✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«مشاهده اعمال» در قیامت به چه معناست؟
🔹پاسخ این سؤال در آیات ۶ تا ۸ «سوره زلزله» آمده، نخست مى فرماید: «یَوْمَئِذ یَصْدُرُ النّاسُ أَشْتاتاً لِیُرَوْا أَعْمالَهُمْ»؛ (در آن روز، مردم به صورت گروه هاى پراکنده [از قبرها] خارج مى شوند تا #اعمالشان به آنها #نشان داده شود!). منظور از جمله «لِیُرَوا أَعْمالَهُمْ»؛ (تا اعمالشان را به آنها نشان دهند) مشاهده #جزاى_اعمال است. یا مشاهده #نامه_اعمال، که هر #نیک و #بدى در آن ثبت است. یا #مشاهده_باطنى، به معنى معرفت و شناخت چگونگى اعمالشان است. و یا به معنى #تجسم_اعمال و مشاهده خود اعمال است.
🔹تفسیر اخیر با ظاهر آیه از همه موافق تر است و این آیه، یکى از روشن ترین آیات بر مسأله «تجسم اعمال» محسوب مى شود، که در آن روز #اعمال آدمى به صورت هاى مناسبى #تجسم مى یابد و در برابر او حضور پیدا مى کند و همنشینى با آن مایه نشاط یا رنج و بلا است. پس از آن، به سرانجامِ کارِ هر یک از این دو گروه مؤمن و کافر، #نیکوکار و #بدکار، اشاره کرده، و مى فرماید: «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّة خَیْراً یَرَهُ» (پس کسى که به اندازه سنگینى #ذره اى کار #خیر انجام داده آن را مى بیند)؛ «وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّة شَرّاً یَرَهُ» (و هر کس به اندازه سنگینى ذره اى کار #بد کرده آن را مى بیند!).
🔹باز در اینجا تفسیرهاى مختلفى ذکر شده که، آیا جزاى اعمال را مى بیند؟ یا نامه اعمال را مشاهده مى کند؟ و یا خود عمل را؟. ظاهر این آیات نیز تأکید مجددى است بر مسأله #تجسم_اعمال و مشاهده خود عمل، اعم از نیک و بد در روز #قیامت، که حتى اگر سر سوزنى کار #نیک یا #بد باشد، در برابر صاحب آن مجسم مى شود و آن را مشاهده مى کند. #مثقال در لغت، هم به معنى ثقل و سنگینى آمده و هم ترازویى که با آن سنگینى اشیاء را مى سنجند، و در اینجا به همان معنى اول است.
🔹براى #ذرّة نیز در لغت و کلمات مفسران، تفسیرهاى گوناگونى ذکر شده است: گاه به معنى مورچه کوچک، گاه گرد و غبارى که وقتى دست را بر زمین بگذاریم و برداریم به آن مى چسبد، و گاه به معنى ذرات بسیار کوچک غبار که در فضا معلق است و به هنگامى که آفتاب از روزنه اى به اطاق تاریک مى تابد آشکار مى گردد، تفسیر شده است.
مى دانیم: امروز کلمه «ذرّه» را به «اتم» نیز اطلاق مى کنند و «بمب اتمى» را «اَلْقُنْبُلَةُ الذَّرِّیَّة» مى گویند، «اتم» به قدرى کوچک است که نه با چشم عادى، و نه با دقیق ترین میکروسکوپ ها قابل مشاهده نیست،
🔹و تنها آثار آن را مشاهده مى کنند، و حجم و وزن آن با محاسبات علمى قابل سنجش است، و به قدرى کوچک است که چند میلیون واحد آن، روى نوک سوزنى جاى مى گیرد! مفهوم #ذره هر چه باشد، منظور در اینجا کوچک ترین وزن ها است. به هر حال، این آیه از آیاتى است که پشت را مى لرزاند و نشان مى دهد: #حسابرسى_خداوند در آن روز، فوق العاده #دقیق و #حساس است، و ترازوهاى سنجش عمل در #قیامت، آن قدر ظریف است که حتى کوچک ترین #اعمال انسانى را وزن مى کنند و به #حساب مى آورند.
📕تفسیر نمونه، آيت الله العظمی مکارم شيرازي، دارالکتب الإسلامیه، چاپ سی و ششم، ج ۲۷، ص ۲۴۹
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#قیامت #اعمال
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«تجسّم اعمال» در روایات اسلامی چگونه مطرح و بازتاب داده شده است؟ (بخش اول)
🔸در #روايات_اسلامى اعم از احاديثى كه از طرف شيعه يا اهل سنت رسيده است مسئله #تجسّم_اعمال بازتاب گسترده اى دارد، به گونه اى كه مرحوم شيخ بهائى در يكى از سخنانش مى گويد: «تَجَسُّمُ الأعْمالِ فى النَّشْأَةِ الاُخْرَوِيَّةِ قَدْ وَرَدَ فى اَحادِيثَ مُتَكَثِّرَة مِنْ طُرُقِ الْمُخالِفِ وَ الْمُؤالِفِ» [۱] (#تجسّم_اعمال در جهان ديگر در احاديث زيادى از طرق موافقين و مخالفين نقل شده است). در اينجا از ميان آنها به احاديث زير قناعت مى كنيم:
1⃣در حديثى از #پيغمبر_اكرم (صلى الله عليه و آله) مى خوانيم: «قيس بن عاصم» [صحابى مشهور] مى گويد با جماعتى از «بنى تميم» خدمت #پيامبر (صلی الله علیه و آله) رسيدم. عرض كردم: اى پيامبر خدا! ما را موعظه كن، موعظه اى كه از آن بهره مند شويم؛ زيرا ما جمعيتى هستيم كه از بيابان ها عبور مى كنيم [و دور از شهر زندگى داريم] #رسول_اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «اِنَّ قَيْسُ! اِنَّ مَعَ الْعِزّ ذُلّاً وَ اِنَّ مَعَ الْحَيَاةِ مَوْتاً وَ اِنَّ مَعَ الدُّنْيَا آخِرَةً، فَاِنَّ لِكُلِّ شَيْءٍ حَسِيباً و اِنَّ لِكُلِّ اَجَلٍ كِتاباً وَ اِنَّهُ لَابُدَّ لَكَ يَا قَيْسُ مِنْ قَرِينٍ يُدْفَنُ مَعَكَ وَ هُوَ حَيٌّ وَ تُدْفَنُ مَعَهُ وَ اَنْتَ مَيِّتٌ، فَاِنْ كانَ كَريماً اَكْرَمَكَ وَ اِنْ كانَ لَئِيماً اَسْلَمَكَ، ثُمَّ لَا يُحْشَرُ اِلَّا مَعَكَ وَ لَا تُحْشَرُ اِلَّا مَعَهُ وَ لَا تُسْئَلُ اِلَّا عَنْهُ، فَلَا تَجْعَلْهُ اِلَّا صَالِحاً، فَاِنَّهُ اِنْ صَلُحَ آنَسْتَ بِهِ وَ اِنْ فَسَدَ لَا تَسْتَوْحِشْ اِلَّا مِنْهُ وَ هُوَ فِعْلُكَ»؛
🔹(اى قيس [همراه] با #عزّت، #ذلّت است و با #حيات، #مرگ و با #دنيا، #آخرت و هر چيزى #حسابگرى دارد و هر اجلى كتابى، اى قيس! تو #همنيشنى خواهى داشت كه با تو #دفن مى شود؛ در حالى كه او #زنده است و تو با او دفن مى شوى در حالى كه تو #مرده‌اى، اگر او #گرامى باشد تو را گرامى مى دارد، و اگر #پست باشد تو را #تسليم [بدبختى] مى كند. او فقط با تو #محشور مى شود، تو نيز فقط با او و تنها از او #سؤال مى شوى، پس آن را #صالح قرار ده؛ چرا كه اگر #صالح باشد موجب #آرامش تو است و اگر #فاسد باشد مايه #وحشت تو است و او #عمل_تو است!).
🔹جالب اينكه در ذيل اين روايت آمده است كه: «قيس بن عاصم عرضه داشت: يا #رسول_الله! دوست دارم اين كلام در قالب اشعارى ريخته شود تا به آن در برابر كسانى كه نزد ما هستند مفتخر باشم و آن را ذخيره كنم، #پيامبر (صلى الله عليه وآله) دستور داد حسان بن ثابت را حاضر كنند؛ ولى مردى بنام صلصال بن صلصال در خدمت حضرت حاضر بود، عرض كرد: اى رسول خدا! ابياتى به نظرم رسيده گمان مى كنم موافق مقصود قيس باشد، فرمود: بخوان!
🔹او اشعارى خواند كه بعضى از آن چنين است: «تَجَنَّبْ خَليطاً مِنْ مَقالِكَ اِنَّما قَرينُ الْفَتى فى الْقَبْرِ ما كانَ يَفْعَلُ؛ وَ لَنْ يَصْحَبَ الْاِنْسانَ مِنْ قَبْلِ مَوْتِهِ وَ مِنْ بَعْدِهِ اِلَّا الذَّى كانَ يَعْمَلُ!» (از #سخنان_پراكنده بپرهيز كه همنشين انسان در #قبر، #اعمال اوست. و هيچ چيز قبل از مرگ و بعد از مرگ با انسان مصاحبت نمى كند مگر #عمل او). [۲]
2⃣در حديث ديگرى از ابو بصير از امام باقر يا امام صادق (عليهم السلام) آمده است: «هنگامى كه #بنده_مؤمن مى ميرد همراه او در #قبر شش صورت وارد مى شود كه يك صورت از همه زيباتر است... صورتى در طرف راست، صورتى در طرف چپ، صورتى در پيش رو، ديگرى در پشت سر، ديگرى در پائين پا و آن صورتى كه از همه زيباتر است #بالاى_سر او قرار مى گيرد، و هرگاه عذابى از سمت راست آيد صورت سمت راست مانع مى شود و همچنين از پنج جهت ديگر.
🔹صورتى كه از همه زيباتر است خطاب به بقيه كرده مى گويد: شما كيستيد؟ خدا جزاى خيرتان دهد، صورت طرف راست مى گويد: من #نمازم و آن كه دست چپ است مى گويد من #زكاتم و آن كه پيش رو است مى گويد: #روزه‌ام و آنكه پشت سر است مى گويد: #حج و عمره ام و آنكه پايين پاست مى گويد: من #نيكى‌هايى هستم كه نسبت به برادرانت كردى سپس آنها به آن صورت زيبا مى گويند: تو كيستى كه از همه زيباترى ... مى گويد: «اَنَا الْوَلَايَةُ لِآلِ مُحَمَّدٍ (صلى الله عليه و آله)» [۳] (من ولايت آل محمّدم!)». #ادامه_دارد...
#مآخذدرمنبع‌موجوداست
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
📕پيام قرآن، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلامية، تهران، ۱۳۸۶ش، چ ۹، ج ۶، ص ۱۰۴
#اعمال
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«تجسّم اعمال» در روایات اسلامی چگونه مطرح و بازتاب داده شده است؟ (بخش دوم و پایانی)
🔸در #روايات_اسلامى اعم از احاديثى كه از طرف شيعه يا اهل سنت رسيده است مسئله #تجسّم_اعمال بازتاب گسترده اى دارد، به گونه اى كه مرحوم شيخ بهائى در يكى از سخنانش مى گويد: «تَجَسُّمُ الأعْمالِ فى النَّشْأَةِ الاُخْرَوِيَّةِ قَدْ وَرَدَ فى اَحادِيثَ مُتَكَثِّرَة مِنْ طُرُقِ الْمُخالِفِ وَ الْمُؤالِفِ» [۱] (#تجسّم_اعمال در جهان ديگر در احاديث زيادى از طرق موافقين و مخالفين نقل شده است). در اينجا از ميان آنها به احاديث زير قناعت مى كنيم:
3⃣در حديثى از رسول خدا (صلى الله عليه وآله) مى خوانيم كه فرمود: جبرئيل به من گفت: «يا مُحَمَّدُ! عِشْ ما شِئْتَ فَاِنّكَ مَيِّتّ ... وَ اعْمَلْ ما شِئْتَ فَاِنّكَ مُلَاقِيهِ» [۱] (اى محمد! هرچه مى خواهى زندگی كن، ولى سرانجام بدرود حيات خواهى گفت... و هر #عملى مى خواهى انجام بده كه سرانجام، آن را ملاقات خواهى كرد).
4⃣باز در حديث ديگرى از همان حضرت مى خوانيم: «اِنّ الْمُؤْمِنَ اِذَا خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ صُوِّرَ لَهُ عَمَلُهُ فِي صُورَةٍ حَسَنَةٍ فَيَقُولُ لَهُ مَا اَنْتَ؟ فَوَ الله اِنِّي لَاَرَاكَ اِمْرَأَ صِدْقٍ، فَيَقُوُلُ لَهُ اَنَا عَمَلُكَ فَيَكُونُ لَهُ نُوراً وَ قَائِداً اِلَى الْجَنَّةِ...» [۲] (هنگامى كه #مؤمن از قبرش [در قيامت] خارج مى شود #عمل او در صورت زيبايى در برابر او ظاهر مى شود و مى گويد: تو كيستى كه به خدا سوگند من تو را شخص صادقى مى بينم؟ او در جوابش مى گويد: من #عمل توام و او براى #مؤمن نور و روشنايى و راهنما به سوى #بهشت است...).
5⃣و بالاخره در حديثى از #امام_صادق (عليه السلام) مى خوانيم كه فرمود: «اِذا وُضِعَ الْمَيِّتُ فِي قَبْرِهِ مُثِّلَ لَهُ شَخْصٌ وَ قالَ لَهُ يَا هَذَا كُنَّا ثَلَاثَةً، كانَ رِزْقُكَ فَانْقَطَعَ بِاِنْقِطَاعِ اَجَلِكَ وَ كانَ اَهْلُكَ فَخَلَّفُوكَ وَ انْصَرَفُوا عَنْكَ وَ كُنْتُ عَمَلُكَ فَبَقَيْتُ مَعَكَ، اَمَا اِنِّي كُنْتُ اَهْوَنُ الثَّلَاثَةِ عَلَيْكَ!» [۳] (هنگامى كه #ميّت در قبر گذارده مى شود، شخصى در برابر او نمايان مى گردد و به او مى گويد: اى انسان! ما سه چيز بوديم: يكى رزق تو بود كه با پايان عمرت قطع شد و ديگرى خانواده ات بودند كه تو را گذاشتند و رفتند و من #عمل توام كه با تو مانده ام؛ ولى من از هر سه براى تو كم ارزش تر بودم).
🔹احاديث در اين زمينه بسيار است از جمله «احاديث معراج» كه #پيامبر_اكرم (صلى الله عليه و آله) از كنار #بهشت و #دوزخ مى گذرد و هر گروهى از #بدكاران را به #عذاب و كيفرى شبيه #اعمال خود گرفتار ديد، و نيز اعمال #نيكوكاران را مشاهده كرد كه سبب پيدايش مرافق تازه اى در #بهشت مى شود. اخبارى كه درباره #غيبت وارد شده و تجسّم آن را به صورت پاره #گوشت_گنديده‌اى كه غيبت کننده آن را تناول مى كند بيان مى دارد شاهد ديگرى بر اين مدّعاست.
🔹از مجموع روايات گذشته به خوبى مى توان نتيجه گرفت كه #اعمال_آدمى در صورت هاى مناسبى در عالم #برزخ و #قيامت، #مجسّم مى گردد، حتّى تعبير «اَلَّذِينَ يَأْكُلُونَ اَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْماً اِنَّما يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَاراً» [۴] (كسانى كه #اموال_يتيمان را از روى ظلم و ستم مى خورند، فقط در شكم خود #آتش داخل مى كنند) نشان مى دهد كه #باطن_عمل در عالَم دنيا نيز از نوعى تجسّم برخوردار است، به طورى كه #مال_يتيم در باطن به شكل #آتش_سوزان است، هر چند كسانى كه چشم واقع بين ندارند آن را نمى بينند. دليلى ندارد كه همه روايات را بر معناى مجازى و كنايى حمل كنيم و همه را تأويل و توجيه نماييم، با اينكه عمل به ظواهر آنها بى مانع است و مشكلى ايجاد نمى كند.
پی نوشت‌ها؛
[۱] كنز العمال في سنن الأقوال و الأفعال، متقي هندی، مؤسسة الرسالة، چ ۵، ج ۱۵، ص ۵۴۶؛ [۲] همان، ج ۱۴، ص ۳۶۶؛ [۳] الکافی، دارالكتب الإسلامية، چ ۴، ج ۳، ص ۲۴۰؛ [۴] سوره نساء، آیه ۱۰
📕پيام قرآن، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلامية، تهران، ۱۳۸۶ش، چ ۹، ج ۶، ص ۱۰۴
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#اعمال
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️امام علی (علیه السلام) در تبیین پیامدهای «ظلم» به دیگران چه می فرمايند؟
🔹#امام_علی (عليه السلام) در حکمت ۱۸۶ #نهج_البلاغه هشدار شديدى به #ظالمان و #ستمگران مى دهد و مى فرمايد: «لِلظَّالِمِ الْبَادِی غَداً بِكَفِّهِ عَضَّةٌ» (آن #ستمگری كه ابتداى به #ظلم مى كند [فرداى #قيامت] دست خود را از پشيمانى [به دندان] مى گزد). حضرت اين سخن را از «آيه ۲۷ سوره فرقان» برگرفته است، آنجا كه مى فرمايد: «و يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِى اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلاً» (و [همان] روزى كه #ستمكار دست خود را [از شدت حسرت] به دندان مى گزد و مى گويد: اى كاش با رسول [خدا] راهى برگزيده بودم).
🔹نكته شايان توجه اين است كه حضرت در اينجا #ظالم را مقدم به «بادى» كرده، يعنى آن كسى كه ابتداى به #ظلم مى كند، از اين نظر كه شخص دوم اگر «مقابله به مثل» كند #ظلم نيست، بلكه #احقاق_حق است، و اگر بيش از مقداری که به او #ظلم شده مقابله به مثل كند باز قبح و زشتى ظلم او به اندازه كسى كه «ابتدا به #ظلم كرده» نيست و تعبير به «عَضَّة»؛ (به دندان گزيدن) كنايه از #شدت_ناراحتى است؛ زيرا انسان هنگامى كه به ناراحتى هاى شديد گرفتار مى شود، #ناراحتی‌هايى كه از خود او سر زده و #خودش باعث و بانى آن بوده، مى خواهد از خود انتقام بگيرد و براى اين كار به آزار خويشتن مى پردازد؛
🔹گاه بر سر و صورت خود مى كوبد و گاه دست خود را كه با آن كار خلافى انجام داده مى گزد، و همه اينها نشانه «ناراحتى شديد از #كار_خويشتن و نوعى مجازات و انتقام از خود» است. حديثى از #امام_کاظم (علیه السلام) نقل شده است که: حضرت در مورد دو نفر كه به هم #دشنام مى دادند فرمود: «الْبَادِی مِنْهُمَا أَظْلَمُ وَ وِزْرُهُ وَ وِزْرُ صاحِبِهِ عَلَيْهِ مَا لَمْ يَتَعَدَّ الْمَظْلُومُ» [۱] (آن كس كه ابتدا كرده #ظالم تر است و #گناه او و گناه نفر ديگر بر اوست مادامى كه #مظلوم از حدّ تعدّى نكند). جمله اخير «ما لَمْ يَتَعَدَّ الْمَظْلُومُ» ممكن است اشاره به آن قسم از سبّ باشد كه #مظلوم در انجام آن مجاز است؛
🔹مثل اين كه كسى به ديگرى بگويد: «لعنة الله عليك» و او در جوابش بگويد: «عليك لعنة الله»، ولى در همان كتاب «اصول كافى» و در جای ديگر به جاى «ما لَمْ يَتَعَدَّ»، عبارت «ما لَمْ يَعْتَذِرَ» آمده است [۲]، اشاره به اين كه اگر شخص #دشنام_دهنده عذرخواهى كند و از كار خود توبه كرده و جبران نمايد #گناه او برداشته مى شود. اين نسخه صحيح تر به نظر مى رسد؛ زيرا درباره نفر دوم تعبير به «وِزْر» شده كه نشان مى دهد او هم گناهكار است؛ خواه تعدى كند يا تعدى نكند، ولى هرگاه مسئله عذرخواهى پيش آيد مشكل حل مى شود. [۳]
🔹درباره #ندامت_ظالم و عاقبتِ كار او احاديث ديگرى نيز از #ائمه_معصومین (عليهم السلام) نقل شده است. #رسول_اكرم (صلی الله علیه و آله) در این رابطه می فرماید: «الظُّلْمُ نَدامَةٌ» [۴](#ستمگرى، پشيمانى است). با اين كه مى دانيم #ظلم سبب پشيمانى است، ولى به قدرى اين رابطه شديد است كه حضرت فرموده ستمگرى عين #پشيمانى است. در حكمت ۳۴۱ آمده كه #امام_على (عليه السلام) فرموده است: «يَوْمُ الْعَدْلِ عَلَى الظّالِمِ أشَدُّ مِنْ يَوْمِ الْجَوْرِ عَلَى الْمَظْلُوم»؛ و شبيه همين تعبير در حكمت ۲۴۱ آمده است: «يَوْمُ الْمَظْلُومِ عَلَى الظّالِمِ أشَدُّ مِنْ يَوْمِ الظّالِمِ عَلَى الْمَظْلُومِ»؛
🔹و مفهوم هر دو اين است كه روزى كه خداوند از #ظالم انتقام مى گيرد بسيار شديدتر است از روزى است كه ظالم به #مظلوم ستم مى كند. در مورد #تجسم_اعمال در روز #قيامت از بعضى روايات استفاده مى شود كه #ظلم به صورت #ظلمت و تاريكى مجسم مى شود، همان گونه كه در حديثى از #رسول_اكرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده است كه فرمود: «از #ظلم بپرهيزيد كه در روز #قيامت ظلمت و تاريكى است). [۵]
🔹بر اساس روايات، #ظلم از جمله گناهانى است كه #كيفر و عقوبت آن در اين #دنيا دامان انسان را مى گيرد، همان گونه #امام_باقر (عليه السلام) در حدیثی می فرماید: «هيچ كس به ديگرى #ستم نمى كند، مگر اين كه خداوند #انتقام او را در جان يا مال او خواهد گرفت). [۶] اين سخن را با حديثى از #رسول_اكرم (صلی الله علیه و آله) پايان مى دهيم كه فرمود: «چيزى كه #ثواب آن بسيار زود به انسان مى رسد #نيكوكارى است، و چيزى كه #مجازات آن زود دامن انسان را مى گيرد #ظلم و ستم است». [۷]
#مآخذدرمنبع‌موجوداست
📕پيام امام امير المؤمنين(ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ۱۳۸۶ش، چ ۱، ج ۱۳، ص ۴۶۳
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#ظلم #ظالم #ستم
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد