https://www.aparat.com/v/0fbRE در ویدیوی فوق #نشست علمی_تخصصی مطالعات #بینارشته‌ای و علوم_اسلامی را با سخنرانی دکتر #قائمی_نیا مشاهده می کنید که در مرکز تحیت، خانه اندیشه‌ورزان 21 تیرماه 1402 برگزار گردید. در این ویدیو به طور خلاصه موضوعات زیر بیان شده است: - وجود مطالعات و تحقیقات #بینارشته‌ای از ویژگی‌های عصر جدید است. - دانش‌های عصر ما به دانش‌های روشی و مضمونی تقسیم می‌شوند. وفور دانش‌های روشی ویژگی دیگر عصر ماست. وفور دانش‌های روشی بدین معناست که دانش‌های روشی سنتی برای حل مسایل امروز کفایت نمی‌کند. علم اصول چاره‌ای جز پرداختن به مباحث #زبان‌شناسی ندارد. - دست کم سه دلیل برای بینارشتگی وجود دارد: انسداد در مطالعات #تک‌رشته، وجود ابعاد مختلف برای پدیده‌ها، محدودیت معرفتی بشر و پیچیدگی. مطالعات بینارشته‌ای قدرت برنامه‌ریزی دارد. - #فقه در دو مقام به مطالعات فرهنگی نیاز دارد: در مقام تعریف و در مقام تحقق. #منطقه‌الفراغ هم به منطقه‌الفراغ تعریفی و تحققی تقسیم می‌شود. #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

فرارسیدن ماه محرم و ایام سوگواری اهل بیت ع بر همه مسلمانان و شیعیان تسلیت باد. #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

#اصالت_تعابیر قرآن 🔺 در معناشناسی قرآن بر اساس رویکرد شناختی، نظریه اصالت تعابیر قرآنی مطرح شده است؛ زیرا یکی از مهم‌ترین نکاتی که معنا‌شناسی‌شناختی بر آن تأکید دارد این اصل است که هر تعبیری بر مفهوم‌سازی خاصّی مبتنی شده است. 🔺 بنا بر این اصل، می‌توانیم از یک موقعیت تعابیر زبانی گوناگونی داشته باشیم. این تعابیر، هر چند یک موقعیت را نشان می‌دهند، تفاوت‌های مهمّی میان آنها وجود دارد. 🔺 این اصل که معناشناسی مفهوم‌سازی است، به تفاوت‌های عمیق موجود میان تعابیر گوناگون از یک موقعیت اشاره می‌کند. در معناشناسی باید به مفهوم‌سازی که عبارت‌ها بر آن مبتنی هستند توّجه کرد، نه به موقعیت‌هایی که عبارت‌ها آنها را نشان می‌دهند. ✅ این اصل راهنما و دستورالعمل مهم معناشناسی شناختی و نقطه‌ی آغاز آن است. ✅ تطبیق اصل مذکور در زمینه‌ی معناشناسی قرآن به این نتیجه می‌انجامد که: اوّلاً در معناشناسی قرآن باید مفهوم‌سازی موجود در آیات را بررسی کرد، نه موقعیت‌هایی را که آیات نشان می‌دهند. ثانیاً تعبیر قرآنی، مفهوم‌سازی خاصّی است که با تعابیر دیگر تفاوت دارد. این دو نکته در مجموع، نخستین اصل معناشناسی شناختی قرآن را تشکیل می‌دهند. ✅ این اصل «اصالت تعابیر قرآنی» نام دارد. هر تعبیر قرآنی بر پایه‌ی مفهوم‌سازی خاصّی استوار شده است و هر تعبیری خودش اصالت دارد. بنابراین در معناشناسی آن باید مفهوم‌سازی نهفته در آن را بیابیم. ✅ اصالت تعبیر بدین معنا است که مفسر باید از برگرداندن هر تعبیری به تعبیر دیگر پرهیز کند و مفهوم‌سازی نهفته در هر تعبیری را آن گونه که هست، بیابد. (برگرفته از فصل دوم معناشناسی شناختی قرآن) @hekmatebaleghe

https://www.aparat.com/v/FRf5X ویدئو فوق سخنرانی دکتر #قائمی‌نیا با عنوان «#دیجیتال شدن نقد در علوم انسانی» است که در نخستین نشست مطالعات #نقد در #علوم_انسانی است که در تاریخ 14 تیرماه 1402 در پژوهشگاه مطالعات، فرهنگی اجتماعی و تمدنی برگزار گردیده است. مهم ترین نکات این سخنرانی بشرح ذیل است: 📌 در نگاه تحلیلی به علوم انسانی، این علوم سه مرحله را طی کرده‌اند: مرحله #تک‌رشته‌ای، #چندرشته‌ای و #میان‌رشته‌ای. 📌 وضعیت #نقد در این مراحل تفاوت دارد؛ در وضعیت‌ تک‌رشته‌ای بیشتر نقدها خصلت درون‌پارادایمی داشته و درونی بوده، به تدریج در مرحله چندرشته‌ای نقد صورت برونی و بیناپارادایمی پیدا کرده است. اما در مرحله سوم وضعیت #دیجیتال یافته است. 📌 #دیجیتال دو معنا دارد: عام (هر چیزی که تحت تاثیر #هوش_مصنوعی است خواه از آن ساختار بگیرد و خواه #هوش_مصنوعی را به عنوان ابزار به کار بگیرد) و معنای خاص (ساختار خود را از #هوش_مصنوعی می‌گیرد). #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

https://www.aparat.com/v/iVxOC ویدئو فوق سخنرانی دکتر قائمی‌نیا با عنوان «زبان دین از منظر فلسفه و زبان‌شناسی» است که در نشست علمی اهمیت زبان دینی در اسلام و یهودیت و مسیحیت و با حضور پروفسور یوهانس نیهوف، در جامعه المصطفی؛ مجتمع امین، در روز یکشنبه مورخ یکم مرداد 1402 برگزار گردید. محورهای مهمی که در این سخنرانی مطرح گردید بشرح ذیل است: 📌 #زبان_دین را می‌توان از منظر #فلسفی و #زبان‌شناختی بررسی کرد. 📌 در فلسفه دین این قبیل مسایل مطرح می‌شود: آیا زبان دین معنادار است؟ آیا تحقیق‌پذیر است؟ اگر تحقیق‌پذیر است به چه نحوه تحقیق‌پذیر است و غیره 📌 از منظر #زبان‌شناسی هم می‌توان بر اساس جریان‌های مختلف #زبان‌شناسی (#تاریخی، #نقش‌گرا، #شناختی و غیره) تحلیل کرد. 📌 زبان دین مشترک لفظی است: گاهی مراد زبان متون اصلی دین و گاهی مراد زبان #دینداران است. 📌 در مراکز #اسلام‌شناسی و نیز در آلمان بیشتر جریان زبان‌شناسی تاریخی حاکم بوده که برای فهم زبان دین لازم است، ولی کافی نیست. 📌 روش #تکثرگرا روش مطلوبی بوده و این جریان‌ها را تا حدی در فهم زبان دین می‌توان جمع کرد. 📌 نظریه #استعاره_مفهومی برای فهم #زبان_دین ضرورت دارد. #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است مکن ای صبح طلوع السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین (ع) فرارسیدن عاشورا حسینی تسلیت باد. 🏴🏴🏴🏴 #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

https://www.aparat.com/v/DvP5S ویدیوی فوق نشست کامل «#هوش_مصنوعی قوی و #حکمت_متعالیه» با سخنرانی دکتر #قائمی_نیا است که در تاریخ 17 خرداد 1401 در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار گردید که مباحث مهم بشرح ذیل است: ✍️وجود نوخاستگی در طبیعت #هوش_مصنوعی قوی را اثبات نمی‌کند. ✍️ #حکمت_متعالیه به سیستم‌های مصنوعی نظر نکرده، اما برخی از مباحث آن را به #هوش_مصنوعی توسعه داده‌اند که برداشت‌های مغالطی در بردارد. ✍️ از جسمانیه الحدوث و روحانیه البقا بودن نفس نمی‌توان #هوش_مصنوعی قوی را اثبات کرد. زیرا این بحث به ارتباط نفس با بدن مربوط می‌شود. ابزارهای #دیجیتال بدن نیستند. این قاعده به سیستم‌های طبیعی مربوط می‌شود، نه مصنوعی. ✍️ بحث #حرکت_جوهری هم نمی‌تواند #هوش_مصنوعی قوی را اثبات کند. در این مورد اصلا #حرکت_جوهری نیست. ✍️ اصل انتولوژیکی «النفس فی وحدتها کل القوی» پیامدهای #معرفت‌‌شناختی و #شناختی و #پدیدارشناختی دارد. بنا به این اصل، خود بدن مرتبه‌ای نفس می‌شود و نفس وجود منبسط پیدا می‌کند. ✍️ پیامد شناختی این اصل این است که بدن در جنبه ادراکی و تحریکی نقش دارد. ادراک بدنی مهم است. بدن هم ادراک دارد و ادراک صرفا ما مغز نیست. تعریف از هوش طبیعی تفاوت پیدا می‌کند. #هوش_مصنوعی نمی‌تواند وجود منبسط داشته باشد که ابزارهای دیجیتال بدن آن باشند. ✍️ نفس ادراک و آگاهی منبسط دارد؛ بدین معنا که بدن هم مرتبه‌ای از ادراک دارد. آگاهی منبسط آگاهی است که در سرتاسر بدن توزیع شده است. #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

🔸 نشست علمی آگاهی: فیزیک کوانتوم و فلسفه ذهن 🔰 گروه معرفت شناسی و علوم شناختی پژوهشگاه با همکاری موسسه فرهنگی هنری حکمت بالغه برگزار می‌کند: 🎙 با حضور: #حبیب_الله_رزمی #علیرضا_قائمی_نیا ⏰ چهارشنبه ۱۸ مردادماه۱۴۰۲، ساعت ۱۰ 🏢 قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 📡 حضور مجازی از طریق: 🌐 skyroom.online/ch/iict/hekmat 🔍 مشروح خبر👇 🌐 iict.ac.ir/quantum-3 #نشست 🆔 @iictchannel

https://www.aparat.com/v/es30z ویدئوی فوق سخنرانی دکتر #قائمی‌نیا با عنوان «#آگاهی و #فیزیک_کوانتوم» است که در نشست علمی «#آگاهی؛ فیزیک #کوانتوم و #فلسفه_ذهن» و در تاریخ 18 مردادماه 1402 در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انجام گرفته است. مهم ترین محورهای این سخنرانی بشرح ذیل است: 1. فیزیک #کوانتوم با #فیزیک_کلاسیک تفاوت‌های اساسی دارد: بر خلاف آن، ایده‌های نامتعارف بسیار دارد و از عقل سلیم فاصله می‌گیرد، درون خود ایده‌های فلسفی بسیاری دارد و حتی تعارض درونی (نظریه #تابع_موجی با تأثیر مشاهده گر بر مشاهده)، تفاسیر فلسفی مختلفی دارد. 2. بنا به نظریات #کوانتومی آگاهی، #آگاهی از فرایندهای کوانتومی داخل #نورون‌ها ناشی می‌شود. بنا بر این، نمی‌توان با فیزیک کلاسیک آگاهی را تببین کرد و باید به اصول #مکانیک_کوانتوم در این باره رجوع کرد. در فیزیک کلاسیک هر ذره‌ای در یک زمان خاص در مکانی خاص قرار گرفته است. اما بنا به فیزیک کوانتوم یک ذره در زمان واحد در بسیاری از جاها می‌تواند باشد. 3. به نظر راجر پنروز، قضیه ناتمامیت گودل هم #محاسبه_گرایی computationalism و هم #هوش_مصنوعی قوی را رد می‌کند. 4. بنا به فیزیک کوانتوم می‌توان تفسیر جدیدی از #فیزیکالیسم پیش کشید. 5. بنا به نظریه هماهنگی #فروکاهش_عینی (Orch OR theory) آگاهی با محاسبات کوانتومی سازمان‌یافته رویدادهای مجزا که در #میکروتوبول‌ها رخ می‌دهد ارتباط دارد. این نظریه مورد نقد #فلاسفه_ذهن و #فیزیکدانان قرار گرفته است. #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

خاطره‌ای از دکتر صفوی این روزها جامعه زبانشناسی ایران داغدار از دست دادن استادی چون دکتر کوروش صفوی است که از نظر کوشش علمی و اخلاق زبانزد عامه و خاصه بود. از خداوند برای ایشان رحمت و مغفرت می‌طلبم و به همکاران زبانشناس به طور خاص و جامعه علمی ایران به طور عام، فقدان این استاد را تسلیت عرض می‌کنم. این فرصت را مغتنم می‌شمارم تا خاطره‌ای از ایشان را نقل کنم و در ادامه به یک نکته‌‌ی کلی علمی از آن نشست اشاره می‌کنم. ✅بنده از سالها قبل با آثار ایشان آشنا بودم و قلم ساده و روان ایشان را در زمینه معناشناسی و زبان‌شناسی بسیار می‌پسندیدم، هر چند در مورد پاره‌ای از نکات و آراء ایشان نقدهایی هم داشتم. ولی همیشه ایشان را می‌ستودم و هر اثری از ایشان می‌یافتم با ولع می‌خواندم. یک بار در 28 آذر سال 92 جلسه‌ای در دانشگاه علامه طباطبایی تهران با عنوان «معناشناسی و متون دینی» برگزار گردید که محور بحث آن نشست، کتاب حقیر؛ یعنی «معناشناسی شناختی قرآن» بود که ایشان و بنده بحثی را ارائه دادیم. این اولین بار بود که بنده ایشان را از نزدیک دیدم. نخست ایشان کلیاتی در باره معناشناسی شناختی به زبان ساده مطرح کردند و بعد با زبانی بسیار متواضعانه که در استاد دیگری سراغ ندارم، به تعریف این اثر پرداختند و گفتند: «می‌دانم پوست کله شما برای نوشتن این اثر کنده شده است». بعد از جلسه ایشان با مهربانی تمام تشکر کردند و پرسیدند شما اهل کجا هستید؟ عرض کردم: «ارومیه». ایشان گفتند: «عجب من هم اهل اردبیل هستم» و بعد با هم خندیدیم و گفتیم انگار معناشناسان ترک هستند. این برخورد ایشان با حقیر در شرایطی صورت می‌گرفت که با برخوردهای دوگانه رو به رو می‌شدم. برخی از اساتید که چیزی از معناشناسی شناختی نمی‌فهمیدند و ادعای علامه بودن داشتند و در جلسات خود می‌گفتند یک طلبه چه حقی داردکه به این بحث‌ها ورود کند. در مقابل، دسته‌ای از حوزویان هم به شدت این مباحث را کفرآمیز می‌دانستند و بنده را به صدها چیز متهم می‌کردند. اما روش و منش دکتر صفوی کاملا متفاوت بود؛ روحیه و اخلاق علمی را سرمشق خودش کرده بود. جامعه ایران به خاطر این برخوردهای دوگانه که ریشه‌های سیاسی هم دارد بیمارگونه است و نمی‌تواند رشد علمی داشته باشد. جامعه علمی تواضع و روحیه علمی؛ مانند روحیه و تواضع صفوی، را می‌طلبد. ✅اما نکته‌ای علمی کلی که در آن نشست بر سر آن با ایشان وفاق داشتم و هر دو بر آن تأکید می‌کردیم، این بود که پیوند زبان‌شناسی با متون دینی در ایران منقطع شده و همین امر موجب گردیده زبان‌شناسی در ایران چندان رشد نکند. باری، یکی از زمینه‌ها و بلکه یکی از مهم‌ترین زمینه‌هایی که باید زبان‌شناسی در آن بروز و ظهور داشته باشد و توانایی خود را در تحلیل نشان دهد، متون دینی است که امیدوارم این نکته مورد توجه دوستان علاقه‌مند به زبان‌شناسی و نیز علاقه‌مند به مطالعات دینی قرار گیرد. این نکته اهمیت مطالعات بینارشته‌ای را نشان می‌دهد. بی‌تردید، در مطالعات بینارشته‌ای میان زبان‌شناسی و مطالعات دینی گشایش علمی، هم برای زبان‌شناسی و هم برای مطالعات دینی، وجود دارد. @hekmatebaleghe

https://www.aparat.com/v/nCAzW ویدیوی فوق #نشست_علمی نظریه #موافقت_معنایی #حدیث با #قرآن با سخنرانی دکتر #قائمی‌نیا است که در مدرسه تابستانی حدیث و در تاریخ 25 مرداد 1402 برگزار گردید. مهم ترین موضوعات این نشست بشرح ذیل است: 📌 #احادیث_موافقت (خذ ماوافق الکتاب و رد ماخالفه) دو بخش دارند: آنچه موافق کتاب است باید بپذیریم و آنچه مخالف آن است رد کنیم. اما در طول تاریخ به بخش سلبی بیشتر توجه شده است. 📌 دلیل این مطلب فقدان نظریه ای در باب #موافقت بوده است؛ برخی #موافقت را به عدم مخالفت و برخی دیگر مراد از آن را #موافقت روحی دانسته‌اند. 📌 نظریه موافقت معنایی دو ادعا دارد: اولا، مراد از #موافقت موافقت معنایی است. ثانیاً این نوع #موافقت قابل کشف به کمک #زبان‌شناسی و #معناشناسی جدید است. 📌 موافقت‌ها به 5 دسته تقسیم می‌شوند: #موافقت‌ها در پیش‌فرض‌های معنایی، #موافقت در لوازم کاربردی (#موافقت در لوازم محاوره‌ای) و #موافقت‌های #گشتاری و #موافقت‌های #تعبیری و #موافقت‌های #فرانقشی. #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

🔸 نشست علمی حیث التفاتی در فلسفه ذهن 🔰 قطب علمی فلسفه دین اسلامی با همکاری گروه معرفت شناسی و علوم شناختی پژوهشگاه و موسسه فرهنگی هنری حکمت بالغه برگزار می‌کند: 🎙 با حضور: #علیرضا_قائمی_نیا #قاسم_بابایی ⏰ یکشنبه ۵ شهریورماه۱۴۰۲، ساعت۱۳ 📡 حضور مجازی از طریق: 🌐 skyroom.online/ch/iict/qotb 🔍 مشروح خبر👇 🌐 iict.ac.ir/eltefat #نشست 🆔 @iictchannel @hekmatebaleghe

https://www.aparat.com/v/0gyQ3 ویدیوی فوق #نشست علمی #حیث‌التفاتی در #فلسفه‌ذهن با سخنرانی دکتر #قائمی‌نیا است که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و در تاریخ 5 شهریور 1402 برگزار گردید. مهم ترین موضوعات این #نشست بشرح ذیل است: 📌#حیث‌التفاتی در آثار #ارسطو و #فلاسفه مدرسی و فلاسفه #اسلام مطرح شده است. اما بحث جدید در این بار به برنتانو Brentano بر می‌گردد. به نظر برنتانو، وجه ممیز امر ذهنی از امر مادی #حیث‌التفاتی است. حالات ذهنی #حیث‌التفاتی دارند، ولی حالات فیزیکی این ویژگی را ندارند. 📌 #حیث‌التفاتی دست کم چهار پیامد در #فلسفه‌ذهن دارد: نفی #فیزیکالیسم تقلیل‌گرا reductive physicalism، نفی #حذف‌گرایی، تقدم اندیشه بر زبان، دفاع از #روان‌شناسی عامیانه Folk psychology. 📌 مراد از صورت طبیعی دادن به حیث التفاتی naturalizing the intentionality برگراندن و تقلیل دادن آن به مفاهیم غیرالتفاتی است. دیدگاه‌ها در این زمینه به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند: شباهت، علیت، هم موقعیتی co-location. بر هر یک از این دیدگاه‌ها نقدهایی نیز وارد است. #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

🔺در این اثر که اخیرا توسط کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و با همکاری قطب فلسفه دین منتشر شده نسبت #انسان‌شناسی‌شناختی و دین بررسی شده است و باید آن را مقدمه‌ای بر #الهیات فرهنگی در اسلام و نیز مدخلی بر تفسیر فرهنگی قرآن دانست. ✅مهم‌ترین بحث #انسان‌شناسی‌شناختی cognitive anthropology بحث از #مدل‌های‌فرهنگی است. تعاریف متعددی از مدل‌های فرهنگی وجود دارد. اما مدل‌ها خصلت طرحواره‌ای دارند. در دین هم باید مدل‌های فرهنگی به این معنا در کار باشد. از این رو، باید زمینه‌های مختلف علوم اسلامی مورد بازخوانی قرار گیرد و مدل‌های فرهنگی کشف شود. نگارنده در ادامه تلاش کرده تا اقسام مدل‌های فرهنگی در دین را کشف و مورد بررسی قرار دهد. @hekmatebaleghe

دین و مدلهای فرهنگی: ✅نگارنده در این کتاب دو نظریه را در ارتباط با #مدل‌های‌فرهنگی مطرح کرده است: یکی، #نظریه‌برنامه‌های‌معنایی که بنا به آن، مدل‌های فرهنگی برنامه‌های معنایی هستند. هر فرهنگی درون خود برنامه‌ای معنایی را در بر دارد که در ذهن اعضای آن نصب می‌شود و در مواجهه با هر پدیده‌ای معنای آن را از نظر فرهنگ تعیین می‌کند. دو، #نظریه‌نرم‌افزارسازی‌مدل‌های‌فرهنگی که بنا به آن، فضای مجازی و ابزارهای دیجیتال به مثابة سخت‌افزاری برای مدل‌های فرهنگی خاص خود هستند و در مقابل هم مدل‌های فرهنگی متناسب با آنها به مثابة نرم‌افزاری هستند که بر روی آنها اجرا می‌شوند. کاربران با قرار گرفتن در فضای مجازی و با استفاده از ابزارهای دیجیتال، این نرم‌افزارها را به اجرا در می‌آورند. اما همگام با اجرای این برنامه‌ها فعالیت‌های شناختی خاصی در مغز و ذهن آنها رخ می‌دهد. این برنامه برای آنها درونی می‌شود و در ذهن آنها به اجرا در می‌آید. از این طریق، این برنامه گسترش سخت‌افزاری هم پیدا می‌کند و در مغز کاربران نصب می‌شود. ✅اثر نوآوری‌ها و نظریات دیگری هم در بردارد. مانند: تفسیر #مدل‌های‌فرهنگی بر اساس #اعتباریات، تفسیر وجودی فطرت، طرح روش‌شناسی کشف مدل‌های فرهنگی در دین و غیره. @hekmatebaleghe

با سلام و احترام جهت دریافت مطالب مرتبط لطفا عضو کانال «فلسفه کوانتومی ذهن» شوید. مطالب این کانال توسط دکتر قائمی‌نیا بارگذاری می‌شود: @quantum_philosophy_of_mind

السَّلامُ عَلَى وَلِيِّ اللَّهِ وَ حَبِيبِهِ السَّلامُ عَلَى خَلِيلِ اللَّهِ وَ نَجِيبِهِ السَّلامُ عَلَى صَفِيِّ اللَّهِ وَ ابْنِ صَفِيِّهِ السَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ السَّلامُ عَلَى أَسِيرِ الْكُرُبَاتِ وَ قَتِيلِ الْعَبَرَاتِ فرارسیدن اربعین حسینی (ع) تسلیت باد 🏴🏴🏴 #حکمت‌بالغه @hekmatebaleghe

🔎قرآن و انسان پسین ✅اگر چنان که انسان‌شناسان می‌گویند، انسان هویت فرهنگی دارد و موجودی است که زیست‌جهان واقعی‌اش فرهنگ است، قرآن نمی‌تواند نگاهی به فرهنگ‌های بشری نداشته باشد. ✅مخاطب قرآن هم انسانی است که درون فرهنگ زندگی می‌کند (#انسان‌پسین). قرآن به انسانی که درون فرهنگ‌ها زندگی می‌کند و به فرهنگ خاصی تعلق دارد نظر می‌کند و ساز و کار فرهنگ‌های مختلف را بررسی می‌کند. ✅مخاطبان آیات الهی انسان‌هایی بودند که درون فرهنگ‌های مختلف زندگی می‌کردند. قرآن با انسان مجرد از تاریخ و فرهنگ سر و کار ندارد، بلکه انسانی را مخاطب خود قرار داده که در دل فرهنگ‌ها و در تاریخ می‌زیید. ✅یکی از آسیب‌های جدی مطالعات قرآنی به طور خاص، و مطالعات اسلامی به طور عام،‌ در گذشته به همین نکته بر می‌گردد که در آنها مخاطب آیات را انسان مجرد از تاریخ و فرهنگ در نظر می‌گرفتند و به اهمیت و نقش گزاره‌های فرهنگی و مدل‌های فرهنگی در قرآن واقف نبودند. (از مقدمه کتاب دین و مدل‌های فرهنگی) @hekmatebaleghe

🔎گزاره‌های #انسان‌شناختی در قرآن گزاره‌های انسان‌شناختی (antropological) در #قرآن بر سه دسته‌اند: 📌گزاره‌های اعضایی شامل اعضای متعلق به یک #فرهنگ: این قبیل گزاره‌ها از نظر منطقی به صورت قضیه خارجیه هستند. یعنی حکمی را نسبت به افراد یک فرهنگ اظهار می‌دارند. از این رو، آن‌ها «#گزاره‌های اعضایی» نامیده شده‌اند. مانند: «وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ *البقرة39*» «و[لى‏] كسانى كه كفر ورزيدند و نشانه‌هاى ما را دروغ انگاشتند، آنانند كه اهل آتشند؛ و در آن ماندگار خواهند بود». این آیه حکمی را راجع به افراد کافر؛ یعنی انسانی که فرهنگ کفر در او درونی شده، مطرح می‌کند. به عبارت دیگر، این آیه افرادی که مدل‌های فرهنگی خاص کفر در آنها تأثیر نهاده و کفر در آنها به صورت امری درونی شده اشاره می‌کند. فرهنگ کفر هم برای این که در درون افراد نفوذ کند ساز و کارهای خاصی دارد. 📌گزاره‌های #فرهنگی: این گزاره‌ها اجزای فرهنگ را بیان می‌کنند. از این رو، آن‌ها «گزاره‌های فرهنگی» نامیده شده‌اند. در سوره الرحمن به یک عنصر ارزشی از فرهنگ ایمان اشاره شده است: «هَلْ جَزَاءُ الْإِحْسَانِ إِلَّا الْإِحْسَانُ *الرحمن60* مگر پاداش احسان جز احسان است؟» 📌 #مدل‌های‌فرهنگی: این دسته به تبیین مدل‌های فرهنگی می‌پردازند. «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ *الحجرات10* در حقيقت مؤمنان با هم برادرند، پس ميان برادرانتان را سازش دهيد و از خدا پروا بداريد، اميد كه مورد رحمت قرار گيريد.» بر یک مدل فرهنگی دلالت دارد. برادری مؤمنان در جامعه اسلامی را باید یک مدل فرهنگی دید. این اصل تنها یک اصل جامعه‌شناختی نیست؛ یعنی صرفاً یک توصیه اجتماعی در اسلام نیست. برادری در جامعه اسلامی به صورت یک مدل و طرحواره فرهنگی عمل می‌کند؛ به رفتارها و اندیشه‌ها و نحوه زندگی افراد جهت می‌دهد. (برگرفته از فصل نهم کتاب #دین‌ومدل‌های‌فرهنگی) #حکمت_بالغه @hekmatebaleghe

#انسان‌شناسی شناختی ✅مباحث انسان‌شناسی شناختی cognitive Anthropology در یک سه ضلعی محصور می‌شود که در رأس‌های آن ذهن و فرهنگ و زبان قرار دارند. ✅زبان برای انسان‌شناسان شناختی اهمیت ویژه‌ای دارد از میان همه رفتارهایی که انسان‌شناسان آنها را بررسی می کنند زبان این امتیاز را دارد که دسترسی بی‌واسطه به پدیده‌های شناختی را از نظر صورت و محتوا در دسترس آنها قرار می‌دهد. ✅زبان به دو دلیل برای آنها اهمیت دارد: اوّلاً، نخستین بار، این ادعا در انسان شناسی مطرح شد که زبان مقولات مفهومی و جهان‌بینی کاربران آنها را کُدگذاری می‌کند و نشان می‌دهد چه چیزی برای آنها مهم است. ورف این ادعا را نخستین بار در ۱۹۵۶م مطرح کرد. ✅ با توجه به سخن فوق، پژوهش انسان‌شناختی می‌بایست به تحلیل زبان و مقولات مفهومی بپردازد. ساپیر هم دیدگاهی مشابه ارائه داد. دیدگاه این دو به یکی از مهمترین موضوعات بحث انسان‌شناسی تبدیل شد و از آن به بعد، در پژوهش اصلی انسان‌شناختی ارتباط ساختار و نظم زبان با تجربه بشری دنبال می‌شد. ثانیاً، انسان‌شناسان الگوهای ساختارهای شناختی را با تشبیه به ساختارهای صوری زبان تبیین می‌کردند. به همین دلیل، عناصری از زبان‌شناسی ساختارگرا و دستور زبان گشتاری به طور تدریجی و اتفاقی در نگرش کلاسیکی انسان‌شناسی شناختی با هم ترکیب شدند. (برگرفته از فصل اول کتاب دین و مدلهای فرهنگی) @hekmatebaleghe

✅مفهوم #وحی در #اسلام، مفهومی بنیادین است. 📌 پدیدۀ #وحی - به معنای خاصی که در مورد #پیامبران به کار می‌­رود - حادثۀ خاصی است که تنها در مورد افراد معدودی از بشر رخ داده است. از میان آدمیان بی­شماری که بر روی کره خاکی زیسته‌­اند، تنها #انبیاء الهی به دریافت وحی الهی مفتخر بوده‌اند که این امر فلاسفه و متکلمان را به تکاپو واداشته است. «#فلاسفه» بیشتر به دنبال کشف و ابداع نظام فلسفی بودند تا بتوانند پدیدۀ وحی را تبیین و توجیه کنند. متکلمان نیز به دنبال اثبات ضرورت نبوّت بودند. 📌 #وحی در فرهنگ اسلامی، مفهومی اساسی است. معمولاً ادیان را به ادیان «وحیانی» و «غیروحیانی» تقسیم کرده‌اند. «ادیان وحیانی» ادیانی هستند که در آن‌ها حقایقی از خدا بر انسان نازل شده‌اند. و «ادیان غیروحیانی» ادیانی هستند که در آن‌ها سخنی از نزول حقایق از جانب خدا در میان نیست. ✅هیچ دینی مانند #اسلام بر #وحی تکیه نزده است. 📌 اساس #دین را حقایق وحیانی ـ که همان #قرآن باشد ـ تشکیل داده است. #خدا به جای این‌که در شخصی متجلّی شده باشد، در کلامش تجلّی کرده است: فتجلّی لهم سبحانه في کتابِه مِن غیرِ أن یکنوا رأوه بِما أراهم مِن قدرتِه، و خوّفهم مِن سطوتِه، و کیف محق من محق بالمَثُلات، و احتصد مَنِ احتصد بالنّقماتِ؟ (نهج‌البلاغه، ترجمه علینقی فیض‌الاسلام، خطبۀ ۱۴۷.) #خداوند در کتابش، بر بندگانش تجلّی کرد با آنچه از قدرت و توانایی‌اش به آن‌ها نشان داد، بی‌آن‌که او را ببینند و آنان را از سطوت و شوکتش بیم داد و آن‌ها را آگاه ساخت که چگونه به انواع عذاب، قومی را نابود ساخت و درو کرد قومی را با سختی‌ها. از این جهت #قرآن در #اسلام اهمیت فراوانی دارد. چرا که قرآن مجموعۀ وحی آسمانی است که بر #پیامبراکرم (ص) نازل شده و سند اصلی و زندۀ اسلام است: «لاَ یأتیه الباطلُ مِن بینِ یدیهِ و لا مِن خَلفهِ تنزیلٌ مِن حکیمٍ حمیدٍ.» (فصلت – ۴۲) 📌 در #کلام قدیم و در میان فلاسفۀ قرون وسطا کم و بیش این طرز تلقّی در کار بود که وحی مجموعه­‌ای از حقایق است که #پیامبر (ص) از #خدا اخذ می­‌کند، ولی در دورۀ مدرن دیدگاه­‌های متفاوتی نسبت به سرشت #وحی مطرح شده است. #نظریۀوحی‌گفتاری، حاصل تلاش مستمر و بی‌وقفه جهت تببین این موضوع است. در این نظریه ضمن پذیرفتن دیدگاه #افعال‌گفتاری در رویۀ ظاهری #وحی اسلامی، پیامدها و لوازمات آن را در زمینۀ #هرمنوتیک متون دینی و مباحث کلامی دنبال می‌گردد. این #نظریه تنها نظریه در باب سرشت #وحی نیست، بلکه آغاز و مبدأ آن، بحث سرشت وحی است و بی‌درنگ مدل #هرمنوتیکی خاصی را به تصویر می‌کشد و در مباحث درون‌دینی تأثیر بسیاری دارد. از این نظر، اثر حاضر را هم باید به #کلام جدید و هم به #هرمنوتیک متون دینی متعلق دانست. گزیده‌ای از فصل اول وحی و افعال گفتاری (ویراست دوم) 👇👇👇 https://hekmatebaleghe.ir/%d8%ae%d9%84%d8%a7%d8%b5%d9%87-%d9%88%d8%ad%db%8c-%d9%88-%d8%a7%d9%81%d8%b9%d8%a7%d9%84-%da%af%d9%81%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c/ @hekmatebaleghe