#گزیده_نکات_تفسیری #صفحه111 ❇️واهي بودن ادعاي #مقرب و #محبوب_خدا بودن و مصونيت از #عذاب 💠وَقَالَتِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُم بِذُنُوبِكُم بَلْ أَنتُم بَشَرٌ مِّمَّنْ خَلَقَ يَغْفِرُ لِـمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ (مائده:18) 🌱يهوديان و مسيحيان گفتند: ما فرزندان و دوستان خداييم! بگو: پس چرا [خدا] شما را به سبب گناهانتان عذاب مي‌كند  [و دائماً گرفتار عواقب و آثار سوء اعمال خود مي‌شويد]؟ بلكه شما نيز بشري از جمله آفريدگان او هستيد [و امتيازي بر ديگر آدميان نداريد]، خدا هرکه را بخواهد [=شايسته بداند] مي‌بخشد و هر كه را بخواهد  [=سزاوار ببيند] عذاب مي‌كند [=به آثار اعمالش گرفتار مي‌سازد]. 🔹#يهود و #نصارى ادعاى #فرزندى حقيقى براى #خدا را ندارد، بلكه مدعى اختصاص و تقرب به خدايند در اين معنا هيچ شكى نيست كه يهوديان ادعاى فرزندى حقيقى براى خدا ندارند و بطور جدى خود را فرزند خداى تعالى نمى دانند . منظورشان از اين تعبير اين است كه ما يهوديان و مسيحيان آنقدر در درگاه خداى تعالى محبوب و #مقرب هستيم كه پسران در نظر پدران محبوب و مقربند، پس ما نسبت به خداى تعالى جنبه شاهزادگان را داريم كه در صفى جداى از صف #رعيت قرار دارند كانه #شاهزادگان نسبت به قوانين و احكام جاريه در بين مردم افرادى استثنائى هستند، كه آن قوانين در بين آنها اجرا نمى شود، هر فردى از افراد فلان كار زشت را بكند فلان مجازات را دارد الا شاهزادگان ، و هر فردى از افراد بايد فلان كار را بكند الا شاهزادگان كه به خاطر ارتباطى كه با تخت سلطنت دارند نمى شود به آنها توهين كرد، و آنها را مانند ساير افراد مملكت مجازات نمود، و در موقفى قرار دارند كه ساير افراد رعيت دارند، همه اين امتيازات به خاطر اين است كه اين شاهزادگان به مقدار انتسابشان به مقام سلطنت مورد علاقه و محبت و كرامت شخص سلطان قرار دارند. 🔹پس مراد از اين پسرى ، صرف اختصاص و امتياز و تقرب است ، و منظورشان از اين محبوبيت نيز خود آن نيست ، بلكه لازمه آن است ، و آن #مصونيت_ از_عذاب و عقوبت است ، مى خواهند بگويند ما به دليل اينكه پسران خدا يعنى احبا و دوستان خدا هستيم ، هر كارى بكنيم كرده ايم ، و هرگز گرفتار عقوبت نمى شويم و سرانجام ما جز به نعمت و كرامت كشيده نمى شود، چون عذاب كردن ما منافات با آن امتياز و محبوبيت و كرامت دارد كه در ما هست . 🔹دليل بر اينكه مراد از دو كلمه (ابناء) و (احباء) لازمه اين دو كلمه است ، اين است كه خداى سبحان به دنبال آن فرموده : (يغفر لمن يشاء و يعذب من يشاء...)، پس معناى اينكه گفتند: ما #پسران خدا و دوستان اوئيم ، اين است كه ما از خواص درگاه خدا و محبوبان اوئيم ، و خداى تعالى هيچ راهى و مجوزى براى عذاب دادن ما ندارد، هر چند كه دعوت حقه اش را نپذيريم و هر كار زشتى كه خواستيم بكنيم و هر كار واجبى را كه مطابق ميلمان نبود ترك كنيم ، براى اينكه لازمه معناى خاصه بودن و محبوب خدا بودن همين است كه ما از هر مكروه و محذورى در امنيت كامل قرار داشته باشيم . 📚تفسير الميزان 1⃣#نژادپرستى، امتيازطلبى و حقّ را منحصر در خود و حزب و گروه خود دانستن، ممنوع است. «بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ» 2⃣#هيچ فرد، #قوم، نژاد و امّتى، نبايد مطمئن به آمرزش خدا باشد، چنانكه نبايد از رحمت او مأيوس باشد. «يَغْفِرُ لِمَنْ يَشاءُ وَ يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ»" 📚تفسير نور ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔@quranpuyan

#حكومت و #عدالت  🔴قسمت چهارم: در اسلام، توجه به حق الله، مانع ادای حق الناس نیست. ♦️ این حکمران است که محکوم توده است نه توده محکوم حکمران ⭕️اندیشه‏ اى خطرناک و گمراه‌کننده در قرون جدید میان بعضى از دانشمندان اروپایى پدید آمد که در گرایش گروهى به ماتریالیسم، سهم بسزایى دارد، و آن اینکه نوعى ارتباط تصنعى میان ایمان واعتقاد به خدا از یک طرف و #سلب_حق_حاکمیت توده مردم از طرف دیگر بر قرار شد. مسئولیت در برابر خدا مستلزم عدم مسئولیت در برابر خلق خدا فرض شد😔 و حق‌الله جانشین حق الناس گشت.😔 ایمان و اعتقاد به ذات احدیت ـ که جهان را به‏ «حق‏» و به ‏«عدل‏» بر پا ساخته است ـ به جاى اینکه زیربنا و پشتوانه اندیشه حقوق ذاتى و فطرى تلقى شود، ضد و مناقض آن شناخته شد و بالطبع حق حاکمیت ملى مساوى شد با بى‌خدایى. 👈از نظر اسلام، درست امر برعکس آن اندیشه است. در #نهج‌البلاغه با آنکه این کتاب مقدس قبل از هر چیزى کتاب توحید و عرفان است و در سراسر آن سخن از خداست و همه جا نام خدا به چشم مى‏خورد، از #حقوق_واقعى توده مردم و موقع شایسته و ممتاز آنها در برابر #حکمران و اینکه مقام واقعى حکمران #امانتدارى و نگهبانى حقوق مردم است غفلت نشده، بلکه سخت ‏بدان توجه شده است. در منطق این کتاب شریف، امام و حکمران، امین و پاسبان حقوق مردم و #مسئول در برابر آنهاست، از این دو (حکمران و مردم) اگر بناست ‏یکى براى دیگرى باشد، 👈👈این حکمران است که براى توده محکوم است نه توده محکوم براى حکمران. 🖍سعدى همین معنى را بیان کرده آنجا که گفته است: 👈گوسفند از براى چوپان نیست بلکه چوپان براى خدمت اوست👉 👈👈واژه ‏« #رعیت‏» علی‌رغم مفهوم منفورى که تدریجا در زبان فارسى به خود گرفته است، مفهومى زیبا و انسانى داشته است. استعمال کلمه‏ «راعى‏» را در مورد «حکمران‏» و کلمه ‏«رعیت‏» را در مورد «توده محکوم‏» 👈 اولین مرتبه در کلمات رسول اکرم(ص) و سپس به‌وفور در کلمات على(ع) مى‏بینیم. این لغت از ماده‏ «رعى‏» است که به معنى حفظ و #نگهبانى است. به مردم از آن جهت کلمه‏ «رعیت‏» اطلاق شده است که #حکمران عهده‏ دار #حفظ و نگهبانى #جان و مال و #حقوق و #آزادیهاى آنهاست. حدیث جامعى از نظر مفهوم این کلمه وارد شده است، رسول اکرم(ص) فرمود: «کلّکم راع و کلکم مسؤول، فالامام راع و هو مسؤول و المراه راعیه على بیت زوجها و هى مسؤوله و العبد راع على مال سیده و هو مسؤول، الا فکلّکم راع و کلکم مسؤول: ♦️همانا هر کدام از شما نگهبان و مسئولید، امام و پیشوا نگهبان و مسئول مردم است، زن نگهبان و مسئول خانه شوهر خویش است، غلام نگهبان و مسئول مال آقاى خویش است. پس همه نگهبان و همه مسئولید.» ⭕️در سوره مبارکه النساء، آیه ۵۸ چنین مى‏خوانیم: «ان الله یأمرکم ان تؤدّوا الامانات الى اهلها و اذا حَکمتم بین الناس ان تحکموا بالعدل: خدا فرمان مى‏دهد که امانتها را به صاحبانشان برگردانید و در وقتى که میان مردم حکم مى‏کنید، به #عدالت حکم کنید.» 🖌 طبرسى در مجمع‌البیان ذیل این آیه مى‏گوید: «در معنى این آیه چند قول است: یکى اینکه مقصود مطلق امانتهاست، اعم از الهى و غیر الهى، و اعم از مالى و غیر مالى، 👈دوم اینکه مخاطب حکمرانان‏اند. خداوند با تعبیر لزوم اداى امانت، حکمرانان را فرمان مى‏دهد که به #رعایت_مردم قیام کنند.» 💫ادامه دارد 🖌 شهيد مطهري مجموعه اثار ج 16 کانالِ قرآن‌پویان  تدبر در  قرآن ،تفقه در دين ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan  ┗━━🌹💠🌹━━┛

#نقد و #سئوال_از_حاكمان: #واجب_شرعي يا ممنوع؟ 🔴قسمت دوم 🔹از متون دینی بر می آید که مهم ترین #وظیفه مردم #نصیحت و خیرخواهی و امر به معروف و نهی از منکر نسبت به همه مردم و به ویژه #حاکمان است. عجیب است از درون نهادی که قرار بوده است مردم اعضای آن را برای نظارت بر حاکم برگزینند، این صدا به گوش می رسد که وظیفه این نهاد (#مجلس_خبرگان) نظارت بر رهبري نیست بلکه حفاظت آن است. حتی عالماني که خود در این نظام و تدوین قوانین آن نقش داشته اند درست عکس این مطلب را بیان می کرده اند و آن را روشن و آشکار می دیده اند. 🔰از منظر امام خمینی، امر به معروف و نهی از منکر و قاعده‌ی نصیحت شامل #حکومت اسلامی می‌شود و‌لذا به عنوان نمونه می‌فرماید: «شما و ما #موظفیم که در تمام اموری که مربوط به دستگاه‌های اجرایی است، امر به معروف کنیم.» (صحیفه‌ی امام، ج ۱۳، ص ۴۷۰ ) «نصیحت از #واجبات است، ترکش شاید از #کبایر باشد، از #شاه گرفته تا این #آقایان، تا آخر مملکت» (همان، ج ۱، ص ۱۲۱) «حتی اگر خدای نخواسته #رهبر انقلاب یا رئیس دولت مرتکب چیزی شد که موجب حد شرعی است، باید در مورد او اجرا شود.»صحیفه‌ی امام، ج ۹، ص ۲۱۳ 🔰شهيد دكتر #بهشتي نيز كه نقش مهمي در تدوين قانون اساسي داشت، اينگونه اظهار داشته است: 🔻« #انتقاد بر #امام، تذكر به امام، نصيحت به ائمه‌ی مسلمين، اصلاً #واجب است. تذكر به امام دادن، تذكر دلسوزانه به امام دادن، انتقاد كردن از يك تصميم امام، كه اصلاً تربيت اسلامى است. در آن خطبه #حقوق_راعى و #رعيت، حقوق رعيت بر راعى كه در نهج ‌البلاغه هست، 👈از على(ع) نقل مى‏‌كند كه آن حضرت از #مردم مى‌‏خواهد كه از او #انتقاد كنند و به او تذکر دهند؛ اما همان‌وقت كه انسان تذكر مى‌‏دهد، مى‌‏داند كه تذكر مى‌‏دهد؛ ولى تصميم‏‌گيرى با كيست؟ انسان تذكرش را مى‌‏دهد، حرفش را مى‏‌زند، استدلال هم مى‌‏كند؛ ولى تصميم‏‌گيرى با كيست؟ با رهبر است… انتقاد و تذكر و نصيحت «و النَّصيحةُ لِاَئِمَةِ الْمُسْلِمین» لازم است. اين #وظيفه است.». (‏سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های آیت‌الله شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی، تدوین: محمدرضا سرابندی، ج۲، ص۶۴۷.) وی پس از تصویب قانون اساسی، در یک سخنرانی، کارنامه خود را در تدوین آن بیان کرده، می‌‌گوید: 🔻«ما این قدر مبارزه کردیم تا از شرّ #دیکتاتوری خلاص شویم؛ نمی‌خواهیم یک دیکتاتوری جدید داشته باشیم. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصمیم‌گیری و اعمال نظر در اداره امور مملکت میان پنج نهاد اصلی تقسیم شده است (این جمله را یک بار دیگر تکرار می‌کنم…)؛ 👈هر نهاد حدود و اختیارات و وظائفش را قانون اساسی معین کرده است و شما امت قهرمان یک وظیفه دارید و آن این‌که با وجدان بیدار و آگاهتان #مراقبت_کنید هر یک از این نهادها در دایره وظایف و اختیاراتشان عمل کنند: ۱. مقام رهبری با وظایف فرماندهی کل قوا، تعیین فقهای شورای نگهبان و … ؛ ۲. رئیس جمهوری؛ ۳. نخست وزیر و وزرا به عنوان هیئت دولت؛ ۴. مجلس شورای ملی؛ ۵. شورای عالی قضایی. 👈هر کس حدود و اختیاراتش معلوم است مسئولیت‌هایش هم معلوم است. … البته اظهار نظر علمی و #انتقادی راهش برای همه باز است؛ این دخالت در تصمیم‌گیری و اجرا نیست که ممنوع باشد».‏(همان، ج۱، ص۲۹۰.) 🔻در مجلس تدوين قانون اساسي درباره‌ی مسئولیت رهبری، در برابر اين سؤال كه «با توجه به اين كه قدرت اجرايی را در اختيار كسی قرار می‌دهيد كه معصوم نيست، رهبر در برابر چه مقامی مسئول است؟ و مرجع رسيدگي به تخلفات احتمالی وی كيست؟»، اظهار داشت: «رهبر از اين جهت كه #دربرابر_ملت #مسؤول است مثل نمايندگان مجلس است كه تحت نظارت ملت‌اند. مردم ناظرند كه آيا آنان به وظايف محدود نمايندگی به درستی عمل می‌كنند يا نه.».‏ (صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، ج۲ ص ۱۰۹۰) ادامه دارد کانالِ قرآن‌پویان تدبر در قرآن ،تفقه در دين ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛

🔰 تعريف #مردم از نگاه #حاكمان . 🛑قسمت سوم: مردم در نگاه اميرالمومنين #علي ع در قسمت قبلي، به سه نوع تعريف مردم در نگاه سياستمداران و حاكمان اشاره شد. در اين پست كه مقارن با عيدسعيد #غدير هم است به تعريف مردم در نگاه حضرت علي ع مي پردازيم. ايا ايشان مردم را شامل كارگزاران حكومت و يا طرفداران حكومت خود مي دانستند و امكانات و مزاياي مادي و معنوي را براي همين مردم ميخواستند يا براي همه مردم به معناي واقعي كلمه؟ 🛑لذا مروري بر برخي قسمتهاي فرمان ايشان به مالك اشتر داريم: ✳تعريف #رعيت از نگاه مولا "بدان، که رعیت را صنف هایی است که کارشان جز به یکدیگر اصلاح نشود و از یکدیگر بی نیاز نباشند. صنفی از ایشان لشکرهای خدای اند و صنفی، دبیران خاص یا عام و صنفی قاضیان عدالت گسترند و صنفی، کارگزاران اند که باید در کار خود انصاف و مدارا را به کار دارند و صنفی جزیه دهندگان و خراج گزارانند، چه #ذمی و چه #مسلمان و صنفی بازرگانان اند و صنعتگران و صنفی فرودین که حاجتمندان و مستمندان باشند. ✳حقوق رعيت و وظيفه #حاكم در برابر رعيت در نگاه مولا 🌹"بدان، بهترین چیزی که حسن ظن والی را نسبت به رعیتش سبب می شود، نیکی کردن والی است در حق #رعیت و کاستن است از بار رنج آنان و به اکراه وادار نکردنشان به انجام دادن کارهایی که بدان ملزم نیستند. و تو باید در این باره چنان باشی که حسن ظن رعیت برای تو فراهم آید. زیرا حسن ظن آنان، رنج بسیاری را از تو دور می سازد 🌹اگر رعیت بر تو به ستمگری گمان برد، عذر خود را به آشکارا با آنان در میان نه و با این کار از بدگمانیشان بکاه، که چون چنین کنی، خود را به عدالت پروده ای و با رعیت #مدارا نموده ای. عذری که می آوری سبب می شود که تو به مقصود خود رسی و آنان نیز به حق راه یابند. 🌹 زنهار از این که به احسان خود بر رعیت #منت گذاری یا آنچه برای آن ها کرده ای، بزرگش شماری یا وعده دهی و خلاف آن کنی. زیرا منت نهادن احسان را باطل کند و بزرگ شمردن کار، نور حق را خاموش گرداند و خلف وعده، سبب برانگیختن خشم خدا و مردم شود. 🌹 #مهربانی به رعیت و دوست داشتن آن ها و لطف در حق ایشان را شعار دل خود ساز. چونان حیوانی درنده مباش که خوردنشان را غنیمت شماری، زیرا آنان دو گروهند یا هم کیشان تو هستند یا همانندان تو در آفرینش 🌹باید که محبوب ترین کارها در نزد تو، کارهایی باشد که با #میانه‌روی سازگارتر بود و با #عدالت دم سازتر و #خشنودی_رعیت را در پی داشته باشد باید که بهترین مایه شادمانی والیان برپای داشتن #عدالت در بلاد باشد و پدید آمدن دوستی در میان افراد رعیت." کانالِ قرآن‌پویان تدبر در قرآن ،تفقه در دين ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━

❇️ حقوق متقابل #حکومت و #شهروندان در #رساله_حقوق امام #سجاد(ع) 🛑قسمت اول: #امام_زین‌العابدین علیه السلام در این رساله شریفه به بیان پنجاه حق از حقوق الله تبارک و تعالی و حقوق انسان بر خود و حقوق بعضی از افعال عبادی و حقوق اصناف و گروههای مختلف اجتماع؛ پرداخته است. آنچه در این مجال و مقاله مختصر به آن پرداخته می‌شود، درنگی کوتاه در «حقوق متقابل زمامداران و شهروندان» در این رسالۀ شریفه می‌باشد. 🌹#امام_سجاد علیه السلام #حقوق #حاکمان و #شهروندان را در بخش مربوط به «حقوق الائمه» بیان فرموده است: 🔸«فَأَمَّا حَقُّ سَائِسِکَ بِالسُّلْطَانِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّکَ جُعِلْتَ لَهُ فِتْنَهً وَ أَنَّهُ مُبْتَلًى فِیکَ بِمَا جَعَلَهُ اَللَّهُ لَهُ عَلَیْکَ مِنَ اَلسُّلْطَانِ وَ أَنْ تُخْلِصَ لَهُ فِی اَلنَّصِیحَهِ وَ أَنْ لاَ تُمَاحِکَهُ وَ قَدْ بُسِطَتْ یَدُهُ عَلَیْکَ فَتَکُونَ سَبَبَ هَلاَکِ نَفْسِکَ وَ هَلاَکِهِ وَ تَذَلَّلْ وَ تَلَطَّفْ لِإِعْطَائِهِ مِنَ اَلرِّضَا مَا یَکُفُّهُ عَنْکَ وَ لاَ یُضِرُّ بِدِینِکَ وَ تَسْتَعِینُ عَلَیْهِ فِی ذَلِکَ بِاللَّهِ وَ لاَ تُعَازِّهِ وَ لاَ تُعَانِدْهُ فَإِنَّکَ إِنْ فَعَلْتَ ذَلِکَ عَقَقْتَهُ وَ عَقَقْتَ نَفْسَکَ فَعَرَّضْتَهَا لِمَکْرُوهِهِ وَ عَرَّضْتَهُ لِلْهَلَکَهِ فِیکَ وَ کُنْتَ خَلِیقاً أَنْ تَکُونَ مُعِیناً لَهُ عَلَى نَفْسِکَ وَ شَرِیکاً لَهُ فِیمَا أَتَى إِلَیْکَ وَ لا قُوَّهَ إِلا بِاللّهِ». (مکاتیب الائمه، ج ۳، ص ۲۰۱) ❇درنگی در مواجهه شهروندان با حكومتهاي قدرت محور امام زین العابدین علیه السلام در بخش مربوط به #حقوق_حاکمان و زمامداران که معنای آن این است که #شهروندان در برابر حکومت و حکومت کنندگان وظایف و تکالیفی دارند؛ ↩️نخست خطاب به شهروندان که در آن اعصار به آنها « #رعیّت و رعایا» می‌گفتند، متذکر می‌شود که بدان تو موضوع و سوژه آزمایش برای حاکم و سلطان و زمامدار قرار داده شده‌ای و او مورد #ابتلا و #امتحان درباره تو می‌باشد، چرا که با قدرتی که دارد بر تو سلطنت یافته؛ وقتی چنین است تو به عنوان رعیت و شهروند وظیفه‌داری از سر اخلاص و خالصانه #ناصح و خیرخواه او باشی . ↩️و دیگر اینکه با او به #دشمنی و نزاع و درگیری بر نخیزی، زیرا او بر تو مسلط است و دست برتر با او است و در صورت #تخاصم و تنازعِ تو با او و حکومتش، نتیجه نابودی خودت و نابودی او می‌باشد. ميزان همكاري با حكومت غيرمطلوب 👈البته حضرت درباره #تبعیت از #حکومت و سازگاری با برنامه‌ها و رفتارش نیز حد و مرز بیان می‌کند و آن اینکه: تا آنجا که #ضرر و شرّ حاکم و حکومت از تو برداشته شود و آن حد و مقدار از تبعیّت برای دین تو ضرر ندشته باشد، با حکومت همراه باش و در این کار از خدای متعال درخواست یاری داشته باشد. 📌وظیفه دیگری که حضرت بیان می‌کند اینکه: با #حاکم و #حکومت در عزت و آقائی و بزرگی او معارضه نداشته باش و خودت را نظیر و مثل او قرار نده؛ چرا که تحقیقاً این کار تو نافرمانی و اذیت او و اذیت خودت می‌باشد و در نتیجه خود را در معرض بدی‌های او قرار داده‌ای و او را نیز در معرض نابودی قرار داده‌ای؛ یعنی با #ظلم و جوری که در حق تو در این مدت خواهد کرد، او نیز نابود می‌شود. و تو خود با این کارت او را به ضرر خودت یاری کرده‌ای و شریک او شده‌ای در #بدی‌هایی که در حق تو خواهد کرد. حضرت در پایان نیز متذکر می‌شود که هیچ قوّت ونیرویی نیست مگر به نیروی مطلق و لایزال الله تعالی. از فرازهای این بخش از رساله حضرت فهمیده می‌شود که حضرت حکومت‌های رایج را قصد کرده و به علاقمندان خود یادآور می‌شوند که چه باید بکنند تا از خطرات و مضرّات آن محفوظ باشند. ❇این، حکومت و حاکم قدرت محور است که تحمل هیچ مخالف و مخالفتی را ندارد و با #شمشیر به #معارضه‌ها و نافرمانی‌ها پاسخ می‌دهد، در حالی که اگر حکومت اسلامی باشد، باید چنانکه امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده #شنوای_سخنان_مخالف هم باشد و پا از جاده عدالت بیرون ننهد، چنانکه سیره آن حضرت همین بود و تنها ایجاد هرج و مرج و قتل و غارت شهروندان از سوی مخالفان و معارضان را خط قرمز قرار داده بودند و در این صورت با آنها مقابله می‌کردند. ادامه دارد 📚حجت الاسلام محمد کاظم تقوی پژوهشگر فقه ومعارف اسلامی، نقل از سايت انديشه ما کانالِ قرآن‌پویان تدبر در قرآن ،تفقه در دين ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛

❇️ حقوق متقابل #حکومت و #شهروندان در رساله حقوق امام #سجاد(ع) قسمت دوم ❇حضرت سجاد ع در فراز مربوط به «حقوق الرعیّه» حاکمان را مورد خطاب قرار داده و وظیفه آنها را بیان کردند. 🔸«فَأَمَّا حُقُوقُ رَعِیَّتِکَ بِالسُّلْطَانِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّکَ إِنَّمَا اِسْتَرْعَیْتَهُمْ بِفَضْلِ قُوَّتِکَ عَلَیْهِمْ فَإِنَّهُ إِنَّمَا أَحَلَّهُمْ مَحَلَّ اَلرَّعِیَّهِ لَکَ ضَعْفُهُمْ وَ ذُلُّهُمْ فَمَا أَوْلَى مَنْ کَفَاکَهُ ضَعْفُهُ وَ ذُلُّهُ حَتَّى صَیَّرَهُ لَکَ رَعِیَّهً وَ صَیَّرَ حُکْمَکَ عَلَیْهِ نَافِذاً – لاَ یَمْتَنِعُ مِنْکَ بِعِزَّهٍ وَ لاَ قُوَّهٍ وَ لاَ یَسْتَنْصِرُ فِیمَا تَعَاظَمَهُ مِنْکَ إِلاَّ بِاللَّهِ بِالرَّحْمَهِ وَ اَلْحِیَاطَهِ وَ اَلْأَنَاهِ وَ مَا أَوْلاَکَ إِذَا عَرَفْتَ مَا أَعْطَاکَ اَللَّهُ مِنْ فَضْلِ هَذِهِ اَلْعِزَّهِ وَ اَلْقُوَّهِ اَلَّتِی قَهَرْتَ بِهَا أَنْ تَکُونَ لِلَّهِ شَاکِراً وَ مَنْ شَکَرَ اَللَّهَ أَعْطَاهُ فِیمَا أَنْعَمَ عَلَیْهِ وَ لا قُوَّهَ إِلاّ بِاللّهِ.» (همان. ص ۲۰۲). امام اولاً به زمامداران و قدرتمندان متذکر می‌شود که تو چون قدرت بیشتری داری حاکم بر آنها و آنها رعیت و شهروند تو شده‌اند چون در برابر قدرت تو ضعیف و ذلیل هستند، و همین وضعیت آنها را شهروند کرده و حکم تو را بر آنها نافذ ساخته است و آنان توان سرپیچی از تو را ندارند و حفاظت و حمایت و حلم و بردباری تو را می‌خواهند. پس سزاوار است در برابر این عزّت ظاهری و قدرتی که موجب برتری و غلبه تو بر آنها شده، به درگاه خداوند شاکر باشی، چرا که کسی که در برابر عطایای الهی شاکر باشد، خداوند آن نعمت را افزون می‌سازد و هیچ قوت و نیرویی جز با عنایت و قدرت لایزال الهی نیست. در نقل‌های دیگر، در این قسمت بیان افزون‌تری آمده که طبق آنها حضرت فرموده: در برابر این قدرتی که بر آنها داری و به همین خاطر آنها رعیت تو شده‌اند، واجب است درباره آنها به #عدالت رفتار کنی و برای آنها به مانند پدری مهربان باشی و جهالت و نادانی آنها را با عقوبت پاسخ ندهی، بلکه آنها را در این صورت ببخش و در برابر قوت و قدرتی که داری، شکرگزار خداوند باشد. 💠از این بیان حضرت نیز به وضوح فهمیده می‌شود که حضرت به حکومت و حاکمان «موجود» نظر داشته نه به حکومت و حاکمان و زمامداران «مطلوب». یعنی بیان حضرت بیشتر موعظه و نصیحت به حاکمان و #قدرتمندان است تا از شرّ آنها نسبت به رعایا و شهروندان کاسته شود . ✅اهمیت حقوق متقابل زمامداران و شهروندان 🌱در حکومت نبوی و حکومت علوی با رعایت شأن و عزّت شهروندان حقوق آنها توسط حکومت و حاکمان ادا می‌شد و در برابر، آنها وظیفه داشتند به تکالیف خود در برابر حکومت عمل کنند و با رعایت دو جانبه حقوق و عمل به وظایف توسط هر دو طرف جامعه اسلامی شکل می‌گرفت. امیرالمؤمنین ع به حقوق متقابل حکومت و ملت و بالملازمه وظایف آنها نسبت به هم توجه می‌دهد و تنها حق تعالی را مقام ذی حق بدون اینکه حقی بر ذمه او باشد معرفی می‌کند یعنی تنها او تبارک و تعالی را دارای حق می‌داند، بدون اینکه کسی حقّی بر او داشته باشد؛ با این وصف خدای تعالی حق خود بر انسان‌ها را اطاعت خود قرار داده، ولی جزاء اطاعت آنها را ثواب و پاداش مضاعفشان قرار داد. و این از باب تفضّل و توسّع حق تعالی برای انسانها می‌باشد. 🌴حضرت در ادامه به بزرگ‌ترینِ این #حقوق واجب می‌پردازد که میان صاحبان حقوق جریان دارد و آن حقوق متقابل #والی و #رعیت و زمامداران و شهروندان است. فلسفه این حقوق غیر یک طرفه و هر دو طرف جامعه را صاحب حق دانستن این است که برای انتظام دادن به اُلفت و یک‌پارچگی اجتماعی ـ وحدت ملی ـ است و نیز عزت و قدرت آنها از این رهگذر محقق می‌شود. نتیجه باور به حقوق دو طرف شکل دهنده جامعه و اجتماع این است که صلاح شهروندان به صلاح زمامداران است و صلاح زمامداران به استقامت شهروندان است 📌فرجام سخن اینکه: گرچه در سیره و سخن رسول اکرم و امیرالمؤمنین در عرصه اجتماع و حکومت، برای دو طرف مردم و حاکمان و شهروندان و زمامداران حقوق و وظایفی مقرّر می‌باشد که با شناخت و التزام به آنها، جامعه اسلامی واقعی شکل می‌گیرد و عموم اهل آن جامعه از برکات و ثمرات آن حق‌مداری و وظیفه‌مندی بهره‌مند خواهند شد؛ 👈 ولی امام سجاد ع در رساله الحقوق خود در خطاب به #حکومت‌ها و مردمان زمان خود که با حکومت‌های مستقری مواجه بودند، از زبان موعظه و نصیحت استفاده می‌کنند و با مخاطب قرار دادن آنها به آنان یادآور می‌شود که مراعات یکدیگر را بکنند تا از آسیب و زیان و نابودی مصون باشند. شاید این نصیحت متوجه تفکر و رفتار زیدیه باشد که اقدام به قیام مسلحانه و معارضه با خلفا می‌کردند. 📚حجت الاسلام محمد کاظم تقوی ، نقل از سايت انديشه ماکانالِ قرآن‌پویان تدبر در قرآن ،تفقه در دين ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛