعران خوابها دیدند که اولیای دین او را بدین کار تشویق میکردند، اما گروهی نیز که چشم بصیرتشان باز بود آنچه را در زیر این عنوان فریبنده بود میدیدند، مانند ناصرخسرو که گفت:
آنکو به هندوان شد یعنی که غازیم
از بهر سیم و زر نه ز بهر غزا شده است
#تئوری_طنز
#طنز_سیاسی
#طنز_و_اخلاق
#خوانش_اشعار_طنز
#معرفی_کتابهای_طنز
#معرفی_طنزپردازان_ایرانی_و_آثارشان
🆔 ایتا : @tarzetanz
🆔 تلگرام : @tarzetanz
🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan
📚خراب کردنِ سمبلها😝
#طنز_و_شوخطبعی_در_ایران_و_جهان_اسلام
#دکتر_علیاصغر_حلبی
بخش سوم✏️✏️✏️
🔸... فردوسی بزرگ که خود در بیان رموز و دقایق نظامیگری در شاهنامه، از بزرگان جهان است و حتی یکی از بزرگترین مغربزمینیان قدرت سخنوری رزمی او را با بزرگترین شاعر حماسی جهان هُمِر یونانی سنجیده است، جسته و گریخته در شاهنامه اشارات مهمی در پوچی اصول نظامیگری اظهار کرده و نظامیان جاهطلب را بریشخند گرفته است:
به دانش نیاید سر جنگجوی
نباشد به جنگ اندرون آبروی
سر مرد جنگی خرد نسپرد
که هرگز نیامیخت کین با خرد!
🔹🔹🔹
یکی روز مرد آرزومند نان
دگر روز بر کشوری مرزبان
یکی مرد بینی تو با دستگاه
رسیده کلاهش به عقل سیاه
که او دست چپ را نداند ز راست
به بخشش فزونی نداند ز کاست!
📎📎📎
منبع:
(طنز و شوخطبعی در ایران و جهان اسلام. علی اصغر حلبی. صفحات ۷۷-۷۹)
#تئوری_طنز
#طنز_سیاسی
#طنز_و_اخلاق
#خوانش_اشعار_طنز
#معرفی_کتابهای_طنز
#معرفی_طنزپردازان_ایرانی_و_آثارشان
🆔 ایتا : @tarzetanz
🆔 تلگرام : @tarzetanz
🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan