eitaa logo
فلسفه نظری
2.2هزار دنبال‌کننده
510 عکس
83 ویدیو
111 فایل
🔮شناخت عقلانی پیرامون حقیقت‌ موجودات‌ را فلسفه‌نظری گویند. ✔والحّقُ لایعرفُ الّا بِالبُرهان لابِالرِجال @eshragh1300
مشاهده در ایتا
دانلود
(قسمت اول) قوای حسی انسان، مدرِک کثرات نوعیه وتباینات شخصیه میباشد. مابتوسط حواس پنجگانه ظاهری دروهله نخست به فهم کثرات نائل میشویم.سمع وبصر، شامه وذائقه وقوه لامسه، هرکدام درکی جدای ازدیگری ودریافتهای متفاوت از هم دارند.این بدان معناست که انسان بواسطه قوای حسی میفهمد که عالم ظرفی است ازبرای کثرات ماهوی وافرادوعوارض جزئی ومفارق ولواحق ومصنفات متعین ومتشخص.قوای حسی راوی حیث کثیرومتفرق وتعینات متفاوته عالم میباشند. اما اگراز مدرکات حسی فراتر رویم و تمشیت فهم را به کلی‌نگر بسپاریم ولَختی پیرامون هستنده‌ها به‌ تاَله بپردازیم، درمی‌یابیم که وحدتی اطلاقی دربطن این کثرات مستتراست. زیرا هر مقیدی مسبوق به مطلق وهر کثرتی حاکی از می‌باشد.چنانچه جسمِ طبیعی‌اطلاقی، بوسیله سطح حدومرز می‌خورد و به جسم تعلیمی‌محدود، تبدیل میشود.سطح محدود حکایت از پذیرش مرز وحد دارد.عقل تمام دریافتهای حسی کثیر رادر قالب یک معنای وحدانی میفهمد.گویی جهان هستی چون فرشی کثیرالاَشکال بوده که درهر قسمتش موجودات بسان شکل ورنگ برپهنه آن نقش بسته‌اند.اما این فرش ملون درعین آنکه حاوی کثرات مختلفه می‌باشد در تاروپود خود وحدت دارد واصلش نخ وبافتی است که گلهای رنگارنگ برآن نقش بسته‌اند.عقل میگوید درپس این تنوعات ماهوی وتباینات فردی، وحدت حاکم است.اصلا فهم عقلانی مبتنی بر وحدت وکلی‌نگری است.عقل همیشه از افرادکثیر مفهوم واحدی انتزاع میکند وآنهارادرچارچوب یک مفهوم واحد درک میکند.برخلاف ادراک حسی که تنهاافراد کثیر رامیفهمدودرکی از مفهوم واحدکلی ندارد. بنابراین مابادو نوع معرفت مواجه هستیم. فهم حسی که کثرات رادرک میکند وفهم عقلانی که وحدت بین است.اما اصالت باکدام یک می‌باشد؟؟ آیا وعاءخارج را کثرات پُرکرده‌اند و وحدت اعتبارذهن است؟؟ یاآنکه وحدت سریانی حاق واقع راتشکیل داده وکثرات لحاظات واعتبارذهن است از شوون و تجلیات آن امرواحد؟؟ وحدت واقعیت دارد وکثرت حاکی ازحالات آن است؟؟یاآنکه کثرت حقیقت دارد و وحدت اعتبارعقلی جهت انتظام بخشیدن به قضایایی معرفتی بشراست؟؟؟ باید فهم قوای حسی راملاک قرارداد وگفت جهان همان ظاهررنگارنگ فرش است؟؟یا درک عقل رااصل قرارداد وگفت وحدت باطن عالم میباشد ومبداکثرات است؟؟اصل جهان چیست؟؟وحدت یاکثرت؟؟ این پرسشها،مساله اصلی تقابل میان و درطول تاریخ حکمت بوده است. اما پذیرش هرکدام اقتضائات معرفتی خاصی دارد.که بررسی آنها مجالی دیگر میطلبد. ➖➖➖➖➖➖ 🔹فلسفه نظری @falsafeh_nazari
(قسمت دوم) مدرکات‌حسی مااز کثرات خلقی حکایت میکنند، و همه چیزرا درقالب میفهمد.زیرا برای رسیدن به تنها به گزارشات حسی اکتفانکرده بلکه درمتن ماهیات عالم، وحدتی آفاقی راجستجو میکند وحکم به تقررآن میدهد.اگر به یافت قوای حسی اعتناکنیم وبگوییم درعالم‌خارج کثرات‌اصیل‌هستنداین سوال بوجودمی‌آید که چگونه صفتی راحمل بر موجودی میکنیم؟ مثلا میگوییم آب‌گرم است؟ لازمه قول به این است که گرما وآب هرکدام ماهیتی مستقل و وجودی متباین از هم باشند،دراین‌صورت چگونه حکم به حمل و آن دومیدهیم؟؟ اگرحقیقت عبارت‌است از کثرات متباینه، صفات‌وجودی یا چگونه تبیین میشوند؟ مثلا حرکت چیست؟؟پاسخ آنکه ماهیتی مستقل. سوال بعد،ظرف این ماهیت‌کجاست؟؟ پاسخ دوچیز است: اول:درعالم خارج، سوال به چه نحودرخارج موجوداست؟؟ یا ،که این حالت محال میباشد(زیرالازم می‌آید که حرکت به عنوان موجودی مستقل درعالم خارج درکنار درخت وسنگ تقرر داشته باشد.وآنگاه مساله حمل آن به موجودات دیگر دارای محذوریت میشود.زیرا در حمل، محمول باید به نحو لابشرط اخذشود واگرحرکت وجود مستقلی باشد یعنی به نحو بشرط‌شی اخذشده وامکان حملش منتفی است) یا (یعنی در ضمن یک متن اصلی وموضوعی به‌نحواندماجی موجوداست مثل کشتی درحال حرکت)که این سخن فقط با قابل توجیه است. دوم:قائلین‌به اصالت ماهیت معقولات‌ثانی را وساخته میدانند (زیرا اعتقاد اگراز وجود چیزی درخارج تکرر نوعش لازم آید، وجودخارجی آن امر محال است زیرا سبب میشود.مثلا اگر حرکت درخارج وجود مستقل داشته باشد، اگر آن موجود دچار حرکت شود یعنی حرکتی غیراز خودش باید موجودباشد که اورامتصف به حرکت کرده‌ایم، وبرای حرکت دوم هم باید حرکتی دیگر باشد که آنرا حمل براو کرده‌ایم و..الخ...این امرتسلل وباطل است) دراین صورت این سوال مطرح میشود که آیا ذهن صفتی راکه موجود حائزآن نیست به او حمل میکند؟؟؟ اگربله،پس انسان درتوهم بزرگی بسرمیبرد، زیرااز چیزی سخن میگوید که حظی ازهستی ندارد واین آغازشکاکیت است.واگرپاسخ خیرباشد بازهم سوال است که پس چگونه درخارج موجودند؟؟؟ وپاسخهای قبل تکرار شده وبه مرحله اول بازمیگردیم. چنانچه خارج راوعاء موجودات متباین بدانیم حقیقت عبارت است از کثرت.درجهانی که کثرت‌حقیقت است، ساحت و چگونه توجیه میشود؟؟؟ در اتاق من که تمام فضا توسط وسائلم پرشده، وهرمکانی مختص به چیزی است، چگونه دارد؟؟؟ ایا اودر موجودات است؟؟ یاخارج آنها؟؟ اگرخارج آنهاست چگونه مکانی رااشغال نکرده( زیراهرمکانی اختصاص به یک ماهیت دارد) ولی همه جا هست؟؟؟ براین اساس ساحت قدسی عالم در مکانی بعیداز ماتقرر دارد.پس رابطه ماباآن عالم چگونه است؟؟؟زیرا مرزهای ماهوی مانع از اتحاد حضوری سالک با مراتب مجردعالم میباشد. اصلا رابطه و چه میشود؟؟؟دو مستقل متباین که هرکدام خاص خودرادارند،چگونه میتوان باماهیتی به نام نفس که ازسنخ است جواهرغیرهم‌سنخش که جسمانیات اطرافش می‌باشند رادرک کند؟؟؟ واینها نیمی از ابهامات پیش آمده از اصیل دانستن‌کثرات ماهوی است. تاریخ اثبات کرد که درصورت اعتقاد به ، به گونه‌ای که تمام لوازم ومفردات ونتایج وخروجی آن پذیرفته شود، اگر و تشرع‌دینی ونگاه راکنار بگذارد،قطعا منتهی به میشود.(البته این بدان معنانیست که همان است.بلکه اصالت ماهیت کماهی‌علیه منتهی به این مساله میشود) آیا کثرات عالم رااصیل نمیدانست؟؟؟ اوهرگز نتوانست ازتباین دوماهیت مستقل به نام‌نفس وبدن فراتر رود.چگونه جوهری مجرد(نفس)میتواند جوهری جسمانی(بدن ومثلا درخت)را درک کند؟؟؟ از طریق ؟؟ از کجا بفهمیم صورت حاصله مطابق خارج است؟؟ راهی جز انشاءنفس باقی نمیماند. اینکه مانند نتیجه راپذیرفته وصراحتا اعلام کنیم حقایق مدرکه همگی ذهن انسان هستند، وگرنه راهی به فهم خارجی نیست.ماآنچیزی را میفهمیم که ذهن میسازد نه آنچه را که او بازتاب میدهد. قائلین به اصالت ماهیت‌درعالم بیشتر دعوِ تنزیه حضرت از ماسوای‌خلقی‌اش را داشته‌اند،وگرنه‌نتایج‌ اصالت‌ماهیت به هیچ‌عنوان‌توجیه پذیرنیست. ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ 🔸فلسفه نظری @falsafeh_nazari
✅ حکایت ماهیت_۲ چنانچه گذشت بنابر قرائت عبارت است از حدونفاد ،لذا ماهیت ازهویت وافراد خارجی حکایت نمیکند، بلکه برتمام شدن حدوکمالات موجود دلالت میکند.لذابه نحو مجازی به موجود خارجی میگوییم درخت، مفهوم ماهوی درخت به هیچ حقیقتی دلالت نمیکند بلکه تنهابر تمام شدن کمالات اشاره میکند.درخت یعنی، نداشتن قوای ادراکی ظاهروباطن، فقدان قوای تحریکی، وعدم قوه عاقله. امابرخی ازشاگردان ایشان به نقد قرائت استادمصباح پرداخته وقائلندکه اگر اتصاف موجودات به ماهیت مجازی باشد، پس میتوان به درخت گفت انسان وبه انسان گفت سنگ و...الخ. زیرا امر مجازی ملاکی جهت صدق حقیقی ندارد.وضع وکاربردش به اعتبارجاعل است ونسبتی با حقیقت ندارد.حال آنکه نمیتوان عنوان هرماهیتی رابه دیگری حمل کرد.انتقادات دیگری به این نگاه وارداست که تفصیلش دراین‌مختصر نمیگنجد. قرائت دوم که موضع انتقادی نسبت به نگاه آیت الله مصباح است مربوط به میباشد. قائل است که ماهیت حقیقتااز موجودخارجی حکایت میکندوبرآن صدق میکند. ایشان به این مطلب اکتفانمیکندوقدمی دیگر جلو آمده ومیگوید حال که ماهیت بر فردخارجی صدق میکندپس درخارج هم ماهیت موجوداست. البته برای احتراز از باوربه میگوید چنانجه قائل شویم که ماهیت یک هویت حقیقی است و وجودفاقدهویت وخارجیت است، اصالت ماهوی شدیم.اما اگر بگوییم ماهیت و وجود هردو درخارج موجودند بالحقیقه، منتهی وجودشان به نحو اتحادی است،دیگر در وادی اصالت ماهیت وارد نمیشود. اما اینکه بگوییم وجودوماهیت هردو هویت حقیقی خارجی دارند، سخنی مبهم است.میتوان از قول استادفیاضی دوگونه تعبیر کرد. اول: منظوراین است که دریک متن وجودی حیثیتهای مختلفی وجود دارد.متن واقعی حقیقت وجوداست ودرعین حال ماهیت هم براو صدق میکند.به‌عبارتی درخارج یک انسان وجود داردولی در ذهن ما دومفهوم است.مفهوم وجودومفهوم ماهیت که هردو مفهموم ذهنی برآن هویت خارجی صدق میکند. چنانچه منظورایشان این تعبیرباشد، باقواعدکلی حکمت اسلامی سازگاراست وقابل پذیرش میباشد. گرچه ایت الله مصباح منکر این قول است ومیگوید یامفهوم وجود صدق میکند وماهیت صدق نمیکند یابرعکس. اماعموم فلاسفه گفته اند هیچ اشکالی ندارد. تعبیر دوم اینکه خود ماهیت درخارج موجوداست.وهمچنین حقیقت وجود هم یک هویت است ودرخارج موجود میباشد. به عبارتی ایشان میگوید درعالم خارج یک هویت واحد موجود است واز آن دومفهوم در ذهن حاصل میشود.مفهوم وجود ومفهوم ماهیت. به موازات مفهوم وجود در ذهن یک هویتی درخارج است که اسمش راگذاشته ایم وجود.وبه موازات مفهوم ماهیت یک هویتی درخارج وجود دارد به نام ماهیت....اما درعین حال این دوتا هویت در عالم خارج دوهویت نیستند بلکه یک هویت هستند. استاد فیاضی برای تایید نظرخویش مثال خداوند رامیزند.مبنی براینکه حق تعالی هم عالم است هم قادر.هم رحمان است وهم رحیم و..الخ. یعنی یک متن وجودی که مصداق حقیقی هویات مختلفه است ودرعین حال یک حقیقت واحدمیباشد. اماباید اذعان داشت که منظوراز اسماء خداوند این است که درخارج یک حقیقت واحد وجود دارد که منشاهمه اوصاف را دارد.وگرنه اینطور نیست که درخارج یک هویت علمی خداوند داشته باشد که جداومستقل از هویت رحمانیت خداوند است. 🔸نقدی که به جناب استادفیاضی وارد میشود این است که....خارجیت،موجودیت،تشخص سه ذاتی وجود میباشند.وماهیت به ماهو فاقداین سه امرذاتی است. چنانچه قائل شویم که شیئیت ماهیت درخارج موجود است وشیئیت وجود هم موجود باشد.یعنی گفته‌ایم: ساحتی از هویت خارجی ذاتیاتی چون خارجیت،موجودیت،تشخص دارد(ساحت وجود) وساحتی از آن فاقد این سه بُعداست(ساحت ماهیت)واین مساله میباشد وباطل است. ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ 💠فلسفه نظری @falsafeh_nazari
✅حکایت ماهیت_۳ چنانچه گفته آمد، درصورت پذیرش این سوال مطرح میشود که حمل برافرادوهویات خارجی به چه نحواست؟؟اگر وعاءحقیقت را وبه چیزی غیرازخودش مجال ظهوروتحقق نداده، پس عناوین ماهوی دلالت برچه چیز دارند؟؟ به اعتقاد ماهیت حکایت ازوجودنمیکندبلکه حاکی‌ازفقدان وجود است. وبه نظر ماهیت از خودماهیت حکایت میکند،زیراماهیت درخارج تحقق دارد.گرچه سعی ایشان درتنقیح محل نزاع، احتراز ازمحذور است،اما کلام ایشان توام باابهام وجرح است. اما دربین حکیمان متاخر پاسخ دیگری وجود دارد. به اعتقاد و ماهیت حاکی از وجود میباشد. به عبارتی ماهیت شانیت حکایی دارد امانه از فقدان وجود ویا ماهیت خارجی بلکه از وجود حکایت میکند.گرچه ماهیت هیچگاه حقیقت وجود خارجی را در ذهن حاضر نمیکندزیراحقیقت‌وجودتوام باخارجیت وآثارمعین است،اما نمود وپدیدار وجود خارجی است وروایتی توصیفی از آن برای ذهن ارائه میکند. درتوصیف چیستی وحکایتگری ماهیت، به سبک حکمای متاخر عمل کرده.وباتوضیح وتفصیل مستوفی شان ماهیت را تبیین کرده. توضیح آنکه موجودیت دومعنا دارد.اول: موجودیت یعنی صدق مفهوم برهویت خارجی.دوم: خودهویت خارجی. مثلا مفهوم علت،امری نیست که درخارج فردمشخص داشته باشد،بلکه مفهومی است که برموجودات خارجی صادق است.یعنی علت درمعنای اول موجودنیست ودرمعنای دوم موجود است. اما مفهوم درخت، نه تنها برموجود خارجی صدق میکند، بلکه میتوانیم به فردخارجی اشاره کنیم وبگوییم درخت است.لذا درخت درهردومعنا موجود است. براین اساس ماهیت درمعنای اول موجوداست، مفهوم وصورتی است که برحقایق خارجی صدق میکند امادرمعنای دوم موجود نیست،یعنی وعاءخارج راوجود فراگرفته نه ماهیت. لذا نمیتوانیم بگوییم هویت خارجی انسان است ولی میتوانیم بگوییم عنوان ماهوی انسان براین هویت و وجودمتعین خارجی صدق میکند.به عبارتی‌آنچه درخارج است وجودات متعین ومحدود میباشند.پس از حاصل شدن صورت آن وجودات محدود، ذهن آنهارا به صورت قالب مستقلی به نام ماهیت اخذ میکند.بنابراین ماهیت حکایت از وجودمحدود میکند. ماهیت را نقشِ وجود در ذهن میداند. و ماهیت را ظهور وجود برای ذهن میداند. ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ 💠فلسفه نظری @falsafeh_nazari
✅ متافیزیک علم_۲ اشکال مطرح شده بر چیستی نزد مسیر علم در را تغییر داد. مَساعی ارباب درجهت رفع ابهام فوق طَرفی نبست و راه‌گشا نبود. گویی هر پاسخ گره‌ای جدید برمساله علم و ایجاد میکرد. جهت فراروی از اشکالات فوق از موضع وجود ذهنی عقب نشینی کرده و را مطرح کردند. وجود ذهنی بیان‌گر آن بودکه قادر است صورتی مطابق با موجودات از عالم خارج دریافت کند. به نحوی که بیانگر ذاتیات و حقیقت موجودات باشد. اما در نظریه شبح ذهن نمیتواند حقیقی موجودات (ذاتیات) را دریافت کند بلکه سیاهه و شبحی از شیء برای ذهن حاصل میشود. یعنی ذهن فقط اعراض و امور وصفی اشیاء رادرک میکند. و هیچگاه به فهم ارتسامی حقیقت آنگونه که هست نائل نمیشود. گرچه این فرضیه درصدد نجات از دام بود اما ناخواسته حیثیت انطباقی وحکایی علم را نفی میکرد. برخی از اعاظم حکمت نظیر و و پاسخ‌های را جهت نجات مساله وجود ذهنی ارائه کردند اما هیچ کدام رافع مشکل نبود. علت راهگشانبود پاسخهای فوق این بود که علم را وفق روایت توضیح میدادند. چرا که علم بیانگر حیثی وحدانی است. درامر حکایتگری بامصادیق خویش وحدت دارد. اما وجه این وحدت چیست؟ ماهیات مثار واختلافات هستند. زمانی که تحقق ماهیات را اصیل بدانیم در واقع پذیرفتیم که حقیقت ذاتا چندپاره و متباین است. حال چطورمیتوان روایتی واحدازحاکی ومحکی این حقیقت متباین ارائه کرد؟؟ دراین بین پاسخ رافع ابهام تاریخی مساله علم و وجود ذهنی بود. ایشان باطرح نظریه نگرشی نوین در مسائل و ایجاد کرد وتوانست بسیاری از مشکلات و ابهامات فلسفی را گره‌گشایی کند. به دونحو میتوانیم وعلم را لحاظ کنیم(مثلا صورت درخت): اول: صورت درخت از این حیث که در ذهن است وچیزی جز نمیباشد. دراینحالت به چیزی جز معنای خودش اشاره نمیکند. معنای مفهوم درخت اشاره به موجودی است که درطبیعت به نحو استقلالی موجود است(حیث مفهومی علم) دوم: منشاء آثار است. و هر چیزی که حضی از وجود دارد آثاری براو متبادر میشود. صورت ذهنی درخت بهره‌ای از وجود دارد، پس باید آثاری داشته باشد آثاروجودی مفهوم درخت چیست؟(حیث وجودی علم) بُعد نخست را وجهت دوم را نامید. صورت ذهنی درخت به جهت اینکه مفهوم است وهر مفهومی حکایت ازچیزی میکند حاکی از مصداقی است که درطبیعت به نحو موجود است. پس صورت ذهنی درخت به جهت مفهومی وبه حمل اولی (از این حیث که شان مفهومی و ذهنی دارد و به معنای خودش دلالت میکند) است. اما صورت ذهنی درخت از این حیث که بهره‌ای از وجود دارد و موجود است پس آثاری دارد. این صورت عارض بر ذهن شده. وهرامر عارضی حالِ در محل(جوهر) است. پس صورت درخت عرضی میباشد وهرعرضی که غیرقابل تقسیم باشد از سنخ یا است. و کیفیتی که عارض بر نفس شود و حالت وچگونگی برای و ذهن ایجاد کند اصطلاحا است. بنابراین وجودِ صورت ذهنی درخت، آثارِ موجود عرضی وکیف را دارد. پس صورت درخت به حمل شایع کیف نفسانی است. بنابراین، صورت درخت چون شان مفهومی وحکایی دارد، منطبق بر مصداقش است و حاکی از جوهریت مصداق و محکی خویش میباشد. لذا مفهوم درخت به حمل اولی است. واز این جهت که وجود حقیقت عالم را فراگرفته و هیچ امری خارج از آن نیست، صورت درخت آثار کیف نفسانی را دارد. پس مفهوم درخت به حمل شایع کیف است. محور اصلی پاسخ صدرا اشاره به وجود دو بعد ماهیت و وجود در موجودات است. علم نیز شان ماهوی و وجودی دارد. علم، حسبِ بُعد منطبق بر مصداق ومحکی خویش است لذا حاکی از حقیقت ماهوی شیء است. و بر وفقِ بُعد وجودی، آثار وحقیقت دیگری دارد که ما رابه سطح عمیق‌تر حقیقت رهنمون میکند. ➖➖➖➖➖➖➖➖ 💠فلسفه نظری @falsafeh_nazari
پاسخ به شبهه ابن کمونه.ogg
زمان: حجم: 16.9M
┄═❁❁࿇༅═‎‌‌‌‌‌‌┅─ 🔻 : مسئله ای که بیان میکند را یک توضیح مختصر بدید لطفا و اینکه بنظرتون به فرض صحت آیا برمبنای آن هم میشه به شبهه فوق پاسخ داد؟ 𖤓┅┅┅┅┅┅┅┅┄‌┄‌ 🔸فلسفه نظری ⌜@falsafeh_nazari