🔶 تنش در تنگه هرمز
🔺 رصد راهبردی تفرّس (5) | بازخوانی تحلیل‌های راهبردی اندیشکده‌های غربی پیرامون تحولات اخیر در #تنگه_هرمز
🔹 موضوع تجاوز #پهپاد امریکایی به #حریم_هوایی جمهوری اسلامی ایران که با پاسخ قاطع #پدافند_هوایی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران سرنگون گردید و نیز توقیف #نفت‌کش ایرانی در تنگه #جبل_الطارق و نیز توقیف نفت‌کش انگلیسی در تنگه هرمز، سبب شده تحولات سیاسی ـ امنیتی تنگه هرمز و #خلیج_فارس به یکی از مهمترین موضوعات مورد بررسی و واکاوی اندیشکده‌ها و مراکز مطالعاتی جهان و به ویژه غرب بدل شود.
🔹 «تفرّس» به معنای به دقت نگریستن و از روی هوشمندی و کیاست فهمیدن است. گزارش رصد راهبردی #تفرس به دنبال ارائه شناختی از رویکردها، جهت‌گیری‌ها و نقاط اصلی مورد تمرکز اندیشکده‌های مهم مستقر در کشورهای حریف به تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران حوزه‌های ذی‌ربط جمهوری اسلامی است.
در این گزارش اندیشکده‌های شناخته شده غربی اعم از اروپایی و آمریکایی مورد رصد قرار گرفتند و تعدادی از مقالات و گزارش‌های راهبردی انتخاب، ترجمه و تلخیص و گردآوری گردیدند. شایان ذکر است برای رعایت امانت‌داری، مقالات عیناً ترجمه شده‌اند، بنابراین ممکن است در برخی موارد محتوای مطالب و ادبیات نگارندگان با ارزش‌ها و هنجارهای #انقلاب_اسلامی ایران سازگاری کامل نداشته باشد؛ بدیهی است این ادبیات به‌هیچ‌عنوان مورد تأیید #اندیشکده_برهان نمی‌باشد.
👈🏻معرفی اجمالی و دریافت گزارش👉🏻
📑 #رصد_راهبردی
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
🔶 واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ واقعه #عاشورا
👈🏻 قسمت 4️⃣؛ برخی سیاست‌های خلفای نخستین، زمینه‌ساز رخداد عاشورا
💡 وقوع انحرافات بنیادین در امت اسلام، به رخداد #سقیفه ختم نشد، بلکه منتخب سقیفه و جانشینان پس از وی ـ که سه خلیفه‌ی اول مسلمین را شامل می‌شدند ـ با برخی سیاست‌گذاری‌های خود، در طول سالیان متمادی، زمینه‌ی واقعه‌ی عاشورا را در سال 61هجری فراهم نمودند:
1️⃣ ماحصل فتوحِ نخستین: قداست یافتن خلفا و به حاشیه رفتن #اهل‌بیت پیامبر (ص)؛
#فتوح نخستین ـ فارغ از نقد و بررسی آن ـ یک پی‌آمد مهم و تعیین‌کننده برای امت اسلام داشت: پیروزی‌های شگرف به لحاظ وسعت قلمرو از یک‌سو و تقسیم غنائم سرشار از سوی دیگر، خلفا را در نزد بسیاری از بزرگان، به نهایتِ محبوبیت رساند.
به این ترتیب، محبوبیت خلفای نخستین در نزد بسیاری از صحابه‌ی کبار ـ که به سبب فتوح، ثروت بیشتری نصیب آنان شده بود ـ تا بدانجا رسید که سیره‌ی این خلفا، بعدها سیره‌ای هم‌سنگ با #کتاب_خدا و سیره‌ی رسول او تلقّی شد! در چنین فضایی، طبیعی به نظر می‌رسید اگر اهل‌بیت پیامبر (ص)، در نگاه بسیاری از بزرگان امت، به حاشیه رانده شوند.
در حقیقت به حاشیه رفتن اهل‌بیت (ص)، پروژه‌ای بلندمدت بود که با اجتماع سقیفه کلید خورد، با فتوح استمرار پیدا کرد و نهایتاً ثمره‌ی خود را در ماجرای عاشورا، تمام و کمال بروز داد.
2️⃣ اعمال سیاست «تفضیل مالی»؛
یکی از مهمترین این سیاست‌ها، سیاست #تفضیل_مالی خلفای دوم و سوم در برخورد با بیت‌المال بود. توضیح آنکه در زمان حیات نبی اکرم (ص)، خودِ آن حضرت در سیاست تقسیم بیت‌المال، مساوات را به طور کامل رعایت می‌کردند و بین نومسلمانان و #سابقون (یعنی کسانی که در زمره‌ی اسلام‌آورندگانِ نخستین بودند)، فرقی قائل نمی‌شدند (سیاست #تسویه_مالی). البته پس از رحلت #رسول_خدا (ص)، منتخب سقیفه نیز در استمرار این سیاست موفق بود؛ اما زمانی که جناب عمربن‌خطاب خلیفه شد، سیاستی را در مباحث مالی پایه‌ریزی کرد که بعدها مشکلات زیادی به همراه آورد:
در جریان فتوح، غنایم فراوانی از سرزمین‌های مفتوحه به #مدینه منتقل شد، اما تقسیم ناعادلانه‌ی این غنائم در بین مسلمانان، شکاف طبقاتیِ عمیقی میان مسلمین ایجاد کرد. این سیاست ـ که سیاست «تفضیل مالی» نامیده می‌شد ـ بدین صورت بود که بین #عرب و غیرعرب، زن و مرد، آزاد و بنده، سابقون و نومسلمانان، قریشی و غیر قریشی و دوگانه‌هایی از این دست، در اختصاص بیت‌المال، تمایز قائل می‌شد. بدین ترتیب، آن دسته از عرب‌های #قریش که اتفاقاً سوابق دیرینه‌ای در اسلام آوردن داشتند، روزبه روز سرمایه‌دارتر شده و بر خوی اشرافیت آنان افزوده شد.
❌ با مرور چنین اوضاعی، شاید بهتر بتوان معنای آن کلام عمیق سیدالشهدا (ع) را خطاب به لشکریان پرهیاهویِ #عمربن‌سعد درک نمود که فرمودند: «...آري، در اثر هداياي حرام كه به دست شما رسيده و در اثر حرام‌هایی كه شكم‌هاي شما از آن‌ها انباشته شده، خداوند اين چنين بر دل‌هاي شما مُهر زده است. واي بر شما! چرا ساكت نمي‌شويد؟! چرا به سخنانم گوش فرا نمي‌دهيد؟!...»
3️⃣ منع نقل و کتابت حدیث؛
جناب ابی‌بکر با این استدلال که #قرآن را داریم، با جمع‌آوری #حدیث مخالفت کرد. وی پس از رحلت رسول خدا (ص)، خطاب به مردم گفت:
💬 «ای مردم! شما از رسول خدا احادیثی نقل می‌کنید که در آن‌ها اختلاف است و [بنابراین] مردمانِ پس از شما، قطعاً اختلاف‌شان در این باب شدیدتر از شما خواهد بود. پس ای مردم! از رسول خدا چیزی نقل نکنید. هرکس، در این‌باره از شما چیزی پرسید، به او بگویید: کتاب خدا در میان ما و شما [بس] است؛ پس حلالش را حلال و حرامش را حرام بدانید.»
جناب #عمر و #عثمان نیز همچون جناب #ابوبکر، با جدّیت، سیاست منع کتابت حدیث را دنبال نمودند. مثلاً جناب عمر به شهرها بخش‌نامه کرد که هرکس حدیثی نوشته، باید آن را نابود کند. وی پس از جمع‌آوری بسیاری از احادیث، دستور داد آن‌ها را بسوزانند.
📚 پی‌نوشت: برای آگاهی از مستندات این نوشتار، می‌توانید به گفتار سوم از کتاب «شجره خبیثه جهل و کینه» مراجعه فرمایید.
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#شجره_خبیثه_جهل_و_کینه #محرم #فتوحات_خلفا
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
🔶 واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ واقعه #عاشورا
👈🏻 قسمت 5️⃣؛ مصاف با حسین‌بن‌علی (ع)، تلافی کینه‌های دوران علوی (ع)
💡 خطاب سپاهیان عمرسعد به #امام_حسین (ع) با تعبیر «اِنّا نَقْتُلُکَ 👈🏻بغْضاً لِأبيکَ👉🏻»، حکایت از کینه‌هایی کهنه داشت که سرآغاز آن به دوران #خلافت علوی (ع) بازمی‌گشت. لذا یکی از بسترهای مهمی که موجب ریخته‌شدن خون حسین‌بن‌علی (ع) شد، امتداد این کینه‌ورزی‌ها بود که در این قسمت، به برخی مصادیق آن اشاره خواهد شد.
1️⃣ بازگشت #امام_علی (ع) به سیاست «تسویه‌ی مالی» #رسول_خدا (ص)؛
همان‌طور که اشاره شد، یکی از سیاست‌های خلفای دوم و سوم، سیاست «تفضیل مالی» بود که نتیجه‌ی آن، رشد روزافزونِ #دنیاطلبی و مال‌اندوزی در میان صحابه‌ی کبار بود. این سیاست، در تعارض با سیاستِ مالی رسول خدا (ص) بود و هنگامی هم که #امیرالمؤمنین (ع) به خلافت رسید، سیاست «تفضیل مالی» خلفای پیشین را مُلغی نموده، سیره‌ی خود را بر بازگشت به سیره‌ی «تسویه‌ی مالی» رسول خدا (ص) استوار ساخت.
طبیعی بود که اتخاذ چنین سیاستی، بیش از همه، اعتراض بسیاری از #صحابه را به همراه داشته باشد؛ همان کسانی که به سبب سیاست خلفای پیشین، دچار فربگیِ مال و خوی اشرافی شده بودند و اکنون برایشان دشوار بود که بخواهند مجدداً به همان سنت گذشته‌ی رسول خدا (ع) بازگردند. لذا نخستین رگه‌های بغض برخی بزرگان نسبت به آن حضرت (ع) پدیدار گشت.
2️⃣ خون‌خواهیِ #عثمان؛ بهانه‌ای در دست مخالفان امام (ع)؛
بهانه‌ی خون‌خواهیِ عثمان، به دورانِ حیاتِ امیرالمؤمنین (ع) ختم نشد، بلکه به مثابه زخمی کهنه، تا دوران بعد از امام علی (ع) نیز باقی ماند و در بزنگاه مهمی همچون عاشورا، مجدداً سر باز کرد:
📜 از روز هفتم محرم، بر اساس فرمان #عبیدالله‌بن‌زیاد، قرار شد تا میان سپاه امام (ع) و #فرات، فاصله انداخته شود. نامه‌ی ابن‌زیاد به #عمربن‌سعد این‌گونه بود: «همان‌طور که اجازه‌ی استفاده از آب به عثمان داده نشد، اجازه‌ی استفاده از آب را به حسین و یارانش ندهید!» واقع قضیه این بود که تلاقی دادن این اقدام با اقدام محاصره‌کنندگانِ جناب عثمان برای نرساندن آب، بسیار ناجوانمردانه بود؛ زیرا در آن روز، تنها کسی که کوشید تا مردم را قانع کند تا آب به عثمان بدهند، امام علی (ع) بود!
3️⃣ عملیات روانی #معاویه برای ناکارآمد جلوه دادن حکومت علوی (ع)؛
از جمله ویژگی‌های معاویه، نیرنگ‌بازی او بود؛ به گونه‌ای که افراط وی در حیله‌گری، دسته‌ای از اطرافیان امام (ع) را به این جمع‌بندی رسانده بود که معاویه از امیرالمؤمنین (ع) باهوش‌تر و سیّاس‌تر است! همین خطای در محاسبات سبب شد تا عده‌ای از اطرافیان امام (ع)، به وی اعتراض کنند. آنان معتقد بودند که علی (ع) باید بر معاویه «به هر قیمتی» غلبه یابد، ولو آنکه مقداری هم به حیله‌گری متوسل شود! اما ناگفته پیداست که سیره‌ی امیرالمؤمنین (ع)، از اساس چنین نبود؛ زیرا وقتی بنای بر رعایت #تقوا و #اخلاق باشد، دیگر نمی‌توان به هر قیمتی دشمن را از میدان به در کرد. لذا همین پایبندی به اخلاق و تقوای سیاسیِ امیرالمؤمنین (ع) سبب شد تا عده‌ای به مخالفت با وی برخاسته، بذر کینه را در دل‌های خود نسبت به آن حضرت بکارند.
4️⃣ #خوارج و کینه‌توزی آنان نسبت به امام علی (ع)؛
واقع قضیه آن است که «خوارج»، بر سر ماجرای #حکمیت، کینه‌ای عمیق از سرکردگانِ هر دو جبهه به دل داشتند که تنها بخشی از آن، منجر به شهادت امام (ع) در مسجد شد. اما بخش اعظمی از آن کینه‌ها در طول سالیانِ متمادی در دل‌های برخی بازماندگانِ نهروان باقی ماند که در مقاطع جلوترِ تاریخی همچون عاشورا، کم‌کم رخ نمود. در میدان #کربلا، برخی از افراد کلیدیِ سپاه عمرسعد، از بازماندگان اصلی جبهه‌ی خوارج بودند که به عنوان نمونه می‌توان به اشخاصی چون «شمربن‌ذي‌الجوشن» و «شبث‌بن‌ربعي» اشاره نمود.
📚 پی‌نوشت: برای آگاهی از مستندات این نوشتار، می‌توانید به گفتار چهارم از کتاب «شجره خبیثه جهل و کینه» مراجعه فرمایید.
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#شجره_خبیثه_جهل_و_کینه #محرم
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
🔶 هزینه‌های سازش در کوفه
🔹 در حالی که در کوفه‌ی سال 61 هجری، حضور #مسلم‌بن‌عقیل توانسته بود به خط مقاومت در آن شهر نظمی قابل‌قبول برای پیروزی ببخشد، امّا بهره‌گیری دشمن از عناصری چون اختلاف‌افکنی، #رشوه و #شایعه، موجب شد تا انگیزه‌های شیعیان و هواداران #ولایت در #کوفه رو به کاستی گذارد و لااقل به صورت موقت در مقاومت و پایداری برای تغییر شرایط دنیای اسلام تردید نمایند.
⛔️ به نظر می‌رسد شیعیان و هواداران ولایت در کوفه چنین تصور می‌کردند که «زمان برای مقاومت حداکثری به دلیل قدرت طرف مقابل مهیا نبوده و می‌توان شرایط تغییر را در فرصت دیگری ایجاد کرد. در این فرض حسین‌بن‌علی (ع) نیز همچون گذشته به حیات اجتماعی خود ادامه داده و در جستجوی برهه‌ای برای تغییر نظام ظالمانه‌ی اموی اقدام خواهد نمود.»
❌ بر خلاف این تصور غلط که هزینه‌ی #سازش را کمتر از #مقاومت می‌داند، تعلل در حمایت از #جبهه_حق لااقل در محیط کوفه خسارت‌هایی را به بار آورد که تا حدود 14 قرن پس از آن نیز ادامه دارد. در حالی که کوفیان در تحلیل و یا تصمیم خود برای ادامه‌ی یاری نهضت امام (ع) به اشتباه و تردید افتاده بودند، #جبهه_باطل از این موقعیت کمال استفاده را می‌کند و امام (ع) و یاران اندک او را در نزدیکی کوفه تحت وحشتناک‌ترین محاصره‌ها قرار می‌دهد. سازش موجب می‌شود تا #امام_حسین (ع) و اهل‌بیت پاک او به فجیع‌ترین شیوه‌ای به #شهادت برسند که پیش و پس از آن بی‌سابقه بوده است.
🗡 پس از آن در واقعه‌ی «حَرّه» جان و مال و آبروی مسلمین در #حجاز مورد تاراج نظام ظالم اموی قرار می‌گیرد؛ کوفیان در ماجرای قیام #توابین، #مختار و حکومت مصعب‌بن‌زبیر متحمل هزینه‌های جانی و مالی فراوان می‌شوند و در نهایت در سال 75 هجری، #حجاج بن یوسف سقفی از سوی عبدالملک #مروان بر ایشان حاکم میگردد... هزینه‌های فراوان سازش موجب می‌شود برای اولین بار زندان‌هایی بدون سقف و مختلط برای زن و مردِ کوفی فراهم گردد و به نقل #تاریخ در آن زندان‌ها آب مخلوط به نمک و آهک به زندانیان خورانده می‌شود و...
💡 نتیجه آنکه بر خلاف تصور کوفیان، هزینه‌ی بسیار اندک مقاومت حدوداً 20روزه از قیام #مسلم تا رسیدن امام (ع) به کوفه، با هزینه‌ی غیر قابل تصور سازش با #بنی‌امیه عوض شد و تاریخْ کوفه را به یکی از دهشتناک‌ترین بخش‌های تاریخ مبدل نمود.
✍🏻 #محسن_خاکی
#گروه_تاریخ
#محرم #کربلا
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
#باهم_کتاب_بخوانیم
yon.ir/BVFZe
📚 کتاب «نزاع با ایدئولوژی»
📝تهیه و تنظیم : اندیشکده #برهان
✅ اندیشنامه جنبش نرم‌افزاری (8)
🔸مطالعه #انتقادی نظریات عبدالکریم #سروش در زمینه #علوم_انسانی
🔻این کتاب در 44 صفحه و در 12 گفتار، از سوی #انتشارات_دیدمان به زیور طبع آراسته گردیده است.
عناوین بعضی از گفتار‌های این کتاب :
🔹«انحصارگرایی روش‌شناختی در علوم انسانی پوزیتیویستی»
🔹«امکان مدخلیّت دین در موضوع، روش و غایت علوم انسانی»
🔹«مطلوبیت یا عدم مطلوبیت، مداخله‌‌ی حکومت دینی در تولید علوم انسانی اسلامی؟»
🔹و ...
📖 در بخشی از مقدمه این کتاب می خوانیم:
✳️ #پیشینه مطرح شدن مقوله «#علوم_انسانی_اسلامی» در جامعه ایرانی به دهه‌‌های چهل و پنجاه شمسی و دوران #قبل از پیروزی انقلاب اسلامی باز میگردد، اما با پیروزی #انقلاب اسلامی و به حوزه سیاسی و اجتماعی آمدن «دین»، این بحث #جان تازه‌‌ای گرفت. در همان سال‌‌ها، عبدالکریم #سروش – که خود عضوی از ستاد #انقلاب_فرهنگی بود- در مصاحبه‌‌های مطبوعاتی و سخنرانی‌‌های دانشگاهی، دیدگاه خود را درباره علوم انسانی و علوم انسانی اسلامی عرضه کرد. پس از این، در دهه‌‌های هفتاد و هشتاد نیز او به مناسبت‌‌ها و اقتضائات گوناگون، به این بحث نظر افکند و درباره آن سخن گفت. در این اندیشنامه، نظریات سروش را درباره علوم انسانی اسلامی، به صورتی موجز و مختصر، «#بیان» و «#نقد» می‌‌کنیم تا از یک سو، سستی‌‌ها و اشکالات نظر وی را مطالعه نماییم و از سوی دیگر، از پروژه علمی و اسلامی «علوم انسانی اسلامی» دفاع کنیم.
🛒 جهت تهیه کتاب روی لینک زیر کلیک کنید👇
🌐 yon.ir/qJLmn
🆔 @didemanpub
🔶 آیا کربلا #درس_مذاکره است؟!
❌ بسیاری از طرفداران #مذاکره_با_غرب و به خصوص #آمریکا، برای وجاهت‌بخشی به تفکر خود تلاش می‌کنند از زمینه‌ها و بن‌مایه‌های مذهبی جامعه‌ی ایرانی استفاده کرده و حتی در وجه افراطی آن، نهضت #امام_حسین (ع) را به گونه‌ای تفسیر می‌کنند که از آن #مذاکره با استکبار و دشمن فهمیده می‌شود؛ این در حالی است که نه‌تنها در واقعه‌ی #کربلا، بلکه در هیچ نقطه‌ی تاریخی دیگری، اولیاء دینی در صورت وجود کمترین امکان گزینه‌ی #مقاومت و پایداری، هرگز به مذاکره با دشمن فکر نکرده‌اند.
🔹 در نهضت #عاشورا، اگر حسین‌بن‌علی (ع) اهل مذاکره با دشمن می‌بود یا بنایی برای آن داشت، در ابتدای نهضت که «ولیدبن‌عتبه» از سوی یزیدبن‌معاویه از امام (ع) درخواست بیعت کرد، می‌توانست با درنظر گرفتن مبنای «بُرد ـ بُرد» از خلیفه‌ی اموی درخواست حکومت بر یکی از ولایات و بلاد اسلامی را نماید. بدیهی است که برای #یزید بسیار مطلوب است که امام (ع) به یکی از کارگزاران حکومتش بدل شود و مهر تأییدی بر #خلافت غاصبانه‌اش بزند. در این فرض امام (ع) به حیات مادی‌اش ادامه می‌داد؛ کشته نمی‌شد، امّا مشروعیت‌بخشِ خلافت نامشروع یزید می‌شد.
🔹 پس از خروج امام (ع) از #مدینه بدون #بیعت با یزید، در #مکه نیز همین امکان مصالحه برای امام با نمایندگان یزید فراهم است. پرواضح است که برای دستگاه استکبار، #معامله با امام، هزینه‌های بسیار کمتری از قتل پسر پیامبر (ص) دارد؛ شیوه‌ای که حکومت #بنی‌امیه درباره‌ی #امام_مجتبی (ع) به کار برد و حتی پس از اشغال نظامی #کوفه (پایتخت) بازهم مصالحه‌ی با امام حسن را بر قتل امام ترجیح داد. در آن شرایط امام مجتبی در شرایطی تن به مصالحه یا مذاکره می‌دهد که بخش اعظم سپاه در نخیله کوفه و تتمه‌ی آن در سایر بلاد به دلیل خیانت فرماندهان و نخبگان، مضمحل شده است.
💡 در نهضت عاشورا نیز قرائت متقن تاریخی نشان می‌دهد که سپاه کوفه مأموریت داشته است تا از امام حسین (ع) با تطمیع، مذاکره یا زور و اکراه بیعت بگیرد؛ امّا #شهادت امام (ع) و اهل‌بیت مطهر او نشان می‌دهد که کوچک‌ترین نشانی از مذاکره و معامله‌ی مدّ نظر غرب‌گرایان وجود ندارد؛ هرچند حسین (ع) به حکم امامت و هدایت بارها به نصیحت و مذمت نیروهای دشمن در کربلا اقدام فرمود و این وظیفه‌ی هدایت، هرگز نشانی از مذاکره و معامله ندارد.
✍🏻 #محسن_خاکی
#گروه_تاریخ
#مذاکره_با_آمریکا #برجام
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
🔶 واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ واقعه #عاشورا
👈🏻 قسمت 6️⃣؛ خَلق بدعت‌های بسیار از سوی #معاویه
💡 اگرچه ذکر مصادیقِ بدعت‌گذاری‌های معاویه بسیار است، اما بنای نوشتار حاضر بر آن است که بیشتر به آن دسته از بدعت‌های معاویه بپردازد که به نحوی غیرمستقیم، در وقوع رخداد عاشورا مؤثر بوده است.
1️⃣ سیاست جعل حدیث؛
معاویه افرادی را صرفاً برای #جعل_حدیث استخدام کرده بود که آنان، احادیث زیادی را در فضیلت #بنی‌امیه و مذمت #بنی‌هاشم می‌ساختند و حتی #مکتب_تاریخ‌نگاری_شام، اساساً در چنین فضایی شکل گرفت. در مکتوبات آنان، تهمت‌های ناروایی بر خاندان عصمت و طهارت وارد شد تا آنجا که در نهایت، قیام #امام_حسین (ع) برای احیای سنّت نبوی (ص)، به عنوان «شورشی» معرفی گردید که نظم عمومی جامعه‌ی اسلامی را بر هم زده است! در مقابل، به جای محکوم کردن #یزید به دلیل ارتکاب اَعمال ضدانسانی، رفتار او را با این توجیه که عمل به «اجتهاد» کرده، تصدیق و تأیید کردند!
2️⃣ تبدیل #خلافت به #سلطنت؛
معاویه، به نوعی، اولین «#پادشاه» دوره‌ی اسلامی است. عملکرد وی در تثبیت جایگاه «سلطنت» به جای «خلافت»، روندی بلندمدت بود. نقل است که وقتی جناب عمربن‌خطاب، بر سر راه خود به #فلسطین از کناره‌های شام عبور می‌کرد، به سوارانِ مجلّل و محتشمی برخورد. رئیس این سواران، معاویه بود. #عمر با دیدن جاه و تشریفات او اظهار تعجب کرد و گفت: «این وضع، آیا محمدی (ص) است یا کسروی؟!» معاویه پاسخی نداشت، اما از روی سیاست فوراً گفت: «چون من در مرزهای اسلامی زندگی می‌کنم، جاه و جلال من نشانه‌ی عظمت و حشمت اسلام است!»
3️⃣ تکیه‌ی افراطی بر عنصر «عربیّت» و تحقیرِ غیرعرب‌های امت رسول‌الله (ص)؛
معاویه مبنای حکومت خود را بر #عصبیت قومی و قبیله‌ای استوار کرده بود. احیای ملی‌گرایی و عُروبت (عرب‌گرایی) شعار بنی‌امیه در حاکمیت خود بر جامعه‌ای بود که بخش قابل‌‌توجهی از آن را #موالی و مسلمانانِ غیرعرب تشکیل می‌دادند. معاویه برای اجرای سیاست عرب‌گرایی خود، در بخشنامه‌ای به #زیادبن‌ابیه ـ حاکم بصره و سپس کوفه ـ دستور می‌دهد که سهمیه‌ی موالی و عجم را از بیت‌المال کم کند، در جنگ‌ها #عجم را سپر #عرب سازد، هیچ‌یک از عجم‌ها را مناصب دولتی نداده و اجازه ندهد که آنان با دختران عرب ازدواج کنند... تا آنان را تحقیر نماید.
4️⃣ #مرجئه، مستمسکی برای توجیه فجایع امویان؛
اساس تفکرِ «مرجئه»، عبارت بود از اینکه: ایمان، تنها اعتقادی قلبی است و با وجود ایمان، هیچ گناهی به انسان ضرر نمی‌رساند. کسی که در دل مؤمن باشد، هر چند با زبان اظهار کفر نماید یا در عمل #گناه_کبیره کند، چون از دنیا رود، داوری در خصوص اهل #بهشت یا #دوزخ بودن او، باید تا روز قیامت به تأخیر افتد و دیگران حق ندارند در این خصوص قضاوتی نمایند. این تلقی، به زبان امروزی، اینطور می‌شود: «هر کاری می‌خواهی بکن، فقط دلت پاک باشد»!
❌ اساساً تلازم و هماهنگی خوبی میان عملکرد سیاسیِ امویان و تفکر مرجئه وجود داشت. در پناه چنین تفکری، یک حاکم عیّاش به راحتی می‌توانست ادعای ایمان کند و سپس هر عملی که می‌خواهد انجام دهد و بعد از آن، با تکیه به پندارهای مرجئه، خود را رستگار بداند.
5️⃣ سبّ و لعن علی (ع) بر سر منابر، به مثابه بخشنامه‌ای رسمی؛
یکی از بدعت‌های معاویه که ابتدائاً شکلی محدود داشت، اما اندک‌اندک ابعادی گسترده به خود گرفت و در قالب «بخشنامه‌ای رسمی» به سرار بلاد اسلامی ابلاغ شد، حکم سب و لعن علی (ع) بر سر منابر بود.
📜 نقل است که گروهی از بنی‌امیه به معاویه گفتند: ای امیرالمؤمنین! تو به آنچه آرزو داشتی (سلطنت) رسیدی، چه بهتر که دیگر دست از این مرد [مقصود، علی (ع) است] برداری و لعنش نگوئی. معاویه گفت: نه، به خدا قسم چندان به این عمل ادامه می‌دهم تا کودکان با این روش بزرگ شوند و بزرگ‌سالان با این خوی و منش به پیری برسند تا دیگر کسی فضلیتی درباره‌ی علی [ع] ذکر نکند!
⛔️ این روند تا بدانجا پیش رفت که نه‌تنها پیروی از سلاله‌ی پاک رسول خدا (ص)، زشت شمرده می‌شد، بلکه حتی بردن نام آنان نیز در جامعه غیرممکن بود تا بدین ترتیب، یک نسل کامل با بغض و عداوت علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) خو گیرند و رشد کنند و این کینه و عداوت را سینه‌به‌سینه به نسل‌های بعد ـ تا بزنگاه عاشورا ـ منتقل نمایند.
📚 پی‌نوشت: برای آگاهی از مستندات این نوشتار، به گفتار پنجم از کتاب «شجره خبیثه جهل و کینه» مراجعه فرمایید.
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#شجره_خبیثه_جهل_و_کینه #محرم
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
🔶 میدان ژاله، دولت سلطانی و حکومت نظامی
🔺 به مناسبت سالروز واقعه 17 شهریور
🔹 واقعه #میدان_ژاله نمودی از نوع مواجه یک #دولت_سلطانی با مردم خود بود. اینکه مردم از #حکومت_نظامی مطلع نبودند و به خیابان آمدند و مسائلی از این دست، در درجه دوم و سوم قرار می‌گیرند. در این واقعه، رژیم که در کسب #مشروعیت و برآوردن نیازهای سیاسی، اجتماعی و شاید حتی اقتصادی مردم ناکام مانده بود، اقدام به سرکوب آنان نمود؛ سرکوب به قصد کوتاه آمدن مردم از خواسته‌هایشان. این نشان می‌داد که دولت #پهلوی غیر از سرکوب بنیانی ندارد و از آنجا که نمی‌تواند به توزیع عادلانه ارزش‌ها در تمام اقشار و طبقات جامعه به شکلی هدفمند و برابر اقدام کند و خواسته‌های مردم را برای مشارکت در حکومت بربتابد، به سرکوب آنان اقدام می‌کند. همچنان که به جریان‌های دینی به عنوان گروه‌های مرتجع می‌نگرد.
🔹 در #17_شهریور بسیاری از مردم برای طرح خواسته‌های سیاسی خود به خیابان‌ها آمده بودند، اما با واکنش سنگین حکومتی مواجه شدند که توان برآوردن خواسته‌های مردم خود را نداشت. تکرار در استفاده از چهره اجبار باعث شد تا رخداد عظیم #انقلاب_اسلامی روی بدهد...
👈🏻متن کامل مقاله در پایگاه اندیشکده برهان👉🏻
✍🏻 #محمد_رادمرد
#گروه_تاریخ
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
🔶 واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ واقعه #عاشورا
🔚 قسمت 7️⃣ و پایانی؛ توصیف برخی مؤلفه‌های حکومت یزیدبن‌معاویه
در شماره‌های پیشین، برخی از ریشه‌های تاریخیِ واقعه عاشورا بررسی شد؛ ریشه‌هایی که به تدریج، زمینه لازم برای ولایت‌عهدی #یزیدبن‌معاویه را فراهم نمود. بدین ترتیب، یزید تنها سه روز پس از دفن پدر، رسماً در #دمشق حکومت خود را اعلام نمود و شامیان با وی بیعت کردند.
1️⃣ ننگین‌ترین خلیفه‌ی #تاریخ_اسلام!
عبدالحسین زرین‌کوب می‌گوید: «در #تاریخ_خلفا هیچ نامی شوم‌تر و نفرت‌انگیزتر از نام #یزید نیست! خلافت کوتاه او ـ که فقط سه سال و نیم به طول انجامید ـ از نظر مسلمانان چیزی جز یک سلسله فجایع مستمر نبود. یک سال حسین‌بن‌علی (ع) را کُشت، یک سال #مدینه را غارت کرد و یک سال هم #کعبه را به سنگ و آتش بست! هر یک از این سه واقعه می‌توانست یک خلیفه و یک خاندان را ننگین کند؛ اما از شوربختی، ننگ هر سه گناه بر گردن او افتاد...» به واقع، در میان سلاطینِ #اموی و #عباسی، شاید نتوان منفور‌تر از یزیدبن‌معاویه یافت! ضمن آنکه با بررسی نقل‌های تاریخی، در هیچ‌کجا نمی‌بینیم که امام معصوم (ع) درباره‌ی خلیفه‌ی هم‌عصر خودش، شبیه به آن جمله‌ای را که سیدالشهدا (ع) درباره‌ی یزید گفته، بیان کرده باشد:
💬 «اگر حکومت به دست کسی مثل یزید باشد، باید با اسلام خداحافظی کرد!»
2️⃣ فسق علنی
فسق یزید، آنچنان عیان بود که حتی بزرگان اموی نیز بدان اذعان داشتند. هنگامی که #معاویه، زیادبن‌ابیه را در جریانِ تصمیمش مبنی بر ولایت‌عهدی یزید گذاشت، زیاد با تعجب [خطاب به معاویه] گفت:
📜 «آیا می‌دانی اگر مردم را برای #بیعت با یزید فرابخوانم، چه می‌گویند؟ درحالی که او با #سگ و میمون بازی می‌کند و جامه‌های رنگین پوشیده، پیوسته #شراب می‌نوشد و شب را با ساز و آواز می‌گذراند؟ این در حالی است که هنوز حسین‌بن‌علی، عبداللّه‌بن‌عباس، عبداللّه‌بن‌زبیر و عبداللّه‌بن‌عمر، هنوز در محضر و منظر مردم هستند...»
3️⃣ بدعت‌های یزید
اگرچه معاویه در بدعت‌گذاری ید طولایی داشت، اما فرزند وی نیز در نوع خود، گنجینه‌ای از بدعت‌های مختلف بود. #علامه_عسکری می‌گويد:
«یزید اولین خلیفه‌اى بود كه سنت آوازخوانی و باده‌گساری را در اسلام بنا نهاد. مغنّیانِ آوازه‌خوان را در پناه خود آورد و بی‌باكانه به شرب خمرِ آشكار پرداخت. «سرجون» و «اخطل» نصرانیِ شاعر، ندیم و هم‌پیاله‌ی او بودند و برخى مطربانِ بدمست، يله و رها نزد او می‌آمدند و وی خلعت‌شان می‌داد...»
4️⃣ واقعه‌ی «حَرّه»
یکی از وحشتناک‌ترین جنایات امویان پس از به شهادت رساندن امام حسین (ع)، «واقعه‌ی حَرّه» بود. #حره نام دو رشته‌کوه در مدینه است که در دو سمت شرق و غرب این شهر قرار دارد. این جنایت، در نزدیکی حره‌ی غربی و در سال 63هجری رخ داد.
طبق وعده‌ی یزید، سه روز اموال شهر برای سپاهیان #شام حلال شمرده شد و آن‌ها از هیچ جنایتی فروگذار نکردند! در این میان علاوه بر کشته شدن عده‌ی زیادی، به بسیاری از زنان نیز تجاوز شد. مسلم‌بن‌عقبه بسیاری از اسیران را به قتل رساند. در میان مقتولین کسانی از میان صحابه‌ی #پیامبر (ص) نیز بودند که بعد از کشته شدن، سرشان از تن جدا گردید.
5️⃣ حمله به خانه‌ی خدا و آتش زدن کعبه
مسلم‌بن‌عقبه پس از آلودن دستش به خون مردم مدینه، راهی #مکه شد تا عبدالله‌بن‌زبیر را به فرمانِ یزید در آورَد. در میانه‌ی راه اما اجلش فرارسید و به فرمان یزید، حُصَیْن‌بن‌نُمَیْر به جای وی امیر سپاه شام شد. او به سوی مکه رفته و به مدت چندماه، از اطراف شهر و از روی کوه‌ها، با #منجنیق به کعبه، آتش و سنگ پرتاب می‌کرد. بدین ترتیب با آتش زدن #خانه_خدا، جنایتی دیگر بر فهرست بلندبالای کارنامه‌ی سیاه یزیدبن‌معاویه افزوده شد و کماکان او را در صدر جدولِ منفورترین خلفای تاریخ اسلام نگاه داشت!
📚 پی‌نوشت: برای آگاهی از مستندات این نوشتار، به گفتار ششم از کتاب «شجره خبیثه جهل و کینه» مراجعه فرمایید.
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#شجره_خبیثه_جهل_و_کینه #محرم
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
🔶 قدرت برای هدم ظلم!
🔹 یکی از پیام‌های قیام و شهادت #حسین_بن_علی (ع)، هشدار برای توجّه نسبت به مسئله «قدرت» است. اینکه قدرت نباید در دستان #بنی‌امیه قرار بگیرد، مضمون قطعی پاسخی است که #امام_حسین (ع) به مروان‌بن‌حکم می‌دهند:
💬 «ما اهل‌بیت رسول خداییم و حقّ همیشه در میان ماست، و زبان ما جز به حقّ سخن نمی‌گوید. من خود از پیامبر خدا شنیدم که می‌فرمود: خلافت بر دودمان #ابوسفیان و بر آزادشدگان (به دست پیامبر پس از فتح مکّه) و فرزندان آن‌ها، حرام است.»[1]
🔹 بنابراین یکی از مهمترین مسائل أباعبدالله الحسین (ع) #قدرت است. او به هر قیمتی قدرت‌طلب نیست، امّا روشن است که اگر امثال ایشان (ع) قدرت را در دست نگیرند، امثال #یزید و #شمر، صاحبان قدرت و اختیار مردم خواهند شد. قدرت‌طلب بودن در نگرش خاندان #رسول_خدا (ص) نسبت به خاندان ابوسفیان و امثال ایشان، دو ماهیّت کاملاً متفاوت و بلکه متضاد دارد؛ در اوّلی به وسیله قدرت است که راه رسیدن به قرب پروردگار و #بهشت هموار شده و کسانی که سدّ از این راه می‌کنند یا هدایت می‌شوند یا رفع می‌گردند، امّا در دوّمی قدرت در جهت #استعمار و #استثمار نوع بشر به خدمت گرفته خواهد شد و هدفی جز #جهنم و شهوت و غضب برایش متصوّر نیست.
🔹 بنابراین کدام انسان عاقلی حاضر می‌شود به خاطر أمر موهومی چون «اخلاقی نبودنِ قدرت‌طلبی» اجازه دهد تدبیر دنیا و آخرت مردم به دست اشرار و اراذلی چون یزید و شمر بیفتد؟! این چه رذیله‌ایست (قدرت‌طلبی) که به خاطر ترکش، باید حکومت طاغوت و استکبار را پذیرفت؟! جز این نیست که اگر قدرت و قدرت‌طلبی نجس خوانده شد و حکم بر حرمت و وجوب ترکش داده شد، همانا بزرگترین خدمت به استکبار و طاغوت در عالم اتّفاق افتاده است و در ظلمشان مشارکت می‌شود. آنچه که باید موضوعیّت داشته باشد نه صرف مبارزه با ظالمان که اقدام علیه ظلم و ریشه‌کن ساختن آن است. به خاطر همین است که برای ریشه‌کن نمودن ظلم در عالم نیاز به قدرت است و تا این میل در یاران حقّ به وجود نیاید، ظلم ریشه‌کن نخواهد شد.
📚 پی‌نوشت:
1. الفتوح، ابن‌اعثم کوفی، ج 5، ص 23 و 24.
✍🏻 #گروه_سیاسی
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
#باهم_کتاب_بخوانیم
yon.ir/wI8vW
📚 کتاب «حجاب و سینمای ایرانی»
📝تهیه و تنظیم : اندیشکده #برهان
✅ اندیشنامه مهندسی فرهنگی (6)
🔸بررسی مقوله #پوشش در #سینمای_ایران
🔻در آستانه #روز_ملی_سینما، این کتاب در 64 صفحه و در 3 گفتار، از سوی #انتشارات_دیدمان به زیور طبع آراسته گردیده است.
عناوین بعضی از گفتار‌های این کتاب :
🔹«دوره پهلوی اول»
🔹«دوره پهلوی دوم»
🔹«دوره انقلاب اسلامی»
📖 در بخشی از مقدمه این کتاب می خوانیم:
✳️ مسئلۀ #زن و پوشش زن در #فرهنگ ایران فرازونشیب بسیاری دارد. مواردی چون پوشش و فرهنگ، پوشش و اقلیم، پوشش و هویت فردی و اجتماعی، پوشش و تمایزات اجتماعی، پوشش و مراسم اجتماعی و بالاخره پوشش و سینما از یک سو قابل بررسی است و از دیگر سو رابطۀ پوشش و پوشیدگی با فرهنگ خاص ایران #باستان تا آغاز ظهور اسلام، از ظهور #اسلام تا حملۀ مغول، از دوران #مغول تا صفویه، از #صفویه تا #قاجاریه و به‌خصوص تا قانون #کشف_حجاب و از تاریخ صدور قانون کشف حجاب تا انقلاب اسلامی، عرصه‌های متنوع و رنگارنگی را پیش روی هر محقق و مشتاق فرهنگ و تاریخ قرار می‌دهد و هرکدام گفتمانی خاص خود را بر می‌سازند.
🔸 در اینجا مسئلۀ ما رابطۀ پوشش و #سینما از بدو ورود به ایران تا زمان تصویب قانون کشف حجاب در گفتمان دوران پهلوی است و در آینده، این بررسی را ادامه می‌دهیم تا به #انقلاب اسلامی در سال 57 برسیم و با تغییر گفتمان با تصویب #قانون_حجاب بعد از انقلاب، به سینمای پس از انقلاب بپردازیم و به سینمای حال حاضر و فیلم‌های در حال اکران برسیم!
🛒 جهت تهیه کتاب روی لینک زیر کلیک کنید👇
🌐 yon.ir/nkgYf
🆔 @didemanpub
🔶 شیرینیِ سقوط #دیکتاتور، ارجح بر تلخیِ #اشغال_ایران!
🔺 بازخوانیِ شادی عمومی مردم ایران در فقره‌ی سقوط رضاشاه
🔹 از منابع تاریخی اینطور بر می‌آید که خوشحالی مردم ایران از #سقوط_رضاشاه، از مسلمّات تاریخ ایران است. اگرچه مقارنِ این واقعه‌ی مسرّت‌بخش، ایران دچار یک عارضه‌ی غم‌بار نیز شد و آن، اشغال کشور به دست قوای #متفقین بود ـ که تبعات و خسارات فراوانی به بار آورد ـ اما نکته‌ی جالب‌توجه اینجاست که مردم ایران، گویا سقوط رضاشاهِ دیکتاتور برایشان به قدری مسرت‌بخش بوده که شیرینی آن، بر تلخیِ اشغال کشورشان به دست دشمن، غلبه داشته است؛ به دیگر سخن، ظلم و ستم #پهلوی_اول بر مردم ایران و حتی بسیاری از #نخبگان، آنقدر گران آمده بوده که سختیِ اشغال کشور، برایشان قابل‌تحمل‌تر بود!
🔹 در ادامه، به برخی شواهد تاریخی ـ که مؤیِّد این خوشحالی و شادمانی است ـ اشاره خواهد شد:
1️⃣ قهرمان‌میرزا سالور، در خاطرات روزانه‌ی خود در آن دوره، به دلایل شادمانی مردم از پایانِ دوران #رضاشاه چنین اشاره می‌کند:
📜 «تمام مردم از این پیشامد شادند؛ حتی آن مردِ از کارافتاده، آن ضعیفه‌ی دهاتیِ پیرِ عاجز، چرا؟ او برای آنکه کلاه فرنگی سر گذاشته، [و آن یکی] برای آنکه رویش باز شده. آن‌ها که مال و حال و جان و کسانشان از دست رفته، جای خود دارند. زن و مرد این مملکت ـ سوای معدودی ـ هر یک… بغض و کینه در دل داشتند؛ [آن مرد،] پنجاه سال عمامه‌ی شیرشکری به سر داشت، عبا به دوش، با یک قبضه ریش، [امّا] او را به شکل دیگری درآوردند! [این اجبار،] مخالف عقیده و عادت دیرینه‌ی او بود. قهراً عداوت پیدا کرد. به فلان پیرزن هیچ ستمی، ظلمی نشده بود اما برای آنکه گفتند تو باید سرِ باز بیرون بیایی، کینه در دل گرفت و نفرین کرد، به‌خدا می‌نالید….»
2️⃣ چندماه پیش از اشغال ایران، سفیر #انگلیس در خرداد ۱۳۲۰ش به وزارت خارجه‌ی ایران هشدار داده بود مبنی بر اینکه:
📜 «شاه تقریباً مورد تنفر عمومی است و نمی‌تواند بر حمایت کامل ارتش خود متکی باشد. لحظه مناسبی برای برکناری شاه و یا حتی پایان دادن به پادشاهیِ پهلوی فراهم آمده است. بیشتر مردم ایران از هرگونه انقلابی خشنود خواهند شد….»
همچنین وابسته‌ی مطبوعاتی انگلیس در تهران نیز چنین گزارش داد:
📜 «اکثریت وسیع مردم از شاه متنفرند و از هرگونه تغییری استقبال خواهند کرد. به نظر می‌رسد که این مردم حتی گسترش #جنگ در ایران را به بقای رژیمِ حاضر ترجیح خواهند داد. بیشتر مردم معتقدند که جدا از این واقعیت که ایران ضعیف‌تر از آن است که بتواند در مقابل آلمان یا روسیه ایستادگی کند، دلیلی برای جنگیدنِ [با] آنان وجود ندارد؛ آن‌ها [یعنی مردم] از شاه متنفرند و بنابراین می‌پرسند که چرا باید برای دوام حکومت وی بجنگند!»
3️⃣ میزان استبداد رضاشاه به قدری بود که برخی مخالفانش، با تعابیر عجیبی از وی یاد می‌کردند! نقل یک خاطره از خانم «چهرزاد بهار»، آخرین فرزند #ملک‌الشعرای_بهار، در این باب جالب‌توجه است:
💬 «رابطه‌ی [ملک‌الشعرای] #بهار با #رضاخان، فرازونشیب‌های زیادی داشت، اما مهم این است که پدر هیچ‌وقت از او خوشش نیامد. در روزی که داشت از کشور خارج می‌شد، پدر با خوشحالی با مادر تماس گرفت و گفت: «هیولا رفت، هیولا رفت!» این را بارها مادرم نقل می‌کرد….»
4️⃣ #امام_خمینی (ره) در سخنرانی معروف خود در ۱۳ خرداد ۱۳۴۲ (عصر عاشورا) در قم، ضمن نصیحت و اخطار به محمدرضاشاه، فرمودند:
💬 «…من یک قصه‌ای را برای شما نقل می‌کنم که پیرمردهایتان… یادشان است. سه دسته ـ سه مملکت اجنبی ـ به ما حمله کرد: شوروی، انگلستان، امریکا به مملکت ایران حمله کردند؛ مملکت ایران را قبضه کردند؛ اموال مردم در معرض تلف بود، نوامیس مردم در معرض هتک بود، لکن خدا می‌داند که مردم شاد بودند برای اینکه #پهلوی رفت….»
👈🏻متن کامل مقاله در پایگاه اندیشکده برهان👉🏻
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#فرار_رضاشاه #25_شهریور #شهریور_1320
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR