آیات و روایات اجتماعی
💠 حکمرانی به سبک رسول الله 🔺ماجرای #سَمُرَة_بن_جُنْدَب و نخلش، ماجرایی است که تقریبا همه اصولیون د
💠 و اما ماجرا:
🔺جناب سمره درخت خرمايى داشت كه محصول داده بود و مسیر رفتن نزد آن درخت نيز از داخل منزل شخصی مىگذشت، و این تنها مسیر رسیدن به آن درخت بود.
سمره دائم پيش درختش مىرفت بدون اين كه از آن شخص اجازه بگيرد.
🔺آن شخص به سمره گفت: هميشه به طور #ناگهانى به خانه ما مىآيى و ما به نحوی هستیم كه #دوست_نداريم و #اذیت میشویم که تو ناگهانی وارد خانه ما شوى، لذا از این به بعد، هنگام ورود از ما #اجازه بگير.
🔺سمره گفت: براى رفتن نزد درختم تنها همین مسیر وجود دارد و برای آن اجازه نخواهم گرفت چرا که زمین تو در مسیر درخت من است.
آن شخص نزد #پیامبر، از او شکایت کرده و ماجرا را گزارش میدهد و پیامبر نیز سمره را میخواهد و به او میگوید:
🔺فلانی، از تو شکایت کرده و میگوید که تو برای رسیدن به درختت، #بدون_اذن بر او و خانواده اش وارد میشوی و این کار درستی نیست و از این به بعد باید از او اجازه ورود بخواهی اما سمره قبول نمیکند.
🔺حضرت به او میگویند اصلا این درخت را رها کن، در فلان مکان، درخت دیگری به تو میدهم اما او نمیپذیرد.
حضرت میفرمایند دو تا میدهم، اما باز قبول نمیکند. حضرت تا ده درخت پیشنهاد میدهند اما باز قبول نمیکند.
🔺پیامبر میفرمایند ده درخت در مکان بهتری و به اصطلاح امروزی در #بالاشهر به تو میدهم اما او باز نمیپذیرد. حضرت پیشنهاد میدهد که این درخت را ول کن، به جایش یک درخت در #بهشت به تو میدهم اما باز هم راضی نمیشود.
🔺پیامبر به عنوان #حاکم_شهر، بعد از طی این همه مراحل جهت #راضی کردن سمره و نپذیرفتن او، اینجاست که میگوید:
تو شخص #ضرر_زننده و به اصطلاح امروزی انسانی #مریض هستی در حالی که نمیتوان به مومن #زیان زد.
🔺آنگاه حضرت با توجه به #شأن_حاکمیتی خود دستور میدهند آن درخت را از ریشه کنده و جلوی سمره بیاندازند و به او میفرمایند:
«این درختت را بردار و هرجا خواستی بنشان.»
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
آیات و روایات اجتماعی
💠 و اما ماجرا: 🔺جناب سمره درخت خرمايى داشت كه محصول داده بود و مسیر رفتن نزد آن درخت نيز از داخل من
📌 پ.ن:
▪️این روایت، اشاره به مدل و #سبک_تعامل_حکومت_اسلامی با مردم دارد. دیدن روش برخورد پیامبر با شخصی که حقیقتا دارای #مرض بود.
مدل حضرت در این ماجرا همراهی و مدارا، تا سر حد نهایت بود.
▪️این شیوه برای امروز جامعه ما بسیار درس و عبرت دارد، خصوصا برای #مسئولین و #حاکمیت.
چه شده که امروزه بعضی با کوچکترین اتفاق، یک مسئله را #امنیتی کرده و تنها روش شان، تو #گونی کردن است.
▪️ این رویه را به #حاکمیت نسبت نمیدهم، اما برخی مسئولین از ابتدای انقلاب تا به امروز، عملکردشان نشان داده، روش حاکم بر فکر و اندیشه شان، چیزی غیر از این نبوده، که مثال های تاریخی فراوان دارد، خصوصا برخی که از #افراط دیروز، گرفتار #تفریط امروز شده اند.
▪️اینکه عده ای از مردم یا صنفی برای دغدغه ای حق، تجمعی کرده اند، نیاز به برخورد امنیتی ندارد، اما عده ای تنها مسیر را برخورد #خشن میدانند یا فلان شخص در فلان کانال، نقدی کرده و حرفی زده، اما آنها تنها راهکار را شکایت و بگیر و ببند میدانند.
▪️البته منکر ضرورت و نیاز به برخورد خشن نیستم، قطعا در برخی مواقع، برخورد خشن لازم و ضروری است، اما تمام حرف سر این است که این، مربوط به مرحله آخر است. رویه حاکم، نباید اینگونه برخوردها باشد.
▪️حقیقتا رویکرد #جمهوری_اسلامی با رهبری #امامین_انقلاب چنین رویکردی نبوده و نیست(مثلا نوع برخورد رهبری با محکومین #فتنه1401 را ببینید)
اما بعضی به دلیل دور بودن از #گفتمان_انقلاب و #مکتب_امام سعی در بروز دادن چنین رویکردهایی بوده و هستند که باید مقابل آنها ایستاد و روش صحیح را نشان داد.
▪️لازمه برخورد و تصمیم صحیح در اینگونه مسائل نیز قطعا داشتن #سعه_صدر بالاست. امروزه در جمهوری اسلامی مسئولینی را میبینیم که چون به قدرتی رسیده اند، خود را #خدای_مردم میدانند، در حالی که باید حقیقتا در مقابل مردم #خاضع و #فروتن باشند.
▪️این رویکرد بعضا، در ما مردم نیز دیده میشود، فلان آقا با فلان #سلیقه_سیاسی حرفی میزند اما من #تحمل شنیدن حرفش را ندارم و سریع طوماری از #برچسب و انگ ها برای او ردیف میکنم. این صحیح نیست.
▪️البته این شیوه منحصر گروه خاصی نیست، چه #انقلابیها یا #اصلاح_طلبها یا #اصول_گراها بلکه وصفی است که خیلی از ما دچار آنیم و تا این حال ماست، گفتگویی بین مان شکل نمیگیرد و کار، همیشه #قبیله_ای و #تعصبی پیش خواهد رفت.
▪️وقتی به سیره عملی #امامین_انقلاب رجوع میکنیم، این معنا را به معنای حقیقی کلمه میابیم اما بروز این وصف در شخص اول مملکتی کافی نیست، بلکه همه #ارکان_حکومتی و مسئولین دولتی و #جامعه_اسلامی باید واجد چنین #وصف_راهبردی ای باشند.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
▪️ به بهانه شهادت امام حسن مجتبی(ع)، چند نکته در مظلومیت ایشان...👇👇👇
هدایت شده از آیات و روایات اجتماعی
💠 علت صلح امام حسن(ع) با معاویه
🔺وصیت #امیرالمومنین و اراده امام حسن این بود که به سمت شام حرکت کرده و فتنه #معاویه را بخشکاند اما چه شد که این اتفاق نیفتاد؟
#امام_حسن خود اینگونه نقل میکنند:
🔰قِلّت و کمی یارانم و ترس از ذلت، من را از نبرد با اهل شام باز نداشت
بلکه قبلا شیعیان راستین وقتی با اهل شام می جنگیدند، #سلامت و #صبر و استواری دو خصلت مهم آنها بود و با این دو به نبرد با آنها میرفتیم
اما امروز آن سلامت و وحدت، به #انشقاق و دشمنی تبدیل شده و آن صبر و استواری، به #بی_تابی و شکایت بدل گشته است.
🔰شما شیعیان قبلا #فرمانبُردار ما بودید و دین تان جلودار دنیای تان بود، #انگیزه_های_دینی تان حاکم و مقدم بر #انگیزه_های_دنیوی تان بود.
اما امروز دنیای شما پیشوای دین تان شده است،
🔰دیروز ما امام تان بودیم و شما امت ما؛ ما و شما برای هم بودیم و بین مان پیوندی ناگسستنی وجود داشت اما امروز شما علیه ما شده اید، مقابل ما قرار گرفته اید و آن پیوند بین مان را گسسته اید.
🔰معاویه مرا به سوی صلحی فرا خوانده که نه در آن #عزتی است و نه در آن رعایت #انصاف شده.
اگر #اراده و انتخاب شما، حیات و #زندگی_دنیا به هر قیمتی است، آن صلح را خواهم پذیرفت، در حالی که خار در چشم داشته و باید تحمل کنم.
ولی اگر اراده و #انتخاب شما، جنگ و #شهادت در راه خداست، صلح را نخواهیم پذیرفت و قضاوت را به محکمه الهی واگذار میکنیم.
🔰اینجا بود که اصحاب همه با هم گفتند: انتخاب ما #بقا و #زندگی دنیاست!
کلیدواژه: «فَنَادَى الْقَوْمُ بِأَجْمَعِهِمْ بَلِ #الْبَقِيَّةُ وَ #الْحَيَاة»
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
مظلومیت خاص حضرت در این بود که حتی نزدیک ترین اصحاب ایشان و #خواص از یاران حضرت هم متوجه #طرح_راهبردی حضرت نبودند.
بررسی شخصیت این دسته از خواص، به شدت برای امروز ما #عبرت_آموز و درس ها دارد.
در ادامه به چند نفر از این خواص اشاره خواهد شد.
💠 سفیان بن ابی لیلا همدانی جزو اصحاب مهم حضرت
یکی از این شخصیت ها، #سفیان_بن_ابی_لیلا_همدانی است که جزو اصحاب خاص حضرت شمرده میشود.
جناب #کشی در روایتی به نقل از #امام_کاظم(ع) میگوید: روز قیامت که میشود، منادی ندا میدهد: «أَيْنَ حَوَارِيُّ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ؟»، بعد عده ای بلند میشوند.
مجدد ندا داده میشود: «أَيْنَ حَوَارِيُّ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ؟»، در ادامه عده ای دیگر بلند میشوند.
مجدد ندا داده میشود: «أَيْنَ حَوَارِيُّ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ؟»، یکی از افرادی که در اینجا بلند میشود، همین «سُفْيَانُ بْنُ أَبِي لَيْلَى الْهَمْدَانِيُ» است.
یعنی او از اصحاب ویژه حضرت شمرده میشود که در قیامت، اگر چند نفر به این اسم شناخته میشوند، یکی شان همین جناب سفیان است.
حالا ببینیم همین جناب سفیان در #ماجرای_صلح حضرت، چگونه با ایشان تعامل میکند👇👇👇👇
💠 کنش و تعامل سفیان بن ابی لیلا از اصحاب خاص امام حسن با ایشان بعد از ماجرای صلح با معاویه
🔺جناب #کشی در گزارش دیگری نقل میکند:
مردى از ياران امام حسن كه او را: #سفيان_بن_ليلى ميگفتند، در حالى كه بر شتر خود سوار بود نزد آن حضرت آمد.
🔺به حضرت که رسید، از بالای همان شتر گفت: «السّلام عليك يا مذل المؤمنين!» يعنى سلام بر تو، اى #ذليل_كننده_مؤمنين!
🔺حضرت به او گفت: جناب سفیان، #عجله_نکن، پياده شو، تا ببینیم چه میگویی! او پياده شد و نزد حضرت آمد.
🔺حضرت به او فرمود: خب جناب سفیان، چه گفتى!؟ سفیان گفت: گفتم: سلام بر تو اى ذليل كننده مؤمنين. حضرت فرمود: چرا و به چه دليل اين سخن را ميگوئى!؟
🔺سفیان گفت: تو #عمدا امر #خلافت اين امت را از گردن خود خلع نمودى و به اين مرد طاغى و سركش(#معاویه) واگذار كردى كه او نیز بر خلاف دستور خدا حكومت مینمايد.
🔺حضرت فرمود: میدانی #علت_صلح چه بود؟ من از پدرم على(ع) شنيدم که به نقل از پيامبر(ص) فرمود: روز و شبها نمیگذرند مگر تا اينكه مردى كه داراى گلوئى گشاد و سينه اى عريض باشد، کسی که هرچه ميخورد اما سير نمیشود، چنین شخصی، متصدى امر خلافت اين امت شود که آن مرد #معاويه است.
🔺علت صلح من با معاويه همين است. بعد حضرت به او میگویند: خب سفیان چه باعث شد كه نزد ما آمدى؟ سفیان گفت: #دوستى و #حبّ شما.
🔺حضرت به او فرمود: فقط به خاطر #رضاى_خدا آمده ای؟ سفیان گفت: آرى.
(مَا جَاءَ بِكَ؟ قَالَ: حُبُّكَ؟ قَالَ: اللَّهَ؟ قَالَ: اللَّهَ.)
🔺بعد حضرت کمی درباره آثار محبت اهل بیت صحبت کردند.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
آیات و روایات اجتماعی
💠 کنش و تعامل سفیان بن ابی لیلا از اصحاب خاص امام حسن با ایشان بعد از ماجرای صلح با معاویه 🔺جناب #ک
جالب اینجاست که این دسته از اصحاب حضرت، وقتی متوجه #طرح_راهبردی حضرت نمیشوند،
اینگونه فکر میکنند که ایشان دچار #عقبگرد در #آرمان_ها و #ارزش_ها شده و خود را در مقابل معاویه باخته است
لذا برای #احیا_عزت_شیعه، به سراغ #سیدالشهدا رفته و از ایشان میخواهند که کاری بکند اما شنیدن پاسخ امام حسین(ع) نیز جالب است
👇👇👇👇
💠 قانع نشدن جناب سفیان از تبیین امام حسن و رجوع به امام حسین جهت قیام
🔰#الأخبار_الطوال(ص220) در گزارش دیگری به نقل از #على_بن_محمّد_بن_بشيرهَمْدانى میگوید:
پس از ماجراى صلح، من و #سفيان_بن_ليلا، به مدينه نزد حسن بن علی(ع) رفتيم.
🔺هنگامى وارد خانهاش شديم كه #مُسيَّب_بن_نَجَبه، #عبداللّٰه_بن_وَدّاك تميمى و #سرّاج_بن_مالك خَثعَمى نيز نزد او بودند. من در ورود و خطاب به حضرت گفتم:
🔺سلام بر تو، اى #خوار_كنندۀ_مؤمنان!
حضرت فرمود: «سلام بر تو! بنشين. من خوار كنندۀ مؤمنان نيستم؛ بلكه #عزّت_دهندۀ آنان هستم. من با #صلح_با_معاويه، میخواستم که #کشتار را از شما دور كنم؛
(ما أرَدتُ بِمُصالَحَتي مُعاوِيَةَ إلّا أن أدفَعَ عَنكُمُ القَتل)
🔺زيرا ديدم كه يارانم در جنگ كردن، #سست اند و از #جهاد، شانه خالى مىكنند. به خدا سوگند، با اين وضعيت، اگر با كوهها و درختان هم به سوى #معاويه مىرفتيم، جز #واگذارى_خلافت به او، چارهاى نبود.
(عِندَما رَأَيتُ مِن تَباطُؤِ أصحابي عَنِ الحَربِ و نُكولِهِم عَنِ القِتالِ، و وَاللّٰهِ لَئِن سِرنا إلَيهِ بِالجِبالِ وَ الشّجرِ ما كانَ بُدٌّ مِن إفضاءِ هٰذَا الأَمرِ إلَيه)
🔺سپس راوی میگوید، از نزد حسن(ع) بيرون آمديم و نزد #حسين_بن_علی(ع) رفتيم و پاسخ برادرش حسن(ع) را به او باز گفتيم. ایشان نیز فرمود:
🔺«#برادرم_حسن، درست مىگويد. بايد همۀ شما تا زمانى كه اين انسان (#معاويه) زنده است، در خانهتان بمانيد».
(صَدَقَ أبو مُحَمَّدٍ، فَليَكُن كُلُّ رَجُلٍ مِنكُم حِلساً مِن أحلاسِ بَيتِهِ ما دامَ هٰذَا الإِنسانُ [مُعاوِيَهُ] حَيّاً)
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
شخصیت برجسته دیگری که متوجه #طرح_راهبردی امام حسن(ع) نیست، جناب #حجر_بن_عدی است.
شخصیت شناسی این دسته افراد #انقلابی، بسیار #عبرت_آموز برای امروز ما و نوع مواجهه اجتماعی ما با مردم و امام و جامعه است.
👇👇👇👇👇
💠 کنش و تعامل حجربن عدی از اصحاب برجسته اهل بیت با امام حسن بعد از ماجرای صلح با معاویه
🔺#انساب_الاشراف نقل میکند:
چون حسن(ع) با معاويه بيعت كرد و كارْ، پايان گرفت، #شيعيان همديگر را كه مىديدند، #حسرت و #پشيمانىِ خود را از وا نهادن #جهاد و پذيرش بيعت، اظهار مىكردند.
🔺گروهى نيز بلند شدند و حسن(ع) را در پذيرش صلح، #خطاكار دانستند و پيشنهاد #نقض_صلح را دادند؛ امّا حسن(ع) آن را نپذيرفت و پاسخى مخالف با خواستشان داد.
🔺گفتهاند: #حُجر_بن_عَدى، نخستين كسى بود كه حسن(ع) را به خاطر #صلح، نكوهيد
(كانَ حُجرُ بنُ عَدِيٍّ أوَّلَ مَن ذَمَّ الحَسَنَ عليه السلام عَلَى الصُّلح)
و قبل از خارج شدنش از #كوفه، به امام حسن(ع) گفت:
🔺«از #عدالت، بيرون آمديم و داخل در #ظلم و ستم شدیم. حقّى را كه بر آن بوديم، وا نهاديم و به باطلى كه آن را مىنكوهيديم، وارد شديم! به ما #خوارى عطا شد و به #پستى، تن داديم.
(خَرَجنا مِنَ العَدلِ و دَخَلنا فِي الجَورِ، و تَرَكنَا الحَقَّ الَّذي كُنّا عَلَيهِ و دَخَلنا فِي الباطِلِ الَّذي كُنّا نَذُمُّهُ! و اُعطينَا الدَّنِيَّةَ و رَضينا بِالخَسيسَةِ)
🔺آنان چيزى خواستند و ما چيزى خواستيم؛ امّا آنان #خشنود به آنچه دوست داشتند، بازگشتند و ما #ناخوش از آنچه نمىخواستيم، باز مىگرديم!».
(و طَلَبَ القَومُ أمراً و طَلَبنا أمراً، فَرَجَعوا بِما أحَبّوا مُسرورينَ، و رَجَعنا بِما كَرِهنا راغِمينَ!)
🔺حضرت در پاسخ به حُجر فرمودند:
«اى حجر! همۀ #مردم، آنچه را تو دوست دارى، دوست ندارند. من مردم را #آزمودم. اگر آنان در نيّت و #بينش، مانند تو بودند، من اقدام به #نبرد مىكردم اما چه کنم که اینگونه نیست».
(يا حُجرُ، لَيسَ كُلُّ النّاسِ يُحِبُّ ما أحبَبتَ، إنّي قَد بَلَوتُ النّاسَ، فَلَو كانوا مِثلَكَ في نِيَّتِكَ وبَصيرَتِكَ لَأَقدَمتُ.)
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
💠 قانع نشدن حُجر از تبیین امام حسن و رجوع به امام حسین جهت قیام
🔺#انساب_الاشراف نقل میکند:
اصحابی که #مخالف_صلح بودند، وقتی دیدند کارشان با حسن(ع) به جایی نمیرسد، نزد حسين(ع) آمدند و آنچه را به حسن(ع) پيشنهاد داده بودند، با او نیز در ميان نهادند و پاسخ ردّ حسن(ع) را نيز بازگو كردند.
🔺حسين(ع) نیز در پاسخ فرمود:
«صلحى بود و بيعتى، و من آن را #ناخوش مىدارم؛ امّا تا آن گاه كه اين فرد (#معاويه) زنده است، #منتظر بمانيد و هر گاه هلاك شد، ما و شما دو باره كار را #بررسى مىكنيم».
(قَد كانَ صُلحٌ و كانَت بَيعَةٌ كُنتُ لَها #كارِهاً، فَانتَظِروا ما دامَ هٰذَا الرَّجُلُ [مُعاوِيَةَ] حَيّاً، فَإِن يَهلِك نَظَرنا و نَظَرتُم)
🔺لذا این دسته از اصحاب انقلابی، بعد از این توصیه حسین(ع)، با آن كه حقوق خود را از #بيت_المال میگرفتند و در نبردهاى مسلمانان با ديگران، شركت مىجستند اما هيچ چيز نزد آنها و ديگر شيعيان، محبوبتر از #هلاكت_معاويه نبود.
🔺#الأخبار_الطوال(ص220) و #انساب_الاشراف نقل میکنند:
#حُجر_بن_عَدى و #عُبَيدة_بن_عَمرو، نزد حسين(ع) آمدند و گفتند:
🔺«اى اباعبد اللّٰه! با #عزّت، #ذلّت را خريديد، كم را پذيرفتيد و فراوان را وا نهاديد. امروز به #سخن_ما گوش كن و بقيّۀ روزگار، سخن ما را گوش مكن.
(شَرَيتُمُ الذُّلَّ بِالعِزِّ، و قَبِلتُمُ القَليلَ و تَرَكتُمُ الكَثيرَ، أطِعنَا اليَومَ وَ اعصِنَا الدَّهرَ)
🔺#حسن(ع) و #انديشۀ_صلحطلبى اش را كنار بگذار و پيروانت را از كوفه و ديگر جاها، به دور خود جمع کن.
(دَعِ الحَسَنَ عليه السلام و ما رَأىٰ مِن هٰذَا الصُّلحِ، وَ اجمَع إلَيكَ شيعَتَكَ مِن أهلِ الكوفَةِ و غَيرِها)
🔺من (#حجر) و همراهم (#عُبيده) را بر طلايۀ سپاه بگمار كه پيش از آن كه #پسر_هند(معاویه) بفهمد، ما او را با شمشير مىكوبيم.
(و وَلِّني و صاحِبي هٰذِهِ المُقَدِّمَةَ، فَلا يُشعِرُ ابنُ هِندٍ إلّا و نَحنُ نُقارِعُهُ بِالسُّيوفِ)
🔺حسين(ع) در پاسخ به آنها فرمود: «ما با #معاويه بيعت كردهايم و #پيمان بستهايم. هيچ راهى براى #پيمانشكنى ما نيست».
(إنّا قَد بايَعنا وعاهَدنا ولا سَبيلَ لِنَقضِ بَيعَتِنا)
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
شخصیت برجسته دیگری که در نقل ها آمده که به امام حسن ع به خاطر #صلح_با_معاویه اعتراض کرده، #جابر_بن_عبدالله_انصاری است.
👇👇👇👇
💠 اعتراض جابربن عبدالله انصاری به امام حسن درباره صلح با معاویه
🔺در کتاب #الثاقب_فی_المناقب(ص306) گزارشی آمده که جابر نقل میکند:
اما آنچه از امام مجتبی(ع) دیدم؛ وقتی اصحاب حضرت با ایشان بیوفایی کردند و با معاویه صلح کرد، این صلح برای #شیعیان_خاص حضرت، سنگین آمد و از جمله آن افراد خود من بودم، که میرفتم و به حضرت #اعتراض میکردم.
🔺حضرت فرمود: جابر به من اعتراض نکن و مرا #سرزنش نکن، مگر از جدّم نشنیدی که فرمودند: «خدا بواسطه این پسر (یعنی من) بین دو گروه از مسلمین آرامش و #صلح برقرار میکند».
(يا جابر، لا تعذلني، و صدّق رسول اللّه في قوله: «إنّ ابني هذا سيّد، و إنّ اللّه تعالى يصلح به بين فئتين عظيمتين من المسلمين»)
🔺جابر میگوید: چرا شنیدم ولی امکان ندارد این قضیه در مورد #معاویه باشد چرا که او خیلی #خبیث است و این صلح باعث #هلاکت_شیعیان است.
🔺حضرت دست مبارکش را روی سینه جابر گذاشتند و فرمودند: گویا هنوز در شک و شبهه هستی؟ گفتم: بله. فرمودند: میخواهی #رسول_خدا را به شما نشان دهم و از خود حضرت مقصودش را بشنوی؟
🔺جابر گوید: از کلام حضرت تعجب کردم، تا حضرت این را فرمودند، یکمرتبه دیدم صدائی آمد و زمین شکافته شد، رسول خدا و حضرت امیرالمومنین و جناب جعفر و حمزه از خاک بیرون آمدند.
🔺امام مجتبی عرض کرد: یا رسول الله جابر دارد مرا سرزنش میکند به آنچه که میدانید. پیامبر به جابر فرمودند:
🔺ای جابر، ایمانت درست نمیشود مگر #تسلیم امامت باشی و رای و نظری از خودت نداشته باشی و به آنها معترض نباشی. تسلیم پسرم حسن باش که حق، در صلحی است که انجام داده و آنچه انجام داده #دستور_خدا و دستور من است.
(يا جابر، إنّك لا تكون مؤمنا حتّى تكون لأئمتك مسلّما، و لا تكون عليهم برأيك معترضا، سلّم لابني الحسن ما فعل، فإنّ الحقّ فيه، إنّه دفع عن حياة المسلمين الاصطلام بما فعل، و ما كان ما فعله إلّا عن أمر اللّه، و أمري)
🔺اینجاست که دیگر جابر تسلیم شده و میپذیرد.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
#مسیب_بن_نجبه که از دعوت کنندگان سیدالشهدا بود اما در #کربلا حاضر نبود و بعدا از #سران_توابین شد، از دیگر برجستگانی بود که متوجه طرح امام در ماجرای صلح نشد لذا رفت و آمدهایی نزد حضرت داشت.
در نتیجه وقتی دیدند نمیشود کاری کرد، منتظر ماندند تا سر فرصت بشود اقدامی کرد.
#تاریخ_دمشق نقل میکند:
پس از وفات حسن(ع)، #مُسيَّب_بن_نَجَبۀ فزارى با گروهى از همراهانش نزد حسين(ع) آمد و او را به #خلع_معاويه و #قیام علیه او فرا خواندند و گفتند: ما رأى تو و رأى برادرت را مىدانيم.
حسين(ع) فرمود: «من اميد دارم كه خداوند، برادرم را به خاطر نيّتش براى #خويشتندارى_از_جنگ، پاداش بدهد و مرا به خاطر #دوست_داشتن_جهاد با ستمگران، پاداش دهد».
(إنّي أرجو أن يُعطِيَ اللّٰهُ أخي عَلىٰ نِيَّتِهِ في حُبِّهِ الكَفَّ، وأن يُعطِيَني عَلىٰ نِيَّتي في حُبّي جِهادَ الظّالِمينَ.)
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
💠 جمع بندی و دو عبرت مهم در تعامل حضرت با جریان انقلابی نسبت به ماجرای صلح با معاویه
1️⃣ نکته مهم در ذکر این شخصیت های برجسته از اصحاب، در عدم فهم #طرح_راهبردی امام، بدین جهت بود بتوان از این ماجراها برای امروز #عبرت و #درس ها گرفت.
🔺همه #حُجر را با دلاوری هایش کنار #امیرالمومنین و شهادتش به عشق مولی میشناسند و او را چنین #روایت میکنند، همه #جابر را به زیارت عاشقانه #اربعین میشناسند اما بخش مهم دیگری هم در زندگی این بزرگان هست که به آنها توجه نمیشود و آن، #تعامل_با_ماجرای_صلح امام حسن است.
🔺این شخصیت های برجسته، حقیقتا #انقلابی بودند و به دنبال حق و #عدالت اما حق طلبی شان #بدون_ملاحظه_شرایط بود! دچار #افراط در حق طلبی و عدالت خواهی بودند، #عدالت_خواهی ای که #تک_خطی است و هیچ #انعطاف_پذیر نیست.
🔺پس این آسیب اول برای #جریان_انقلابی ما که متوجه این #عبرت_های_تاریخی باشد، اینکه در عدالتخواهی لازم و ضروری است اما همراه با #عقلانیت و #معنویت.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
2️⃣ اما نکته جالب تر و مهمتر، #نوع_تعامل_سیدالشهدا با این جریان است. حضرت، #جریان_انقلابی را از خود نمیراند، #طرد نمیکند، به آنها انواع و اقسام #برچسب ها از #انحرافی و #متحجر و... نمیزند،
درحالی که اگر ما آنجا بودیم چه بسا خیلی راحت، با این جریان انقلابی، با انواع و اقسام برچسب ها به مقابله میپرداختیم.
🔺حضرت با اینکه میداند این جریان دچار #اشتباه شده اما با #رفق و #مدارا و #سعه_صدر بالا با این جریان تعامل کرده و در واقع #مدیریت_بحران میکند.
🔺آن دسته از عبارات سیدالشهدا که به نحوی بوی ناراحتی و #اکراه_از_صلح برادر میدهد، دقیقا در تخاطب با همین جریان است و در همین پازل ترسیم شده معنا میشود
🔺یعنی حضرت برای همراهی و توجیه همین جریان انقلابی، از عباراتی استفاده میکند که این جریان، بیش از این دچار #افراط نشود. پس این دسته عبارات سیدالشهدا به معنای مخالفت با طرح امام حسن نیست بلکه برای مراعات حال امثال حُجر بن عَدی و جریان انقلابی ناراحت از صلح است
🔺لذا وقتی برخی از همین جریان انقلابی نزد سیدالشهدا آمده و با ایشان میخواهند بیعت کنند، حضرت میفرماید: «مَعاذَ اللّٰهِ أن ابايِعَكُم ما كانَ الحَسَنُ حَيّاً!» پناه بر خدا، از اين كه تا زمانی كه حسن زنده است، با شما بيعت كنم! هرگز!
🔺یا وقتی بعد از بیعت امام حسن با معاویه، #قیس_بن_سعد بن عباده در بیعت با معاویه شک کرد و منتظر امر سیدالشهدا ماند، سیدالشهدا به او گفت: «يا قَيسُ، #إنَّهُ_إمامي». وقتی حسن بیعت کرده، وظیفه ماست که ما هم به تبعیت از او بیعت کنیم.
🔺پس سیدالشهدا از طرفی کاملا در چارچوب و #طرح_امام_حسن حرکت میکند و از طرف دیگر، به نحوی با مخالفین انقلابی طرح صلح تعامل میکند که بتواند آنها را مدیریت کرده تا طرح امام خویش را بهم نزنند.
🔺لذا به آنها نمیگوید که شما چقدر نفهم هستید که طرح امام خویش را نمیفهمید، شما چقدر #متحجر و #افراطی هستید بلکه حضرت با #سعه_صدر بالا با آنها همراهی کرده و به دنبال رشد آنها در #نسبت_با_ولایت است
🔺و به آنها میگوید من هم ناراحت هستم که با معاویه صلح کردیم اما چه میشود کرد؟ فعلا چاره ای نداریم و باید #صبر_راهبردی کنیم تا معاویه بمیرد و آنگاه مجدد کار را بررسی کنیم و ببینیم #تکلیف چیست.
🔰 این نوع تعامل و مواجهه با جریانی که میدانیم درحال #اشتباه کردن است، برای امروز ما بسیار لازم و ضروری است...
ای کاش از حسین(ع)، کمی هم راه و روشش را بیاموزیم.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
💠 #پرونده: اصحاب انقلابی و عدم فهم طرح راهبردی امام حسن(ع) در ماجرای صلح با معاویه
1️⃣ علت صلح امام حسن(ع) با معاویه
2️⃣ سفیان بن ابی لیلا همدانی جزو اصحاب مهم امام حسن(ع)
3️⃣ کنش و تعامل سفیان بن ابی لیلا با حضرت
4️⃣ قانع نشدن سفیان از تبیین امام حسن و رجوع به امام حسین جهت قیام
5️⃣ کنش و تعامل حجربن عدی از اصحاب برجسته اهل بیت با حضرت
6️⃣ قانع نشدن حُجر از تبیین امام حسن و رجوع به امام حسین جهت قیام
7️⃣ اعتراض جابربن عبدالله انصاری به حضرت
8️⃣ کنش مسیب بن نجبه
9️⃣ جمع بندی و دو عبرت مهم در تعامل حضرت با جریان انقلابی در ماجرای صلح
.
💠 شیعیانِ بدتر از دجال
🔺#شیخ_صدوق به نقل از حسن خزّاز روایت میکند: از #امام_رضا (ع) شنيدم كه مىفرمايد:
▪️«بعضى از دوستداران و #محبین ما اهل بيت، براى شيعيان ما، از #دجّال خطرناكترند». گفتم: چرا، اى فرزند پيامبر خدا؟
(إنَّ مِمَّن يَتَّخِذ مَوَدَّتنا أهلَ البَيتِ لَمَن هُوَ أشَدُّ لَعنَةً عَلىٰ شيعَتِنا مِن الدَّجّالِ)
▪️فرمود: «به جهت #دوستىشان_با_دشمنان_ما و #دشمنىشان_با_دوستان_ما.
(بِمُوالاةِ أعدائِنا ومُعاداةِ أوليائِنا)
▪️وقتى چنين شود، حقّ و باطل در هم مىآميزد و اوضاع جامعه، #شبههناك مىشود و در نتيجه، مؤمن از #منافق، شناخته نمىشود».
(إنَّهُ إذا كانَ كَذٰلِكَ اختَلَطَ الحَقُّ بِالباطِلِ، وَاشتَبَهَ الأَمرُ فَلَم يُعرَف مُؤمِنٌ مِن مُنافِقٍ)
📌پ.ن: چرا برخی از #خواص به بهانه #عقلانیت و اینکه میخواهیم #دنیای_خوب را برای مردم به ارمغان بیاوریم توجهی به این شاخص و ملاک ندارند؟
#مرزبندی_با_دشمن یکی از لوازم این شاخص است، همان چیزی که #رهبری_انقلاب بارها در #فتنه_88 و در خطاب به خواص تذکر دادند اما برخی از خواص، همچنان بعد از گذشت بیش از 12 سال یکی به نعل میزنند و یکی به میخ، برخی هم که کلا در آغوش دشمن روزگار میگذرانند...
اخیرا هم که یکی از همین عزیزان وقتی به او میگویند الان که روشن شده تقلبی در سال 88 رخ نداده، خب چرا یک #عذرخواهی_ساده از مردم نمیکنید،
در پاسخ میگوید اساسا ماجرا این نیست بلکه #نظام(بخوانید #رهبری) اشتباه کرد و نباید اینگونه رفتار میکرد...
بله عده ای همین قدر عجیب اند...
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
💠 نوع مواجهه اسلام و پیامبر با سنن جاهلی
🔺 #قرآن_کریم ذیل آیه 2 سوره مجادله، مسئله #ظِهار را مطرح میکند. نکته مهمی که برخی مفسران، ذیل آیه شریفه استفاده کرده اند، نوع مواجهه اسلام و پیامبر با #سنن_جاهلی است.
🔺 بالاخره پیش از اسلام سنن متعددی که برگرفته از #عقلانیت نبود، وجود داشت که ریشه آنها، #فرهنگ_جاهلی آن عصر بود. امروزه نیز سنن متعددی در دنیا وجود دارد که ریشه اش #جاهلیت_مدرن است، نه عقلانیت حقیقی.
🔺 سوال مهم و اساسی از دریچه #نگاه_اجتماعی، نوع مواجهه و برخورد با این سنن جاهلی است. برخی مفسران به بهانه حکم جزئی ظِهار، به این مسئله اجتماعی مهم پرداخته اند، اینکه پیامبر اکرم، چگونه با این سنن جاهلی تعامل کرده است و امروزه نیز ما چگونه باید با چنین سننی برخورد کنیم.
🔺 در این آیه شریفه، بعد از آنکه مرد ظهار کرده، حالا زن آمده خدمت رسول الله تا ایشان کاری کند. تصور زن این است که خب حتما پیامبر میفرمایند این سنتی جاهلی است و اشکالی ندارد و شما هم بروید سر زندگی خودتان و به آن اهمیت ندهید.
🔺 اتفاقا وقتی زن نزد پیامبر آمد و مسئله را مطرح کرد، پیامبر ابتدا سکوت کرد و پاسخی نداد و منتظر #وحی ماند. اما چرا پیامبر همان ابتدا سریعا نمیگوید که چنین سننی باطل است و به آن توجه نکنید؟ نکته مهم مسئله کجاست که پیامبر متوجه آن است؟
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
آیات و روایات اجتماعی
💠 نوع مواجهه اسلام و پیامبر با سنن جاهلی 🔺 #قرآن_کریم ذیل آیه 2 سوره مجادله، مسئله #ظِهار را مطرح م
🔰 نکته مهم، آن است که نمیشود سنن ریشه دار را سریعا حذف کرد. «اين يك #سنّت_ريشهدار است؛ اين در #جان_مردم نفوذ كرده، قرن ها اين مردم، با اين سنّت خو گرفتهاند؛
🔻 يك #رهبر_عاقل، يك رهبر متين، با سنّتهايى كه در جان مردم نفوذ دارد، اينجورى برخورد نميكند، چون نميخواهد رفع آن يك رفع #سطحى باشد، برخوردش يك برخورد بهاصطلاح #عجولانه باشد؛ بايستى با مسئله درست برخورد كند.»
🔻 لذا در پاسخ به آن زن، «پيغمبر گفت كه خب بله ديگر، #ظِهار كرده و حرام شده!» اما زن کوتاه نیامد و شروع کرد به بحث کردن با حضرت. حضرت نیز منتظر #وحی ماند. اینجاست که وحی می آید و میگوید این کار، کار بیهوده ای است و استدلال میکند که چون این زن، حقیقتا مادر آن مرد نیست که آنگاه بخواهد بر شوهرش حرام بشود.
🔻 در واقع قرآن خیلی #منطقی و #استدلالی با مسئله مواجه میشود و میخواهد #ذهنیت_مردم را اصلاح کند که صرفا با یک حرف، #واقعیت خارجی تغییر نمیکند. «ببينيد يك استدلالى وجود دارد؛ يعنى با استدلالى كه از طريق وحى مىآيد، درحقيقت ريشهى اين #سنّت را در ذهن اين آدم ميزند؛
🔻 همينطور تند و عجولانه برطرف نميكند؛ با يك حسابى، با يك كتابى، با يك شيوهى درستِ برخورد. مادرِ هركسى، آنكسى است كه او را متولّد كرده و به دنيا آورده؛ اين زنى كه شما به او گفتى «انتَ علىَّ كظَهر اُمِىّ» كه مادر تو نميشود و اين كار اثرى ندارد»
🔻 از طرفی برای اینکه کسی دیگر سمت این سنت جاهلی نرود، یک #هزینه_اجتماعی هم برای آن طراحی میکند یعنی برای آن مجازات قرار میدهد، چون «اين يك #عادت است و بايستى يك مجازاتى هم برايش قرار بدهند تا ديگر كسى نزديك اين سنّت نرود.
🔻 مجازاتش اين است كه اگر شما زنتان را ظِهار كرديد و بعد خواستيد مجدّداً به اين زن نزديك بشويد، #كفّاره برايتان قرار دادهاند»(1) که یکی از آن مجازات ها، آزاد کردن #برده و غلام است.
خود این، #طرح_تدریجی_اسلام برای مبارزه با حذف #برده_داری بود که در خیلی از مجازات های اسلام وجود دارد.
ء.....................................
(1) برگرفته از تفسیر مجادله آیت الله خامنه ای.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
آیات و روایات اجتماعی
💠 نوع مواجهه اسلام و پیامبر با سنن جاهلی 🔺 #قرآن_کریم ذیل آیه 2 سوره مجادله، مسئله #ظِهار را مطرح م
💠 سه نوع مواجهه با سنت های پیشین و جاهلی
🔻 اساسا نسبت به #سنت_های_جاهلی و پیشین، سه سبک مواجهه میتوان داشت. در ادامه به آنها اشاره شده و سبک مواجهه اسلام نیز توضیح داده خواهد شد.
1️⃣ مواجهه اول: #برخورد_حذفی
🔸سنت های پیشین همیشه همه اش بد نیست بلکه یک حالت #تشکیکی دارد، از خیلی خیلی بد تا سنت های خوب. نباید داس بدست گرفت و هر سنت پیشینی را حذف کرد بلکه جامعه انقلابی در حذف سنت ها، #برخورد_چکشی نمیکند.
🔸نباید سنت ها را به یک چشم دید بلکه باید سنت ها را از هم تجزیه و #تفکیک کرد: سنت های خوب را نگه داشت، سنت هایی که قابل #اصلاح است، اصلاح کرد، اگر محتوایش بد بود، آن را اصلاح کرد، اگر قالبش مناسب نبود آن را ترمیم کرد. اما اگر سنتی به هیچ نحو قابل اصلاح نیست، آنگاه به سمت #حذف آن پیش میرویم.
🔸مثلا #چادر یک #سنت_ایرانی است که ظاهرا از زمان #ساسانیان مانده است. دلیلی ندارد به بهانه حجاب اسلامی آن را کنار گذاشت و سراغ نمونه دیگری رفت.
2️⃣ مواجهه دوم: #برخورد_انفعالی
🔸در این سبک مواجهه، کلا نسبت به سنت های جاهلی، حساسیتی وجود ندارد.
🔸مانند #هند که حتی 30 40 سال بعد از آزادی و بیرون کردن انگلیسی ها، همچنان برخی سنت های انگلیسی آنجا باقی مانده، مثلا اینکه برخی مجسمه های شاهزادگان انگلیسی همچنان در میادین آنها نصب است یا برخی جشن های انگلیسی همچنان برگذار میشود و...
3️⃣ مواجهه سوم: #برخورد_منطقی
🔸هر دو مشی قبلی غلط است. «اسلام اينجورى نيست و همانطور كه عرض كردم #حدّ_وسط دارد؛ يعنى سنجيدن سنّتها، سنّتهاى خوب را نگه داشتن، بدهايش را رد كردن؛ آنهايى را هم كه رد ميكند با #استدلال، با منطق، با توجّه به #جوانب_كار و بهصورتى كه در دل مردم جا بيفتد و عمق پيدا بكند رد ميكند.»
🔸به عنوان مثال، اسلام یک نگاه منطقی به #طلاق دارد. در #جامعه_جاهلی هیچکارش براساس منطق نیست. #ظهار را به عنوان یک نوع طلاق قرار داده اما اسلام در مقابل آن، شیوه جدیدی را به عنوان طلاق قرار میدهد:
▪️ اولا به مسئله #جدایی توجه کرده، به خلاف برخی مسلک ها مانند #کاتولیک ها در #مسیحیت که کلا طلاق ندارند و هرگاه دو نفر ازدواج کردند تا مرگ همیشه برای هم هستند.
▪️ ثانیا به نحوی کار را پیش میبرد که زن و مرد به هر هوسی نتوانند به راحتی طلاق دهند.
▪️ در واقع اسلام برای اینکه نه جانب #افراط را گرفته باشد و نه #تفریط، یک مدلی را دنبال میکند با قوانینی که بتواند #وجه_تعادل را حفظ کند.
🔸 چند نمونه از دقت های اسلام در مسئله طلاق:
➖اولا #حق_طلاق را به مرد میدهد چون زن بیشتر احساسی است و ممکن است تصمیم احساسی بگیرد و سریع قهر کند. در آمارهایی که در #اروپا گرفته شده ظاهرا درخواست طلاق از سمت زن چند برابر مرد است.
➖ثانیا مرد نیز به راحتی نمیتواند طلاق بدهد و کلی شرایط دارد مثلا باید صیغه طلاق نزد دو شاهد #عادل_واقعی گفته شود، نه عادل ظاهری مانند امام جماعت. یا اینکه طلاق در عِده زن قبول نیست، بعدش در طُهر هم باید رابطه جنسی نداشته باشند، اگر رابطه ای داشتند، آنگاه میرود تا طهر غیرواقعه بعدی.
➖ثالثا در رجوع هم خیلی راحت گرفته، یعنی طلاق که داد با یک دست زدن به زنش یا چادر کشیدن از رویش و... طلاق باطل میشود.
📚 برگرفته از تفسیر مجادله آیت الله خامنه ای.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
💠 الگویی به نام مُفَضَّل بن عُمَر
🔺#مفضل_بن_عمر نماينده #امام_صادق(ع) در شهر #كوفه بود. او از طرف امام موظف بود به مشكلات دينى، مالى و اجتماعى مردم كوفه رسيدگى كند.
لذا او برای اینکه تواند مدیریت صحیحی داشته باشد، ارتباط گسترده ای با مردم و خصوصا #جوانان گرفته بود.
🔺علی القاعده در این ارتباط، همه افراد شبیه هم نیستند، برخی دارای #ایمان بیشترند و برخی دارای ایمان کمتر.
پس #سطوح_مردم متفاوت است لذا #راهبر_اجتماعی ناچار است ارتباط صمیمانه ای با گروه های مختلف مردم گرفته تا بتواند آنها را به سمت مقصد #راهبری و هدایت کند.
🔺عده ای از افراد که متوجه مواجهه و کنش جناب مفضل نبودند و شروع کردند به #تخریب او با #شایعه و #افتراء، نزد امام و نزد مردم.
🔺به این بهانه که او با #کبوتربازها، #تارکین_نماز، #شرابخواران، #سارقین و... رفت و آمد دارد و این مدل افراد #بی_مبالات و لااُبالی دور و بر او میچرخند.
ادامه👇👇👇
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
آیات و روایات اجتماعی
🔰 وقتى اين #شايعات به اوج رسيد، گروهى از مومنان و مقدسان كوفه به محضر امام صادق(ع) در نامه ای نوشتند:
«#مفضل با افراد رذل، #لاابالی، #کبوتر_باز و حتی #شرابخوار نشست و برخواست دارد لذا شايسته است در نامه ای به او دستور دهيد اين افراد را از خود دور سازد.»
(إِنَّ الْمُفَضَّلَ يُجَالِسُ الشِّطَارَ وَ أَصْحَابَ الْحَمَّامِ وَ قَوْماً يَشْرَبُونَ الشَّرَابَ، فَيَنْبَغِي أَنْ تَكْتُبَ إِلَيْهِ وَ تَأْمُرَهُ أَلَّا يُجَالِسَهُم)
🔺حضرت بدون اين كه با آنان در اين باره سخن بگويد، نامهاى براى مفضل نوشته، مُهر كرد و به آن #گروه_معترض سپرد و تاکید کردند که نامه را به دست خود مفضل برسانند.
🔺آنان به كوفه برگشته و نامه حضرت را به دست مفضل دادند. حالا این گروه معترضین چه افرادی هستند؟ بزرگانی مانند #زراره، #محمدبن_مسلم، #عبدالله_بن_بکیر، #ابوبصیر و #حجر_بن_زائده.
مفضل نامه را باز و قرائت كرد. حضرت به مفضل دستور داده بود كه: یک سری وسائلی بخرد و به محضر ایشان ارسال كند.
🔺در اين نامه اصلا هیچ اشارهاى به آن شايعات نشده بود. بعد مفضل نامه را به دست تک تک حاضران داد تا بخوانند. بعد مفضل از آنان پرسيد: خب اكنون چه بايد كرد؟ گفتند: خریدن این وسائل، نیاز به پول زیادی دارد که ما نداریم لذا بايد بنشينيم، تبادل نظر كنيم و از شيعيان يارى بجوييم تا این پول جمع شود.
🔺در واقع آنها تصمیم به بازگشت داشتند و میخواستند خانه مفضل را ترك كنند. مفضل گفت: تقاضا مىكنم براى صرف غذا در اينجا بمانيد. آنان به انتظار غذا نشستند.
مفضل افرادى را به سراغ همان جوانانى كه از آنها بدگويى شده و به كارهاى ناروا متهم شده بودند فرستاد و آنان را احضار كرد.
🔺وقتى آن جوانان آمدند، مفضل نامه حضرت و درخواست ایشان را با آنها مطرح کرد. آن ها، با شنيدن كلام حضرت، براى انجام فرمان ایشان از خانه خارج شدند و پس از مدت كوتاهى بازگشتند.
هر كدام به اندازه وُسع خويش، پولی روى هم نهاده و در مجموع ۲ هزار دينار و ده هزار درهم در برابر مفضل نهادند.
🔺آن گاه مفضل به آن گروه معترض که از بزرگان بودند و هنوز از خوردن غذا فارغ نشده بودند، نگريست و گفت:
شما مىگویيد اين #جوانمردان را از پیش خود #طرد کنم؟ گمان مىكنيد خدا به نماز و روزه شما محتاج است؟!
(تَأْمُرُونِّي أَنْ أَطْرُدَ هَؤُلَاءِ مِنْ عِنْدِي؟ تَظُنُّونَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَحْتَاجُ إِلَى صَلَاتِكُمْ وَ صَوْمِكُمْ؟)
➕ مطالعه گزارش دیگری با همین مضمون از جناب کشی
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍