💠 #آموزش_حکمت_اشراق
💠 #استاد_یزدانپناه
💢بخش 3️⃣
🌐 چالش در فلسفۀ اسلامی مشایی
🔺 فلسفه اسلامی مشایی بهرغم استحکام مبانی، بهدلیل برخی خللهای روششناختی و هستی شناختی، بستر را برای هجوم مخالفان فراهم ساخت. بهکارگیری انحصاری کاوشهای استدلالی، آن هم تنها به شیوۀ منطق ارسطویی از حیث روششناختی و طرحِ آرایی خاص در مباحثی از مبدأ تا معاد؛ همچون علم واجب تعالی به جزئیات، فاعلیت بعید یا قریب حق تعالی، حدوث یا قدم عالم، معاد جسمانی یا روحانی، زوال یا بقای نفوس ساذجه و مسائلی دیگر از حیث هستی شناختی، بهتدریج اعتراض مخالفان فلسفه را برانگیختند.
🔺ازیکسو، اصحاب حدیث و طرفداران علوم نقلی که بیشتر در قالب گروههای کلامی ظهور یافته بودند، حملاتی گسترده بر پیکر فلسفه مشایی اسلامی وارد کردند و از سوی دیگر، باطنگرایان اسلامی، عارفان و صوفیان، هم روشهای عقلی را به باد انتقادهای تندِ خود گرفتند و هم طرح هستی شناختی فسلفی را معیوب دانستند و هم دینپژوهی تأویل گرایانه عقل افراطی را به چالش کشیدند.
🔺 نمونههای کاملی از این هجومها را میتوان در آثار فخرالدین رازی (م604ق) در میان گرایشهای کلامی و ابوحامدغزالی (م505ق)در وادی تصوف و عرفان مشاهده کرد. سیر مخالفت با فلسفه تا بدانجا است که گویا در قرن ششم و اوائل قرن هفتم -بهرغم تلاشهای ابنرشد اندلسی (م 595ق)- دیگر رمقی برای ادامه حیات فلسفه مشایی اسلامی باقی نماند و همه حوزههای فکری-فرهنگی اسلامی، میان دو گرایش کلامی و عرفانی تقسیم شده بود. همین امر سبب شد بیشتر شرق شناسان اروپایی و کسانی که بهدرستی از سیر تحولات اندیشه عقلی اسلامی آگاهی ندارند، این دوره را دوران پایان فلسفه اسلامی شمارند و مرگ فلسفه را با مرگ ابنرشد همراه پندارند.
🌐عوامل بقای فلسفه در میان مسلمانان
🔺 در این میان دو عامل موجب استمرار و تقویت حیات تعقّلی و اندیشههای فلسفی در میان مسلمانان شد
1️⃣عامل درون فلسفی
🔺 ازاین دو عامل یکی به خود فلسفه و دیگری به فلسفه ورزان و فیلسوفان اسلامی مربوط بود. آنچه درون فلسفه، به بقای آن انجامید، قوّتها و استحکام مباحث فلسفی و روش تعقلیِ منطقی بود؛ بهتدریج روشن شد ایرادهایی که بهویژه گرایشهای مختلف کلامی بر فلسفه وارد کردند، بیمبنا بوده و مباحث فلسفی و حکمی، دقت و عمق بسیار بالایی دارد.
🔺 افراطهای مدعیان عرفان و تصوف و بروز انواع بدعتها و سنّتها و رفتارهای دور از عقل و گسترش جهالت در این توده از یکسو و شکلگیری دانش عقلگرا و خردپسند عرفان نظری در میان محققان عرفا از دیگر سو، جایگاه و نقش عقل را در میان فرهیختگان، بهطور چشمگیری افزایش میداد.
2️⃣عاملی که به فلسفه ورزان برمیگشت
🔺نگاه منتقدانه، اصلاح گرایانه و تحول خواهانۀ خودِ حکیمان و فیلسوفان مسلمان بودهاست. امتیاز ویژۀ این نگاه در مقابل انتقادهای گروههایی مانند متکلمان آن بود که این نگاه هرگز به معنای نادیده گرفتن ارزشهای موجود و بنیانهای قویم فلسفۀ ارسطویی یونانی نبود.
🔺توجه جدّیتر فلسفه به آموزههای دینی و حرکت در جهت فهم عمیقتر از گزارههای اسلامی و مطرح کردن تحلیلهای موافقتر با ظواهر شریعت و دادن خدمات گوناگون به حوزه دینپژوهی از یک سو و ابراز تمایلاتی به حوزه عرفان و جدیت بیشتر برای درک مبانی اساسی معرفت و سلوک از سوی دیگر، به همراه دریافت پیام های اساسی فلسفه و حکمت از سوی فرزانگان حوزۀ کلام و دینپژوهی و عرفان، تقارب روزافزون فلسفه و عرفان و دین را سبب شدند و فلسفه را حیاتی مجدد و حرکتی تازه بخشیدند.
📚 منبع: کتاب آموزش حکمت اشراق ص 6_7
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
💠 #حکمت_مشاء
💠 #استاد_کردفیروزجائی
1️⃣ اهمیت حکمت مشاء
https://eitaa.com/fvtt_ir/2517
2️⃣ مشرب های سه گانه فلسفی
https://eitaa.com/fvtt_ir/2561
3️⃣ مشائیان و آثار مکتوب آنها (1)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2594
4️⃣ مشائیان و آثار مکتوب آنها (2)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2616
5️⃣ مشائیان و آثار مکتوب آنها (3)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2638
6️⃣ علوم و اقسام آن (1)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2677
7️⃣ علوم و اقسام آن (2)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2715
⏳ ادامه دارد ...
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
💠 #حکمت_مشاء
💠 #استاد_کردفیروزجائی
💢بخش 3️⃣
🌐 مشائیان و آثار مکتوب آنها (1)
1️⃣کندی
🔺ابویوسف یعقوب بن اسحق کندی ( نیمه دوم قرن دوم و نیمه اول قرن سوم هجری) در بهار نهضت ترجمه می زیست و نخستین اندیشمندی است که در عالم اسلام کوشید در مقام فلسفه ورزی و شناخت عقلی درباره موجودات و هستی آنها برآید. او تلاش کرده فلسفه یونانی را تا آنجا که ممکن است با معارف اسلامی هماهنگ کرده، به زبان عربی بنگارد. کندی را نمی توان مؤسس فلسفه اسلامی دانست، ولی به لحاظ آنکه کوشید فلسفه یونانی در عالم اسلام و با ادبیات و فرهنگ بومی منتشر شود و به گونه ای معرفی گردد که با اسلام و معارف وحیانی سازگار باشد، اهمیت دارد.
🔺 نقش اصلی کندی را در فلسفه اسلامی مشائی باید در زمینه سازی و بسترگشایی او برای تأسیس فلسفه اسلامی دانست. از کندی رساله های کوتاه و بلند فراوانی بر جای مانده است، اما مهم ترین آنها رسالة فی الفلسفة الاولی است.
2️⃣فارابی
🔺ابونصر محمدبن محمد بن طرخان بن اوزلغ معروف به فارابی (259_339) مؤسس فلسفه اسلامی(و بدین دلیل به گمان برخی مهم ترین فیلسوف فلسفه اسلامی) است.فارابی در آشفته بازار دوره نهضت ترجمه و نقل فلسفه به عالم اسلام با نوشتن کتاب های مختلف و معرفی شاخه های علمی گوناگون و به ویژه تأسیس فلسفه اسلامی، به حق معلم دوم خوانده می شود.
🔺فارابی با الهام از معارف وحیانی اسلام و با استفاه از دستاوردهای فلسفی یونانیان، به ویژه افلاطون، ارسطو و فلوطین، اصول و مبانی فلسفه اسلامی را پی ریزی کرد، ولی نتوانست آنها را گسترش دهد و به لوازم و فروعات آنها بپردازد.
🔺دغدغه اصلی فارابی، نشان دادن سعادت حقیقی انسان ( یعنی شکوفایی عقلانی و فیلسوف شدن او) و راه رسیدن به آن در این دنیا ( یعنی مدینه فاضله و شرایط و اوصاف آن) بوده است. مهم ترین آثار فلسفی او عبارتند از: آراء اهل المدینة الفاضلة، السیاسة المدنیة، فصول منتزعة، الجمع بین رأیي الحکیمین، التعلیقات، کتاب الحروف و فصوص الحکم.
3️⃣ابوالحسن عامری
🔺ابوالحسن محمدبن یوسف عامری (متوفای 381ق) اندیشمندی است که کمتر از او یاد می شود، ولی به گواهی آثار مکتوبی که از او بر جای مانده، دستی در فلسفه داشته، در موضوعاتی چون وجوب و امکان، علیت، اتحاد عقل و عاقل و معقول، و عینیت ذات صفات خداوند نظریه پردازی کرده است. آرای فلسفی عامری را می توان در آثار ذیل یافت: الامد علی الابد، الفصول فی المعالم الالهیة، القول فی الابصار و المبصر، انقاذ البشر من الجبر و القدر.
📚 منبع: کتاب حکمت مشاء ص 26_28
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
💠 #الهیات_کاربردی با رویکرد تمدنی
💠 #استاد_فلاح
1️⃣ معرفی بحث الهیات کاربردی
https://eitaa.com/fvtt_ir/2231
2️⃣ نگرش و نقش نگاه
https://eitaa.com/fvtt_ir/2326
3️⃣ نگرش الهی و توحیدی
https://eitaa.com/fvtt_ir/2387
4️⃣ آثار نگرش توحیدی (1)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2438
5️⃣ آثار نگرش توحیدی (2)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2479
6️⃣ آثار نگرش توحیدی (3)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2530
7️⃣ آثار نگرش توحیدی (4)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2597
8️⃣ آثار نگرش توحیدی (5)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2641
⏳ ادامه دارد ...
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
💠 #الهیات_کاربردی با رویکرد تمدنی
💠 #استاد_فلاح
☑️ یادداشت شماره 7️⃣
🌐 مقدمه 7️⃣
▫️آثار نگرش توحیدی
1️⃣ تأثیرات روحی ـ عاطفی روی شخص
🌐 تعالی عبادت
🔹دعا
🔺ذکر خدا معاشرت ذهنی با خدا بود و انسان را از آثار تربیتی همنشینی بهرهمند مینمود. اما دعا به معنی خواندن «خدا» گفتگو با خدا است. مسلّماً این کار معاشرت حضوری است.
🔺به همین جهت تأثیرات تربیتی آن بیش از ذکر است.
و به همین جهت آن را مغزای عبادت خواندهاند.
🏷«الدعا مخّ العبادة.»(وسائل الشيعة، ج7، ص27)
🔺ما هنگام گفتگو با خدا اصنافی از تعاملات را در میان میآوریم؛ یا از او حوائجی را مسألت میکنیم، یا او را ثنا میکنیم و هر آنچه از او میدانیم و میفهمیم به روی او میآوریم، یا از او تشکر میکنیم، یا به او شکوه میبریم یا با او درد دل میکنیم و با دستان مهربان خدا بر خراشهای دل مرهم میگذاریم، یا با او دلال میکنیم (الهی إن اخذتنی بجرمی أخذتک بمغفرتک)، یا موارد متنوعی از این دست.
🔺همۀ این رفتارهای دعایی با تنوعات و آثار مختلف و بسیار متفاوتی که دارد، انس با خداست و در دراز مدت باعث خوگیری الهی انسان میشود.
🔺خداوند مهربان به واسطۀ حقیقت دعا و عظمتهای تأثیر دعا می گوید اگر با من گفتگو نکنید به شما اعتنا نمی کنم.
🏷 «قُلْ مٰا يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لاٰ دُعٰاؤُكُمْ.»﴿الفرقان، 77﴾
🔺اما اگر معاشرت مهم است و اگر انس با خدا به معنای اثرپذیری از خداست آیا مهم است که ما به یاد کدام خدا هستیم و با کدام خدا گفتگو میکنیم؟
🔺طبیعتاً و لاجرم این یاد و این گفتگو وابسته به تصوری است که از مخاطب داریم. هنگام دعا با که سخن می گوییم؟
🔺خداوند متعال نیز تأثیر گفتگو را در گرو تصور بنده از خویش خوانده است.
➖في الحديث القدسي :
🏷«أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِي بِي فَلَا يَظُنَّ عَبْدِي بِي إِلَّا خَيْراً.»
(عدة الداعي و نجاح الساعي، ص144)
🏷فعَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ: «أَحْسِنِ الظَّنَّ بِاللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ أَنَا عِنْدَ ظَنِ عَبْدِيَ الْمُؤْمِنِ بِي إِنْ خَيْراً فَخَيْراً وَ إِنْ شَرّاً فَشَرّاً.»
(الكافي (ط - الإسلامية)، ج2، ص72)
🔺آیت الله معظّم علامه حسن زاده آملی حفظهاللهتعالی میفرماید با اصرار فراوان از علامه طباطبایی رحمةاللهعلیه رضایت گرفتم که بنده را تحت تربیت خود بگیرند. پس از آن فرمودند ذکر «لاإلهالاالله» را هزار مرتبه در روز بخوان. پذیرفتم.
اما افزودند: «کدام خدا؟»
بنده چون از اساتیدم چیزهایی شنیده بودم گفتم :«خدایی که از ما جدا نیست.» گفت آری همین خدا را بخوان.
🔺پس میزان شناخت ما از خدا در میزان بهرههای تربیتیمان از ذکر و دعا تأثیر میگذارد و عملاً تعالی معرفت باعث تعالی عبادت میشود.
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
💠 #فلسفهی_فلسفهی_اسلامی
💠 #استاد_یزدانپناه
1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه
https://eitaa.com/fvtt_ir/2526
2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه
https://eitaa.com/fvtt_ir/2572
3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی
https://eitaa.com/fvtt_ir/2600
4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (1)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2622
5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (2)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2644
6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (3)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2735
⏳ ادامه دارد ...
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
💠 #فلسفهی_فلسفهی_اسلامی
💠 #استاد_یزدانپناه
💢بخش 3️⃣
🌐 معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی
🔘 بداهت تصوری و تصدیقی موضوع فلسفه
🔺 فیلسوفان مسلمان معتقدند موضوع فلسفه، یعنی موجود بما هو موجود، هم بداهت تصدیقی دارد، هم بداهت تصوری. منظور از بداهت تصوریِ موضوع فلسفه این است که مفهوم «موجود» بیّن و آشکار است و معلوم بودنش نیازمند آن نیست که مفهوم دیگری پیش تر معلوم باشد. برای شناختن مفهوم موجود، استفاده از معلومات و ترتیب دادن فرایند فکر لازم نیست.
🔺 اما معیار بداهت تصوریِ مفهوم «موجود» چیست؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، باید دانست که اساساً معیار بداهت مفهوم چیست. اگر بدانیم بداهت تصوری مفهوم به چه معناست و ملاک آن چیست، می توانیم ملاک بداهت مفهوم « موجود » را نیز بیان کنیم.
🔺 به اعتقاد ما، مبحث تصورات نیز جزو مباحث معرفت شناسانه است. مفاهیم بدیهی، پایه های تعریف و تحصیل مفاهیم دیگرند. روشن است که معیار بداهت مفاهیم پایه و نیز نقش این مفاهیم در فرایند شناخت تصورات دیگر، از مسائل مهم دانش معرفت شناسی در بخش تصورات است.
📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفهی فلسفهی اسلامی ص 23_25
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
💠 #آشنایی_با_عرفان_اسلامی
💠 #استاد_امینی_نژاد
1️⃣ معرفی محتوای کتاب
https://eitaa.com/fvtt_ir/2466
2️⃣ معنای لغوی تصوف
https://eitaa.com/fvtt_ir/2492
3️⃣ معنای اصطلاحی تصوف
https://eitaa.com/fvtt_ir/2541
4️⃣ معنای اصطلاحی عرفان
https://eitaa.com/fvtt_ir/2582
5️⃣ عرفان عملی و نظری
https://eitaa.com/fvtt_ir/2603
6️⃣ عرفان عملی
https://eitaa.com/fvtt_ir/2628
7️⃣ عرفان نظری
https://eitaa.com/fvtt_ir/2655
8️⃣ محورهای اساسی در عرفان نظری
https://eitaa.com/fvtt_ir/2688
9️⃣ امکان دستیابی به معارف شهودی
https://eitaa.com/fvtt_ir/2704
🔟 هماهنگی عرفان با عقل و دین
https://eitaa.com/fvtt_ir/2718
1️⃣1️⃣ تأثیرات عرفان عملی و نظری بر یکدیگر
https://eitaa.com/fvtt_ir/2755
2️⃣1️⃣ هویت اسلامیِ عرفان اسلامی (1)
https://eitaa.com/fvtt_ir/2813
⏳ ادامه دارد ...
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac