📌ساخت معنایی #واقعیت_اجتماعی براساس حکمت متعالیه بخش یازدهم: نقش ترکیبی معانی و ابزارها در واقعیت اجتماعی ۲ 🔹 در زندگی جمعی، علاوه بر بیناذهنی شدن معانی، یک اتفاق دیگری می افتد و آن مشترک شدن ابزارهای تولید و تصرف در طبیعت برای رفع نیازها و تحقق آرمان‌ها و رسیدن به اهداف است. از آنجا که همه افراد جامعه به دنبال انتخاب اخف و اسهل هستند سعی می کنند از تجربیات دیگران برای راحتی و کارآمدی بهره بگیرند، لذا ابزارهای مشترکی در جامعه شکل می گیرد و همگان خود را ملزم به استفاده از آنها می کنند. مسئله آنجا پیچیده تر می شود که طراحی، ساخت، نگهداری و بکارگیری برخی از ابزارها برای تک تک افراد ممکن و میسر و به صرفه نیست لذا به یک تقسیم کار و اشتراک مساعی نیازمند است تا امکان ایجاد و بهرمندی از آن فراهم شود. لذا نوع جدیدی از قواعد و نظم اجتماعی شکل می گیرد. قواعد به کارگیری ابزارها و اشیا به نحوی که همگان بتوانند از آن بهره ببرند و موجب تضییع حقوق دیگران نشود. 🔸بنابراین واقعیت اجتماعی محصول دو عنصر مشترک است. ۱. محصول بیناذهنی شدن معانی و ساخت قواعد هنجاری و ۲. محصول به کارگیری اشتراکی ابزارها و اشیا پیرامون است که امکان تحقق معانی و رعایت قواعد را فراهم می‌کند و محیط را برای حرکت جمعی افراد در مسیر آرمان‌ها و اهداف را میسر می‌سازد. همانگونه که در آیه ۲۵ سوره حدید به این دو عنصر اشاره شده است. ۱. کتاب و بینات و میزان ۲. حدید که "فيه بأس شدید و منافع للناس". 🔹 میان نفس و بدن رابطه وجود دارد و هر کدام در تکامل دیگری تاثیرگذارند. همچنین در جامعه نیز میان معانی (روح جامعه) و ابزارها (جسم جامعه) رابطه متقابل وجود دارد و "رشد و گسترش تعاملی معانی و ابزار در فرایند حیات" موجبِ ۱. پیچیده تر شدن واقعیت اجتماعی، ۲. شکل گیری ساختارهای متنوع و متکثر و ۳. فراهم شدن زمینه برای پیشرفت جامعه در ساحت‌های مختلف می‌شود. 🔸حکمای اسلامی اثبات کرده اند که "النفس و البدن یتعاکسان ایجابا و اعدادا" لذا سیر تکاملی جامعه دو مسیر دارد یا جنبه معنایی اساس جامعه می شود و ابزارها تحت کنترل و اشراف آن قرار می گیرد و یا آنکه ابزارها سلطه می‌یابند و معانی را در بند می‌کشند. بنابراین دو گونه واقعیت اجتماعی تحقق می یابد: ۱. واقعیت اجتماعی ابزار محور (سازنده زندگی مادی) که بر قدرت ابزار و پیشرفت فنی و تکنیکی برای تصرف بهینه در طبیعت و مديريت و کنترل کنشگران در راستای کسب منافع مادي بيشتر استوار است. ۲. واقعیت اجتماعی معنا محور‌ (سازنده زندگی فرهنگی) که بر مرکزیت ارزشها و آرمان‌های انساني استوار است. 🔹 براساس حرکت جوهری، انسان همواره در زندگی فرهنگی و نگرش معناشناسانه به واقعیت اجتماعی قرار دارد و حتی آنجا هم که بر زندگی مادی تاکید دارد و سلطه ابزار را می‌پذیردناشی از غلبه یک نظام معنایی مادی‌گرا است که هستی را در ماده خلاصه کرده و معرفت را به معرفت تجربی تقلیل داده است. هرچند سیر تکاملی اجتماعی از معرفت مادی و نیازهای جسمانی حیات اجتماعی آغاز می شود و جنبه های اقتصادی بیش از همه جنبه‌ها خود را آشکار می سازد لکن افراد اجتماع بواسطه توجه به معانی و آرمان‌های فوق مادی همواره می توانند از این مرحله عبور کنند و به جنبه های فرهنگی و معنوی جامعه که به منزله روح جامعه است بپردازند. به تعبیر استاد مطهری در کتاب انسان و ایمان "جامعه انساني هر اندازه متکامل‌‌‌‌‌تر بشود، حيات فرهنگي [آن‌‌‌‌‌] استقلال و حاکميت بيشتري بر حيات مادي آن پيدا مي‌‌‌‌‌کند. انسان آينده، حيوان فرهنگي است نه حيوان اقتصادي؛ انسان آينده، انسان عقيده و ايمان و مسلک است نه انسان شکم و دامن." 🔸 از آنجا که واقعیت اجتماعی همواره بر محور کنشگران فعال و پویا ادامه حیات می دهد مسیر تکاملی آن مسیر جبری و ضروري نیست و لزوما هر جامعه ای روی خط مستقيم ارزش‌های انسانی و توسعه معانی متعالی حرکت نمی کند، بلکه همواره در معرض صعود و سقوط، تعالی و انحطاط است. اما اساس صعود و تعالی را باید در گسترش و غلبه ارزشها و معانی انسان جستجو کرد و به تبع سقوط و انحطاط، معلول تضعیف بنیانهای نظری معنا و زوال ارزش‌های انسانی در روابط انساني و معادلات اجتماعی است. 🔹 طبق مبانی حکمت متعالیه، معانی و جنبه‌های انساني به علت اصالت همواره با تکامل ابزارهاي توليدي‌‌‌‌‌اش همراه و بلکه مقدم بر آن است. لذا در فرایند تکامل ابزارها اگر به رشد و تعمیق معانی و ارزشها هم توجه جدی شود و بر اصالت و مرکزیت آن در همه پیشرفت‌ها اصرار شود آن جامعه در عین بهره مندی از طبيعت و مواهب آن، از اسارت طبيعت و قوای حيواني آزادتر شده و بر حاکميت خود بر قوای خود و بر طبيعت خواهد افزود. ادامه دارد... #واقعیت_اجتماعی #حکمت_متعالیه #حکمت_عملی #جامعه‌شناسی #ابزار #ساختار #واقعیت_اجتماعی_ابزار_محور #واقعیت_اجتماعی_معنا_محور‌ سید مهدی موسوی @hekmat121

📌نقش تاریخ و شناخت محیط در فهم متون بخش اول: فیلسوف انقلاب اسلامی استاد شهید مطهری: 🔹در يک حدي- نه به معنايي که اينها(مارکسیست‌ها) مي‌‌‌‌‌گويند- اين يک امر منطقي و واضح و روشني است که مثلًا براي شناختن حتي يک شاعر، ما مي‌‌‌‌‌گوييم عصر و زمان او را بايد بشناسيم و لهذا آنهايي که در احوال يک شاعر تحقيق مي‌‌‌‌‌کنند، يکي از فصولي که اختصاص مي‌‌‌‌‌دهند اين است که زمان او را معرفي مي‌‌‌‌‌کنند که معاصرانش چه کساني بودند و ... مي‌‌‌‌‌گويند اينها خيلي در شناخت آن شاعر تأثير دارد. يعني اگر ما آنها را ندانيم حتي تعبيرات شاعر را نمي‌‌‌‌‌توانيم درست درک بکنيم. 🔸 مثلًا اين شعر معروف حافظ: ساقي به جام عدل بده باده تا گدا غيرت نياورد که جهان پر بلا کند راجع به «ساقي به جام عدل بده» قهراً از هرکسي بپرسند مي‌‌‌‌‌گويد مقصود جام و ساقي است و «به عدالت بده» يعني جام را به عدالت بده، ساقي تو که جام را در مجلس مي‌‌‌‌‌گرداني تبعيض‌‌‌‌‌ قائل نشو، و از اين حرفها. يک وقتي در جايي ديدم دکتر فخرالدين شادمان گفته بود در آن زمان اين کلمه «جام عدل» يک اصطلاح بوده (و شايد به جاي «جام عدل» چيز ديگر را مي‌‌‌‌‌گفت، که بعدها نُسّاخ اشتباه کردند)؛ يعني اگر کسي به اصطلاح آن زمان آگاه باشد مي‌‌‌‌‌فهمد که مقصود حافظ از اين جمله چيز ديگري بوده. بدون شناختن عصر حافظ امکان ندارد که انسان بتواند تعبيرات او را دريابد. 🔹يا شعر ديگر او: «به رکن آباد ما صد لَوْحَشَ اللَّه». مطرح بوده که «لوحش اللَّه» يعني چه؟ آيا صد لوحش، اللَّه؟ در اين صورت «لوحش، اللَّه» يعني چه؟ يا: لو، حش اللَّه؟ حش اللَّه هم باز معني ندارد. آنوقت آنهايي که وارد ادبيات هستند مي‌‌‌‌‌گويند اين، تعبير عاميانه جمله‌‌‌‌‌اي بوده که در آن زمان معمول بوده است. وقتي مي‌‌‌‌‌خواسته‌‌‌‌‌اند جايي را دعا بکنند، مثل اينکه مي‌‌‌‌‌گفتند شيرازِ محروسه ما حَرَسَهُ اللَّه، مي‌‌‌‌‌گفتند: لا اوْحَشَهُ اللَّه يعني خدا موجبات وحشت و ناامني برايش فراهم نکند. اين لا اوحشه اللَّه اينقدر در زبان عاميانه تکرار شده که لوحش اللَّه گرديده است: شيراز لوحش اللَّه، يعني لا اوحشه اللَّه. آنوقت حافظ مي‌‌‌‌‌گويد: «به رکن آباد ما صد لوحش اللَّه» صد بار دعا مي‌‌‌‌‌کند که لا اوحشه اللَّه. خوب، انسان تا به آن زمان آگاه نباشد و زبان آن زمان را نداند کي عقلش مي‌‌‌‌‌رسد که «لوحش اللَّه» مخفف «لا اوحشه اللَّه» است؟ 🔹يا خيلي چيزهاي ديگر که اشاراتي در شعر حافظ به وقايع زمان خودش هست که انسان اگر وقايع آن زمان را بداند مي‌‌‌‌‌فهمد: در ميخانه ببستند خدايا مپسند که در خانه تزوير و ريا بگشايند اين شعر اشاره به يک داستاني مي‌‌‌‌‌کند که در آن زمان، امير مبارزالدين که يک آدم- به قول اينها- رياکاري بود براي گول زدن مردم چنين کاري کرده بود. انسان تا آن تاريخ را نداند نمي‌‌‌‌‌فهمد اين شعر چه مي‌‌‌‌‌خواهد بگويد. ادامه دارد .... #تاریخ #شناخت #جامعه‌شناسی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

📌نقش تاریخ و شناخت محیط در فهم متون بخش دوم: فیلسوف انقلاب اسلامی استاد شهید مطهری: 📌امتياز آيت اللَّه بروجردي‌‌‌‌‌ 🔹اين مطلب درست است به اين معنا که تا محيط يک شخص دانسته نشود معنا و مفهوم جمله او فهميده نمي‌‌‌‌‌شود. اين اتفاقاً در همه جا هست. 🔸 مرحوم آقاي بروجردي يکي از امتيازاتي که بر همه داشت و کسي در اين قضيه رقيب او نبود، اين بود که بر مسائل فقهي حتي از جنبه تاريخي احاطه داشت، يعني آن زمانها را مي‌‌‌‌‌شناخت، رجال و راويها را شخصاً مي‌‌‌‌‌شناخت که او اهل چه شهري بوده، در آن شهري که او بوده چه فقهايي بوده‌‌‌‌‌اند و چه مسائلي در آن جوّ مطرح بوده. مي‌‌‌‌‌آمد مثلًا مي‌‌‌‌‌گفت که «فلان راوي آمده از امام چيزي را سؤال کرده و امام جوابي داده.» خوب، معمولًا ديگران انگار اين را مجزا حساب مي‌‌‌‌‌کنند، کتاب‌‌‌‌‌ وسائل‌‌‌‌‌را باز مي‌‌‌‌‌کنند، فلان راوي فلان سؤال را از امام کرده، امام جواب داده، ظاهر عبارت اين است و قضيه تمام شد. ولي ايشان مي‌‌‌‌‌گفت اين راوي اهل فلان جا بوده و در آنجا فتواي فلان فقيه- مثلًا ابوحنيفه- رايج بوده و اين مسئله به اين شکل مطرح بوده، پس آنچه در ذهن اين راوي بوده که آمده سؤال کرده اين مسئله بوده است. آنوقت ذهن راوي را مشخص مي‌‌‌‌‌کرد که در ذهن او چه بوده. با توجه به اينکه او از محيط خودش آمده و آنچه در ذهنش مطرح بوده اين بوده، پس او وقتي از امام سؤال کرده اين را سؤال کرده، امام هم که جواب داده با توجه به مسئله‌‌‌‌‌اي که در ذهن او بوده جواب داده است. مي‌‌‌‌‌ديديم روايت معناي ديگري پيدا کرد، اصلًا معناي روايت فرق کرد، غير از آن چيزي شد که تا حالا مي‌‌‌‌‌گفتيم. 🔹همين‌‌‌‌‌طور هم هست؛ يعني اينکه يک نفر فقيه فقط بيايد مثلًا يک کفايه‌‌‌‌‌اي بخواند و رسائلي و مکاسبي، چهار صباحي درس خارج بخواند و بعد وسائل‌‌‌‌‌را باز کند بگويد من فتوا مي‌‌‌‌‌دهم، جور در نمي‌‌‌‌‌آيد؛ يعني تا انسان آن جوّ و محيط و تاريخ زمان و عصر ائمه را نشناسد و اينکه چه انديشه‌‌‌‌‌ها و افکاري حاکم بوده و ائمه وقتي که مسئله‌‌‌‌‌اي را بيان مي‌‌‌‌‌کردند چه را مي‌‌‌‌‌خواستند رد کنند و چه را مي‌‌‌‌‌خواستند اثبات کنند، [نمي‌‌‌‌‌تواند مقصود روايت را درک کند.] برخي امور روي قرائن مقامي است. مثلًا ما الآن چون به جوّ و محيط خودمان آگاه هستيم يک کسي يک اشاره‌‌‌‌‌اي به مطلبي بکند مي‌‌‌‌‌فهميم که چه مي‌‌‌‌‌خواهد بگويد، بعد با توجه به آن، حرف مي‌‌‌‌‌زنيم. پنجاه سال ديگر حرفهاي ما اصلًا معني ندارد، مي‌‌‌‌‌گويند چه مي‌‌‌‌‌خواسته بگويد؟ چون آنچه او مختصر گفته با قرائن زمان بوده، ما هم با همان قرائن زمان جواب مي‌‌‌‌‌داديم. پنجاه سال ديگر قرائن از بين مي‌‌‌‌‌رود و فقط الفاظ باقي مي‌‌‌‌‌ماند، در نتيجه معنايش عوض مي‌‌‌‌‌شود و اساساً يک چيز ديگر مي‌‌‌‌‌شود. 🔸تا اين مقدار البته حرف درستي است؛ يعني انسان اگر بخواهد افراد را بشناسد ولي با زندگي و احوال شخصي آنها کاري نداشته باشد و آنها را از جوّ و تاريخ خودشان مجزا بکند و هيچ نخواهد اطرافشان را روشن کند، نمي‌‌‌‌‌تواند آنها را بشناسد؛ مثل اينکه بر يک کسي که در يک ظلمتي هست يک نورافکني بيندازند در همان حدي که فقط اندام او را نشان بدهد، او به اين وسيله شناخته نمي‌‌‌‌‌شود؛ بايد جوّ و اطراف و محيط او را بشناسند، آنگاه او را در جوّ خودش خوب مي‌‌‌‌‌توانند بشناسند. 🖊منبع: فلسفه تاریخ ج۳ ص۲۸ _ ۳۰. #تاریخ #شناخت #فقاهت #روايت #شهید_مطهری #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

📌ساخت معنایی واقعیت اجتماعی براساس حکمت متعالیه بخش دوازدهم: ثبات و تغییر در جهان اجتماعی ۱ 🔹شاید بتوان گفت، جامعه و سیاست، ساختارهای(نرم) عينيّت یافته همان آگاهی ها، باورها و نظم دانایی و شبکه مفهومی مستقر در بینااذهانی و فرهنگ عمومی است. 🔸تا زمانی که آن آگاهی ها، نظام دانایی و شبکه مفهومی در ظهورات زبانی و نمادهای فرهنگی حضور واقعی، سازنده و پویا داشته باشد و از اقبال عمومی و به کارگیری مردمی برخوردار باشد جهان اجتماعی و سیاسی خلق شده دارای پشتیبان فرهنگی و حفاظ حقیقی است و در بستر تاریخ ثبات و دوام خواهد داشت. چه بسا موجبات رشد و تعالی جامعه نیز از همین طریق فراهم خواهد شد. 🔸اما اگر #زبان مفاهمه و گفتگو و #نمادها و سایر نشانه های دلالتگر از معانی برآمده از آن آگاهی ها و نظام دانایی، تهی شود و یا آنکه ظاهر مفاهیم و نشانه ها باشد اما آن روح معنایی را نداشته باشد و پیام سازنده آن را منتقل نکند باید منتظر تغییرات عمیق فرهنگی و تحول باطنی کنشگران اجتماعی بود. چرا که با کم‌رنگ شدن نشانه ها و مفاهیم و عدم بازتولید آن نشانه ها براساس روح معانی و پیام ها، موجب غفلت، محجوبي، مستوری و مهجوري آن معانی و پیام ها می شود که در نتیجه به تهی شدن فرهنگ و تضعیف زیرساخت‌های جامعه و سیاست، رکود و سقوط ختم می شود. به تعبیر دیگر با تغییر معانی و شبکه مفهومی و ساختار فرهنگی، نیازها، دغدعه ها، آرمانها و ارزش‌های اجتماعی نیز تغییر می کند و به تدریج جهان اجتماعی و نظامات اجتماعی و سیاسی آن نیز تضعیف می شود و در حوزه عمومی زمزمه شکل گیری جهان اجتماعی متفاوتی مطرح می شود. 🔹نکته بسیار مهم این است که براساس #حرکت_جوهری: ۱. انسان موجود ثابتی نیست بلکه موجودی سیال و در حال شدن و تغییر است و این تغییر در متن جان و ذات او است و امری عارضی و مربوط به عوارض ذات او نیست. ۲. انسان تنها مخلوقی است که حکمت خداوند چنین قرار گرفته است که خود، هویت و حقیقت خود را می سازد و به جان خود شکل و صورت ببخشد. ۳. چرا که انسان دارای دو نیروی آگاهی و اراده است و براین اساس، امکانی را از میان امکان‌های فراروی، انتخاب می کند و در مسیر تحقق آن حرکت می کند‌. ۴. در واقع انسان از طریق آگاهی و اراده ابتدا نظامی از معانی را کشف و در شبکه‌ای از مفاهیم صورتبندی می کند واز این طریق نحوه شکل و صورتِ جان خویش را انتخاب می کند و در ادامه آن امر درونی را در نیازها، دغدغه ها، گفتارها، رفتارها و ابزارها عینیت می ببخشد. ۵. هر صورتی از آگاهی، نظامی از معانی و هر انتخابی، تحولی در جان آدمی و تغییری در درون اوست که نوع خاصی از نیازها، دغدغه ها، گفتارها، رفتارها، ابزارها، ساختارها را ایجاب می کند که در حقیقت ظهورات و تجلّیات عینی آن تحول باطنی است. ۶. این تغییر و تحول، امر ثابت و همیشگی است و تا انسان در دار دنیا هست امکان تغییر و تحول درونی و تنوع زندگی را دارد. اصلا اصل اولیه این جهان تغییر و تحول است نه ثبات و یکنواختی. ۷. ثبات و قرار داشتن یا معلول ثبات محیط و عوامل بیرونی است و یا محصول کنترل و نظارت درونی. اولی موجب مسخ اراده و تابعیت انسان می شود اما دومی نتیجه تدبیر و محاسبه گری است که به حفظ سرمایه ها و دست آوردهای می انجامد. بنابراین، اولا، ثبات همیشه امر عارضی و نیازمند علت است. ثانیا، دو نوع ثبات وجود دارد: نوع اول ثباتی که مقدمه سکون و رکود و سقوط است. نوع دوم ثباتی که مقدمه حرکت و تلاش و صعود است. ۸. از آنجا که ۱. حقیقت انسانها را روح تشکیل می دهد و ۲. روح هم امر مجرد است و ۳. با علم و آگاهی اتصال وجودی دارد ۴. علم حقیقت مجردی است و محدود به زمان و مکان و اختصاص به یک عالِم ندارد و امکان ظهور در نفوس متعدد دارد موجب اتصال روح ها و نزدیکی ذهنیت ها و وحدت قلبها می شود و ۵. اتصال روح ها موجب اشتراک در آرمانها، نیازها، دغدغه ها، رفتارها، ارزش ها می شود و ۶. این اتصال و اشتراک، موجب انس عینی قلبها، همکاری و تعاون در رفع نیازها، وحدت رویه و نظم در رفتارها و نهایتا ساخت ساختارهای حقیقی و حقوقی و فن آوری های ارتباطی و صنعتی می شود. ۹. با توجه به وجود نظام های فکری و اعتقادی متنوع و طرحهای های کلان نظام بخش به جامعه و سیاست، رقابتی سنگین در حیات اجتماعی انسانها وجود دارد و هریک با نفی دیگر طرحها، داعیه ساخت واقعیت اجتماعی مطلوب را دارد. ادامه دارد... #واقعیت_اجتماعی #حکمت_متعالیه #حکمت_عملی #جامعه‌شناسی #فرهنگ #تداوم_فرهنگ سید مهدی موسوی @hekmat121

📌ساخت معنایی واقعیت اجتماعی براساس حکمت متعالیه بخش سیزدهم: ثبات و تغییر در جهان اجتماعی ۲ 🔸 با توجه به اصول ذکر شده، با تغییر آگاهی ها، باورها، آرمان‌ها، به صورت طبیعی نیازها، گرایشات، تعلقات، خواسته ها و مطلوبهای انسان نیز تغییر می کند و از این طریق جهان اجتماعی نیز کهنه و جديد، کارآمد و ناکارآمد می شود. در واقع کارآمدی و یا عدم کارآمدی نظامات اجتماعی و سیاسی به تلقی های افراد آن جامعه وابسته است و آن تلقی ها به آگاهی و باورهای مستقر در فرهنگ عمومی باز می گردد. 🔹 لذا هیچ جامعه و سیاستی نمی‌تواند بدون تربیت و فرهنگسازی‌ مستمر ادامه حیات دهد و چنین تصور کند که همواره اقبال عمومی اولیه را خواهد داشت. بلکه باید دانست که اقبال عمومی مردم معلول آگاهی ها و نظام دانایی مستقر در فرهنگ عمومی است هر جریان فکری و دستگاه معرفتی که با شیوه های متنوع و متکثر بتواند ذهنیت عمومی را فتح کند و به لایه های زیرین فرهنگ نفوذ یابد و به اقناع ذهنی و ذائقه سازی عمومی و تحول باطنی مردم بپردازد در رقابت سنگین با جریانهای فکری و طرحهای ایدئولوژیکی مدعی ساخت زندگی و جامعه مطلوب از امتیاز بیشتر و اقبال عمومی مردم برخوردار خواهد بود. البته این اقبال و ثبات لزوما امری ضروری و طبیعی و پایدار نیست بلکه امر ربطی و معلول عواملی است که تا آن عوامل به صورت پویا، زاینده، فعال و کارامد باشند آن اقبال هم باقی است. هرگاه مردم در ذهن خود احساس کنند که آن پویایی، زایندگی و کارآمدی تقلیل یافته است طبیعتا به همان میزان از اقبال و گرایش آنها به ااین جریان فکری کاسته می شود و جریانات دیگر امکان قدرت نمایی و عرض اندام پیدا می کنند. بنابراین لازم است دائما به افراد جامعه آگاهی داد و مایه آگاهی را در مغزها، فکرها و دل‌ها به وجود آورد و با آن آگاهی ها یک ایمان قوی، صحیح و مستحکم را به وجود آورد که در برابر شبهات و تردیدها نلرزد و زائل نشود. از گسترش عقلانیت و بصیرت و آگاهی نباید واهمه داشت‌. 🔸 مهمترین عامل اقبال مردمی، ایمان (وابستگی فکری، و باور و گرایش قلبی تعهدآور) به نوع نظام فکری و اعتقادی سازنده‌ی نظام معانی و پیام‌ها است که بتواند ذهنیت عمومی را فتح کند و به لایه های زیرین فرهنگ رسوخ و از این طریق ذائقه مردم را بسازد و پیام‌های خود را منتقل کند، نظام اعتقادی و معنایی که در ۱. ساختار علمی، ۲. دستگاه زبانی و شبکه مفهومی، ۳. شبکه‌ی نشانه ها و نمادهای رسانه ای و انتقال دهنده‌ی معانی و پیام‌ها و ۴. فناوری های ارتباطی و صنعتی حضور جدّی، معنابخش، نظم دهنده و امیدبخش داشته باشد و همواره اعتماد مخاطب را جلب کند. 🔹 اگراین ایمان واعتماد ازروی درک روشن به نظام فکری و اعتقادی ودستگاه فلسفي و معرفتی حامل آن در جامعه‌ای وجود داشت تعالی و #تداوم_فرهنگ ممکن می شود، چون از این طريق حرکت و تلاش و امید برای رسیدن به افق ها و آرمان‌ها، ابتکار و خلاقیت و نوآوری برای ثمربخش بودن و کارآمدی، قدرت حل مسئله و اقتدار نفوذ و تأثیرگذاری هم در آن جامعه خواهد بود. در نتیجه زمینه برای دوام، تعالی و رشد همه جانبه ی داخلی (جامعه سازی) و اقبال و گرایش سایر ملتها به این فکر و جامعه (تمدن سازی) فراهم خواهد شد. 🔸 ۱. علم، ۲. زبان، ۳. هنر و ۴. فن‌آوری چهار رکن واقعیت اجتماعی و سازنده نظامات سیاسی، مدیریتی، اقتصادی، نظامی، امنیتی و سلامت است. به همین‌ دلیل، این چهار رکن، چهار عرصه‌ی امتداد عینی نظام فکری و اعتقادی در ساخت واقعیت اجتماعی است که غفلت از هر یک و عدم امتداد آن نظام فکری و اعتقادی، تضادهایی را در حوزه عمومی به وجود می آورد؛ چرا که جامعه در خلأ حرکت نمی کند، بلکه هر جامعه ای برای ادامه حیات و ساخت نظامات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به همه آن چهار رکن سازنده نیازمند است اگر در آن زمينه ها، سخن نو و طرح جدید وجود نداشته باشد و آن نظام فکری و اعتقادی در این چهار عرصه حضور جدّی، آشکار و تاثیرگذار نداشته باشد، لاجرم مدیران و مردم مجبورند که از طرحهای پیشین و یا طرحهای سایر جوامع استفاده کنند و خلأهای اجتماعی را جبران کنند، از آنجا که آن طرح و الگوها هر یک امتداد نظام فکری و اعتقادی خاصی هستند و نوعا به بسط و گسترش آن نظام فکری می انجامند، ورود آنها به جامعه، بدون عارضه فکری و فرهنگی و تضاد اجتماعی نخواهد بود. ادامه دارد... #واقعیت_اجتماعی #حکمت_متعالیه #حکمت_عملی #جامعه‌شناسی #فرهنگ #تربیت #فرهنگ_سازی سید مهدی موسوی @hekmat121

📌ساخت معنایی واقعیت اجتماعی براساس حکمت متعالیه بخش چهاردهم: ثبات و تغییر در جهان اجتماعی ۳ 🔹 مهمترین پیامد و نتیجه این عوارض فکری و فرهنگی و تضاد اجتماعی، سلب ایمان و اعتماد مردم(بخصوص نخبگان و جوانان) از پویایی، زایش و کارآمدی نظام فکری و اعتقادی مستقر در فرهنگ عمومی می شود، و این احساس در جامعه و ذهنیت عمومی شکل می گیرد که برای خروج از بن بست ها و فروبستهای اجتماعی باید به سراغ فلسفه ها و نظام های فکری و اعتقادی دیگری رفت که توان امتداد به عرصه های علم، زبان، هنر و فناوری را داشته باشد و بتواند نسخه های بدیع و کارآمدی را برای ساخت اجتماعي و کنترل و مدیریت تغییرات و تضادهای اجتماعی را داشته باشد. این اتفاق موجب #انقطاع_فرهنگ و ادعای #امتناع زایش فلسفه می شود. 🔸 این سلب ایمان و اعتماد از فلسفه و فرهنگ موجود و گرایش به نظام های فکری و فلسفي و طرح های کلان اجتماعی دیگر، اولا موجب رشد ادعای امتناع زایش و پویایی فلسفه و نفی امکان تدام فرهنگ می شود. ثانیا: فعالیتهای فکری، اجتماعی و رسانه‌یی جریانهای فکری و فلسفي دیگر برای جلب ایمان و اعتماد مردم می شود و ثالثا موجب ظهور اختلافات عمیق فکری و تشتت عقیدتی و سیاسی می شود و با تکثیر نیروها و ارائه طرح ها و فرضیه های مختلف، طبیعتا قدرت و نیروی انسانها و امکانات و سرمایه ها نیز تقسیم می شود و در نتیجه روز به روز از توان داخلی برای همبستگی و هم افزایی در حل مسائل و مشکلات کلان کاسته می شود و همچنین اقتدار بیرونی و توان و رقابت و رویارویی با سایر مکاتب و جوامع را از دست می دهد. همین امور زمینه و آبستن ظهور مشکلات و بحران‌های بیشتر و سکون و رکود و سقوط می شود. 🔹البته این به معنای نفی آزادفکری و تضارب آرا و اندیشه‌ها نیست که این خود نوعی جمود و تحجر و موجب روزمرگی و رکود می‌شود. بلکه باید سازوکازی را برای آزادفکری و تضارب اندیشه‌ها در نظر گرفت تا در یک محیط ازاد، منطقی و اخلاقی، افراد متفکر بتوانند نظرات و دیدگاه‌های خود را بیان کنند و از نقادی و نظرات کارشناسی صاحب‌نظران و اندیشمندان بهرمند بشوند در اینصورت امکان تبدبل فرضیات و ایده‌های خلاقانه به نظریات علمی وجود دارد. در حقیقت "نظریه" در متن روابط علمی عمیق در محیط کاملا علمی باسازوکارهای دقیق منطقی شکل میگیرد. نظریه علمی توانمند درحل مسئله ان طرح و ایده‌ای است که در چنین محیطی مطرح، نقادی، چکش کاری و اصلاح شود و پس از طی این مراحل، به عنوان خروجی "جامعه علمی" به حوزه عمومی و بخش‌های تصمیم گیری و مدیریتی عرضه شود به نحوی که هم بخش اعظمی از جامعه علمی از آن دفاع و ابعاد مختلف ان را تکمیل کنند و هم به مدیران و کنشکران این احساس القا شود که این طرح، مطلبی علمی، مستند، مستدل، منسجم و کارآمد است و خروجی کل نظام علمی و جامعه علمی است و یک حرف شاذ، بدعت آمیز، بلندپروازانه و خیالی نیست. چرا که در این صورت، عرصه عمومی و دستگاه‌های تصمیم‌گیری و مدیریتی آن را پس می‌زنند و حاضر نیستند که ریسک کنند و امکانات و سرمایه‌های مجموعه خود و همجنین فرصت و زمان مدیریتی خود را به پای یک طرح شاذ و... بگذارند که سرانجام آن مشخص نیست و هیچ مجموعه‌ی علمی صاحب نظر و ذی نفوذ نیز مسؤلیت آن‌را نپذیرفته است. البته شاید مدیری به واسطه شجاعت و بی‌باکی و یا روابط و منافع حزبی و ایدئولوژیکی زیربار این مسئولیت برود اما نوعا این‌گونه بوده است که با تغییر دولت‌ها و مدیریت‌ها، تمام پشتیبانی‌ها حذف و از مرجعیت مجموعه‌ها کنار گذاشته می‌شود. 🔸 بنابراین ۱. حضور فعال و امتداد عینی، آشکار و تأثيرگذار نظام فکری و عقیدتی و دانش های حامل آن همچون فلسفه، کلام و عرفان در چهار عرصه‌ی علم، زبان، هنر و فناوری و ۲. زایش، ابتکار و نوآوری در چهار عرصه مذکور برای جلوگیری از روزمرگی، سکون و رکود در نظریه های علمی، شبکه مفاهیم و ساختار زبانی، نمادها و نشان‌ها و فناوری ها و ۳. ساخت جامعه علمی و شبکه متصل و منسجم متفکران و کنشگران علمی و عملی ضرورتی غیرقابل انکار برای ادامه حیات اجتماعی و بقا نظامات اجتماعی و سیاسی است. 🔹 از آنجا که حرکت، تحوّل، تجدد و تنوع سنّت طبیعی این جهان و هماهنگ با فطرت و سرشت آدمي است و جمود، تحجّر، روزمرگی و سکون با فطرت انسان ناسازگار است، همواره عرصه های علم، زبان، هنر و فناوری با تغییرات و تحولاتی همراه است. از این رو، نظام فکری و عقیدتی می بایست به همه تغییرات و تحولات زیربنایی و روبنایی حیات انسان توجه کند و تبیینی فلسفي از تغییر و تحول و فرآیندهای آن داشته باشد. بدون داشتن نظریه‌ای فلسفي در تبیین چیستی و چگونگی #حرکت و #تغییر نمی‌توان در عرصه‌های چهارگانه مذکور حضوری فعال، پویا، سازنده و تاثیرگذار داشت. ادامه دارد... #واقعیت_اجتماعی #حکمت_متعالیه #حکمت_عملی #جامعه‌شناسی #فرهنگ #تربیت #فرهنگ_سازی #حرکت #تغییر https://eitaa.com/hekmat121/745

📌عقل معزول و احساسات مفتوح (در آمدی بر شناخت جامعه احساسی ۱) 🔹آنچه در جریان غالب سیاست، مذهب و رسانه کشور ما همانند بسیاری از کشورهای تحت سلطه #عقلانیت_ابزاری حاکم است، عزل عقل در ساخت نظام ارزشی و فروکاستن عقل به یک ماشین حساب صرف است و از سوی دیگر گشودن حداکثری باب احساسات و تمنیّات است که منجر به ساخت کشکولی از ارزش‌ها و آرمان‌هایی شده است که فرسنگها با طرح انقلاب اسلامی و عقلانیت آن تعارض دارد و در فرهنگ عمومی مستقر شده است. 🔸 #جامعه_احساسی، رساترین وصفی است که می‌توان برای جامعه ایرانی از این حیث به کار برد. جامعه احساسی معجونی از خوبی ها و بدی ها، ارزشها و ضدارزشها، فردانیت ها و اجتماعیت ها، مدرنها و سنتی‌ها، خلاصه شکل گیری یک جامعه‌ی چهل پاره است که بر #عملگرایی_احساسی استوار است. 🔹حتی عقل و عقلانیت هم دست آویز اختلافات و تکثرگرایی بی حد و حصر است و الی ماشالله تعریف و تفسیر از عقل وجود دارد، هر کس خود را نماد عقل و در اوج عقلانیت می‌پندارد و دیگر گروه‌ها و جریانها و احزاب را بی عقل می‌خواند. حتی گروه‌های همسو هم از تشتت فکری و نذاشتن طرح عقلانی واحد رنج می برند تنها چیزی که آنها را کنار هم جمع کرده است تلقی بسیار ساده و روبنایی از منفعت و مصلحت بخصوص در نسبت تقابلی با جریان دیگر است. ساخت این دیگری هم محصول یک عقلانیت عمیق و فهم بنیادین غیریت و تفاوت‌ها نیست بلکه نوعا گرته برداری از ساير جوامع و نوعی ادابازی است. 🔸 لذا جبهه بندی ها، اتصال‌ها و انفصالها، پیوست‌ها و گسست ها از هیچ منطق عقلانی پيروي نمی کند. فرد و گروهی در یک دهه چپ است، دهه دیگر راست می‌شود، يک دوره جزو لیست جناج موسوم به اصولگرایان است دوره بعد، منتخب ریاست اصلاح‌طلبان است، یک دوره نماینده مجلس است و دوره بعد سخنگوی معارضان در رادیوهای بیگانه. در آغاز مسؤلیت خود را سرباز ولایت می خواند پایان مسؤلیت، داعیه فرماندهی زمینه سازان ظهور دارد. با شعار تدبیر و امید برپایه اعتدال پای به میدان رقابت می گذارد اما جز ناامیدی نمی آفریند. خود بدون فکر انتخاب می کنند اما تقصیر را گردن دیگری می گذارند. خلاصه اینها نمونه ای از خروارها است. 🔹 ازآنجا که مسؤلان ومنتخبان یک جامعه عصاره فضائل ورذایل یک ملت هستند، اینگونه نوسانات و تشتتها، ریشه درفرهنگ عمومی جامعه دارد. به تعبیر دیگر این خصوصیات ریشه در فرهنگ عمومی دارد لذا می‌بایست ریشه این خصوصیات را درفرهنگ و تربیت اجتماعی مستقر درجامعه جستجو کرد. کم کاری ها، سطحی کاری، بی مطالعه بودن، جوزدگی، غلبه منفعت شخصی پنهان بر تصمیم‌گیری‌ها، توجیه باطنی خطاها و تلقی ها، تزئینی بودن علم، شعاری بودن مذهب، نداشتن نظام اولویتها، غفلت از اصول وپرداختن به فروعات، تفسیر ذوقی، استنباطهای استحسانی وامثال این موارد ازجمله خصوصیات مستقر درفرهنگ عمومی است که ازعقبه نظری هم برخوردار است. 🔸 بدون تردید جامعه ایرانی، از نبود غلبه‌ی یک الگوی منسجم عقلانیت ونظام تربیتی -هماهنگ با طرح انقلاب اسلامی و دستگاه فکري امام خمینی (ره) و سایر متفکران اصیل انقلاب اسلامی همچون آیت‌الله خامنه‌اي، شهید مطهری، شهید بهشتی- رنج می‌برد و متاسفانه الگوهای متفاوت دیگری در جامعه گسترش یافته است که علی‌رغم ادعای همسویی بامکتب انقلاب اسلامی، نسبت حقیقی آنها با مکتب وعقلانیت انقلاب اسلامی روشن نیست. برنامه نویسان وتصمیمگیران هم به سادگی از کنار این نسبت‌ها و ربطها رد می‌شوند که ناشی از نبود فرهنگ عقلانیت انتقادی و نشانه‌ای از غلبه احساسات وعملگرایی احساسی است که لاجرم به گسترش فرهنگ نفاق، ظاهرسازی، اغواگری، خارجی گری، اخباریگری و باطنیگری می‌انجامد. 🔹 این گسستهای فکری، تشتتهای عقلانی و رفتارهای احساسی، بزرگترین زمینه و بستر برای بهره برداری دشمنان و رسانه‌های وابسته به آنهاست که با استفاده از آن، اعتماد عمومی و همبستگی اجتماعی را تضعیف و تخریب کنند. 🔸 نکته پایانی این است که نقد جامعه احساسی را نباید نفی عواطف و احساسات و تبدیل جامعه به #جامعه_ماشینی قلمداد کرد آنچنان که برخی از متفکران غربی و ساختارگرایان درصدد تبدیل انسان به ماشین هستند و سیاست را کنترل همه احساسات و عواطف در راستای کسب منافع اقتصادی بیشتر جامعه تفسیر می کنند. #جامعه_احساسی و #جامعه_ماشینی دو روی یک سکه و در تقابل با #جامعه_عقلانی است. 🔹جامعه عقلانی، جامعه‌ای است که درک روشن و صحیحی از احساسات دارد و از آنها در مسیر رشد و تکامل همه جانبه فرد و جامعه و گسترش وفاق و همبستگی اجتماعی بهره می‌گیرد، احساسات را نه به عنوان‌ هدف بلکه ابزاری تحت اشراف عقل و وحی در مسیر پیشرفت این جهانی و سعادت ابدی تعریف می کند. #واقعیت_اجتماعی #جامعه_احساسی #جامعه_ماشینی #جامعه_عقلانی #عملگرایی_احساسی #عقلانیت #فرهنگ #نظام_فکری #عقلانیت_انتقادی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/746

📌 تغییر ممدوح و تغییر مذموم (در آمدی بر شناخت جامعه احساسی ۲) ۱. تغییر و تحول یک سنت الهی و ویژگی جوهری حیات این جهان است. ۲. با اصل تغییر و تحول نباید مخالفت و ستیز داشت. ۳. هر تغییری امر ممدوح و حسن و هر ثباتی امر مذموم و قبیح نیست. بالعکس این قضیه نیز صادق است. حسن و قبح تغییر و ثبات را می بایست در منشأ آن جستحو کرد. ۴. هر امر ثابتی که ریشه در فطرت و تعقل داشته باشد امر ممدوح و حسن است و تغییر آن به هر بهانه ای مذموم و قبیح است. ۵. هر تغییری که ریشه در سرشت طبیعت، کمال و عقلانیت عملی داشته باشد امر پسندیده و ضروري است و ایستادن در برابر آن غیرعقلانی و توقف ساز است. ۶. جامعه‌ی روبه پیشرفت جامعه‌ای است که #ثبات_فطری را با #تغییر_عقلانی جمع کرده باشد و طرحی منسجم برای رشد و پیشرفت رو به جلو در اندازد و برآن اساس، همه‌ی حرکت و تلاش فردی و اجتماعی را سازماندهی کند. ۷.با توجه به مقدمات مذکور، تغییر در محیط اجتماعی نسبت به تلاش‌ها و حرکت‌ها حداقل دو گونه متصور است: ۱ -۷. تغییر مبتنی بر عقلانیت اگر حرکت و تلاشی ابتدا برپایه تدبیر و تصمیم عاقلانه طراحی شد و در کنشگر در آن مسیر حرکت کرد اما در فرایند حرکت افقهای جدید مکشوف و اشکالات تصمیمات پیشین روشن شد در اين صورت، اصلاح حرکت امری لازم و تغییر یک ضرورت است. ۲ -۷. تغییر مبتنی بر احساسات تغییری که نه بر پایه عقلانیت بلکه برپایه احساسات و جوزدگی رخ می دهد، تغییر مذموم است. این گونه تغییرات نوعا محصول عدم تدبیر و عقلانیت در تصمیم گیری و آغاز حرکت است. حرکتی که بر پایه احساسات و جوزدگی و یا خوشایند فردی و جمعی صورت می‌گیرد لاجرم با تضعیف احساسات و عوامل انگیزشی لازم، از میزان اهتمام به عمل و حرکت کاسته می شود و به حرکتی دیگر تمایل پیدا می‌شود. جامعه احساسی محل ترکتازی‌ سوفیسم است و سوفسطائیان با خطابه و رسانه جایگاه ها و نقش‌ها را تغییر می‌دهند. ۸. #جامعه_احساسی جامعه متغیر، ناپایدار و کوتاه مدت است و نباید این تغییر و ناپایداری را نشانه رشد، تکامل و پیشرفت دانست، بلکه این تغییرات نشانه‌ای بر رشد نیافتگی جامعه و فاصله داشتن با پیشرفت و تکامل است. ۹. رشد و پیشرفت مبتنی بر یک ثبات فطری و وحدت رویه و انباشت تجربه‌ها و سرمایه‌های مادی و معنوی است که برپایه یک عقلانیت محکم و مستدل ممکن است. #جامعه_عقلانی براساس یک #نظام_فکری فطری و عقلانی ابتدا زیرساخت های ثابت و بنیادین جامعه و پیشرفت را طراحی می کند و به فرهنگ مستقر عمومی تبدیل کی کند سپس از ساير طرح ها و الگوها استقبال نظری می‌کند و پس از ارزیابی و نسبت سنجی دقیق با زيرساخت‌هاي فکری و فرهنگی خود، به نحو اگاهانه و حکیمانه از جنبه‌های مفید آن طرح‌ها و الگوها برای رشد خلاقیت ذهنی و ارتقاء راهبردهای عملیاتی مؤثر در رشد و پیشرفت جامعه استفاده می‌کند. ۱۰. بنابراین مخالفت با تغییرات پی در پی جامعه احساسی و نوسانات فکری و الگویی در آن را نباید مخالفت با اصل تغییر و تحول دانست بلكه دفاعی از رشد و پیشرفت جامعه و بنیانی برای اصلاح فکری و فرهنگی و آسیب شناسی فروبست های مدیریتی، سیاسی و اقتصادی است. طرحی برای کنار گذاشتن سوفیسم و سوفسطائیان و غلبه عقل و حکما و اهل عقلانیت است. ۱۱. شناخت انواع تغییر و تمایز آنها از یکدیگر به منطق و ضابطه‌ی عقلانی نیازمند است و الا در فضای برآمده از تفسیر ذوقی پدیده‌ها و استنباط استحسانی متون، هرگونه می‌توان هر تغییری را تفسیر کرد و حسن و قبح را بدان پیوند زد. #واقعیت_اجتماعی #جامعه_احساسی #جامعه_ماشینی #جامعه_عقلانی #عملگرایی_احساسی #عقلانیت #فرهنگ #نظام_فکری #عقلانیت_انتقادی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/747

📌 انواع جوامع در یک تقسیم بندی کلی جوامع را به سه دسته می‌توان تقسیم کرد: ۱. جامعه احساسی جامعه‌اي که احساسات متنوع (اعم از عرفی و مذهبی)، راهبر عقل و عمل است. ۲. جامعه ماشینی جامعه‌ای که عقلِ جزئیِ محاسبه‌گرِ معیشت اندیش، راهبر احساس و عمل است. ۳. جامعه عقلانی جامعه‌اي که عقلِ کل نگرِ عاقبت اندیش، راهبر عقل جزئی، احساس و عمل است. #واقعیت_اجتماعی #جامعه_احساسی #جامعه_ماشینی #جامعه_عقلانی #عقلانیت #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

📌خوارج و معاویه دو لبه‌ی یک قیچی برای بریدن شریان اصلی حکومت اسلامی هستند 🔹خوارج با شعار #عدالت_خواهی و امثال معاویه با شعار خون_خواهی و با هدف #کسب_قدرت و تشکیل دولت خلیفه پیشین در یک نقشه واحد و به ظاهر متفاوت علیه اميرالمومنين(ع) حرکت کردند، طراح این نقشه مهم و پیچیده عمر و عاص بود. 🔸این نقشه پیچیده و چند لایه، چند مرحله و چند گام اساسی داشت: مرحله ا‌ول: جنگ شناختی معاویه بهانه سازی توسط معاویه برای گمراهی خوارج، ۱ - ۱. متهم کردن حکومت اسلامی به تبعیض و بی عدالتی، ۲ -۱. ادعای محصور شدن امام علی توسط مالک اشتر و سایر قاتلین عثمان، ۳ - ۱. بالا گرفتن قرآن در جنگ برای مخالف نشان دادن امام علی با قرآن و اثبات خروج او و یاران از دین و قرآن. مرحله دوم: حرکت خوارج در نقشه معاویه ۱ - ۲. جلوگیری از پیش روی مالک اشتر (یاران مالک) در جنگ و متهم کردن مالک به مخالفت با قرآن، ۲ - ۲. فشار بر امام علی برای پذیرش حکمیت، ۳ - ۲. تخریب چهره مالک اشتر و حکم قرار دادن ابو موسی اشعری، ۴ -۲. متهم کردن امام علی (ع) و یاران صدیق به سازش با معاویه و دشمنان، ۵ - ۲. گناهکار دانستن امام علی و یاران صديق او بخصوص مالک اشتر، و دستور به خروج آنها از حکومت و در نهایت کافر دانستن آنها، ۶ - ۲. ادعای تشکیل دولت عادلانه توسط خوارج. مرحله سوم: مبارزه سخت با حکومت اسلامی در چند جبهه ۱ - ۳. خوارج با ناامن کردن شهرها و سرحدات نظام اسلامی و قتل بی گناهان و مردم عادی، ۲ - ۳. ایجاد معرکه نهروان و مشغول کردن لشگریان اسلام در نهروان و غفلت از صفین و جنگ با شامیان، ۳ - ۳. معاویه در جبهه آشوب های منطقه ای، بدبین کردن مردم به کارگزاران حکومت اسلامی. مرحله چهارم: ضربه نهایی ۱ - ۴. ترور شخصیت‌های اصلی نظام اسلامی همچون محمد بن ابی بکر، و مالک اشتر توسط معاویه. ۲ - ۴. پس از آن ترور رهبر جامعه اسلامی اميرالمومنين(ع) توسط خوارج و به شهادت رساندن ایشان. نتیجه: 🔸هرگاه خوارج مدعی عدالت‌خواهی با معاویه و عمروعاص مدعی قدرت به هم نزدیک شدند و در یک نقشه واحد اما به ظاهر متفاوت حرکت کردند باید حساس بود و بر بصیرت اجتماعی افراد جامعه افزود، چرا که آنها از بی تفاوتی مردم بیشترین بهره را خواهند برد. 🔹شواهد میدانی چنین نشان می دهد که امروز نظام اسلامی در وضعت مشابهی قرار گرفته است. فتأمل #عقلانیت_تاریخی #جنگ_شناختی #خوارج #اخباری_گری #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

📌امتداد خوارج در تاریخ اسلام استاد شهید مطهری: 🔹خارجيها در ابتدا آرام بودند و فقط به انتقاد و بحثهاي آزاد اکتفا مي‌کردند. رفتار علي نيز درباره آنان همان‌طور بود که گفتيم؛ يعني به هيچ وجه مزاحم آنها نمي‌شد و حتي حقوق آنها را از بيت المال قطع نکرد. اما کم کم که از توبه علي مأيوس گشتند روششان را عوض کردند و تصميم گرفتند دست به انقلاب بزنند. 🔸خوارج با روح فرهنگ اسلامي آشنا نبودند ولي شجاع بودند. چون جاهل بودند، تنگ نظر بودند و چون تنگ نظر بودند زود تکفير و تفسيق مي‌کردند تا آنجا که اسلام و مسلماني را منحصر به خود دانستند و ساير مسلمانان را که اصول عقايد آنها را نمي‌پذيرفتند کافر مي‌خواندند، و چون شجاع بودند غالباً به سراغ صاحبان قدرت مي‌رفتند و به خيال خود آنها را امر به معروف و نهي از منکر مي‌کردند و خود کشته مي‌شدند. 🔹 در دوره‌هاي بعد، جمود و جهالت و تنسُّک و مقدس مآبي و تنگ نظري آنها براي ديگران باقي ماند اما شجاعت و شهامت و فداکاري از ميان رفت. 🔸خوارج بي شهامت يعني مقدس مآبان ترسو، شمشير پولادين را به کناري گذاشتند و از امر به معروف و نهي از منکر صاحبان قدرت که برايشان خطر ايجاد مي‌کرد صرف نظر کردند و با شمشير زبان به جان صاحبان فضيلت افتادند. هر صاحب فضيلتي را به نوعي متهم کردند، به طوري که در تاريخ اسلام کمتر صاحب فضيلتي را مي‌توان يافت که هدف تير تهمت اين طبقه واقع نشده باشد. يکي را گفتند منکر خدا، ديگري را گفتند منکر معاد، سومي را گفتند منکر معراج جسماني و چهارمي را گفتند صوفي، پنجمي را چيز ديگر و همين‌طور، به طوري که اگر نظر اين احمقان را ملاک قرار دهيم هيچ وقت هيچ دانشمند واقعي مسلمان نبوده است. 🔹وقتي که علي تکفير بشود، تکليف ديگران روشن است. بوعلي سينا، خواجه نصيرالدين طوسي، صدرالمتألهين شيرازي، فيض کاشاني، سيدجمال الدين اسدآبادي و اخيراً محمد اقبال پاکستاني از کساني هستند که از اين جام جرعه‌اي به کامشان ريخته شده است. 🔸واي به حال جامعه مسلمين از آن وقت که گروهي خشکه مقدس يک دنده‌ جاهل بي‌خبر، پا را به يک کفش کنند و به جان اين و آن بيفتند. چه قدرتي مي‌تواند در مقابل اين مارهاي افسون ناپذير ايستادگي کند؟ کدام روح قوي و نيرومند است که در مقابل اين قيافه‌هاي زهد و تقوا تکان نخورد؟ کدام دست است که بخواهد براي فرود آوردن شمشير بر فرق اينها بالا رود و نلرزد؟. 🔹اين است که علي مي‌فرمايد:  «وَ لَمْ يکنْ لِيجْتَرِئَ عَلَيها احَدٌ غَيري» يعني غير از من احدي جرأت بر چنين اقدامي نداشت. غير از علي و بصيرت علي و ايمان نافذ علي، احدي از مسلمانانِ معتقد به خدا و رسول و قيامت به خود جرأت نمي‌داد که بر روي اينها شمشير بکشد. اين گونه کسان را تنها افراد غير معتقد به خدا و اسلام جرأت مي‌کنند بکشند، نه افراد معتقد و مؤمن معمولي. 🔸اين است که علي به عنوان يک افتخار بزرگ براي خود مي‌گويد: اين من بودم و تنها من بودم که خطر بزرگي که از ناحيه اين خشکه مقدسان به اسلام متوجه مي‌شد درک کردم. پيشانيهاي پينه بسته اينها و جامه‌هاي زاهد مآبانه‌شان و زبانهاي دائم الذکرشان و حتي اعتقاد محکم و پابرجايشان نتوانست مانع بصيرت من گردد. من بودم که فهميدم اگر اينها پا بگيرند، همه را به درد خود مبتلا خواهند کرد و جهان اسلام را به جمود و ظاهرگرايي و تقشّر و تحجّري خواهند کشانيد که کمر اسلام خم شود. 🔹مگر نه اين است که پيغمبر فرمود دو دسته پشت مرا شکستند: عالم لاابالي و جاهل مقدس مآب. 🔸علي مي‌خواهد بگويد اگر من با نهضت خارجيگري در دنياي اسلام مبارزه نمي‌کردم، ديگر کسي پيدا نمي‌شد که جرأت کند اينچنين مبارزه کند؛ غير از من کسي نبود که ببيند جمعيتي پيشانيشان از کثرت عبادت پينه بسته، مردمي مسلکي و ديني اما در عين حال سد راه اسلام، مردمي که خودشان خيال مي‌کنند به نفع اسلام کار مي‌کنند اما در حقيقت دشمن واقعي اسلام‌اند، و بتواند به جنگ آنها بيايد و خونشان را بريزد. من اين کار را کردم. 🖊منبع: جاذبه و دافعه علي(علیه السلام) #خوارج #اخباری_گری #عقل_ستیزی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/750

تیتر یک معنادار سایت رهبر انقلاب: 👈 خط خوارج امروز هم هست 👈 با نام اسلام، قرآن و انقلابى بودن، اسلام مجسم و قرآن ناطق را به خاک و خون کشیدند ۱۳۵۸/۰۵/۲۴ این سایت در بخشی از بازخوانی سخنرانی شب قدر سال ۵۸ رهبر انقلاب آورده است: ...ابن‌ملجم یکى از خوارج است و چند ویژگى دارد: اوّلاً بظاهر مسلمان است، آن هم مسلمان بسیار متعبّدى که قرآن را هم از بَر و بخوبى میخوانَد و خیلى هم در اسلامِ خود متعصّب و پایبند است؛ ویژگى دومّش این است که هیچ کس را قبول ندارد، حتّى على را! على را هم مسلمان نمیداند! او معتقد است که على سازش‌کار است... آیا انگیزه‌ى واقعى او هم دفاع از اسلام است؟ تردید باید داشت، امّا ظاهراً به نام اسلام بزرگ‌ترینِ مسلمانها را متّهم به سازش‌کارى میکند، متّهم به ارتجاع میکند؛ چون على را مرتجع میداند، پس خود مدّعىِ ترقّى‌خواهى و انقلابیگری است. خوارج نهروان یک چنین گره مشکل و معضلى بودند در زمان على، و این خط همیشه باقى است و امروز هم هست. در تمام دورانهاى صدر اوّل اسلام تا قرن دوّم و سوّم که ردّ پاى خوارج پیدا است، آنها را با همین چهره، با همین نما، مى‌بینیم؛ با ادّعاى اسلام، با متّهم کردن فرزندان راستین اسلام، با دشمنى کردن با مغزها و لُبهاى اسلام و قرآن... #عقلانیت_تاریخی #خوارج #عدالت_خواهی غلط 🔍 متن بیانات را بخوانید👇 https://khl.ink/f/50069 https://eitaa.com/hekmat121/751

📌نمادها و نشانه‌ها 🔹واقعیت اجتماعی برای بقا و استدامه به کمربندهای حفاظتی نیازمند است که یکی از آنها نمادها و نشانه‌ها و شعائر است که‌ از طریق تکرار و تذکار معانی در سطح ساده و عمومی، هم در انتقال آن معانی به نسل‌های بعدی و جوامع دیگر تأثير زیادی دارد و هم جلوی فراموش شدن معانی و پیام های سازنده واقعیت اجتماعی را می‌گیرد. 🔸نمادها، نشانه‌ها و شعائر در هم شکلی، هم سویی و هم زبانی افراد جامعه نقش اساسی را بازی می‌کند و از حیث ظاهر و شکل، تمایزساز با دیگر جوامع هم هست. 🔹 هرچند نمادها، نشانه‌ها و شعائر معرّف معانی و پیام‌هاست اما امکان تهی شدن از معانی بواسطه "عادت شدگی" وجود دارد، لذا همواره می‌بایست به کمک نشانه‌های دیگر آن معانی را تذکر داد. اما نباید به دلیل عادت شدگی و بی معنا شدن، نمادها و نشانه‌ها را تخریب و کنار گذاشت بلکه همواره می بایست به پالایش و ارتقا آنها اهتمام داشت. 🔸 یکی از عوامل تضعیف جامعه، تخریب نمادها و نشانه‌ها به دلایل و بهانه های مختلف است، گاه به بهانه عقلانیت و روشنفکری است و آنها را در تقابل با مسیر توسعه و پیشرفت معرفی می کنند و حکم به خرافه بودن آنها و سنت پرستي و عوام بودگی متنسکان به آنها می شود. گاه هم با تحریف نمادها از معنای واقعی و تقلیل آنها موجبات بی معنا شدن آنها فراهم می شود. #واقعیت_اجتماعی #نماد #معانی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/752

📌تلنگر 🔹قریب یک هفته توفیق الهی یار شد و استان بوس حضرت شمس الشموس انیس النفوس امام رئوف حضرت ثامن الحجج (سلام الله علیه) شده ام و گاه در جلسات و منبرهای حرم شرکت می‌کنم آنچه کمتر پیدا می شود مباحث #کاربردی در حوزه زندگی، اخلاق و اجتماع است و آنچه بیشتر شنیده می شود دامن زدن به #اختلافات مذهبی است. در حالی که مسئله هیچ یک از مخاطبان چنین اموری نیست بلکه بسیاری از مخاطبین نسبت به اولیات مسائل اعتقادی، اخلاقی، تربیتی و اجتماعی خالی الذهن هستند. 🔸ناخودآگاه یاد اواسط دولت #صفویه می افتم که چگونه فرصت طلایی جامعه سازی اهلبیتی و تمدن سازی اسلامی را به واسطه اختلافات مذهبی از دست دادیم. ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیر ما بانفسهم 🔹ای کاش همه دلسوزان و دغدعه مندان یک دوره تاریخ فکری و فرهنگی عصر صفویه را بخوانند و از علل اعتلا و انحطاط جامعه شیعی مطلع می‌شدند. 🔸 دولت صفویه آغاز دوران معاصر ماست و عبرت آموز ی از آن شرط تصمیم گیری صحیح برای آینده است‌. #عقلانیت_تاریخی #صفویه #اخباری_گری #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/753

📌 پرسش‌هایی اندر باب واقعیت اجتماعی #پرسش_وارده 🔹یکی از فضلا و مدرسین محترم حوزه علمیه تهران مجموع این پرسش‌ها را پیرامون یاداشت های اخیر #واقعیت_اجتماعی مطرح کرده اند که ضمن تشکر از ایشان، بدون کم و کاست نقل می شود. به توفیق الهی در آینده ای نچندان دور به تک تک آنها پاسخ داده خواهد شد. ان شاءالله 🔸سلام علیکم. تقبل الله اعمالکم. ۱. وجه انتخاب این چهار مقوله (علم، زبان، هنر و فناوری) به عنوان ارکان واقعیت اجتماعی هم برایم روشن نیست. ۲. چگونه به این چهار امر رسیده اید و ایا این حصر استقرایی است؟ ۳. این ادعا خودش نیاز به تبیین و استدلال دارد. انهم بر اساس یک هستی شناسی دقیق از خود واقعیت اجتماعی. که واقعیت اجتماعی چگونه پدیده ایست که این چهار رکن نفش اصلی را در تنظیم آن بازی می کنند. ۴. هر چهار حوزه ی علم، زبان، هنر و فناوری که به عنوان ارکان واقعیت اجتماعی معرفی شده اند، اعتباری و عمیقا وابسته به زمان و مکان است. حال آن نظام فکری -که قاعدتا در دامن فلسفه و برهان زاده می شود- چگونه قرار است توجیه گر این ارکان اعتباری باشد؟ ۵. نتیجه ی اثبات چنین امری در باب واقعیت اجتماعی ، آیا نهایتا ما را به رویکردی تفهمی و تفسیری می رساند؟ ۶. مستحضرید که نظریات جامعه شناسی عموما در پی توصیف جامعه ی مدرن و نحوه ی گذر آن از جامعه سنتی به جامعه ی مدرن هستند؛ از اینرو نه تنها درباره ی جوامع غیر مدرن -وبقول خودشان جهان سوم- کارایی ندارند، در باره توصیف و تبیین جهان پیشامدرن هم ناکارآمد هستند. با این وصف، نظریات جامعه شناسی اسلامی، از جمله نظریه واقعیت اجتماعی در پی توصیف کدام جامعه هستند؟ آیا نظریه ی جامعه شناسی اسلامی مبتنی بر حکمت اسلامی مدعی تولید نظریه ای کلان برای تبیین همه جوامع -وحتی با لحاظ تغییر و تطورات آنها- است؟ #پرسش_و_پاسخ #واقعیت_اجتماعی #حکمت_متعالیه #جامعه‌شناسی #روش_تفهمی #زمان #مکان #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

📌قدرت، ذائقه، رسانه 🔹قدرتمندترین قدرت در هر جامعه‌ای، قدرت #ذائقه_عمومی است که خواسته‌های خود را بر همه روابط انسانی و معادلات اجتماعی تحمیل می‌کند. بنابراین اگر امری در جامعه به یک امر عادی و ذائقه (رضایت جمعی) تبدیل شد و نزد اکثریت جامعه از مطلوبیت برخوردار شود، قدرتی را تولید می‌کند که هیچ قدرت حاکمیتی و قانونی هم نمی‌تواند در برابر آن بایستاد و فرمانی براند و یا امر و نهیی صادر کند. 🔸قدرت ذائقه عمومی به همان میزان که سازنده نظم جدید اجتماعی و بازدارنده سایر قدرتها است به همان اندازه هم مخرّب نظم موجود و تغییر دهنده‌ی ساختار قدرت است. 🔹 تنها قدرت محدود کننده و تغییر دهنده‌ی قدرت ذائقه عمومی، نفوذ و گسترش یک ذائقه عمومی دیگر در متن جامعه است؛ به هر میزان که نفوذ و پذیرش ذائقه رقیب بیشتر باشد به همان اندازه ذائقه ی مستقر در فرهنگ عمومی محدود خواهد شد. 🔸 ذائقه عمومی و مطلوبیت، لزوما در اختیار عقل و برآیند خردورزی افراد جامعه نیست بلکه در فضای عمومی، قوای شوقیه راهبر ذائقه ها و مطلوبیت‌هاست. به این معنا که قوای شوقیه به اقتضای طبیعت، تابع عقل و خردورزی نیست بلکه تابع هر آن چیزی است که مطلوب جلوه کند، از این رو #احساس_مطلوبیت مهمتر از حقیقت مطلوبیت است. 🔹 به طور طبیعی ذائقه عمومی آحاد جامعه گرایش به امور محسوس و لذت‌های طبیعی هماهنگ با رفاه و راحتی دارد. به همین جهت از میان طرح‌ها طبیعتاً به طرح هایی اقبال نشان می دهند که تامین کننده این گرایش ها و مطلوب ها باشد؛ مگر آن که طرحی ناظر به امور فطری و لذتهای متعالی با نفوذی چند برابر به میدان رقابت وارد شود و با آگاهی بخشی، تقویت عقلانیت و خرد جمعی افق‌های بالاتر را به آحاد جامعه نشان دهد که در این صورت امکان اقبال عمومی به چنین طرحی وجود دارد؛ البته این اقبال همواره شکننده و قابل تغییر است، تا هنگامی که آگاهی‌بخشی و عقلانیت در جامعه وجود داشته باشد و از پشتوانه‌های فکری معنوی و تربیتی متناسب برخوردار باشد و احساس کارآمدی و سودمندی لازم را به جامعه منتقل کند، این طرح مورد استقبال آحاد جامعه خواهد بود لکن هرگاه از جامعه از عقلانیت متناسب با آن تهی شود و پشتوانه‌های معرفتی و احساس کارآمدی آن کاسته شود جامعه به همان میزان به وضعیت طبیعی باز خواهد گشت. 🔸 آنچه ببش از هر چیز احساسی را خَلق و یا احساسی را کم رنگ و ضعیف می‌کند نظام تربیتی و مجموع رسانه‌ها و ابزارهای تبلیغی و ترویجی است. در حقیقت، تربیت و رسانه سازنده احساسات و ذائقه ها در حوزه عمومی است. نظام تربیتی و رسانه‌ها با انتقال و تکرار پیام و بخصوص با محسوس کردن (شنیداری و دیداری ساختن) یک پیام، در جلب احساسات و ساخت ذائقه ها بسیار پرتأثير هستند. #واقعیت_اجتماعی #قدرت #ذائقه #تربیت #احساس_مطلوبیت #رسانه #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/755

📌موقعیت و شخصیت (درنگی در تنوع و فاصله‌های عمیق در الگوهای سبک زندگی) 🔸 انسان موجود ارتباطی است و بواسطه ارتباطات مختلف، #موقعیت خود را می‌سازد و در موقعیتی که در آن قرار گرفته کسب هویت می‌کند و نوع شخصیت خود را انتخاب می‌کند و براساس آن، بخشی از استعدادهای خود را نیز فعال می‌سازد و البته به صورت طبیعی بخش زیادی هم از ظرفیت‌ها و استعدادهای او مستور می‌شود. در فرآیند این اکتشاف و مستوری است که شخصیت او ساخته می‌شود. 🔹 به زبان فلسفه مشا، موقعیت برآیند عوارض اضافی (این، متی، وضع، جده، اضافه، ان یفعل و ان ینفعل) انسان در متن ارتباطات مختلف با همنوعان و محیط است که به جوهر انسان تشخص می‌دهد. 🔸 انتخاب‌های عموم افراد جامعه عموما تحت تاثیر موقعیتی است که در آن قرار گرفته‌اند؛ به این‌ معنا که تحت تاثیر جوّ فرهنگی و فضای روانی و در نسبت با دیگران سبک زندگی و رفتار خود را به گونه‌ای بر می‌گزینند که در عین همرنگی با جماعت، نوعی تمایز هم داشته باشند تمایزی که در موقعیت و در نسبت با دیگران، تمایز محسوب شود و نزد دیگران به چشم آیند. 🔹 در هر جامعه‌اي ممکن است چند موقعیت هم عرض وجود داشته باشد که هر کدام از این موقعیت‌ها سبک زندگی متفاوتی را اقتضا دارد، و هر بخش از جامعه نیز با یکی از آن موقعیت‌ها خود را تطبیق می‌دهند، کسب هویت می‌کنند و در شعاع آن شخصیت خود را می‌سازند. در این صورت در کف جامعه، تنوع و تکثر در سبک زندگی و شیوه‌های رفتاریِ متفاوت شکل می‌گیرد که هم می‌تواند امکان‌های بیشتری را برای زندگی ‌ مشترک اجتماعی فراهم کند به نحوی که افراد بیشتری با گرایشها و بینش های متنوع و متکثر در کنار هم قرار گیرند. البته تهدیداتی را هم ممکن است در پی داشته باشد. مهمترین این تهدیدها، ایجاد فاصله‌های عمیق هنجاری و رفتاری است که افراد جامعه را از هم دور می‌کند و موجب بیگانگی آنها و گسترش تضادهای اجتماعی می‌شود؛ این تهدیدات در جوامع سکولار چندان برجسته نیست اما در جوامع دینی بسیار مهم و سرنوشت ساز است. 🔸 چرا که محور ساخت واقعیت اجتماعی در جوامع دینی، بینش‌ها و گرایش‌ها و رفتارهای دینی است که به صورت فرهنگ، سنت‌ و مناسک دینی امکان اتّصال و همبستگی جمعی افراد را در یک جامعه مستقل فراهم می کند تا با همدلی و هم زبانی در مسیر رسیدن به سعادت حرکت کنند. بنابراین اگر الگوهای رفتاری و سبک زندگی در چنین جامعه‌ای بسیار متنوع و متفرق شود و فاصله‌های عمیق فکری و فرهنگی میان آنها ایجاد شود، اتصال‌ها و هم‌بستگی ها به انقطاع و گسستگی مبدل می‌شود همدلي و همزبانی افراد جامعه از بین می روند چون وجه مشترک ساختاری و جهت مشترک زبانی میان آنها وجود نخواهد داشت و اگر وجه مشترک همکاری و همزبانی (گفتگو) وجود نداشته باشد لاجرم تعلق خاطر و انس هم از بین می‌رود و به جای آن تضادهای اجتماعی رخ می‌نمایاند که نتیجه ای جز تضعیف #هویت_جمعی و تخریب قدرت جامعه نخواهد داشت. 🔹 بنابراین #موقعیت‌ها و فضای تنفسی و فرهنگی جامعه بسیار مهم است و رهاسازي آن بدون هرگونه رشد عقلانی، گفتمان سازی، ذائقه سازی یعنی زمینه سازی برای فاصله‌های عمیق در الگوهای رفتاری و سبک زندگی و پذیرش گسترش تضادهای اجتماعی است. 🔸 امروزه با گسترش فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعي، انسان‌ها از فضای ارتباطات فیزیکی و انسانی به فضای مجازی و ارتباطات بی روح الکترونيکي نقل مکان کرده‌اند و لاجرم اقتضای زمان و مکان دنیای مجازی را پذیرفته‌اند که‌ در حقیقت نوع جدیدی از "موقعیت بودن" را برای افراد به وجود آورده است. از جمله ویژگی‌های موقعیت جدید، شخصی‌سازی و تکثرگرایی بی‌ضابطه برپایه الگوگیری از سلبریتی های داخلی و خارجی است. انسان‌ها نه در موقعیت واقعی و در متن ارتباطات فیزیکی بلکه در موقعیت‌های مجازی و در جهان ذهنی ساخته شده توسط شبکه‌های اجتماعی و آن هم در خلوت شخصی بدون درک حضور دیگری زندگی می‌کنند و آن این منظر به عالم و آدم می‌نگرند. 🔹 الگوی رفتاری و سبک زندگی ساخته شده در موقعیت مجازی و دنیای شخصی شده قطعا با الگوی رفتاری و سبک زندگی برآمده از روابط واقعی انسانی متفاوت است. دیگر نوع ادب و احترام، انصاف و عدالت، پوشش و حیا، تعلیم و تربیت و حتی حکمرانی و حاکمیت تغییر خواهد کرد. #واقعیت_اجتماعی #هویت #شخصیت #سبک_زندگی #موقعیت #موقعیت_واقعی #موقعیت_مجازی #فضای_مجازی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/756

📌احساس بی نیازی عامل طغیان و سرکشی های اجتماعی 🔹 خداوند متعال در اولین آيات نازل شده بر پیامبر اسلام (صلّ الله علیه وآله) فرموده است: كَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَيَطْغَىٰ أَن رَّآهُ اسْتَغْنَىٰ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ [ﻛﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺳﭙﺎﺱﮔﺰﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ] ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺳﺮﻛﺸﻲ ﻣﻰﻛﻨﺪ . ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻲﻧﻴﺎﺯ ﻣﻰﭘﻨﺪﺍﺭﺩ .(سوره علق آيات ۶ و ۷) 🔸در فهم ارتکازی افراد #جامعه_احساسی این مطلب هست که جدایی و دوری افراد از یکدیگر ، آسیب‌های زندگی آنها را کمتر می‌کند و با آسودگی بیشتری می‌توانند زندگی کنند، لذا گفته‌اند: "دوری و دوستی" یا در ضرب المثل دیگری آمده است: "هرکسی کار خودش بار خودش آتش به خروار خودش" 🔹افراد در جامعه احساسی برای خروج از مشکلات این جوانع، همواره در معرض افتادن به چاه #ماشینی_شدن هستند. به تعبیر دیگر، میل به #ماشینی_شدن جامعه و روابط انسانی در جامعه احساسی و پرنوسان و پرتکثر یک آرزو و افق مطلوب است‌ تا بتوانند از مشکلات و معضلات جامعه احساسی خارج شوند. به همین جهت قبله آمال برخی از افراد در جامعه احساسی شرق، جامعه ماشینی غرب است. 🔸 شاید در کوتاه مدت چنین باشد و در شرایط عادی زندگی، جدایی و دوری موجب آسایش خیال و درگیری کمتر است و هر کس سرش در کار خودش است و کاری به دیگری ندارد، "حرف و حدیث کمتر، زندگی آسوده‌تر"، دیگر هیچ کس به دیگری پاسخ گو نیست و نظیر این نتایج و پیامدها. 🔹 لکن این با حقیقت زندگی مدنی و سرنوشت کلان جامعه و تداوم بنیان‌های جامعه سازگاری ندارد و موجبات ضعف اخلاقی و فرهنگی یک جامعه را در پی خواهد داشت. همچنان که متفکران و جامعه‌شناسان غربی به این معضل بزرگ برآمده از عقل روشنگری و جامعه ماشینی اذعان داشته اند و برای جوامع غربی به فكر چاره جویی افتاده‌اند. 🔸این تفکر برآمده از یک #فردگرایی افراطی است که فقط کوتاه مدت زندگی را در نظر دارد و به بلند مدت زندگی خود و سرنوشت جامعه برای نسل‌های بعدی بی‌توجه و بی‌تفاوت است. 🔹 امثال اینگونه عقاید است که جامعه‌ای را به یک #جامعه_کوتاه_مدت تبدیل می‌کند و نوعی "منفعت طلبی شخصی غیر قاعده مند مزمن" با روتوش های جعلی را بر رفتار اکثریت جامعه سایه می‌افکند. 🔸اگر در روابط اجتماعی، کسب منفعت شخصی ملاک شود و از منافع جمعی غفلت شود، انواع معضلات اخلاقی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی آن جامعه را فرا خواهد گرفت و امکان رشد و پیشرفت حقیقی را از افراد آن سلب می‌کند. بلکه طغیان و سرکشی و استخدام ظالمانه دیگران برای رسیدن به نفع شخصی غلبه می‌یابد که نتیجه آن، شکل گیری و روان برخی مفاسد رفتاری در جامعه است. مانند: بی‌اعتمادی به نیرو و تولید داخلی و گسترش قاچاق، احتکار، کم فروشی، گرانفروشی، کلاهبرداری‌های شبکه‌ای، بی مسئولیتی، کم کاری، دروغ گویی، شایعه پردازی، درگيری‌های لفظی و فحاشی و نظیر اینها که نشانه‌هايي از غلبه منفعت شخصی و غفلت از منافع جمعی در روابط اجتماعی است. 🔹 از وقوع ابن امور این بدتر اینکه، گاه توجیهات منطقی و دینی هم برای آنها اقامه می شود و درربسیاری از اوقات، این فسادها فقط به یک گروه و حزب خاص نسبت داده شود و از ریشه‌های اجتماعی آن در فرهنگ عمومی غفلت شود. مبرا دانستن خود، گروه و حزب متبوع خود، نه تنها موجب تفکر در چرايي و درمان این آسیب‌ها نمی شود بلکه وقوع آنها موجب مفاسد دیگری می‌شود نظیر: شایعه پراکنی، تهمت زدن، بی اعتماد سازی مردم به جامعه و حاکمیت و ناپایداری امر سیاسی و مدیریتی. 🔸 یکی از ریشه مهمه این مشکلات، #احساس_بی‌نیازی افراد جامعه نسبت به هم و احساس استغنای در برابر زمین و زمانی است که در آن زندگی‌ می‌کنند. این احساس بی نیازی و استغنا، محبت و انس انسان را به همراهان و همشهری ها و حتی نسبت به آب و خاک کم می‌کند و هرگونه دلسوزی و مجاهدت را مسلوب می‌سازد. 🔹 زمانی که افراد جامعه نسبت به یکدیگر تعلق خاطر و تعهد جمعی نداشته باشند و احساس بی‌نیازی از یکدیگر داشته باشند، طغیان و سرکشی نسبت به هم خواهند داشت و هر کس در صدد استخدام دیگری در راستای کسب #منافع_شخصی است. برای چنین افرادی سایر انسانها و سرمایه‌های هویتی تا زمانی محترمند که نیاز مادی را از آن‌ها برطرف کنند، لذا اگر نیازی نبود و یا پس از رفع نیاز، رابطه‌اي هم نخواهد بود. اما اگر احساس تعلق قلبی و نیاز طرفینی بلندمدت میان افراد جامعه برقرار شود، این روحیه استخدام گری به تعاون و همکاری مبدل خواهد شد و افراد جامعه سعی می‌کنند یک دیگر را تحمّل و از خطاهای هم درگذرند و در کنار هم به گونه ای زندگی کنند که با انس و محبت، مجاهدت و گذشت یک زندگی بلندمدت را رقم بزنند تا نیازهای پایدار یکدیگر را برآورده سازند. #واقعیت_اجتماعی #جامعه_شناسی #جامعه_احساسی #جامعه_ماشینی #ماشینی_شدن #احساس_بی‌نیازی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/757

📌 فرهنگ دولت ستیزی 🔹یکی از مؤلفه‌های فرهنگ ایرانی، #دولت_ستیزی است. عموم مردم، پس از آنکه خود دولتی را سر کار می آورند به تخریب و تضعیف آن می‌پردازند. 🔸این مقوله سابقه‌ای دیرینه دارد و از عهد باستان تا عصر جدید ادامه داشته، دارد و شاید ادامه هم داشته باشد. 🔹این مقوله یکی از مؤلفه‌های #جامعه_احساسی است که نیازمند بررسی‌های جامعه‌شناختی و روان شناختی است. #واقعیت_اجتماعی #جامعه_شناسی #جامعه_احساسی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

غفلت از نظریات علمی و اجتهادی امام خمینی و آیت الله العظمی خامنه‌ای در حوزه و دانشگاه در کلام سردار شهید حاج قاسم سلیمانی (رحمة الله علیه) #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

📌 اصول موضوعه و پیش‌فرض های فقه معاصر ۱. حیات یافتن انسان در این جهان و ادامه حیات مادی و معنوی او جز در متن مناسبات و روابط با سایر انسانها در یک محیط جمعی ممکن نیست. ۲. با گسترش فناوری ها و ارتباطات انسانی، حیات اجتماعی مسلمین جدا از حیات انسان معاصر نیست. بلکه تأثير و تأثر متقابل فرهنگی، سیاسی، اقتصادی مقوله‌ای طبیعی است. البته میزان تاثیرگذاری و یا تأثیرپذیری هر طرف، وابسته به میزان قدرت فرهنگی، سیاسی و اقتصادی آن طرف و ضعف طرف مقابل است. ۳. زندگی انسان معاصر در نسبت با زندگی انسان گذشته از تغییرات بنیادین و ساختارهای پیچیده، متراکم و درهم‌تنیده برخوردار گشته است که نیازمند استنباط و اجتهادی متناسب است و اجتهادات گذشته به تنهایی برای مواجهه با آن کافی نیست. ۴. شریعت اسلامی و دانش فقه توانایی حضور فعال و تاثیر گذار بر زندگی انسان معاصر را دارد به شرط آن که با حفظ چهارچوب‌های منطقی و معرفت شناسی آن، شرایط پویایی و فعالیت آن از حیث روشی و تحلیلی فراهم شود. ۵. تغییرات بنیادین در زندگی بشر معاصر، شر مطلق و یا خیر مطلق نیستند؛ بلکه برخی از آنها اقتضاء فطرت و طبیعت کمال گرایی انسان در مسیر تکاملی و پیشرفت قرار دارد و برخی از آنها ممکن است خلاف جهت فطرت و جهت تکاملی انسان باشد و موجبات سقوط مادی و معنوی را فراهم کند. در این صورت فقه معاصر رسالتی مهم در راهبری حیات انسانی به سمت تکامل دارد که از یک سو می بایست تغییرات تکاملی و در راستای پیشرفت را تقویت و تغییرات غیرتکاملی را کنترل و تضعیف کند. ۶. تقویت و کنترل تغییرات بنیادین و پیچیده‌ی زندگی معاصر بدون داشتن شبکه‌ی منسجم از #نظریات اجتهادی ممکن نیست؛ چرا که حیات امروزین بشر بر پایه‌ی نظریات کلان و نظامات به هم پیوسته ی رفتاری و ساختاری سامان یافته است. از این رو رویارویی با چنین صورت و شکلی از زندگی بدون داشتن نظریه ممکن نیست. "نظریه" آن چارچوب مفهومی و نظری منسجم است که چشم اندازی را برای فاعل شناسا فراهم می‌کند که به واسطه آن بتوانند روابط و مناسبات درونی و بیرونی اجزا را به درستی توصیف و چرایی آن ها را تبیین کند. ۸. استنباط نظریات فقهی از منابع معتبر آن متوقف بر شناخت #روح_تشریع حاکم بر شریعت و اهداف دین در ساخت حیات فردی و اجتماعی انسان است؛ بر این اساس، شریعت یک مجموعه منسجم و هماهنگ برای سامان دادن به امورات مختلف انسانی در جهت پیشرفت همه جانبه و سعادت حقیقی است تحلیل این پیشرفت و سعادت و بررسی نسبت میان "شریعت، پیشرفت و سعادت" زیرساخت اصلی نظریات فقهی در عرصه‌های مختلف حیات بشری است. ۹. در یک تحلیل عمیق و برداشت دقیق از آیات قرآن کریم و سیره و سنت معصومین (ع) #توحید_عملی روح تشریع در شریعت اسلامی است. توحید مفهوم مرکزی اسلام و معنا دهنده به پیشرفت و سعادت است و در نسبت با پیشرفت توحیدی و سعادت توحیدی، شریعت اسلامی معنا و هویت می‌یابد و از ساير نظامات حقوقی و راهبردی متمایز می‌شود. توحید سامانه مفهومی و معرفتی است که ارائه دهنده اصول و قواعد رفتاری و ساختاری سامان دهنده به همه عرصه‌های زندگی انسان معاصر است. ۱۰. فقه در صورتی می تواند نظم بخش و سازنده زندگی انسان معاصر باشد که به استنباط اصول و قواعد کلی و عام منبعث از توحید بپردازد، لذا اهتمام به استنباط #قواعد_فقهیه عام حاکم بر مناسبات انسانی و معادلات اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قواعد فقهیه، قواعد عام و شامل مستنبط از ادله معتبر است که بر همه قواعد و استنباطات فقهی حکومت دارد و تامین کننده مصالح عمومی و رفع کننده تعارضات قانونی و حقوقی است. #فقه_معاصر #فقه_الاجتماع #قواعد_فقهیه #توحید_عملی #روح_تشریع @torass

📌 عقلانیت و تربیت متناسب ریشه همه مشکلات در جامعه احساسی نبود یک تلقی روشن و واحد از #عقلانیت (فضیلت حکمت) در فرهنگ عمومی و عدم اهتمام جدی به #تربیت متناسب و کارامد با آن در سطح عمومی است. "تزئینی بودن علم" و "مبنایی بودن مدرک"، "فرعی بودن تربیت" و "اصیل بودن اقتصاد"، "حاشیه‌ای بودن اجتماع" و "تقدم سیاست بر فرهنگ"، "رونق دلالی و قاچاق" و "کم فروغی کار و تلاش واقعی" "شعاری شدن دین" و "کم‌رنگ شدن روح و معنای ایمان" از جمله نشانه‌هاي فقدان عقلانیت و تربیت متناسب با آن در جامعه احساسی است. #جامعه_احساسی #عقلانیت (فضیلت حکمت) #تربیت #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/761

📌 از مردمی سازی یارانه‌ها تا حکمرانی مردمی 🔹یکی از اقدامات مهم در زمینه حکمرانی مردمی، مدیریت صحیح یارانه‌ها و سبد مصرفی خانوارها است. چرا که یکی از موانع بزرگ مشارکت صحیح مردم در حکمرانی، آشفتگی‌های حوزه اقتصاد و ساحت معیشت است؛ آشفتگی‌هایی که از یک سو بستر فعالیت‌های فساد آور فراهم است و نوع مردم و جوانان مسیرهای انحرافی مشارکت همچون دلالی و قاچاق را برای مشارکت ممکن می‌دانند و آن را انتخاب می‌کنند که طبیعت آن سودجویی شخصی و ضدیت با نظارت حاکمیت و مدیریت عادلانه دولت‌ها است. از سوی دیگر، بسیاری از مردمی هستند که از اين فعالیت‌های فسادزا متضرر هستند و آنها نیز مقصر اصلی را حاکمیت و دولت می‌دانند. بر این اساس نوعی اجماع علیه دولت و بی اعتمادی میان ملت و حاکمیت شکل می‌گیرد. 🔸 بر این اساس، مردمی سازی یارانه‌ها و #رشد یافتن مردم در مدیریت مصرف یکی از مقدمات حکمرانی مردمی است. چرا که حکمرانی مردمی، متوقف بر #رشد_جامع مردم و قدرت تدبیر امورات خرد و کلان است. مردم باید بتوانند در شرایط واقعی اقتصاد و معیشت، بهترین انتخاب و درست‌ترین مصرف را داشته باشند و این متوقف بر ۱. شناخت ارزش و میزان سرمایه‌ها، ۲. قدرت حفاظت و پاسبانی از سرمایه‌ها و ۳. قدرت بهره‌وری و سرمایه‌گذاری صحیح است که در سازوکار به‌کارگیری سرمایه‌ها، تولید بیشتر و افزایش سرمایه عایدی ملت شود. بنابراین مدیریت مردمی یارانه‌ها و رشد مردم در نحوه‌ی مصرف و اقبال به سرمایه‌گذاری مولد یک گام بسیار مهم در حکمرانی مردمی است. 🔹 اما نکته مهم در زمینه‌ی مردمی سازی یارانه‌ها این است که باید به عنصر فرهنگ سازی و تربیت اقتصادی توجه ویژه شود و بر این گسترش این عنصر مهم اهتمام جدی داشت چرا که با با غیاب #فرهنگ سازی و #تربیت اقتصادی، بهترین طرح ها پس از مدتی بی‌اثر می‌شوند و دوباره وضع زندگی به نحو سابق باز می‌گردد. 🔸 اظهارات مسؤلان اقتصادی و تصمیم گیران کشور نشان دهنده‌ی اهتمام ویژه آنها به ابزارها و سامانه‌ های مدیریتی و کنترلی است و کمتر به عنصر فرهنگ سازی و تربیت اقتصادی مردم توجه دارند. در حوزه فرهنگ به اطلاع رسانی صریح و مستقیم اکتفا شده است، در حالیکه اطلاع رسانی فقط یک بخش و در واقع مقدمه‌ی فرهنگ سازی است. به تعبیر دیگر اقناع مردم و همراه شدن آنها با هر سیاست و برنامه‌ای از یک سو به اطلاعات و شناخت کافی نیازمند است که از طریق اطلاع رسانی جامع، صحیح و مستمر تاحدودی تأمین می شود، از سوی دیگر به ذائقه سازی و عناصر گرایشی و انگیزشی وابسته است که فرایندی بلندمدت است و در متن نظام و مناسبات تربیتی قابل تحقق است. 🔹 بر اساس حکمت اسلامی و مبتنی بر تبیین فلسفی #واقعیت_اجتماعی، قاعده کلی در حیات اجتماعی این است که تحقق و به ثمر رسیدن هر برنامه و سیاست اجتماعی (سیاسی، اقتصادی، نظامی و ...) متوقف بر فرهنگ سازی و گسترش تربیت متناسب عمومی است. هرچقدر هم فناوری و ابزارهای پیچیده مدیریتی و کنترلی به کار گرفته شود اما به مقوله فرهنگ و تربیت بی اعتنايي شود امکان رشد و پیشرفت واقعی و تأثيرگذار جامعه و تحقق اهداف و سیاست‌ها تضعیف می‌شود. #مردمی_سازی #یارانه #حکمرانی_مردمی #رشد #تربیت_اقتصادی #فرهنگ_سازی #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

📌 فقه النظریه زیر ساخت فقه الاجتماع شهيد آیت‌الله سید محمدباقر صدر در اين رابطه مي‌فرماید: حقیقت آن است که امروزه تحدید تئوری‌ها و نظام‌های دینی امری ضروری است. رسول خدا (ص) آن را در خلال تطبیق در جوّ قرآنی جامعه اسلامی بیان می‌کرد و مسلمانان در این فضا این نظریه‌ها را -هرچند به‌اجمال- درک می‌کردند؛ زیرا فضایی که پیامبر خدا (ص) ایجاد کرد، قادر به تبیین این تئوری‌ها بود... فردی که در داخل یک فرهنگ و زبان زندگی می‌کند، بدون آگاهی تفصیلی از نظریه‌های مربوط به آن فرهنگ و زبان، معانی را درمی‌یابد و به‌درستی معانی را تشخیص می‌دهد؛ اما انسان خارج از آن فرهنگ و زبان باید با تئوری‌های آن فرهنگ و زبان آشنا شود. محمدباقر صدر، المدرسة القرآنیة، صص 34-37. نياز به نظريات عمومي در شرايط امروزي، نيازي اساسي است، به‌ویژه با توجه به بروز نظريات متعددي كه در عرصه‌هاي گوناگون حيات بشري پديد آمده است. دانشمند اسلامي در مواجهه با دانشمند غربي، خود را مقابل نظريات گوناگوني مي‌بيند و لازم است موضع اسلام را در قبال آن‌ها روشن كند. وي بايد نصوص ديني را بررسي و تحليل كند تا موضع اسلام را سلباً و ايجاباً به دست آورد تا از اين رهگذر، به راهكار اسلامي در قبال مباحثي كه تجارب بشري براي آن راهكار يافته است، دست يابد.». سید محمدباقر صدر، المدرسة القرآنيّة، ج 19، ص 41. @torass

🏴 « إنا لله و إنا إلیه راجعون» إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيْءٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ. ◼️ ساعاتی پیش روح بلند عالم پرهیزگار استاد اخلاق و عرفان و حدیث حضرت آیت الله فاطمی نیا به ملکوت اعلی پیوست. رحلت ایشان را به ساحت مقدس حضرت ولی عصر ( عج )، مقام معظم رهبری ، علمای اعلام و حوزه های علمیه ، بیت شریف ایشان و عموم شیعیان جهان تسلیت عرض می نماییم.