💠 #حکمت_مشاء 💠 #استاد_کردفیروزجائی 💢بخش 5️⃣1️⃣ 🌐 اشتراک معنوی وجودی 🔘 صورت مسئله 🔺 آیا وجود که بر اشیای مختلف حمل می شود، به یک معنا بر همه آنها حمل می گردد یا به معانی گوناگون و متعدد بر آن اشیاء حمل می شود؟ 🔘 دیدگاه ارسطو 🔺 ارسطو تصریح کرده که اطلاق موجود بر مقولات، از قبیل اشتراک لفظی نیست. ولی به گونه ای سخن گفته که اشتراک معنوی از آن برداشت نمی شود. 🔺 گویا او افزون بر اشتراک لفظی و اشتراک معنوی، گونه دیگری از اشتراک را در نظر داشته است که می توان آن را اشتراک اضافی نامید. 🔺 موجود گرچه معانی بسیاری دارد که همان مقولات عشراند، ولی همه این معانی به اصل واحدی برمی گردند که همان جوهر است؛ یعنی معنای اصلی موجود، جوهر است و اگر در معانی دیگر به کار می رود، به سبب ارتباطی است که آن معانی با جوهر دارند. 🔘 دیدگاه فلاسفه مسلمان 🔺 فیلسوفان مسلمان بر اشراک معنوی وجود تصریح کرده اند و کوشیده اند با استدلال هایی آن را اثبات کنند. 🔺 وجود معنای واحدی است که به صورت تشکیکی و به نحو تقدم و تأخیر بر مقولات ده گانه صدق می کند. ابن سینا اشتراک معنوی وجود را برای مقولات عشر بی نیاز از دلیل دانسته، ولی در عین حال با ذکر استدلال هایی کوشیده آن را آشکارتر کند. 🌐 تشکیک وجود 🔘 متواطی و مشکک در منطق 1️⃣ متواطی 🔺 الفاظ و مفاهیمی که به طور یکسان بر مصادیق صدق می کنند. 2️⃣ مشکک 🔺 الفاظ و مفاهیمی که به طور متفاوت، یعنی به نحو متفاضل (کامل و ناقص) بر مصادیق خود صدق می کنند. 🔺 در منطق درباره راز تفاوت در صدق مفاهیم تشکیکی سخن گفته نشده است. در واقع، این کار فیلسوف است که روشن کند تفاوتی که در صدق مفاهیم تشکیکی نمایان می گردد، چگونه تفاوتی است و از کجا برخاسته است. 🔘 سه نوع تفاوت اولیه 🔺 1. تمام ذات تفاوت دارند مانند: این رنگ و آن اندازه، 2. در بخشی از ذات تفاوت دارند مانند: انسان و اسب، 3. تفاوت در امری خارج از ذات است مانند: زید و عمرو. 🔘 تفاوت تشکیکی 🔺 تفاوت تشکیکی غیر از این سه نوع تفاوت است. تفاوتی است که مابه الامتیاز دو امر متفاوت، به مابه الاشتراک آنها برگردد. 🔘 تشکیک در نگاه مشائیان 🔺 مشائیان اصل تشکیک را پذیرفته اند؛ اما آنها تشکیک در ماهیت را ممتنع دانسته اند و تشکیک های شناخته شده را تشکیک در عرضی دانسته اند. مشائیان تشکیک در وجود را فی الجمله پذیرفته اند، گرچه آن را به اندازه لازم و کافی بسط نداده اند. 🔺 تشکیک وجود آن گونه که در حکمت متعالیه به عنوان یکی از احکام مهم موجود بما هو موجود مطرح شده، در فلسفه مشاء مطرح نبود. 🔘 دیدگاه ابن سینا 🔺 ابن سینا از طرفی مفهوم یا واژۀ وجود را مشکک معرفی کرده و از سوی دیگر، خود وجود و حقیقت آن را مشکک دانسته است. 🔘 الف) تشکیک مفهومی وجود 🔺 ابن سینا ابتدا واژه ها را به سه قسم 1.مشترک معنوی متواطی، 2.مشترک معنوی مشکک و 3. مشترک لفظی تقسیم کرده، سپس مشترک معنوی مشکک را دارای دو قسم مطلق و نسبی، و مشترک لفظی را دارای دو قسم مشابه و غیر مشابه دانسته است و برای مشترک معنوی مشکک مطلق، واژه موجود را مثال آورده و گفته است: وجود که بر اشیای کثیر و گوناگون حمل می شود، یک معناست، ولی این گونه نیست که همه آن اشیاء به طور یکسان موجود باشند، بلکه موجود بودن برخی از آنها مقدم بر موجود بودن برخی دیگر است. 🔺 گرچه همه مصادیق در موجود بودن به یک معنا موجودند ولی بهره مندی آنها از موجودیت یکسان نیست، بلکه میان آنها تقدّم و تأخر و اولویت هایی در کار است. 🔘 ب) تشکیک در وجود عینی 🔺 تفاوت وجود موجودات، تفاوت ماهوی و نوعی نیست. تفاوت های متعارف، یعنی تفاوت به تمام ذات، تفاوت به بخشی از ذات و تفاوت عرضی، همه از سنخ تفاوت های ماهوی اند و به ماهیات مربوط است. اما تفاوتی که در وجود موجودات یافت می شود، هیچ یک از این تفاوت ها نیست؛ زیرا وجود از سنخ مفاهیم ماهوی نیست. اگر تفاوتی در وجود موجودات باشد، تفاوت به شدت و ضعف است. 🔺 ابن سینا تصریح کرده که اختلاف انسان با اسب که اختلاف نوعی است، اختلاف ماهوی است، نه اختلاف وجودی. در وجود ماهیات اختلاف نوعی در کار نیست. اگر اختلافی باشد، اختلاف به شدت و ضعف است. 🔘 اقسام اختلاف تشکیکی 🔺 1. اختلاف به تقدم و تأخر، 2. به کمال و نقص، 3.به اولویت و عدم اولویت، 4. به استغنا و حاجت، 5. به شدت و ضعف، 6.به کمی و بیشی. 🔘جمعبندی 🔺 از مجموع سخنان ابن سینا به دست می آید که او افزون بر اختلاف های میان اشیاء که ناشی از حیثیت ماهوی آنهاست، به اختلافی بین اشیاء پی برده که ناشی از حیثیت وجودی آنهاست. 📚 منبع: کتاب حکمت مشاء ص 84_92 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #آشنایی_با_عرفان_اسلامی 💠 #استاد_امینی_نژاد 1️⃣ معرفی محتوای کتاب https://eitaa.com/fvtt_ir/2466 2️⃣ معنای لغوی تصوف https://eitaa.com/fvtt_ir/2492 3️⃣ معنای اصطلاحی تصوف https://eitaa.com/fvtt_ir/2541 4️⃣ معنای اصطلاحی عرفان https://eitaa.com/fvtt_ir/2582 5️⃣ عرفان عملی و نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/2603 6️⃣ عرفان عملی https://eitaa.com/fvtt_ir/2628 7️⃣ عرفان نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/2655 8️⃣ محورهای اساسی در عرفان نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/2688 9️⃣ امکان دستیابی به معارف شهودی https://eitaa.com/fvtt_ir/2704 🔟 هماهنگی عرفان با عقل و دین https://eitaa.com/fvtt_ir/2718 1️⃣1️⃣ تأثیرات عرفان عملی و نظری بر یکدیگر https://eitaa.com/fvtt_ir/2755 2️⃣1️⃣ هویت اسلامیِ عرفان اسلامی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2813 3️⃣1️⃣ هویت اسلامیِ عرفانِ اسلامی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2820 4️⃣1️⃣ هویت اسلامیِ عرفانِ اسلامی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2834 5️⃣1️⃣ هویت اسلامیِ عرفانِ اسلامی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2855 6️⃣1️⃣ادوار پنجگانه عرفان اسلامی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2874 7️⃣1️⃣ادوار پنجگانه عرفان اسلامی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2892 8️⃣1️⃣ادوار پنجگانه عرفان اسلامی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2908 9️⃣1️⃣ادوار پنجگانه عرفان اسلامی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2935 0️⃣2️⃣ادوار پنجگانه عرفان اسلامی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2955 1️⃣2️⃣ادوار پنجگانه عرفان اسلامی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2987 2️⃣2️⃣ادوار پنجگانه عرفان اسلامی (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/3033 ⏳ ادامه دارد ... —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #آشنایی_با_عرفان_اسلامی 💠 #استاد_امینی_نژاد 💢بخش 2️⃣2️⃣ 🌐 ادوار پنج گانه عرفان اسلامی (7) 🌐 دورۀ دوم: دورۀ بالندگی و تکامل 🔘 عرفای طراز اول و مشهور قرن پنجم 1️⃣ ابوعبدالرحمن سُلَمی (م 412) 🔺 وی مرید شیخ ابوالقاسم نصرآبادی است و از نویسندگان بزرگ صوفیه محسوب می شود و نوشته های فراوانی دارد. از جمله مهم ترین آنها حقایق التفسیر و طبقات الصوفیة است. 🔺 در حقایق التفسیر، تفسیرهای باطنی آیات قرآن را که از سوی عرفا صورت گرفته بود، جمع آوری کرد و از جمله تفسیرِ منسوب به امام صادق (ع) را در آن مجموعه، گرد آورد. 🔺 اثر ارزشمند دیگر او _طبقات الصوفیة_ نیز در نوع خود و در مقولۀ تذکره نویسی بی نظیر است و از جهاتی بر همۀ تذکره های دیگر ترجیح دارد. در آن کتاب، عرفا را در پنج طبقه دسته بندی و در هر طبقه به صورت گلچین، شرح حال بیست عارف را مورد بررسی قرار می دهد که در مجموع به یک صد عارف و صوفی می پردازد. 2️⃣ شیخ ابوالحسن خرقانی (م 425) 🔺 پس از ابوالعباس قصاب آملی که از اطراف و اکناف به سوی او می آمدند، خرقان محل آمدوشد صوفیان و عارفان بود. 🔺 تربیت روحانی خرقانی در سلوک از روحانیت شیخ ابویزید بسطامی بود و مولوی از وی بسیار یاد می کند و در توحید کلمات زیادی دارد. از وی پرسیدند: صوفی کیست؟ گفت: «صوفی به مرقّع و سجاده صوفی نبود، و صوفی به رسوم و عادات صوفی نبود، صوفی آن بود که نبود». 3️⃣ ابوسعید ابوالخیر (م440) 🔺 وی از مشاهیر جهانی عرفان است و از دانشمندان نابغۀ عارف ایران. هُجویری که معاصر اوست، با وی ملاقاتی نداشته است، اما دربارۀ او می گوید: «جملۀ اهل زمانه ورا مسخّر بودند ... عالم بود به فنون علم، روزگاری عجیب داشت و شأنی عظیم اندر درجت اشراف بر اسرار». 🔺 در ابتدا پیرو و مراد ابوسعید، شیخ ابوالفضل سرخسی بود. خود می گوید: «چون پیر ابوالفضل به رحمت حق پیوست و ما را در مدت حیات، هر اشکال که بودی به وی رجوع افتادی، حل اشکال ما را هیچ کس متعین نبود، الا شیخ ابوالعباس. به آمل رفتیم و یک سال پیش وی بودیم». 🔺 به شیخ بوسعید گفتند: فلانی بر روی آب می رود! گفت: سهل است، بَزَغی و صعوه ای نیز بر آب برود. گفتند: فلان کس در هوا می پرد! گفت: زغنی و مگسی نیز در هوا می پرد. گفتند: فلان کس در یک لحظه از شهری به شهری می رود! گفت: شیطان نیز در یک نفس از مشرق به مغرب می رود. 🔺 این چنین چیزها را بس قیمتی نیست، مرد آن بود که در میان خلق نشیند و دادوستد کند و زن خواهد و با خلق درآمیزد و یک لحظه از خدای خود غافل نباشد. 🔺 ملاقات وی با ابوعلی سینا و ماجراهای مختلف آن معروف است. 📚 منبع: کتاب آشنایی با مجموعه عرفان اسلامی ص 146_149 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 4️⃣1️⃣ 🌐 مؤلفه های معرفت یقینی 🔘دیدگاه ابن سینا 🔺 ابن سینا برای یقین نفس الامری سه عنصر را برمی مشارد، اولاً به صدق گزارۀ «الف ب است» اعتقاد دارد. ثانیاً معتقد است که ممکن نیست این گزاره صادق نباشد، یعنی محال است که الف ب نباشد و ثالثاً این اعتقاد دوم زوال پذیر نیست. 🔘 دیدگاه ابن سینا موفق ترین طرح 🔺 طرحی که شیخ عرضه کرده، جزو موفق ترین طرح هاست؛ زیرا آغازگاهی طبیعی دارد. البته این نکته را باید در نظر داشت که «مطابق با واقع بودن» در این عبارات مطرح نشده است؛ زیرا اینکه چنان گزاره ای باید صادق باشد، بسیار روشن است و جای گفت و گو ندارد. 🔘 چه چیزی اعتقاد به زوال پذیری را در پی دارد؟ 🔺 همان امری که علت تصدیق گزاره است، اعتقاد به زوال ناپذیری آن را موجب می شود. ابن سینا می گوید یا آن گزاره از اولیات است، یا این گونه نیست و با استفاده از حد وسط اکتساب می شود. 🔺 به دلیل این حد وسط، می توان گفت که آن گزاره صادق است و ممکن نیست نقیضش درست باشد و زوال نیز نمی پذیرد. 🔘 هر یک از قیود چه چیزی را خارج می کند؟ 🔺 اعتقاد به گزاره و تصدیق آن شعریات را خارج می کند. اعتقاد به اینکه نقیض این گزاره ممکن نیست درست باشد تصدیقات ظنی، مانند خطابیات را خارج می کند. در تصدیقات ظنی، احتمال صدق خلاف گزارۀ تصدیق شده منتفی نیست. این اعتقاد دوم، زوال ناپذیر باشد، جدل، جهل مرکب، سفسطه و مغالطه خارج می کند. 🔘 اندیشۀ برهان در دل بحث یقین 🔺 محور و مدار علم برهان به معرفت حقیقی و یقین نفس الامری مرتبط است و همۀ آنچه از آن با عنوان شروط برهان یاد می شود، برای تحصیل حقیقت معرفت و یقین نفس الامری است. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 93_99 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #معرفی_کتاب📚 1️⃣جایگاه عزم https://eitaa.com/fvtt_ir/2814 2️⃣درآمدی بر دیدگاهها و باورداشتهای اسلامی-انقلابی https://eitaa.com/fvtt_ir/2871 3️⃣پنج رویکرد مادر در مکتب امام https://eitaa.com/fvtt_ir/2889 4️⃣اندیشه پشتیبان انقلاب اسلامی https://eitaa.com/fvtt_ir/2932 5️⃣مقام مردم https://eitaa.com/fvtt_ir/2944 6️⃣جرعه‌هایی از زلال معنویت https://eitaa.com/fvtt_ir/3045 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

🔰 کتاب جرعه‌هایی از زلال معنویت اثر استاد یزدان‌پناه منتشر شد ◾کتاب «جرعه‌هایی از زلال معنویت» اثر حضرت استاد یزدان‌پناه توسط نشر معارف چاپ گردید. ◾این کتاب به شرح مختصری از زیارت امین‌الله و زیارت اباعبدالله علیه‌السلام پرداخته است. ▪️در قسمتی از این کتاب آمده است: وقتی دست به سینه می‌گذاریم و السلام علیک را به امام می‌گوییم یعنی به محضر ایشان مشرف شده‌ایم. این اصلی در خور توجه است که دوری و نزدیکی و یا حیات و ممات در این گفت و گوی مستقیم و تشرف قلبی و باطنی بی‌تأثیر است. ◾اخبار بعدی پیرامون فروش کتاب به زودی منتشر خواهد شد. #تازه_های_نشر #زلال_معنویت #استاد_یزدان_پناه 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #آموزش_حکمت_اشراق 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ توضیحی در مورد فلسفه اشراق https://eitaa.com/fvtt_ir/2508 2️⃣ کلیاتی در باب حکمت اشراقی https://eitaa.com/fvtt_ir/2553 3️⃣ چالش در فلسفۀ اسلامی مشایی https://eitaa.com/fvtt_ir/2591 4️⃣ سیر دگرگونی فلسفه در اندیشه مسلمانان https://eitaa.com/fvtt_ir/2635 5️⃣ زندگی علمی و سلوکی سهروردی https://eitaa.com/fvtt_ir/2667 6️⃣ جوهره حکمت اشراق / سه جهت تحول در حکمت اشراق https://eitaa.com/fvtt_ir/2694 7️⃣ عدم تعارض عقل و شهود (بحث و ذوق) https://eitaa.com/fvtt_ir/2710 8️⃣ تبیین جایگاه منطقی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/2728 9️⃣ تأثیر روش شهودی در اندیشۀ فلسفی https://eitaa.com/fvtt_ir/2761 🔟 منابع حکمت اشراق (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2817 1️⃣1️⃣ منابع حکمت اشراق (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2830 2️⃣1️⃣نام‌های به‌کار رفته برای فلسفه سهروردی https://eitaa.com/fvtt_ir/2845 3️⃣1️⃣حیات حکمت اشراقی پس از سهروردی https://eitaa.com/fvtt_ir/2866 4️⃣1️⃣کتاب‌شناسی توصیفی آثار اشراقی https://eitaa.com/fvtt_ir/2883 5️⃣1️⃣آثار اشراقی پس از شیخ اشراق https://eitaa.com/fvtt_ir/2899 6️⃣1️⃣متافیزیک نوری حکمت اشراق https://eitaa.com/fvtt_ir/2927 7️⃣1️⃣مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2947 8️⃣1️⃣مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2976 9️⃣1️⃣مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3015 0️⃣2️⃣مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3049 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #آموزش_حکمت_اشراق 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 0️⃣2️⃣ 🌐 مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق 🔘 مقدمه 3. احکام کلی نور 4️⃣ محبت و قهر در انوار 🔺 از نظر سهروردی هر نوردانی به نور عالی محبت داشته و بدان عشق می ورزد. سّر این عشق ورزی دو چیز است؛ نخست، کمال افزون تری که در نور عالی وجود دارد و دوم، زیبایی و جمالی که با حقیقت نور گره خورده و به شکل عالی تر در نور برتر وجود دارد. آن کمال و این جمال همچون مغناطیسی نور سافل را به خود جذب می کند. 🔺 اما هر نور عالی در مقایسه با نور سافل، دارای قهر است. بنابراین، نور سافل به نور عالی عشق می ورزد و نور عالی نسبت به نور سافل قهر دارد. 🔺 در فلسفۀ اشراق، از هیمنۀ وجودی و شکوه و جلال نور عالی نسبت به دانی، به گونه ای که سیطرۀ وجود عالی در سراسر نور دانی موج زند و همراه با استغنای وجودی عالی باشد به قهر یاد می شود؛ چنان قهری که هرگاه دانی در عالی بنگرد، درعین لذت بردن و عشق ورزیدن، احساس ذلّت و خاکساری و ناچیزی می کند و هرگاه عالی به خود بنگرد، نسبت به مادون احساس عزت و سربلندی می کند. چنین قهر وجودی موجب شده است شیخ اشراق از عقول و مفارقات طولیه و عَرضیه یا همان مُثُل افلاطونی «انوار قاهره» تعبیر کند. 🔺 شیخ اشراق در جایی وجود محبت و عشق از نور عالی به نور دانی را نفی کرده و این رابطه را منحصر در رابطۀ قهری دانسته. 🔺 خداوند تنها عاشق خویش است؛ زیرا او کامل ترین و زیباترین موجود است و هر کمال و زیبایی دیگری، دونِ اوست. با این حال، در جایی دیگر ضمن طرح قاعده ای فلسفی_اشراقی، به وجود محبت از سوی نور عالی نسبت به نور سافل افزون بر وجود رابطه قهری تصریح می کند می گوید:«انّ لکلّ علة نوریة بالنسبة الی المعلول محبّة و قهراً و للمعلول بالنسبة الیها محبة یلزمها ذلّ» 🔺 صدرالمتألهین معتقد است عشقِ علت به معلول، نه از باب عشق به غیر، بلکه از جهت عشق به خویش است. پس عشقِ علت به معلول، نه به خاطر نفس معلول، بلکه به جهت عشق به خود و پیامدها و آثار خود است. با توجه به این تبیین، متن نخست با متن دوم هماهنگ خواهد بود. با چنین طرحی، جایگاه فلسفیِ عشق در نظام نوری روشن می شود و کل نظام نوری با حقیقت عشق (اعم از قاهرانه و فقیرانه) پیوند استواری برقرار می کند. 📚 منبع: کتاب آموزش حکمت اشراق ص 64_67 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

🔰 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی (فتوت) با همکاری گروه علوم اجتماعی مؤسسه نفحات برگزار می کند: 🔆 درسگفتارهای اعتباریات و اندیشه ی اجتماعی علامه ی طباطبایی (ره) 🔆 🔸 مدرس: استاد #اسدالله_زاده 🔸 ویژگی های درس: ▪️ تدریس مقاله ی پنج و شش اصول فلسفه و روش رئالیسم ▪️ بررسی مبسوط بحث معقول ثانی فلسفی در اندیشه ی فیلسوفان مسلمان ▪️ بررسی امتدادات بحث اعتباریات در تفسیر المیزان و سایر آثار علامه ی طباطبایی (ره) ▪️ بررسی اشکالات وارد شده بر بحث اعتباریات ▪️ بررسی مبسوط اندیشه ی اجتماعی علامه ی طباطبایی در المیزان و سایر آثار با ارائه ی متن برای هر جلسه ▪️ مقایسه ی تطبیقی اندیشه ی علامه طباطبایی (ره) با مباحث فلسفه ی علوم اجتماعی، نظریه های جامعه شناسی و جامعه شناسی معرفت در اندیشه ی متفکران غربی 🔸 زمان: روز های یکشنبه و سه شنبه یک ساعت به اذان مغرب به صورت مجازی و پلتفرم اسکای روم 🔸 آغاز: یکشنبه ۱۲ بهمن ۹۹ ◀️ برای ثبت نام به آی دی @Rostami110 در پیام رسان ایتا مراجعه بفرمایید. —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #حکمت_مشاء 💠 #استاد_کردفیروزجائی 1️⃣ اهمیت حکمت مشاء https://eitaa.com/fvtt_ir/2517 2️⃣ مشرب های سه گانه فلسفی https://eitaa.com/fvtt_ir/2561 3️⃣ مشائیان و آثار مکتوب آنها (1) https://eitaa.com/fvtt_ir/2594 4️⃣ مشائیان و آثار مکتوب آنها (2) https://eitaa.com/fvtt_ir/2616 5️⃣ مشائیان و آثار مکتوب آنها (3) https://eitaa.com/fvtt_ir/2638 6️⃣ علوم و اقسام آن (1) https://eitaa.com/fvtt_ir/2677 7️⃣ علوم و اقسام آن (2) https://eitaa.com/fvtt_ir/2715 8️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2848 9️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2869 🔟معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2886 1️⃣1️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2902 2️⃣1️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2930 3️⃣1️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2950 4️⃣1️⃣هستی‌شناسی در فلسفه مشاء https://eitaa.com/fvtt_ir/2982 5️⃣1️⃣اشتراک معنوی وجود https://eitaa.com/fvtt_ir/3026 6️⃣1️⃣زیادت وجود بر ماهیت (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3053 ⏳ ادامه دارد ... —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #حکمت_مشاء 💠 #استاد_کردفیروزجائی 💢بخش 6️⃣1️⃣ 🌐 زیادت وجود بر ماهیت1️⃣ 🔺 از آنچه در اطراف ما وجود دارد و ما با آنها سروکار داریم، دو مفهوم وجود و ماهیت را انتزاع و بر آنها حمل می کنیم. 🔺 نیز یکی از این دو مفهوم را بر دیگری حمل می کنیم؛ یعنی می گوییم کاغذ موجود است. با مفهوم وجود به وقوع و تحقق خارجی آن اشیاء، و با مفهوم دیگر به چیستی و حقیقت آنها اشاره می کنیم. به این مفهوم اخیر ماهیت گفته می شود. سخن در این است که چه نسبتی میان وجود شیء و ماهیت آن دو وجود دارد؟ آن دو عین همدیگرند یا متحد با همدیگرند یا کاملاً متمایز و متغایرند یا یکی بخشی از دیگری است؟ 🔺 تمایز و تغایر مفهوم وجود و ماهیت روشن است. با توجه به آنکه ماهیت، مفاد حد و وجود مفاد برهان است، روشن می شود این دو غیر یکدیگرند و همچنین گاهی وجود چیزی معلوم است، اما ماهیت و چیستی آن نامعلوم است (یا برعکس) و همواره معلوم غیر از نامعلوم است، پس غیر از ماهیت است. 🔺 با توجه به اینکه وجود غیر از ماهیت است، می توان نتیجه گرفت وجود که بر اشیای مختلف حمل می شود، جنس آنها نیست. اگر ماهیت چیزی را شناخته باشیم، جنس آن نیز شناخته می شود. از این رو، اگر وجود یک شیء، جنس آن شیء باشد، باید با شناخته شدن ماهیت آن شیء، شناخته شود. نیز با معلوم واقع شدن وجود یک شیء، بخشی از ماهیت آن باید شناخته شود، در حالی که این طور نیست. 🔺 وجود امری مشکک است، درحالی که تشکیک در ماهیات ممتنع است. حکم به زیادت وجود بر ماهیت و غیریت آن دو، مخصوص ممکنات است. واجب الوجود ماهیتی ندارد که غیر از وجود او باشد. 🔘 زیادت خارجی 🔺 بی گمان مفهوم وجود غیر از مفهوم ماهیت است و از آنجا که جایگاه مفهوم در ذهن است، این زیادت، زیادت ذهنی است، ولی آیا منظور مشائیان از زیادت وجود بر ماهیت، تنها زیادت ذهنی و مفهومی آن دو است یا آنکه زیادت خارجی نیز منظور آنها هست؟ 🔺 منظور آنها صرفاً زیادت مفهومی نیست، بلکه زیادت وجود بر ماهیت در خارج نیز منظور است. 📚 منبع: کتاب حکمت مشاء ص 95_97 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش5️⃣1️⃣ 🌐 مؤلفه های معرفت یقینی 🔘دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی 🔺 محقق طوسی تعریف اثیرالدین ابهری را مانع اغیار نمی داند. ابهری یقین را چنین تعریف کرده است: «یقین اعتقاد است به اینکه شیء الف ب است، به همراه اعتقاد به اینکه شیء الف ممکن نیست به گونۀ دیگری باشد». خواجه می گوید اگر صرف «اعتقاد» در این تعریف مورد نظر است، جهل مرکب را نیز دربر دارد؛ اما اگر «اعتقاد صادق و مطابق با نفس الامر» در نظر باشد، هرچند جهل مرکب را خارج می کند، شامل اعتقاد مقلّد جازم می شود. 🔘 چهار شرط یقین 🔺 اول و دوم. یقین اعتقاد صادق است؛ سوم. یقین اعتقاد جازم است. اعتقاد جازم، اعتقادی است همراه با این اعتقاد که نقیض اعتقاد اول ممکن نیست؛ چهارم. یقین اعتقاد ثابت و زوال ناپذیر است؛ یعنی نقیض آن صادق نیست و ممکن هم نیست که این اعتقاد دوم، زوال بپذیرد. در نتیجه یقین را باید چنین تعریف کرد: «اعتقاد صادق جازم ثابت». 🔘 مقایسه میان دیدگاه ابن سینا و محقق طوسی 🔺 در تعرف محق طوسی، قید «مطابقت» افزوده شده و اعتقاد دوم به گونه ای معنا شده است که ظن از تعریف خارج گردد، و قید «ثابت» نیز آورده شده تا اعتقاد مقلد از تعریف بیرون رود. 🔺 ابن سینا زوال ناپذیر بودن اعتقاد به کذب نقیض را شرط یقین دانسته بود، که شامل نفی اعتقاد تقلیدی نیز می شود. بنابراین در تعریف بوعلی، مشکلی از جهت خروج اعتقاد تقلیدی وجود ندارد. 🔘 دربارۀ قید «مطابقت» 🔺 که در تعریف خواجه افزوده شده است، باید گفت که نیازی بدان نیست؛ زیرا اساساً بحث دربارۀ یقین نفس الامری است. 🔺 صرف حضور قید مطابقت با واقع، گرهی را نمی گشاید و پرسیدنی است که فاعل شناسا چگونه می تواند این قید را احراز کند؟ 🔺 بوعلی از عالِم آغاز کرده و گفته است که اعتقاد یقینی باید زوال ناپذیر باشد و از راه علتش حاصل آمده باشد. لازمۀ این سخن، چنان که گذشت، مطابق با واقع بودن یقین نیز هست. 🔺 راهی که به صورت یقینی به واقع می رساند، قضیه ای یقینی است که یا از اولیات (بیّن بنفسه) باشد و یا از حد وسط به دست آمده باشد. 🔺 اگر اعتقادی از راه علت خود به دست آمده باشد، مطابق با واقع است. 🔘 ظن بودن جهل مرکب 🔺 ابن سینا جهل مرکب را نیز درحقیقت نوعی از ظن (ظن فلسفی) می شمارد. آن کس که جهل مرکب دارد، معتقد است نقیض قضیه ای که آن را تصدیق کرده است، صادق نیست؛ اما از آنجا که از راهی رساننده و معتبر وارد نشده، اعتقادش در واقع زوال پذیر است. بنابراین جهل مرکب واقعاً علم نیست، و بهتر است آن را ظن بنامیم. 🔺 گاه اعتقادی جازم است، اما در واقع باید آن را از اقسام ظن برشمرد؛ زیرا زوال پذیر است. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 99_105 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #معرفی_کتاب📚 1️⃣جایگاه عزم https://eitaa.com/fvtt_ir/2814 2️⃣درآمدی بر دیدگاهها و باورداشتهای اسلامی-انقلابی https://eitaa.com/fvtt_ir/2871 3️⃣پنج رویکرد مادر در مکتب امام https://eitaa.com/fvtt_ir/2889 4️⃣اندیشه پشتیبان انقلاب اسلامی https://eitaa.com/fvtt_ir/2932 5️⃣مقام مردم https://eitaa.com/fvtt_ir/2944 6️⃣جرعه‌هایی از زلال معنویت https://eitaa.com/fvtt_ir/3058 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

🔰 جرعه‌هایی از زلال معنویت ◾کتاب «جرعه‌هایی از زلال معنویت» اثر حضرت آیت‌الله استاد یزدان‌پناه با همکاری مؤسسه آموزشی پژوهشی نفحات توسط نشر معارف چاپ گردید. ◾این کتاب به شرح مختصری از زیارت امین‌الله و زیارت اباعبدالله علیه‌السلام پرداخته است. ▪️برای خرید این کتاب با تخفیف ۱۵ درصد می‌توانید به فروشگاه اینترنتی نفحات به آدرس ذیل مراجعه نمایید؛ store.nafahat-eri.ir #فروشگاه_اینترنتی_نفحات #تازه_های_نشر #زلال_معنویت #استاد_یزدان_پناه 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #آموزش_حکمت_اشراق 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ توضیحی در مورد فلسفه اشراق https://eitaa.com/fvtt_ir/2508 2️⃣ کلیاتی در باب حکمت اشراقی https://eitaa.com/fvtt_ir/2553 3️⃣ چالش در فلسفۀ اسلامی مشایی https://eitaa.com/fvtt_ir/2591 4️⃣ سیر دگرگونی فلسفه در اندیشه مسلمانان https://eitaa.com/fvtt_ir/2635 5️⃣ زندگی علمی و سلوکی سهروردی https://eitaa.com/fvtt_ir/2667 6️⃣ جوهره حکمت اشراق / سه جهت تحول در حکمت اشراق https://eitaa.com/fvtt_ir/2694 7️⃣ عدم تعارض عقل و شهود (بحث و ذوق) https://eitaa.com/fvtt_ir/2710 8️⃣ تبیین جایگاه منطقی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/2728 9️⃣ تأثیر روش شهودی در اندیشۀ فلسفی https://eitaa.com/fvtt_ir/2761 🔟 منابع حکمت اشراق (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2817 1️⃣1️⃣ منابع حکمت اشراق (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2830 2️⃣1️⃣نام‌های به‌کار رفته برای فلسفه سهروردی https://eitaa.com/fvtt_ir/2845 3️⃣1️⃣حیات حکمت اشراقی پس از سهروردی https://eitaa.com/fvtt_ir/2866 4️⃣1️⃣کتاب‌شناسی توصیفی آثار اشراقی https://eitaa.com/fvtt_ir/2883 5️⃣1️⃣آثار اشراقی پس از شیخ اشراق https://eitaa.com/fvtt_ir/2899 6️⃣1️⃣متافیزیک نوری حکمت اشراق https://eitaa.com/fvtt_ir/2927 7️⃣1️⃣مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2947 8️⃣1️⃣مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2976 9️⃣1️⃣مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3015 0️⃣2️⃣مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3049 1️⃣2️⃣مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3072 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #آموزش_حکمت_اشراق 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 1️⃣2️⃣ 🌐 مقدمات متافیزیک نوری حکمت اشراق 🔘 مقدمه 3. احکام کلی نور 5️⃣اشرافات و سوانح در انوار 🔺 نورهای عالی به جهت آنکه هویت نوری دارند و مانعی برای شهود در برابر آنها وجود ندارد نورهای دانی را مشاهده می کنند اما نورهای دانی _افزون بر شهودِ نور عالی_ در همان موطن نور عالی دو چیز دیگر نیز از ناحیه نور عالی نصیب آنان می شود: 🔺 اول، اشراق های جوهری که اصل تحقق نورهای دانیِ جوهری را به جعل بسیط تأمین می سازند 🔺 دوم، اشراق های عرضی که _براساس مکاشفات اهل معرفت_ پس از تحقق نورهای دانیِ پدید آمده، از اشراق های جوهری، پیاپی از ناحیۀ نورهای عالی به صورت جعل ترکیبی به نورهای دانی می رسند. شیخ اشراق از این اشراق های عرضی به «سوانح نوریه» یاد می کند. این اشراق های عرضی و سوانح نوری، صفات و کمالات نورهای دانی را سامان می بخشند. 🔺 آنچه در این میان اهمیت فراوانی دارد، کیفیت اشراقات جوهری و عرضی است. شیخ اشراق توضیحاتی در این باره داده است که به شدت مسئله علّیت را عمق بخشیده و فلاسفه بعدی، همچون صدرالمتألهین از آن استفاده فراوان برده اند به گونه ای که امروزه ما در فلسفه اسلامی از آن به «اضافه اشراقیه» در مقابل «اضافه مقولیه» یاد می کنیم. 🔺در تحلیل سهروردی، اشراق جوهری و عرضیِ نور عالی، به انفصال چیزی از نور عالی _در اشراق جوهری_ ، یا به انتقال چیزی از نور عالی _در اشراق عرضی_ نیست، بلکه بی آنکه چیزی از نور عالی کاسته شود، نسبت (اضافه و شعاعِ) جوهری یا عرضی _که از نور عالی ضعیف تر است_ بدو قائم و بدان متوقف و وابسته است؛ یعنی در فرایند علیّت با مجموعه ای روبه رو هستیم که مرحله ای ضعیف تر از نور ، بر مرحله ای قوی تر توقف و تکیه دارد. 🔺 بعدها صدرالمتألهین طرح اشراقیه را می پذیرد ولی برخلاف شیخ اشراق که آن را به اشراق های جوهری و عرضی عالم انوار و اشراق های عرضی مادی عالم ماده اختصاص داده است، وی آن را درهمه نظام عِلّی و معلولی جریان می دهد و کیفیت پیدایش و ظهور عالم ماده از عوالم مافوق را نیز از سنخ اضافه اشراقی می شمارد. این در حالی است که سهروردی اشراق را ویژه نور تلقی کرده است. وی علیت انوار برای جواهر غاسقه مادی ر ابا واژه «ظلّ» تبیین کرده، می گوید: در نورهای پایین تر از نورالانوار دو جهت فقر و غنا وجود دارد. جهت فقر و ضعف همان است که مثلاً نورِ عقل اول (نور اقرب) وقتی خود را با نورالانوار مقایسه می کند، در خود ظلمت و تاریکی ای احساس می کند( استغساق و استظلام) و جهت غنا همان نوری است که با اشراق نورالانوار در عقل اول محقق می شود. 📚 منبع: کتاب آموزش حکمت اشراق ص 68_70 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #حکمت_مشاء 💠 #استاد_کردفیروزجائی 1️⃣ اهمیت حکمت مشاء https://eitaa.com/fvtt_ir/2517 2️⃣ مشرب های سه گانه فلسفی https://eitaa.com/fvtt_ir/2561 3️⃣ مشائیان و آثار مکتوب آنها (1) https://eitaa.com/fvtt_ir/2594 4️⃣ مشائیان و آثار مکتوب آنها (2) https://eitaa.com/fvtt_ir/2616 5️⃣ مشائیان و آثار مکتوب آنها (3) https://eitaa.com/fvtt_ir/2638 6️⃣ علوم و اقسام آن (1) https://eitaa.com/fvtt_ir/2677 7️⃣ علوم و اقسام آن (2) https://eitaa.com/fvtt_ir/2715 8️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2848 9️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2869 🔟معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2886 1️⃣1️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2902 2️⃣1️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2930 3️⃣1️⃣معرفت شناسی در فلسفه مشاء (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2950 4️⃣1️⃣هستی‌شناسی در فلسفه مشاء https://eitaa.com/fvtt_ir/2982 5️⃣1️⃣اشتراک معنوی وجود https://eitaa.com/fvtt_ir/3026 6️⃣1️⃣زیادت وجود بر ماهیت (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3053 7️⃣1️⃣زیادت وجود بر ماهیت (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3078 ⏳ ادامه دارد ... —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #حکمت_مشاء 💠 #استاد_کردفیروزجائی 💢بخش 7️⃣1️⃣ 🌐 زیادت وجود بر ماهیت2️⃣ 🔘 معنای زیادت خارجی وجود بر ماهیت 🔺 زیادت وجود بر ماهیت در خارج به دو نحو قابل تصور است: 1.زیادت تحلیلی وجود بر ماهیت در خارج، 2. زیادت واقعی وجود بر ماهیت در خارج. 🔘 معنای زیادت تحلیلی 🔺 منظور از زیادت تحلیلی آن است که واقعیت خارجی، در خارج به گونه ای است که ذهن آن را به دو حیثیت متمایز تحلیل می کند، ولی این تمایز و تغایر فقط در ذهن و با تعمل و تأمل ذهنی فهمیده می شود و در خارج چیزی افزون بر دو حیثیت متمایز وجود ندارد. یک واقعیت وجود دارد که دارای دو حیثیت متفاوت است. 🔘 معنای زیادت واقعی 🔺 منظور آن است که در خارج دو واقعیت وجود دارد که یکی بر دیگری عارض شده است؛ مانند زیادت سفیدی بر کاغذ. به رغم وجود برخی سخنان در آثار مشائیان دال بر عروض خارجی وجود بر ماهیت، حاصل نهایی سخنان آنها عروض تحلیلی وجود بر ماهیت در خارج است. 🔘 شبهه 🔺 ممکن است گفته شود کاربرد اتصاف، عروض، لزومن و تلبس درباره نسبت وجود و ماهیت، بر دوگانگی و کثرت آن دو دلالت می کند؛ چگونگه شما آنها را دال بر تمایز تحلیلی می دانید؟ 🔘 پاسخ 🔺 وجود و ماهیت، دو مفهومی اند که در خارج از یک مصداق حکایت می کنند و با حمل وجود بر ماهیت، هو هویت و اتحاد آن دو را بیان می کنیم. 🔺 اگر ماهیت و وجود در هر شیء دو امر منحاز و متمایز باشند، لازم می آید به جای یک شیء، بی نهایت شیء وجود داشته باشد؛ چون با فرض تغایر خارجی، هر شیئی مرکب از دو شیء می شود که یکی وجود است و دیگری ماهیت. 🔘 تصور اشتباه از نظر ابن سینا 🔺 عده ای مانند ابن رشد تصور کردند واقعاً ابن سینا وجود یک شیء را، عرض قائم به آن شیء می داند و عروض وجود بر ماهیت را، عروض خارجی و مقولی می پندارد. 🔘 دلیل نادرستی این اسناد به ابن سینا 🔘 اولاً 🔺 این نظر با نظریه های دیگر ابن سینا ناسازگار است. اگر کسی قائل باشد وجود عارض بر ماهیت است، لازمه اش آن است که ماهیت، موضوع وجود و ازاین رو علت وجود باشد؛ زیرا ابن سینا در بحث از اقسام علل، یکی از اقسام علت ها را موضوع برای اعراض آن دانسته است. اما از سوی دیگر، ابن سینا تصریح کرده که ماهیت شیء می تواند علت صفات شیء باشد، مگر صفت وجود. 🔘 ثانیا 🔺 لازم است توجه شود منظور از عروض و عرض و عارض در سخنان ابن سینا چیست. عرض مشترک لفظی است. 🔺 منظور ابن سینا از عرض بودن وجود برای ماهیت آن، عرض به معنای باب ایساغوجی است، نه به معنای مقولات عشر. 🔺 با توجه به اینکه عرض مقولی بودن وجود، مستلزم تقدم بالوجود ماهیت بر وجود است که ابن سینا آن را محال می داند، باید گفت وجود عرض مقولی نیست. 🔘 منظور از لحوق وجود بر ماهیت 🔺 منظور از لاحق شدن وجود بر ماهیت در این اشیاء چیست؟ آن چیزی که ذاتاً موجود است، چنین چیزی وجود زائدی ندارد که سبب موجودیت آن چیز باشد _چه رسد به اینکه وجودش عارض بر آن باشد _ بلکه این چیز ذاتاً موجود است. منظور از لحوق وجود به ذات شیء لحوق امر عرضی به ذات موضوع یا لحوق امر غیر مقوّم و غیر ذاتی به ذات موضوع است. 🔺بنابراین، منظور از اینکه در واجب الوجود، وجود عارض بر ذات نیست، ولی در غیر واجب، وجود عارض بر ذات است،آن است که وجود در واجب عین ذات و ماهیت واجب است و اصلاً دوگانگی وجود و ماهیت در واجب الوجود منتفی است، ولی در ممکنات، وجود غیر از ذات و خارج از ماهیت اشیاء است. 🔺 وجود در ممکنات، ذاتی نیست، بلکه خارجی و عرضی است، نه اینکه به معنای مقابل جوهر است. 🔺 وقتی می گوییم کاغذ سفید است، ثبوت سفیدی برای کاغذ فرع بر ثبوت کاغذ است، ولی وقتی می گوییم کاغذ موجود است، ثبوت موجودیت برای کاغذ، همان ثبوت و وجود کاغذ است. این تفسیر درباره عرض بودن وجود نشان می دهد عروض وجود بر ماهیت، از قبیل عروض اعراض مقولی بر موضوعات آنها، یعنی عروض خارجی و واقعی نیست، بلکه عروض تحلیلی است. 📚 منبع: کتاب حکمت مشاء ص 97_105 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac