✍ در زمان ناصرالدین شاه قاجار، تهران که جمعیتی در حدود ۲۵۰ هزار نفر داشت و جغرافیای آن بسیار محدود و منحصر به محله دولت، سنگلج، عودلاجان، چاله میدان و بازار بود، با نفوذ زنان بدکاره، دچار فساد اخلاقی نگران کننده‌ای شد.
🔹درست است که در همان سالهای میان ۱۲۹۰ تا ۱۳۱۰ق تعداد قابل توجهی از فقها و حکما و عرفا در کوچه کوچه این شهر به سر می‌بردند و بعدها کمتر چنین دوره‌ای یافت شد، و در مناسبت‌های مذهبی مثل ماه رمضان جمعیت بسیاری قریب یک دهم شهر در نمازهای جماعت شرکت می‌کردند و در ماه محرم، همه شهر به مثابه یک تکیه عزاداری بزرگ در می‌آمد، اما فساد و فحشاء به طور پنهان و خزنده در زیر پوست این شهر هزار حکیم جریان داشت.
🔸این فساد چنان دامنگیر عموم مردم و به ویژه اعیان شهر بود که در چندجای خاطرات اعتماد السلطنه نمونه‌هایی از آن با جزئیات گزارش شده است.
📖 اعتمادالسلطنه در ضمن خاطرات ۸ ربیع‌الاول سال ۱۲۹۹ق آورده است که شاه به رئیس پلیس تهران دستور داده زنان فاحشه را دستگیر و از شهر بیرون کنند، اما مشهور این است که مرحوم #حاج_ملاعلی_کنی به شاه نامه نوشته و از او خواسته که به این امر رسیدگی شود. اعتمادالسلطنه سپس می‌نویسد: «شاه میفرمود: از این دروازه بیرون می‌کنند، از دروازه دیگر خواهند آورد. چرا که در سال، کنت از ... [زنان فاحشه ی] طهران چهارده هزار تومان مالیات می‌گیرد.»
📖در گزارش‌های نظمیه از محلات تهران ص۶۹۴ مربوط به ماه رمضان ۱۳۰۵ق آمده است: «ضعیفه شیرین نام که زنهای بدکاره را برای ارتکاب عمل شنیع به این طرف و آن طرف میبرد و اسباب بی نظمی بود، قدغن شد اجزای پلیس دستگیرش کرده‌اند که نفی بلد شود.»
🔹در آن تاریخ ریاست پلیس تهران با #کنت_دمونت_فورت اتریشی مسیحی بود که در سال ۱۲۹۵ق #اداره_نظمیه را در تهران تأسیس کرد. کنت همان کسی است که در اطراف سرچشمه میخانه داشت. سراج الملک ملک این میخانه را از کنت خرید و به جای آن #مسجد_سراج_الملک را بنا کرد.
🔹کنت بعد از لغو قرارداد رژی و متاثر از آن، با فشار علما و مردم که خواستار عزل غیرمسلمانان از مناصب حکومتی بودند از کار برکنار شد.
🔹علاوه بر این، نقل شده که در زمان ناصرالدین شاه عده‌ای به شاه پیشنهاد دادند کشف حجاب را در ایران معمول دارد. اما این امر با مخالفت شدید حاج ملاعلی کنی روبرو شد. به علاوه حاج ملاعلی از علمایی بود که پس از مناظره با #قرة_العین بابی که نخستین بار اقدام به کشف حجاب نیز کرده بود، به خاطر باورهایش فتوا به کفر او داد.
(مجموعه مقالات بزرگداشت حاج ملاعلی کنی ص۹۷)
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 تصویری کم یاب از جمعی از وعاظ و روضه خوان های تهران در دوره قاجار
✍ در دوره قاجار، وقتی ماه محرم فرا می‌رسید، گویا همه تهران به صورت یک تکیه بزرگ درمی‌آمد. زیرا در هر کوچه و خیابانی، در تکیه‌ها، مساجد، و خانه‌های مردم به ویژه خانه اعیان، مجالس روضه و عزاداری برپا میشد.
گرچه در تعداد قابل توجهی از تکیه‌ها، مجالس #تعزیه و #شبیه_خوانی برگزار میشد، اما مجالس وعظ و روضه هم جایگاه ویژه خود را داشت.
🔹روضه خوان های آن دوره، که همگی روحانیونی عمامه بر سر بودند، دو دسته بودند.
به گفته عبدالله مستوفی: «در این وقت روضه خوانها دو صنف بودند: یکی واعظین که بعد از خطبه افتتاحیه و طرح کردن یکی از آیات قرآن، وارد تحقیق در اطراف آیه شده و با ذکر امثال و حکم، مطالب عالی اخلاقی و مذهبی را تشریح و توضیح و با ذکر اشعار مناسب، مطالب را دلنشین کرده و در آخر هم مقداری ذکر مصیبت نموده...
دسته دیگر روضه خوان به معنی اخص بودند که منبر را به سلام بر سید الشهداء(ع) شروع و بلافاصله وارد ذکر مصیبت شده و به قدر ده دقیقه نظم و نثر مخلوط کرده... برای واعظین، سواد و برای ذاکرین آواز از لوازم بود.» (شرح زندگانی من ج۱ ص۲۷۵) از دسته وعاظ میتوان به #ملا_نظرعلی_طالقانی و #سید_ریحان_الله_کشفی اشاره کرد.
🔹خانه برخی از علما در دهه محرم میزبان طبقات مختلف مردم بود و مجالس باشکوهی در آن برگزار میشد. از جمله روضه های خانه #حاج_ملاعلی_کنی که هم شلوغ میشد و هم از کیفیت قابل توجهی برخوردار بود.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🥀 ۱۱ مرداد
سالروز شهادت آیت‌الله حاج شیخ فضل‌الله نوری
🍁 و هذا یوم فرحت به... مشروطه‌خواهان لیبرال
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
⚡️جشن در برخی مدارس تهران به خاطر شهادت شیخ فضل‌الله نوری!
✍ مرحوم آيت الله احسان‌بخش نماينده اسبق ولي فقيه در گيلان و امام جمعه رشت می‌‌نويسد:
«از استادم حضرت آيت الله حاج شيخ مهدي امامی مازندراني در قم كه مورد توجه خاص مؤسس حوزه علميه شيخ عبدالكريم حائري بود، شنيدم كه میفرمودند:
روزي كه #شيخ_فضل_الله_نوري را در تهران به دار كشيدند، من در #مدرسه_صدر بودم. آن شب برخي طلاب مدرسه جشن و پايكوبي داشتند، جز حجره شيخ علي علم‌الهدي [فومنی] كه تاريك بود. رفتم، خوب برانداز كردم و با دقت نگريسم، ديدم كه وي به شدت می‌‌گريد. گفتم: تو كه مشروطه خواهي، چرا اشك می‌‌ريزي؟!
گفت: شيخ فضل‌الله را نكشتند، بلكه همه ما را كشتند، اسلام را كشتند».
📖به نقل از کتاب: خاطرات صادق ص۶۵
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷حضور شهید آیت‌الله مطهری و حجت‌الاسلام شجونی در راهپیمایی روز تاسوعای ۵۷
✍ راهپیمایی عظیم وتاریخی روز تاسوعای سال ۱۳۵۷ش، (۱۹ آذر) از جمله اجتماعات عظیمی بود که در اتمام حیات سیاسی رژیم پهلوی نقشی اساسی داشت. درواقع مردمِ حاضر در این رستاخیز بزرگ، باحضور تاریخی خود،دریک رفراندم بزرگ شرکت کردند و رأی خود را آشکارا فریاد زدند.این راهپیمایی که از سوی مرحوم آیت الله سید محمود طالقانی انجام گرفت، عملاً از ساعات اولیه روز تاسوعا، اغلب خیابانهای مهم شهر تهران را در برگرفت و به عنوان یکی از جلوه های ناب وکم مانند حضور مردم، در تاریخ انقلاب اسلامی ثبت وضبط شد.
🔸احسان نراقی می‌نویسد:
فردای روز دوم (عاشورا) من و همسرم برای دیدن آنچه از تظاهرات باقی مانده بود، از خانه خارج شدیم و در مسیر راهپیمایی حرکت کردیم؛ به قدری آفیش و دیوارنوشته بر ویترین‌ها و دیوارها بود که قابل توصیف نیست؛ به زنم گفتم: "گویی اقیانوسی در یک شب طوفانی هر آنچه را که در دل داشته بیرون ریخته"، بی‌اعتباری بی‌قید و شرط رهبران کشور، عدم اطمینان کامل به آنها و در یک جمله، طرد کامل رژیم پهلوی را دیدم.»
📖 (از کاخ شاه تا زندان اوین، تهران، ص ۲۰۰)
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 سخنرانی حاج شیخ یحیی نوری در راهپیمایی عاشورای سال ۵۷ در خیابانهای تهران
✨عاشورایی که هم منبر و هم روضه‌هایش رنگ دیگری یافت.
روزی که مردم، کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا را در مختصات زمانه خود تحقق بخشیدند.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📜 وقتی حکومت نظامی تهران در زمان پهلوی از وعاظ و روحانیون می‌خواهد به هیچ وجه در مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام سخنان سیاسی نگویند.
بزرگ فلسفه قتل شاه دین این است
که مرگ سرخ به از زندگی ننگین است
نه ظلم كن به كسي ني به زير ظلم برو
كه اين مرام حسين است و منطق دين است
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✨سه تن از یاران شیخ شهید جهت دیدار با آخوند خراسانی با لباس مبدل به نجف رفتند!
🔹مرحوم استاد #ابوالحسنی_منذر از قول آیت‌الله #شیخ_محمدحسین_مسجدجامعی نقل کردند:
مرحوم حاج آقا باقر قمی، آقازاده حاج آقا حسین
قمی از علمای برجسته و محترم قم بودند که منزلشــان رو به روی آب انبار سیدعرب قرار داشت. ایشان برای من ـ مسجد جامعی ـ نقل کردند:
در ایام مشروطه، روزی درب منزل مرحوم والد را زدند.
مرحوم والد فرمودند: ببینید کیست؟ به ایشان گفته شد: ۳ نفر چوپان هستند که به ملاقات شما آمده‌اند! به مجرد اینکه پدرم این خبر را شنید، فورا از جای برخاست و با سروپای برهنه، سریع و شتابان خود را به دم در رسانید و از افراد مزبور به گرمی استقبال کرد و آنان را با احترام زیاد به داخل منزل راهنمایی كرد.
به‌زودی معلوم شد که مهمانان مزبور چوپان نیستند، بلکه ۳ نفر از علمای وقت تهران به نام‌های حاج #میرزا_ابوتراب_شهیدی_قزوینی، حاج شیخ روح‌الله قزوینی و آقا #سید_ابوالحسن_طالقانی (پدر آقا #سید_محمود_طالقانی معروف) هســتند که از دوستان و شاگردان مرحوم حاج #شیخ_فضل_الله_نوری هستند و از سوی ایشان برای مذاکره و گفت‌وگو پیرامون اوضاع و احوال وقت ایران با مرحوم #آخوند_خراسانی و دادن گزارشی از حقایق امور و قضایا به ایشان، به نجف رفته و اینک برگشته و به سمت تهران میروند، و روی مصالحی خود را به شکل چوپان درآورده‌اند. حاج‌آقا باقر قمی میفرمود: آنان ضمن شرح جریان مأموریت خویش به پدرم گفتند: ما به نجف اشرف رفتیم و ۱۲ شبانه روز نیز در آنجا توقف کردیم، ولی هر چه کوشیدیم که راهی بیابیم تا ساعتی را خصوصی به محضر آقای آخوند خراسانی رسیده و در مجلسی خلوت دور از چشم اغیار با ایشان به گفت‌وگو بنشینیم و ایشان را در جریان حقیقت قضایای مشروطه و توطئه‌هایی که زیر سرپوش عناوین فریبنده آن علیه اسلام و ایران در جریان است قراردهیم، اطرافیان ایشان نگذاشتند و ما بدون نتیجه بازگشتیم.
📰 همشهری، صفحه تاریخ، ۲۰ مرداد ۱۴۰۱
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
💠 #مدارس_تهران
✍ یکی از مدارس کهن تهران، #مدرسه_آصفیه واقع در کوچه #پله_نوروزخان در بازار است که البته از بنای نخستین آن هیچ اثری نمانده است. زیرا یکبار سال ۴۲ و اخیرا سال ۹۴ بازسازی شده است. از آغاز، مدرسه آصفیه نام داشت و پس از انقلاب به مدرسه شهید باهنر تغییر نام یافت. پس از بازسازی سال ۹۴ نام #مدرسه_ایلچی_کبیر بر آن نهادند.
🔹در گذر تاریخ تنها در دوران مشروطه نامی از آن دیده میشود که امام جمعه تهران که تولیت #مدرسه_صدر را برعهده داشت درصدد تصرف مدرسه آصفیه برآمد که زد و خوردهایی میان طلاب این دو مدرسه و مدرسه محمدیه پیش آمد.
مدرسه آصفیه از مال الوصایة #آصف_الدوله #میرزا_ابوالحسن_خان_ایلچی احداث و وقف گردید. او دومین وزیر امور خارجه ایران بود و مدت سی و پنج سال، ماهانه یک هزار روپیه از دولت انگلستان و حکومت هندوستان حقوق دریافت میکرد و در لندن به عضویت #فراماسونری درآمد.
📚درباره او نوشته اند: «اعمال دوران سیاه وزارت و سفارت این مرد آنقدر ننگین و بی‌شرمانه است که جا دارد نام او را در ردیف خائنان درجه اول مملکت و مروجین فساد و رشوه خواری و جاسوسی به نفع اجانب ذکر کنیم.» (حقوق بگیران انگلیس در ایران ص۱۷)
مهدی بامداد درباره موقوفات ایلچی کبیر می‌نویسد: «این شخص با زد و بندهای خارجی خود و استفاده از بیگانگان، با پولهای حلال خود(!) هم مکه رفته و حاجی شده و هم مسجدی در تهران بنا نموده است.» (شرح حال رجال ایران ج۱ ص۳۷)
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
تصویر: ردیف نشسته از راست، نفر دوم: سید احمد طالقانی پدر جلال آل احمد، نفر سوم: میرزا عبدالله چهل‌ستونی
ردیف ایستاده، از راست نفر دوم: شهید سید محمدتقی طالقانی (برادر جلال)، نفر چهارم: حاج شیخ حسن سعید (فرزند میرزا عبدالله)
میثاق نامه همراهی و همدلی جمعی از علمای تهران در جهت فعالیت فرهنگی و دینی در دوره رضاخان 👇👇
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✍ یک سال پس از به قدرت رسیدن #رضاخان جمعی از علمای تهران که با یکدیگر سابقه دوستی داشتند، با هدف حراست از دین و کمک رسانی به مردم، تشکیلاتی به راه انداختند و متعهد شدند هر ماه مبلغی را جهت فعالیت تشکیلات دینی و فرهنگی خود کمک کنند.
#شمس_آل_احمد متن میثاق نامه آنها را که نزد پدرش آیت‌الله سید احمد طالقانی محفوظ بوده و در شب ۲۷ ديماه ۱۳۰۶ش مکتوب شده، اینچنین نقل میکند:
*«بسم اللّه الرحمن الرحيم
بعد الحمد و الصلوة لا يخفى انّ الاخوة تستلزم الصداقة و للمصادقة حدود خمسه كما فى(فى)عن ابيعيد اللّه: لا يكون الصداقة الا بحدودها فمن كان فيه هذه الحدود او شئ منها فانسبه الى الصداقة و من لم يكن فيه شىء منها فلا تنسبه الى شيى من الصداقة فأوّلها: ان تكون سريرته و علانيته لك واحدة. و الثانة: ان يرى زينك زينه و شينك شينه و الثالثة: ان لا يغيره عليك ولاية و لا مال. و الرابعة: ان لا يمنعك شيئا تناله مقدرته و الخامسة: و هى مجمع هذه الخصال ان لا يسلمك عند النكبات.
ما امضا كننده ذيل ملتزم و متعهد گرديده‌ايم كه در حفظ دين مبين و اداء حقوق اخوت ايمانى معاهدين بقدر الطاقة و القوة ساعى و جاهد باشيم و بمفاد حديث شريف فوق عمل نموده و عمدا مخالفت ننمائيم.انشاء اللّه تعالى.»
امضا کنندگان:
1- احمد ابن محمد باقر الطباطبايى اليزدى الحائرى ساكن خيابان چراغ برق جنب مسجد سراج الملك.
2- محمد باقر بن احمد الحسينى الدماوندى ساكن ارك. امام جماعت مسجد حاج مجد الدولة.
3- احمد ابن المرحوم الحاج آقا هادى غفر له الكريم بهبهانى الطهرانى، ساكن محله عودلاجان كوچه حاجى‌ها
4- موسى بن احمد الطهرانى ساكن محله كوچه غريبان.
5. محمد على بن محمد جواد النجفى الاصفهانى ساكن محله شاه‌آباد (آیت‌الله شاه آبادی)
6- محمود بن محمد حسين الطهرانى ساكن كوچه مسجد جامع.
7- روح اللّه ابن المرحوم نصير الدين القزوينى الطهرانى ابراهيم‌آبادى
8- احمد بن محمد تقى الطالقانى عفى عنهما،امام جماعت مسجد پاچنار و ساكن محل امامزاده سيد ناصر الدين عليه السلام (پدر جلال آل احمد)
9- ابو تراب الشهيدى القزوينى
10- على بن على الكنى الطهرانى الساكن فى محمل حسن‌آباد قرب مريضخانه الدولتى.
11- كاظم الحسينى الطباطبايى.
12- حاج ميرزا محمد تقى الطهرانى.
(📚جلال از چشم برادر ۱۵۱ تا ۱۵۳)
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✍مرحوم استاد حضرت حجّه الاسلام و المسلمین سیّد احمد موسوی حجازی گلپایگانی(متولّد ۱۳۳۱ شمسی در گلپایگان) از علماء خدوم تهران و از متخصّصین در علم انساب بودند و پژوهشکده ی ((انساب کوثر)) زیر نظر ایشان فعّالیّت میکرد و تالیفات مفصّلی در این زمینه و همچنین در تراجمِ علماءِ سلف داشتند که غالبشان مخطوط است .
ایشان از تحصیل کردگان حوزه ی علمیّه ی قم بودند و سالها بود که مقیم تهران شده بودند .
از اعاظمِ مشایخِ اجازات بودند و از کثیری از بزرگان گذشته(رضوان الله علیهم) اجازاتِ روایی داشتند و بعضی اجازاتشان نظیر اجازه از مرحوم آیت الله میرزا باقر آشتیانی نیز منحصر به فرد بود .
معظّم له ، نوه ی برادرِ مرحوم آیت الله سیّد جمال الدّین گلپایگانی بودند .
دانشمندان گلپایگان در ۵ جلد ، شرح حال عالمان خوانسار در ۳ جلد ، شرح حال شهداءِ روحانی در مجلّداتِ عدیده ، تراجمِ افرادی که از مشایخِ رواییِ خودشان بودند در یک جلد مستقلّ
و ... از جمله تالیفات ارزشمند ایشان است .
ایشان بخش قابل توجّهی از یادداشت های خود در شرح حال علماء گلپایگان را در اختیار متصدّیان کنگره ی بزرگداشت علماء گلپایگان گذاشتند و به کوشش آیت الله شیخ رضا استادی و به همراه نوشتجات دیگران ، در سال ۱۳۸۱ شمسی در مجموعه ی سه جلدی ((شرح حال دانشمندان گلپایگان)) به چاپ رسید .
سرانجام این عالمِ فرزانه پس از سالها تلاش و کوشش در تالیف آثار ارزنده در روز سه شنبه ١٨ محرّم الحرام ١٤٤٤ هجری قمری مطابق با ۲۵ مرداد ۱۴۰۱ هجری شمسی دار فانی را وداع گفت و در قطعه ۵۱ بهشت زهرا آرمید.
✍به قلم آقای شهاب الدین شهرابی
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🔹این شیوه بنای مسجد و گزینش و حمایت از امام جماعت هم جالب است!
✨مسجد الزهراء(س) واقع در #محله_سنگلج خیابان وزیر دفتر، در گذشته مسجد و مدرسه شاهزاده خانم نامیده میشد.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
👇این شیوه بنای مسجد و گزینش و حمایت از امام جماعت هم جالب است!
✍ مسجد الزهراء(س) واقع در #محله_سنگلج خیابان وزیر دفتر، در گذشته مسجد و مدرسه شاهزاده خانم نامیده میشد.
شاهزاده هما خانم نوه فتحعلی شاه، همسر محمد شاه و مادرزن مظفرالدین شاه بود. چون نذر کرده بود در تهران مسجد و مدرسه‌ای بسازد، در بازگشت از سفر حج به نجف اشرف رفت تا یکی از عالمان برجسته حوزه نجف را جهت امامت و تدریس در این مسجد_مدرسه، با خود به تهران بیاورد.
ایام تشرفش در نجف مصادف با رحلت #شیخ_انصاری در سال ۱۲۸۱ق بود.
🔹 #ملا_علی_محمد_طالقانی از شاگردان برجسته شیخ اعظم که به علم و تقوا زبان‌زد بود و به وصیت شیخ، بدن وی را غسل داده بود، توجه شاهزاده خانم را جلب کرد و از او دعوت کرد برای امامت و تدریس در مسجدی که هنوز ساخته نشده به تهران بیاید.
ملا علی محمد پذیرفت. شاهزاده خانم هم همه دیون او در نجف را شخصا پرداخت کرد تا مانعی برای سفر نداشته باشد. اینگونه بود که ملا علی‌محمد همراه با خانواده و شاهزاده خانم به تهران آمد.
🔸روزی که میخواستند کلنگ مسجد را بزنند، ملا علی محمد با حضور علما و طلاب و رجال دیگر، در همان محل نماز را اقامه کرد و سپس شاهزاده خانم کلنگ بنا را بر زمین زد. ابتدا و به سرعت برای ملا علی محمد طالقانی خانه‌ای ساختند و سپس بنای مسجد و مدرسه آغاز شد.
🔹مقام علم و معنویت وی به اندازه‌ای بود که مردم از محلات دیگر شهر که مسافتی نسبتا زیاد خود را به این نقطه می‌رساندند.
استقبال مردم شهر از نماز جماعت ملا علی محمد به حدی بوده که در صحن مسجد دیگر جا نبوده و مردم از طلبه ها درخواست می‌کردند اجازه دهند در حجره آنها به نماز ایستاده و از فیض نماز ملا علی محمد بهره مند گردد. حتی برای درک نماز صبح او، به این دلیل که قبل از اذان صبح یک شبانه روز نماز قضا خوانده و خود اذان صبح را می‌گفت، مردمی که از دوردست به آنجا می‌آمدند شب را در مسجد بیتوته می کردند تا هنگام سحر به موقع بتوانند نماز جناب ملا علی محمد را درک کنند.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🕌 #مدارس_تهران
✍ یکی از مهمترین مدارس علمیه تهران در گذشته، #مدرسه_منیریه بود که از مراکز مهم تعلیم حکمت در #حوزه_حکمی_تهران به شمار می‌آمد.
این مدرسه توسط منیر السلطنه همسر ناصرالدین شاه و مادر کامران میرزا نایب السلطنه است بنا شد.
🔹مدرسه منیریه در سال ۱۲۷۳ش در مجاورت امامزاده سید نصرالدین (واقع در خیابان خیام فعلی) بنا شد و متأسفانه در طرح احداث خیابان خیام در سال ۱۳۱۱ش در زمان رضاخان بخش عمده‌ای از آن ویران شد و تنها کلاس درس آن در شرق خیابان خیام و تعداد هشت حجره و یک ایوان رفیع که به رواق امامزاده باز میشود، در غرب خیابان باقی مانده است. قسمت شرقی تا مدتها زغال دانی بود و سپس توسط متولی موقوفات منیر السلطنه به سفره خانه واگذار شد.
✨درخشان‌ترین دوران مدرسه منیرینه که جمع کثیری از جویندگان علم و حکمت را به سوی خود کشید، دوران حضور حکیم بزرگ، آخوند #ملا_محمد_هیدجی در آن است که بیش از ۲۵ سال در مدرسه منیریه به تدریس معقول اشتغال داشت و در همین مدرسه هم زندگی میکرد.
🔸برخی از مهمترین شاگردان آخوند هیدجی که در مدرسه منیریه از محضر وی بهره برده اند عبارتند از: #علامه_رفیعی_قزوینی، #علامه_شعرانی، #میرزا_احمد_آشتیانی، آخوند #ملا_علی_همدانی و آیت الله #شیخ_محمدتقی_آملی.
🔹مدرسه منیریه در حال حاضر کاربری مدرسه ندارد و کاشیکاری‌های آن نیز در سالهای اخیر بازسازی شده است.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🗓 ۲۷ محرم ۱۳۰۶ق سالگرد رحلت حاج ملاعلی کنی
✍ #بنجامین اولین #سفیر_آمریکا در ایران، در سفر به ایران در عصر #ناصرالدین_شاه قاجار مشاهدات خود از شخصیت معنوی و جایگاه رفیع اجتماعی #حاج_ملاعلی_کنی را چنین گزارش میکند:
«حاج ملا علی کنی مردی مسن، محترم و خیلی با وقار و هیبت است؛ ولی علیرغم مقام و موقعیت خود، زندگی مجلل و باشکوهی ندارد و خیلی ساده و معمولی به سر میبرد. با آنکه املاک و دارایی هم دارد، معهذا در صدد نمایش دادن آنها نیست و در کمال سادگی زندگی میکند. موقعی که از منزل خارج میشود، فقط سوار بر یک قاطر سفید رنگ میگردد و یک نفر نوکر همراه اوست؛ ولی مردم وقتی از آمدن او مطلع میشوند، از هر طرف نزد وی می‌آیند و مانند یک وجود فوق طبیعی از این روحانی استقبال می‌کنند.
یک اشاره از طرف او کافی است که شاه را از تخت سلطنت به زیر آورد و هر فرمان و دستوری که دربــارۀ خارجیان و غیرمسلمانان صادر کند، فورا از طرف مردم اجرا میگردد.
سربازان گارد محافظ سفارت در تهران به من میگفتند با آنکه از طرف شاه، مأمور حفاظت جان من و اعضای سفارت شده‌اند، اگر حاج ملا علی کنی به آنها دستور دهد، بدون درنگ، من و دیگر اعضای سفارت را خواهند کشت.
خوشبختانه مردی که این همه قدرت و نفوذ کلام دارد، کسی است که خیلی رئوف و مهربان و ملایم است و هیچوقت دستورات شدیدی صادر نمیکند؛ ولی به هرحال باید توجه داشت که هیچ کار اجتماعی و مهمی در ایران، بدون جلب نظر و صلاحدید حاج ملا علی کنی انجام نخواهد شد.»
📚ایران و ایرانیان ص۳۳۲
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷مزار #حاج_ملاعلی_کنی در حرم حضرت عبدالعظیم (ع)
✍ حاج ملاعلی کنی در ۲۷ محرم ۱۳۰۶ق وفات کرد و تا چهار روز در تهران عزاداری برپا و بازار نیز بسته بود و پس از آن پیکر پاک وی را به سوی حضرت عبدالعظیم(ع) تشییع نمودند.
▪️در مراسم تشییع وی حتی گبر و ارمنی و یهودی‌ها هم دسته عزا داشتند و یهودی‌های تهران پیشاپیش جمعیت به سینه می‌زدند و می‌خواندند:
واویلا صد واویلا ستون دین ناپیدا
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
▪️انا لله و انا الیه راجعون
فقیه و حکیم عالیقدر، بقیة السلف حکمای تهران، آیت‌الله سید حسن سعادت مصطفوی به ملکوت اعلی پیوست.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🗓 ۷ شهریور ۶۹ درگذشت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (نفر دوم از راست)
✍ آیت‌الله مرعشى نجفى در تاریخ ۱۳۰۲/۱۱/۸ش پس از بازگشت از نجف اشرف وارد تهران گردید و نزدیک به یک سال یا کمتر در تهران توقف کرد و در حوزه‌‌هاى درس شخصیت‌هاى بزرگ علمى، مانند آیت‌الله شیخ عبدالنبى نورى، آقاحسین نجم‌‌آبادى، میرسیدحسن رضوى قمی، میرزاطاهر تنکابنی، میرزامهدى آشتیانى و میرزا حیدرعلى نائینى، دروس فقه، اصول، فلسفه و کلام را دنبال کرد و از کتابخانه‌‌هاى مهم آن روز تهران نیز بازدید به عمل آورد.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✍ روزی که گذشت یعنی اول ماه صفر (سال ۱۳۰۶ق) سالروز رحلت عارف و حکیم بزرگ #آقا_محمدرضا_قمشه_ای متخلص به صهبا بود. او یکی از اضلاع مثلث حکمت در #حوزه_حکمی_تهران در زمان خود بود.
▪️در منابع شرح حال، تصریحی به زمان و مکان دقیق رحلت #صهبای_قمشه_ای نشده است. گویا این امر به خاطر همزمانی وفات وی با تشییع پیکر #حاج_ملاعلی_کنی بوده و چون همه شهر از رجال حکومتی و توده مردم به اقامه عزای حاج ملاعلی مشغول بودند، از درگذشت عارف شهر غافل شدند.
▪️امر تشییع و تدفین آقا محمدرضا به همت حکیم #میرزا_ابوالحسن_جلوه برگزار شد و #حاج_شیخ_هادی_نجم_آبادی بر بدنش نماز خواند.
برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که صهبای قمشه‌ای در #مقبره_امام_جمعه دفن شده است.
📚 استاد #صدوقی_سها در کتاب «تاریخ حکما و عرفای متأخر» درباره زمان وفات، اول ماه صفر و درباره مکان دفن، مقبره امام جمعه را قوی‌تر میداند.
.................. پی‌نوشت:
۱. اینک در ایام وفات حکیم آقا محمدرضا قمشه‌ای، حوزه حکمی تهران داغدار حکیمی دیگر، آیت‌الله #سید_حسن_مصطفوی شده است.
روز سه‌شنبه ۸ شهریور ساعت ۹ صبح، از تکیه نیاوران، پیکر ایشان را بدرقه خواهیم کرد.
۲. تصویر فوق مربوط به تشییع پیکر #میرزا_حسن_آشتیانی در سال ۱۳۱۹ق در تهران است.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 سه تن از دانش‌آموختگان #حوزه_حکمی_تهران؛ آیت‌الله العظمی صالحی مازندرانی در کنار آیات #جوادی_آملی و #حسن_زاده_آملی
🗓 ۹ شهریور سالروز رحلت آیت‌الله العظمی #صالحی_مازندرانی
آیت‌الله العظمی صالحی مازندرانی علاوه بر آنکه پیش از عزیمت به قم مدتها در #حوزه_تهران به تحصیل اشتغال داشتند، بعدها نیز ارتباط علمی‌شان با این حوزه قطع نشد.
📖 ایشان در خاطرات خود می‌فرمایند:
سال ۱۳۴۶ش سه ماه تابستان را در #مدرسه_مروی گذراندم و در این مدت با مرحوم #علامه_شعرانی آشنا شدم... از محضر ایشان استفاده‌های زیادی بردم. مدتی را که در تهران بودم مرحوم شعرانی علاقه و محبت خاصی به من پیدا کردند و دو سال بعد جویای احوالاتم شدند. در آن دیدار از مرحوم شعرانی تقاضا کردم که به قم بیاید تا حوزه قم از محضرشان استفاده کند. ایشان فرمودند: من به قم بیایم که چه کنم؟ خرج من ماهی دو هزار تومان است. (ایشان عیالوار بودند و این مبلغ هم در آن زمان پول زیادی بود) چه کسی به من این مبلغ را می‌دهد و در حالی که تاسف می‌خوردند این جمله را میفرمودند که موجب تأسف است که نمی‌توانند در قم رحلت اقامت کنند.»
📚خاطرات آیت‌الله شیخ اسماعیل صالحی مازندرانی ص۴۱ و ۴۲
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
▪️به بهانه‌ی درگذشت همسر مکرمه #آیت_الله_مجتهدی
🔸آیت‌الله حاج #شیخ_احمد_مجتهدی:
🔹ما یک خانه نقلی و کوچک گرفتیم و تازه حاج خانم را به قم آورده بودیم. یکی از روزهای آخر ماه که جیبم هم خالی بود آمدم به درس بروم، حاج خانم فرمودند: آقا هر وقت از درس می‌آیید چهار تا تخم مرغ و مقداری هم روغن بگیرید و به منزل بیاورید. هیچ چیزی در خانه نداریم. تا این را ایشان گفت مثل اینکه دنیا را بر سرم خراب کردند. نه اهل نسیه خریدن بودم و نه اهل پول قرض گرفتن. چیزی نگفتم و رفتم. دو جا درس می دادم و بعدش هم درس خارج داشتم ولی همه جا شیطان دنبالم بود. حتی یک جا یک مرتبه از خود بیخود شدم و گفتم چرا دست از سرم برنمی‌داری؟
پس از درس به منزل آمدم تا وضو بگیرم و برای نماز ظهر به حرم بروم. خانم فرمودند: آقا گرفتی؟ گفتم: آمده‌ام تطهیر کنم به نماز بروم و در برگشت بگیرم؛ ولی دلم مثل سیر و سرکه میجوشید. چهار تا تخم مرغ و روغن مگر چقدر بود! مدام میگفتم خدایا آبرویم را جلوی این تازه عروس نبر.
🔸 قبا را پوشیده و عبا را می‌اندازند؛ وقتی می‌خواهند بروند یک مرتبه صدای در می‌آید. در را که باز می‌کنند می‌بینند که یک دوچرخه سوار است. می‌گوید:
احمد مجتهدی؟
_بله؛
_بیا اینجا را امضا کن؛
یک پاکت به حاج آقا می‌دهد و می‌رود. حاج آقا پشت پاکت را که نگاه میکند می‌بیند که نوشته: فرستنده باقر حبیبی؛ مرحوم دایی بعد از ۵ سال این ۱۵تومان را پست کرده بود. آن زمان ۱۵ تومان برای ایشان خیلی پول بود.
📚 حاج آقا مجتهدی ص۱۱۱ و ۱۱۲
🔹راوی: آقای محمود مجتهدی
📷 آیت‌الله مجتهدی در کنار شاگرد خود حاج شیخ محسن حبیبی
@tarikh_hawzah_tehran
✍️ برای دیدن بعضی بناهای تاریخی تهران در میانه بازار قدم میزدم تا رسیدم به #تیمچه_امین_اقدس در #بازار_مسگرها
یکی دو تا عکس از تیمچه گرفتم که صاحب یکی از حجره‌ها به شوخی گفت از ما هم عکس بگیر!
با بگو و بخند رفتم داخل حجره و سر صحبت باز شد:
پدرش مرحوم #حاج_جواد_اطمینان از بازاریان متدین و از شاگردان مرحوم #آیت_الله_مجتهدی بود. عکسی هم زیر میز کارش بود؛ جوانی‌های حاج آقای مجتهدی در جمع طلاب؛ پدرش آقا جواد هم در ردیف دوم نشسته بود.
✨پدرش بیش از همه متأثر از عالم ربانی آیت‌الله #حاج_شیخ_ابوالفضل_خراسانی بود و امیر آقای اطمینان خاطرات زیادی از پدرش حاج آقا جواد، حاج شیخ ابوالفضل، آقا سید هاشم حسینی داماد شیخ ابوالفضل و از اعضای فدائیان اسلام و... گفت.
از روابط پدرش با برخی بزرگان اهل معنا خاطراتی گفت، از جمله این حکایت:
پدرم تصمیم داشت برای بهره‌های معنوی، چله ترک حیوانی بگیرد و این مطلب را به هیچ‌کس نگفته بود. تصمیم داشت دیگر ظهر هم به غذاخوری #حاج_مرشد_چلویی نرود.
همان روز در وسط بازار عارف عظیم‌الشأن آقا #سید_رضا_دربندی را می‌بینید و مرحوم دربندی به آقا جواد می‌گوید: «اگر قرار باشد کسی به جایی برسد، اینطور نیست که با نرفتن به مغازه‌ی مرشد به جایی برسد.» به این معنا که برای لوازم سیر و سلوک معنوی چیزهای دیگری است نه اینها.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran