✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨ ✨ ⭕️معلم در اسلام چه جایگاهی دارد؟ (بخش اول) 🔹از منظر اسلام فراگيرى علم و دانش واجب عينى است، و در پاره اى قسمت ها واجب كفايى محسوب مى شود؛ يعنى بخشى از علوم را همگان بايد فرا گيرند و آن بخش كه جنبه تخصّصى دارد و فراگيرى آن براى همه ميسّر نيست، واجب كفايى مى باشد. تعليم علوم نيز همين گونه است، بخشى از آن توسّط كسانى كه از آن آگاهند بايد به همگان تعليم داده شود، در حالى كه تعليمِ بخشى ديگر هم واجب كفايى است. بر این اساس #تعليم و #تعلّمِ تمام علومى كه قوام جامعه بشرى از نظر معنوى و مادّى بدان بستگى دارد، گاه به صورت واجب عينى، و گاه به صورت واجب كفايى لازم و ضرورى است، و به همين دليل هيچ مسلمانى نمى تواند خود را از پيشرفت هاى علمى روز جدا سازد، بلكه براى تقويت پايه‌هاى‌ حكومت‌ اسلامى، بايد بيشترين سعى و تلاش براى تعليم و تعلّم آن صورت گيرد، و به يقين اگر مسلمانان در اين زمينه كوتاهى كنند و مايه عقب افتادگى كشورهاى اسلامى گردند در پيشگاه خدا مسئولند! 🔹قرآن مجيد، نخستين معلّم را خداوند، و نخستين شاگرد را حضرت آدم (ع)، و نخستين علمى كه به او تعليم داده شد علم الاسماء مى شمرد‌. (به احتمال قوى منظور از آن، آگاهى بر اسرار افرينش و موجودات جهان است). تنها آدم (ع) نبود كه خداوند به او تعليم داد، بلكه به يوسف نبی (ع) تعليم تعبير خواب داد: «وَ عَلَّمْتَنِى مِنْ تَأوِيلِ الاَحَادِيثِ» [یوسف، ۱۰۱]، و به حضرت سليمان (ع)، زبان پرندگان آموخت: «وَ قَالَ يَا اَيُّهَا النّاسُ عُلِّمْنَا مَنْطِقَ الطَّيْرِ» [نمل، ۱۶]، و به داود نبی (ع) زره ساختن را: «وَ عَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ» [انبیاء، ۸۰]، و به خضر نبی (ع)، علم و آگاهى فراوانى داد: «وَ عَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنّا عِلْماً» [کهف، ۶۵]، و به فرشتگان، علوم فراونى بخشيد: «سُبْحانَكَ لا عِلْمَ لَنا اِلاّ ما عَلَّمْتَنا» [بقره، ۳۲]، و به انسانها، نطق و بيان آموخت: «عَلَّمَهُ الْبَيَانَ» و از همه بالاتر اينكه به پيامبر اسلام (ص)، علوم و دانش هايى كه هرگز تحصيل آن از طرق عادى براى او ممكن نبود آموزش داد: «وَ عَلَّمَكَ مَالَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ» [نساء، ۱۱۳]؛ 🔹فرشته بزرگ الهى يعنى پيك وحى (جبرئيل) نيز تعليمات فراوانى به پيامبر اکرم (ص) داد: «عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى». [۱] پيامبران نيز به نوبه خود در زمره بزرگترين معلّمان جهان اند كه علوم و دانش هاى فراوانى را در زمينه دين و دنيا به نسل بشر آموختند؛ قرآن درباره پيامبر اسلام (ص) - كه بزرگترين پيامبر الهی است - مى فرمايد: «وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَ الْحِكْمَةَ؛ و به مردم، كتاب [قرآن] و حكمت مى آموزد». [جمعه، ۲] همين برنامه را هر پيامبرى در مورد امت خويش اجرا كرد و علمِ دين و دنيا را به آنها آموخت. علما و دانشمندان - كه وارثان پيامبران اند - بعد از آنها به كرسى تعليم نشستند و علم و دانش را به انسانها آموختند، و مقامشان از نظر قرآن آنقدر والا و بالا است كه قرآن کریم درباره آنها مى گويد: «يَرْفَعِ اللهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِينَ اُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ؛ خداوند كسانى را كه ايمان آورده اند و كسانى را كه علم به آنها داده شده است، درجات عظيمى مى بخشد». [مجادله، ۱۱] #ادامه_دارد... پی نوشت: [۱] غالب مفسّران «شديد القوى» را به جبرئيل (ع) تفسير كرده اند؛ ولى بعضى آن را ذات پاك خداوند مى دانند، قرآن کریم، سوره نجم، آيه ۵ 📕پيام قرآن‏، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه‏، چ نهم، ج ۱۰، ص ۲۶۲ منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت) #معلم #علم #تعليم #تعلم #عالم #دانشمندان @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد

✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨ ✨ ⭕️معلم در اسلام چه جایگاهی دارد؟ (بخش دوم و پایانی) 🔹در روايات اسلامى #مقام_معلّم آنقدر والاست كه خدا و فرشتگان و همه موجودات ـ حتّى مورچه در لانه خود و ماهيان در درياها ـ بر كسى كه به مردم نیکی بیاموزد درود مى فرستند؛ چنانكه در حديثى از رسول خدا(ص) آمده است: «اِنَّ اللهَ و مَلَائِكَتَهُ حَتَّى النَّمْلَةِ فِى حُجْرِهَا وَ حَتّى الْحُوتِ فِى الْبَحْرِ يُصَلُّونَ عَلَى مُعَلِّمِ النّاسِ الْخَيْرَ». [۱] همين مضمون در احاديث متعدد ديگرى نيز وارد شده است. در حديث ديگرى از همان حضرت مى خوانيم: «اَلَا اُخْبِرُكُمْ بِاَجْوَدِ الاَجْوَادِ؟ اللهُ اَلاَجْوَدُ الاَجْوَادِ! وَ اَنَا اَجْوَدُ وُلْدِ آدَمَ! وَ اَجْوَدُكُمْ مِنْ بَعْدِى رَجُلٌ عَلِمَ عِلْماً فَنَشَرَ عِلْمَهُ يُبْعَثُ يَومَ الْقِيَامَةِ اُمَّةً وَاحِدَةً!؛ آيا به شما خبر دهم كه بخشنده ترين بخشنده ها كيست؟ بخشنده ترين بخشنده ها خداست، و من بخشنده ترين فرزندان آدم هستم؛ و بعد از من از همه شما بخشنده تر كسى است كه #علم و دانشى را فرا گيرد، و آن را نشر دهد و به ديگران بياموزد، چنين كسى روز قيامت به تنهايى به صورت امّتى برانگيخته خواهد شد!». [۲] 🔹تعبير به امّت به خوبى نشان مى دهد كه گسترش وجودى معلّمان به موازات گسترش تعليمات آنها در ميان جامعه بشرى صورت مى گيرد، و هر قدر شاگردان بيشترى را تعليم و تربيت كنند به همان نسبت شخصيّت معنوى و اجتماعى آنها گسترده تر مى شود و گاه به اندازه يك امّت مى گردد. اهميّت نشر علم و دانش و فرهنگ در اسلام تا آن حدّ است، كه در حديثى معروف، مجلس علم را، باغى از باغ هاى بهشت شمرده است. جالب اينكه در اسلام هر كارى كه مقدّمه فراگيرى علم، يا مناسبتى با آن داشته باشد، عبادت شمرده شده است. در حديثى از پيامبر اكرم (ص) مى خوانيم: «مُجَالَسَةُ الْعُلَمَاءِ عِبَادَةٌ؛ همنشينى با #دانشمندان عبادت است». [۳] در حديث ديگرى از امام موسى کاظم (ع) مى خوانيم: «اَلنَّظَرُ اِلَى وَجْهِ الْعَالِمِ حُبّاً لَهُ عِبادَةٌ؛ نگاه به صورت عالم از روى محبّت، عبادت است». [۴] 🔹در حديث ديگرى پيامبر اکرم (ص) به ابوذر فرمود: «اَلْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ خَيْرٌ لَكَ مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ، صِيَامٍ نَهَارُهَا، وَ قِيَامٍ لَيْلُهَا وَ النَّظَرُ اِلَى وَجْهِ الْعَالِمِ خَيْرٌ لَكَ مِنْ عِتْقِ اَلْفِ رَقَبَةٍ؛ يك ساعت در جلسه مذاكره علم شركت كردن، براى تو بهتر از عبادت يكسال است كه روزها روزه باشى و شب ها مشغول عبادت شوى، و نگاه به صورت عالم، براى تو بهتر است از آزاد كردن يك هزار برده!». [۵] احاديث در اين زمينه فراوان و پربار است كه ذكر همه آنها، به طول مى انجامد، سخن را كوتاه مى كنيم و اين بحث را با حديثى از لقمان حكيم - كه سخنانش در قرآن مجيد در كنار سخنان خدا قرار گرفته - به پايان مى بريم، او به فرزندش فرمود: «يا بُنَىَّ جَالِسِ الْعُلَمَاءَ ... فَاِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ يُحيِى الْقُلُوبَ بِنُورِ الْحِكْمَةِ كَمَا يُحْيِى الاَرْضَ بِوَابِلِ السَّمَاءِ؛ فرزندم! با #علما همنشين شو...، زيرا خداوند دلها را به نور دانش روشن مى كند، آنگونه كه زمين را با قطره هاى درشت باران زنده مى كند». [۶] پی نوشت‌ها؛ [۱] كنز العمال فى سنن الأقوال و الأفعال، متقی هندی، چ ۵، ج ۱۰، ص ۲۵۵، ح ۲۸۷۳۶ [۲] همان، ص ۲۶۷، ح ۲۸۷۷۱ [۳] كشف الغمة فی معرفة الأئمة، اربلى، چ ۱، ج ‏۲، ص ۲۶۸ [۴] الجعفريات، ابن اشعث، چ۱، ص ۱۹۴ [۵] جامع الأخبار، شعيری، مطبعة، چ۱، ص ۳۸ [۶] روضة الواعظين و بصيرة المتعظين، فتال نيشابورى، چ۱، ج ‏۱، ص ۱۱ 📕پيام قرآن‏، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه‏، چ نهم، ج ۱۰، ص ۲۶۲ منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت) #معلم #علم #تعليم #تعلم #عالم @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد

✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨ ✨ ⭕️آیه «نَفْر» چگونه بر لزوم تعلیم و تعلم دلالت می کند؟ 🔹در «آیه ۱۲۲ سوره توبه» آمده است: «فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِی الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ؛ چرا از هر گروهى طايفه اى از آنان #كوچ نمى كنند تا در #دين آگاهى يابند و به هنگام #بازگشت به سوى قوم خود، آنها را #انذار نمايند؛ شايد از مخالفتِ فرمان الهى حذر نمايند». اين آيه نه تنها #فراگيری‌آيين‌الهى را واجب مى شمرد، بلكه #تعليم_دادن آن را بعد از فراگيرى نيز لازم مى داند. 🔹تعبير به #نَفْر نشان مى دهد كه منظور كوچ كردن به سوى #ميدان_جهاد است. زيرا اين تعبير در آيات مختلف قرآن به همين معنا به كار رفته، بنابراين مسلمانان موظّف بودند كه در غير موارد ضرورت همگى به ميدان جهاد با دشمن نروند، بلكه گروهى به جهاد روند و گروهى براى #جهاد_با_جهل در مدينه بمانند و #احكام_الهى را فرا گيرند و به ديگران بعد از بازگشت #تعليم دهند. تفسير ديگر آيه اين است كه مسلمانان به دو گروه تقسيم شوند: گروهى براى #حفظ_مدينه در آنجا بمانند و گروهى كه به #ميدان_جهاد رفته اند، #آثارعظمت‌الهى و امدادهاى غيبى و پيروزى هاى اعجازآميز مسلمين را با چشم خود در ميدان جهاد مشاهده كنند، و به هنگام بازگشت به ديگران #بياموزند. 🔹احتمال سوّمى در تفسير آيه نيز داده شده است كه بر مردم اطراف مدينه لازم بود گروهى در شهر و آبادى خود براى #حفظ_نظم زندگى عمومى بمانند، و گروهى به مدينه نزد پيامبر (صلى الله عليه وآله) آيند و #احكام_الهى را فرا گيرند و به ديگران برسانند. [۱] هر يك از اين تفسيرهاى سه گانه مزيّتى دارد كه در ديگرى نيست، [۲] ولى هر كدام را بپذيريم براى آنچه ما به دنبال آن هستيم تفاوتى ندارد، كه هم #فراگيری_علم واجب است و هم #تعليم_دادن به ديگران؛ و تأكيد بر اين دو واجب، دليل روشنى بر امكان و لزوم مسأله #معرفت و #شناخت است. پی نوشت‏ها؛ [۱] مجمع البيان فى تفسير القرآن، طبرسى فضل بن حسن، انتشارات ناصر خسرو، چ سوم، ج ۵، ص ۱۲۸ [۲] در تفسير اوّل مرجع ضمير «ها» در جمله «ليتفقهوا» و «لينذروا» اسم محذوفى است و در تقدير چنين است و «تبقى طائفة»، و اين مخالف ظاهر محسوب مى شود، در حالى كه «نفر» به معناى جهاد آمده، و اين نقطه قوّت آن است. در تفسير دوّم مرجع ضماير همان مذكور است (طائفة) ولى مشكل اين تفسير آن است كه ميدان جهاد مركز فراگيرى احكام دين نيست، مگر با توجيهى كه در بالا ذكر شد، و در تفسير سوّم باز محذوفى در تقدير است، ولى با روايات زيادى كه «نفر» را به معناى (كوچ براى تفقه در دين) تفسير مى كند هماهنگ است (در تفسير نور الثقلين، عروسى حويزى، تحقيق: سيد هاشم رسولى محلات، انتشارات اسماعيليان، چ ۴، ج ۲، ص ۲۸۲، سورة توبة، آيات ۱۱۹ الى ۱۲۳، ۹ روايت در اين زمينه نقل شده است). [۳] امام صادق(ع) مى فرمايد: «لَوَدِدْتُ اَنَ اَصْحابى ضُرِبَتْ رُؤُسُهم باسياط حَتى يَتَفَقَهُوا»؛ (من دوست مى دارم يارانم را با تازيانه به دنبال علم و دانش بفرستم) الكافی، كلينى، دار الكتب الإسلامية، چ ۴، ج ۱، ص ۳۱ 📕پیام قرآن، ناصر، مکارم شیرازی، دارالکتب الاسلامیه، چ نهم، ج ۱، ص ۵۸ منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت) #علم #تعليم #تعلم @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد