🔶⚜🔶⚜🔶⚜🔶
⚜
🔶
#بِسمِ_اللهِ_کَلِمَةٍ_النُّور
✅ #طرق_وقف_بر_آخر_کلمه
⚜چنانکه هر سخن و مطلبی در گویش انسان و حتّی... و... برای شناخته شدن نیازمند مکث و علامت گذاری وفاصله می باشد؛
بحث وقف بر آیات وعبارات در مبحث قرآن نیز دقت نظر و ظرافتهای ویژه را برای درک و فهم موضوعات آیات می طلبد. #مهمّ
🔶بدین جهت #وقف بر هیچ کلمه اے صورت نمیگیرد مگر با #سکون آخرین_حرف آن کلمه یا عبارت ؛
⚜به بیان دیگر #وقف_به_حرکت در قرآن مجاز نیست #مهمّ
و در قرآن کلمات و یا عبارات زیادی را می بینیم که از چند کلمه تشکیل شده است(اما همینکه در کتابت به یکدیگر متصل نوشته شده) #حکم یک کلمه را دارد ؛ و نیاز به توضیح وقف بر هر قسمت از کلمه غیر از حرف آخر آن نیست و #وقف ممنوع است.
💢مثال : فَاَسقَینُاکُمُوهُ #از ریشه سقی
💢ویا⬅️ لَیَستَخلِفَنَّهُم #از ریشه خلف
💢و یا ⬅️ أَِنُلزِمُکُمُوهَا #از ریشه ُلزم
💢و یا ⬅️ َیکَأَنَّّ #از ریشه کان
💢و یا⬅️ یبنَٶُمَّ #از ریشه بنئ
[هیچیک از این عبارات فعل نیستند]
#بدین جهت چنانکه ملاحظه شد این چنین عبارات بسیار در قرآن دیده میشود ؛ و ما مجاز بر وقف به قسمتی از کلمه نیستیم #مهمّ
#طرق_مشهور و رایج وقف بر آخر کلمات ؛ عبارت است از #ابدال و#اسکان
⚜ همچنین طرق دیگری نیز وجود دارد که نسبتاً غیر مشهور است 💢مانند #الحاق #روم #اشمام(توضیح دارند) و حذف/اثبات/ادغام/نقل /
🔶⚜🔶⚜🔶
#ادامه_طرق_وقف
🔶 # الف : وقف ابدال =از ریشه بدل=تبدیل کردن/ دگرگون کردن از شکلی به شکل دیگرد در آوردن:
#که در این نوع وقف حرف آخرکلمه به حرف دیگر تبدیل می شود.
⚜ #موارد وقف ابدال:
چنان که قبلاً نیز عرض شده
تمام کلماتی که به تاء رحمة ۀ تأنیث (جنس مٶنث) ختم میشوند #هر حرکت اعم از حرکات کوتاه یا تنوینها را همراه داشته باشد حتی تنوین نصب در هنگام وقف به هاء تأنیث مبدّل می گردد. (که در وصل تاء و در وقف #هاء ساکنه)
💢 مثال:
(عِدَّة->عِدَّهْ)- (رَحْمَةُ->رَحْمَهْ)- (اَلْجَنَّةِ->اَلْجَنَّهْ)
(رٰاضِيَةً->رٰاضِيَهْ)- (فِتْنَةٌ->فِتْنَهْ)- (فِئَةٍ->فِئَهْ)
(اَلتَّوْريٰةُ->اَلتَّوْريٰهْ)- (اَلصَّلوٰةِ->اَلصَّلوٰهْ)- (تُقيٰةً->تُقيٰهْ)
#باید_دقت_نمود:
که تاء تأنیث #کشیده با تاء تأنیث تفاوت دارد(رَحمَتُ_ رَحمَت)
🔶 #وقف بر تنوین نصب( __ً ) که در وقف تبدیل به #الف_مدی می شود
💢مثال :
(حِسَاباً_>حِسَابَا) (کِتَاباً_>کِتَابَا)
(مآءً_> مَآء') (هُدیً_>هُدی')
(وَلَیَکُوناً_>وَلَیَکُونَا) (لَنَسفَعاً_>لَنَسفَعَا)
🔶⚜🔶⚜🔶
2🔶 #وقف_اسکان از ریشه سکن
#کلمه ساکن به معنای ساک کردن/بی حرکت کردن و ضدحرکت می باشد.
⚜ به غیر از موارد وقف ابدال در این نوع #وقف فقط #حرکت حرف آخ کلمه #ساقط (می اُفتد ) شده و حرف سامن می گردد.
💢مثال :
(مَقٰاعِدَ->مَقٰاعِدْ) (كِتٰابِ->كِتٰابْ)- (اَلْاَوَّلُ->اَلْاَوَّلْ)(رَحْمَتُ->رَحْمَتْ)
(بِجَبّٰارٍ->بِجَبّٰارْ) (غَفُورٌ->غَفُورْ)(هُوَ->هُو) (هِيَ->هيِ) (عِبٰادِيَ->عِبٰاديِ)
🔶 #وقف_هاء_ضمیر نیز در هر حالت و هر نوع حرکت ؛ #تابع قائد وقف اسکان است.
💢مثال :
(مِنْهُ->مِنْهْ) (لَهُ->لَهْ) (لَدَيْهِ->لَدَيْهْ)
(كِتٰابِهِ->كِتٰابِهْ) (اَنْزَلَهُ الَّذيِ->اَنْزَلَهْ)
🔶بدیهی است در کلماتی ذا تاً ساکن هستند و #وقف_بدون_تغییر محسوب می شوند #شامل وقف اسکان می باشد.
💢مثال :
كَتَبَتْ /مِنْهُمْ /اَنْزَلْنٰا /مٰا نَدْريِ / اِذْقٰامُوا / مُوسی /
🔶تمامی این نوع کلمات #چنانچه به علت برخورد با حرف ساکن #مابعد (کلمه بعدی) مطابق قواعد رفع التقاء ساکنین تغییراتی داشته اند در موقع #وقف به اصل خود باز می گردد.
💢مثال :
(وَ اَنْذِرِ النّٰاسَ->وَاَنْذِرْ) (قُلِ الْحَقُّ->قُلْ) (مِنَ الَّذيِنَ->مِنْ) (وَ قٰالَا الْحَمْدُ->وَ قٰالٰا)
(وَامْتٰازُوا الْيَوْمَ->وَامْتٰازُوا)
(حٰاضِرِي الْمَسْجِدِ->حٰاضِريِ)-
(اِشْتَرَوُا الضَّلٰالَةَ->اِشْتَرَوْا)
(فَلٰا تَنْسَوُا الْفَضْلَ->فَلٰا تَنْسَوْا)-
(عٰادًا الْاُوليٰ->عٰادٰا)
(اَحَدٌ اللهُ->اَحَدْ)- (عَدْنٍ الَّتيِ->عَدْنْ)
#ادامه_دارد
🔶 @eshragholqoran
🔶⚜🔶⚜🔶⚜🔶⚜
┄┅═✧❁﷽❁✧═┅┄
🌸🌿باتحیّت و احترام :
4_✅ در ادامه با #مد_لازم همراهیم.
🔶تعريف مد لازم : مدي است كه
سبب آن «سکون لازم» بوده و پس از حرف مد، داخل همان کلمه بیاید.#دقت
* #سکون_لازم بر دو قسم است:👇
🔶سکون_مُظْهَر- #سکون_مُدْغَم
سکون مظهر: همان گونه که از اسم آن بر می آید، ظاهر بوده و به چشم می آید. مانند:
💢سکون «ل» در «اٰلْآٰنَ» و یاسکونی
که درهجاء #حروف_مقطعه قرار دارد. مانند:
💢 « حمٓ عٓسٓقٓ» (حاٰمٓیمْ- عَیْٓنْ- سیٓنْ- قٓاٰفْ)
🔷سکون مدغم: سکونی است که در #تشدید پنهان شده است. در واقع تشدید، حاصل ادغام دو حرف است که #اولی_ساکن بوده و در #بعدی_ادغام شده است. مانند:
💢 «ضآٰلّینَ» (ضآٰلْلینَ)
🔶البته در مثال فوق ، لام ابتداء #متحرک بوده و سپس ساکن شده ، آنگاه در «ل» بعد، ادغام شده است. به هر حال سکونی است که موقت نیست❗️ و با وقف ایجاد نشده است.
مثال: از حروف مقطعه:
💢: الٓمٓ (الف لآٰمْ میٓمْ-> الف لآٰ مّیٓمْ)
میزان مد لازم: 👇
🔷مدلازم #فقط به مقدار#۶=حرکت
(طول) خوانده می شود نه کمتر و نه بیشتر! #مهم
مانند:
💢آٰلْاٰنَ- ضآٰلّینَ- اَتُحآٰجُّوٓنّی- الٓر (الف لآمْ راٰ)- الٓمٓ (الف لآمْ میٓمْ)- طسٓمٓ (طاٰسیٓنْ میٓمْ)
✅نکته: اگر حرف مد و سکون لازم بعد از آن ، در دو کلمه ے جداگانه واقع شوند ، حرف مد نه تنها مد نمی گیرد، بلکه به صدای کوتاه #مبدل می شود. مانند:
💢وَ اَنْزَلْنَا الْحَدیدَ- قاٰلُوا الْاٰنَ- اَلَّذِی اشْتَریهُ[و تنها در آیه خوانی کشش مد رعایت می گردد.]
✅انواع مد لازم:
درمثال های مختلفی که برای مد_لازم
آورده شد، ملاحظه می شود که گاه «حرفی» است ؛ یعنی مد لازم در «حروف» مقطعه قرارگرفته است و گاه «کَلمِی» است. یعنی در «کلمات» میان سوره ها واقع است. هم چنین گاه سکون آن «مُظْهَر» است که به آن «مُخَفَّف» گویند و زمانی «مُدغَم» است که به آن «مُثَقَّل» نیز گفته اند.#دقت⚜
🔶*بنابراین در قرآن #چهار نوع مد لازم وجود دارد:
🌱الف: مدلازم مخفّف حرفی💢الم (حروف_مقطعه)
🌱ب: مد لازم مثقّل حرفی
(حروف_مقطعه اگر تجوید و ادغام انجام شود) #بسیار مهمّ
🌱ج: مد لازم مخفّف کلِمی( آٰلْاٰن َ)
🌱د: مد لازم مثقّل کلِمی( ضآٰلّینَ)
و اینک تفصیل آن :
🌱الف- مد لازم مخفّف حرفی
مدی است که سبب آن، سکون مُظهر (غیر مشدّد) بوده و در حروف مقطعه واقع شده باشد. مانند صٓ (صآٰدْ)- قٓ (قآٰفْ)- حمٓ (حاٰمیٓمْ)- یسٓ (یاٰسیٓنْ)- الٓر (الف لآٰمْ راٰ)- حمٓ عٓسٓقٓ (حاٰمیٓمْ عَیْٓنْ سیٓنْ قآٰفْ)🔶⚜🔶
🌱ب- مد لازم مثقّل حرفی
$مدی است که سبب آن سکون مُدغَم (تشدید) بوده و درحرف مقطعه واقع شده باشد.مانند:
💢 مدغم 👇درمدغمٌ فیه👇
الٓم (الف لآٰمْ میمْ -> الف لآٰمّیمْ)
(مدمثقل حرفی)
(ادغام متماثلین) درحروف مقطعه
💢 طسٓم (طاٰسیٓنْ میمْ-> طاٰسیٓمّیمْ
(ادغام ن در یرملون درحروف مقطعه و سپس میم حاصله در میم بعدی با حفظ غنّه در حروف مقطعه(مد مثقل حرفی)
💢 الٓمص (الف لآٰمْ میمْ صاٰدْ -> الف لآٰمّیمْ صاٰدْ) همان ادغام متماثلین در
حروف مقطعه /و #دقت(اظهار؛ م نزد ص در حروف مقطعه(مد مثقل حرفی)
[منظور #اینکه تمام قوانین درحروف مقطعه هم لحاظ و حفظ می شود]
🌱ج- مد لازم مخفّف کلمی
نوعی از مد لازم است که سبب آن #سکون_مظهر بوده و درکلمات متن سوره ها قرار دارد.مانند:
💢(در سوره یونس)
#آٰلْاٰنَ_ این کلمه دو باردر قرآن تکرار شده است و نمونه ےدیگری از این نوع مد لازم، در قرآن وجود ندارد.❗️
🌱د- مد لازم مثقّل کلمی :
🔶آخرین نوع از مد لازم است. سبب آن مشدّد بوده و در کلمات متن سوره ها واقع شده است. مانند: حآٰجَّ- دآٰبَّةً- وَ لَا الضّآٰلّینَ- اَتُحآٰجُّوٓنّی- آٰللّهُ- آٰلذَّکَرَیْنِ
✅نکته: مد لازم در سه کلمه ے
«آٰللهُ- آٰلذَّکَرَیْنِ- آٰلْاٰنَ»، نامی اختصاصی دارد که عبارت است از: «مد فَرق»
علت این نام گذاری، همان گونه که قبلاً در بحث همزه ے وصل آمد، این است که اصل سه کلمه ے مذکور: « #اَ اَللّهُ_اَ اَلذَّکَرَیْنِ_اَ اَلْاٰنَ» بوده است.#دقت
#همزه اول، همزه #استفهام است و کلمه را #سوالی می کند( آیا اللّه...؟ آیا دو نَر...؟ آیا هم اکنون...؟)
#همزه دوم، همزه #وصل است و باید در میان کلام #ساقط شود. اما در این صورت،کلمه مجدداً به صورت غیر #سٶالی خود بر می گردد و مفهوم استفهام آن ؛از بین می رود❗️
🔶 لذا برای این که هم همزه ے وصل را نیاورده باشندو هم همزه #استفهام نقش خود را از دست ندهد، همزه ے وصل را به الف مدی. #تبدیل کرده اند تا «فَرْق» میان کلمه #سٶالی با غیر #سٶالی معلوم شود.#دقت⚜
✅البته همزه وصل را به «تسهیل» نیز خوانده اند که شرح آن در مبحث صفت «نبرة» در درس صفات حروف گذشت.
تقسیم بندی های فوق هیچ گونه #اثری در #میزان_مد_لازم نداشته و همه ے انواع مد لازم ، به مقدار ۶ حرکت (طول) خوانده می شوند.
#ادامه_دارد ..
🔶 @eshragholqoran