دستیار محقق
سوال: نظر اسلام در رابطه با #حجاب چیست؟ نظر اسلام در رابطه با وظایف #حکومتاسلامی چیست؟ آیا شارع
#الگویکاملحکمرانی
نگاهی به ابعاد سیره حکومتی پیامبر اعظم به مناسبت سالروز شهادت ایشان
بیانات رهبر انقلاب حضرت آیت الله خامنهای
@dastyaar
کلیدواژه: #تاسیساصل
محمدهادي ذاکرحسين:
يک راهبرد مناسب براي رساندن #انديشهصحيح به ساحل صلاح آن است که پيش از ورود #تحليلي به يک #مسأله اقدام به «#تأسيساصل» نمود. به بيان ديگر پيش از مراجعه به #ادلهخاص مرتبط با يک مسأله با #نگاهبيروني #اصليتأسيس کرده، آنگاه با #نگاهدروني وارد حوزه #ادلهخاص شد. بر تأسيس اصل فوايد بسياري مترتب است؛ مجراي اعمال اصل به هنگام #حدوثشک است، بنابراين با #تشکيکدرثبوتيکحکم و #فقداندليلعلمي مي بايست با جاري کردن اصل يا همان دليل علمي به آثار آن ملتزم شد. همچنين در مقام تفسير سعه و ضيق يک دليل، تحديد دلالت دليل مي بايست منطبق و سازگار با اصل اولي حاکم بر مسأله باشد.
فايده ديگر تأسيس اصل آن است که #کيفيتورودوخروج به يک بحث را مشخص مي سازد؛ چرا که با #تأسيساصل آنچه که خلاف دلالت اصل خواهد بود مدعايي است که نيازمند اثبات مي باشد. بنابراين در يک #گفتمانعلمي پيرامون يک مسأله مخالف اصل، مي بايست به اقامه #ادلهاثباتي بپردازد و بار اثبات دعوا متوجه اوست، که «البينه علي المدعي» در حاليکه موافق اصل تنها مي بايست بر رد ادله رقيب دليل اقامه کند نه بر اثبات رأي خود.
بنابراين #اصلتأسيسي در يک مسأله به عنوان يک #پارادايم (7) عمل مي کند که #چارچوبمفهومي يک مسأله را مشخص مي سازد. لذا #تحليلماهوي يک مسأله مي بايست با عنايت به چارچوب نظري و مفهومي آن و التزام به آثار مترتب بر آن صورت پذيرد.
خاطرات آیةالله منتظری:
#تأسیساصل، یک #فرایندعقلگرایانه محسوب می شود. این روش بیشتر در فقهای 🔶 #مکتبنجف رواج دارد. البته به هیچ وجه نباید تصور شود که تأسیس یک اصل عقلی، به معنی عدم توجه به روایات است؛ بلکه اصول مختلف با توجه به روایات بنیان نهاده می شوند. اما میزان و روش توجه به روایات در مکاتب فقهی مختلف تفاوت دارد.
@dastyaar
کلیدواژه: #چشمانداز
در کتاب «قدرت چشمانداز» تألیف موریس مونرو آمده است:
من از افراد زیادی پرسیدم که :
”می خواهید با زندگی خود چه کنید؟ چشماندازتان چیست؟
و معمولا جًوابهایی اینچنینی شنیدم که:
” می خواهم یک خانه بزرگ بسازم، چند تا ماشین بخرم، و خانواده خوبی داشته باشم.” یا “می خواهم ازدواج کنم.” ” روزی روزگاری، رستورانی خواهم زد.”
اینها #چشمانداز نیستند، فقط #هدفاند. انسان ها شکست می خورند زیرا اصلاً نمی دانند می خواهند در چه چیزی #پیروز شوند.
وقتی من این سؤال را از #روحانیون میپرسم، اغلب چنین جواب می دهند که:” چشمانداز من، رساندن قومم به #رستگاری است.” یا “چشمانداز من این است که “کلام خداوند را بر تمام مخلوقات #ابلاغ کنم و خداوند را بشناسانم”، و یا” چشمانداز ما آماده کردن مردم برای #خدمت در راه خداست.”
همه این پاسخ ها، نه چشمانداز که مصادیقی از #مأموریت بودند. چرا؟
◀️چون خیلی #کلیترازچشماندازاند. هر چند #چشمانداز و #مأموریت، #مفاهیمیمرتبطاند، اما دقیقا #یًکسان نیستند.
♻️#مأموریت، بیانی کلی از #هدفغایی است که دربرگیرنده #اندیشهکلی آن چیزی است که میخواهیم در زندگی انجام دهیم. بهعبارت دیگر، مأموریت ماهیتی فلسفیمآب و تجریدی دارد و خواص کاربردی بودن و عینیت از آن به دوراست. به علاوه، مأموریت چنان باز و فارغ از هر محدودیتی است که میتوان ساعتها ویا حتی روزها را به صحبت درباره ی جنبهها و کاربردهای متفاوت آن گذراند.
♻️در مقابل، #چشمانداز شرحی دقیق، همراه با مرزهای قابل تعریف و تاکیدهای مشخص است.»
@dastyaar
کلیدواژه: #آیندهپژوهی
به این مثال توجه نمایید:
تصور کنید در جایگاه مسؤول ناوبری کشتی قرار دارید. هنگامی که مشغول دیده بانی افق مقابل هستید ( #رصدمحیطی)، دو چیز نظر شما رابه خود جلب می کند. «یک کوه یخ» و «یک کشتی تدارکاتی» که باید به آن بپیوندید. شما سرعت ها و جهت های محتمل کوه یخ و نیز کشتی تدارکاتی را بررسی می کنید ( #تجزیهوتحلیلروندها) و اطلاعات حاصله را وارد رایانه کشتی می کنید ( #مدلینگ). سپس مسیرحرکت را چنان ترسیم می کنید که به جای برخورد با کوه یخ به کشتی تدارکاتی بپیوندید ( #نقشهراه). در حین انجام تمام این فعالیت ها رؤیای به انجام رسیدن مأموریتتان با پیوستن به کشتی تدارکاتی را در سر می پرورانید ( #چشماندازسازی). متوجه می شوید که سرعت ها و جهت های کوه یخ و کشتی تدارکاتی ممکن است تغییرکند. لذا شروع به بررسی بر روی گزینه های ممکن در خصوص این تغییرات می کنید تا این اطمینان حاصل شود که بیشترین بخت برای پیوستن به کشتی تدارکاتی وجود داشته باشد ( #سناریوپردازی). علیرغم تمامی این برنامه ریزی ها، شما می دانید که احتمال وقوع حادثه ای غیر منتظره و برخورد با کوه یخ همچنان وجود دارد. لذا از خدمه کشتی می خواهید که به تمرین تخلیه اظطراری کشتی مبادرت ورزند ( #شبيهسازی). هنگامی که آنان مشغول به تمرین هستند، شما خود را در موقعیت محتمل ترین وضعیت برای رسیدن به کشتی تدارکاتی فرض کرده و مراحل رسیدن به این وضعیت نهایی را ترسیم می کنید. ( #پسنگری)
@dastyaar
کلیدواژه: #آیندهپژوهی 2
نگاهی به برخی از 🔸اصول ، 🔸اصطلاحات و 🔸روش های رایج :
♻️الف- اصل : #وحدتهستی:
اصل اساسی #آیندهپژوهی توجه به یکپارچگی هستی است. با این تفکر درک کامل هر موجود بدون توجه به جایگاه آن در کلّ هستی ممکن نیست. هستی یک مجموعه به هم پیوسته در گستره زمان و مکان است. در پی این تفکر ارتباط گذشته و حال و آینده به نحو معناداری خود را نشان می دهد. جهان آینده از درون جهان حال به وجود می آید همان گونه که جهان فعلی از جهان گذشته شکل گرفته است. به همین خاطر توجه کامل به وضعیت موجود و وضعیت گذشته لازم می باشد.
♻️ب- اصل : #اهمیتایدهها:
منظور از ایده ها در فضای این مقاله #ابزارهایتفکر هستند. ایده ها را می توان به دو قسمت تقسیم کرد:
⏮۱- #مفاهیم: مفاهیم همان #تصوّراتذهنی ما هستند مانند مفهومی که از درب، دیوار، فقر، اعتیاد و غیره در نظر ماست.
⏮۲- #نظریهها: ایجاد رابطه بین دو یا چند مفهوم برای نشان دادن چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر. به عنوان نمونه این یک نظریه است: فقر عامل اعتیاد است.
ایده های مربوط به جهان آینده، #تصویرهایآینده نامیده می شوند و #تفکر عبارت است از #کاربردماهرانهمفاهیم و نظریه ها به شیوه های مختلف. یکی از این شیوه ها آن است که با ایده های قوی آینده قوی را تأمین نماییم.
♻️ج- اصطلاح: #روند:
#روندها تغییراتی هستند که در مسائل مهم به مرور زمان تحقق می یابند. به عنوان مثال: افزایش موقعیت های شغلی در کشور در طول چند سال، یک روند رو به رشد محسوب می گردد. با کمک اطلاعات آماری تغییرات روندها را به صورت نموداری رسم می گردد.
♻️د- اصطلاح: #سناریو:
سناریو #تصویریازآیندهمحتمل هستند که با تکیه بر استفاده از تجربه وضعیت موجود، احتمالی باورپذیر گردیده است.
♻️ه- روش : #تحلیلروند:
بررسی تغییراتی که با عنوان روند شناخته می شوند امکان شناخت #عللضعفوقوت برنامه ریزی را فراهم می سازد. تحلیل روندها باید بسیار دقیق باشد؛ زیرا یک روند مشخص می تواند تأثیرهای بسیار متفاوتی بر ابعاد گوناگون زندگی ما داشته باشد و از سوی دیگر شاید بسیاری از این تأثیرها در نگاه اول قابل کشف نباشند.
♻️و- روش: #سناریونویسی:
روش سناريونويسی به معنای سازماندهی اطلاعات و احتمالات آتی در ترسيم و تصويرسازی آينده است. هدف از طرح سناریو آن است که تصویر آینده آن گونه که #مطلوبماست طراحی گردد.
✳️✳️✳️فرق عمده #چشمانداز با #سناریو در این است که در سناریو ، ردّ پای از #اکنونبهآینده مشهود است به خلاف چشم انداز که بیشتر شبیه #پرشبهآینده است و لزوماً نمی توان نحوه تدوین چشم انداز را دید.
@dastyaar
کلیدواژه: #آیندهپژوهی 3
#آفاتآیندهپژوهی چیست؟
♻️الف - #فقدانجامعنگری:
توجه به برخی فرصت ها و برخی تهدیدها و بی توجهی به بسیاری دیگر از عواملی است که ترسیم آینده را با مشکل مواجه می سازد. دید جامع به ما کمک می کند که تمام آن چه تأثیرگذار است را به خوبی بشناسیم و متناسب با آن رفتار نماییم. آن چه در این زمینه بسیار مفید است استفاده از #نظراتمختلف است. باید دیدگاه دیگران به ویژه افراد خبره و کارشناس را نسبت به آینده جویا شویم ( #مشورت)؛ ضمن اینکه #کارگروهی و #همفکری در این زمینه می تواند بسیار راهگشا باشد.
♻️ب- #شکست:
ناامیدی بر اثر شکست در پیشبینی آینده، راه فعالیت های بعدی را می بندد. فراموش نکینم که شکست با وجود برنامه ریزی بهتر از شکست بدون برنامه ریزی است چرا که حداقل فایده ای که در این صورت نصیب انسان می گردد آن است که #اقدامغلط به خوبی شناسایی می گردد.
♻️ ج- #جبرگرایی:
انسان جبرگرا آینده خود را قابل تغییر نمی داند و در نتیجه اقدامی برای آن انجام نمی دهد، در صورتی که قسمت عمده آینده #ساختهارادهماست و اتفاقات غیر منتظره تغییر چندانی در ساختار آینده ما ایجاد نمی کند. نگاهی به زندگی کسانی که با برنامه ریزی به آینده مطلوب دست یافته اند بیانگر همین نکته است. علاوه بر اینکه در یک برنامه ریزی خوب احتمالات غیر منتظره در کنار سایر موارد مورد توجه قرارمی گیرد. به عنوان مثال در سناریونویسی آنچه مطرح است برنامه ریزی برای رویارویی با رویدادهای منتظره و غیر منتظره است. توجه به این نکته ضروری است که هرچه آینده دورتری را مورد نظر قرار دهیم پیچیدگی و تعداد احتمالات افزایش می یابد.
✅ #آیندهجهان در برخی تحلیلها:
اصول كلی جهانی در امروز و #دههآينده:
🔹حركت صنعت به سوی حفظ محيط زيست
🔹كيفيت همه جا
🔹پذيرش مهاجرين و ايجاد تنوع تفكر
🔹فيبرنوری همه جا
🔹صرفه جويی در مصرف انرژی ( #نگاوات)
🔹تيم های كاری كوچك و خودگردان
🔹آب ماده گرانبها
🔹بيوتكنولوژي
🔹 #دارايیهایاطلاعاتی به جای طلا
🔹انرژی های غير فسيلی
🔹 #آموزشكاربردیبرایزندگی
🔹پليمرها
🔹تعامل با درايت و ادراك طبيعت
🔹رياضيات كسرها
🔹 #توليداتمطابقخصوصياتشخصی
🔹 #حقيقتمجازی
@dastyaar
کلیدواژه: #آیندهپژوهی 4
✳️✳️✳️ #مراحلآیندهپژوهی:
(بحث تفصیلی در #کانونتفکروتصمیمسازی)
♻️۱- شبیه سازی #وضعموجود (محیط و روندها و اقدام های فعلی، فرآیندها، باید زمان گذشته و حال با دید تحلیل تاریخی بررسی شود)
♻️۲- شبیه سازی #آینده در صورت ادامه وضع موجود
♻️۳- #احتمالپردازی اتفاقات برای آینده های ممکن (اتفاقات نسبت به تمامی عوارض)
♻️۴- شبیه سازی #بهترینآیندهممکن (آینده مرجح)
♻️۵- ارائه #بستهاجرائی
@dastyaar
کلیدواژه: #کانونتفکر #اتاقفکر
چگونه میتوان تصمیمات تصمیمگیران #اجرایی را از تصمیمگیری براساس #تجربیاتفردی یا سازمانی، به #تصمیمگیریدانشبنیان ارتقاء بخشید و ریسک تصمیمات را به حداقل کاهش داد و ضریب تاثیر تصمیمات در روندهای آینده را حداکثر کرد؟
♻️تعاریف
✳️۱. #کانونتفکر = مجموعهای از #صاحباناندیشه و #صاحبانتجربهمیدانی از رشتههای مختلف، که موضوعات و مسائل را بهصورت #میانرشتهای و #آیندهنگرانه، بررسی میکنند و تمام احتمالات ممکن و احتمالات مُرجَّح را تشخیص میدهند و آنها را برای #تصمیمگیر #شبیهسازی میکنند. (تفصیل بحث در #آیندهپژوهی)
✳️۲. تفاوت #کانونتفکر با #جلساتمشورتی ( #بارشفکری)، در #روشمندی کانون تفکر و تمرکز آن بر #شبیهسازی گزینههای تصمیم است.
✳️۳. مدل تصمیمسازی #بهینه، مدل شبیهساز پنج مرحلهای است.
♻️تبیین بحث:
کاهش ضریب خطای تصمیمگیریها بالخصوص در تصمیمگیریهای کلان، از اولویتهای بشری است؛ #مدیرانِتصمیمگیر معمولا براساس تجربیاتی که کسب کردهاند، گزینههای مختلف را تولید و ارزیابی میکنند در حالیکه پدیدهها همیشه #چندبُعدی و #چندزاویهای و #چندلایه هستند و جز با روش #تحقیقشبکهای و #رویکردسیستمی و #میانرشتهای نمیتوان بیشترین اطلاعات واقعی را از پدیدهها بهدست آورد.
این امر سبب رویآوردن تصمیمگیران به #مشاوره با متخصصین شده است اما جلسات مشاوره گرچه شفافیتی را در موضوع ایجاد میکند ولی معمولا زاویای پنهان دیگری را آشکار میکند که تصمیمگیر را به نگرانی میرساند و از سوی دیگر به علت #روشمندنبودن عموم مشاوران و مشورت دادنها و #تعارضنظر مشاوران مختلف، تصمیمگیر به ریسک #واگذاریتصمیم به نظر مشاور مبتلا میشود؛ این فضا سبب شده است که هویتی به نام #کانونتفکر شکل پیدا کند تا این مشکل برطرف شود.
در کانون تفکر، #تصمیمسازیروشمند صورت میپذیرد؛ تصميمسازی، مدلسازی ( #شبيهسازیروشمند) از انواع تصميمات ممكن در موضوع است تا اثرات هر يك از تصميمها #ارزيابی و #كنترل شوند و در نهايت بهترين مدل ارائه شود و مجموعه فرآيندِ انجام شده در اختيارتصميمگيرنده قرار داده شود.
#تصميمساز هميشه #يكگام جلوتر از #تصميمگيرنده است زيرا از قبل تصميمات احتمالی او را پيشبينی كرده و آثار اجرائی آنها را نيز محاسبه كرده است.
@dastyaar
نظام_ نامه تربیتی– جداول و ابزارها.pdf
1.98M
کلیدواژه: #نظامنامهتربیتی
نظام نامه تربیتی(جداول و ابزارها)
♻️موضوع بحث:
#رویکرد، #اهداف و #شاخصها در #نظامتربیتی »
♻️مساله بحث:
چه #مراحل و چه #خصوصیاتی در نظام تربیتی باید #عملیاتی شوند؟
♻️پیشفرض:
🔶1. #هویتتربیت = تلاش برای ایجاد تمرکز قوای وجودی فرد یا جمع، به هدف تغییر مثبت در فکر، احساس و رفتار هویت
🔶2. #رشدوتعالی = دستیابی به ادراک و احساسی از واقعیتها که گستردهتر از ادراک و احساس قبل است و سبب تغییر مثبت رفتارهای درونی و بیرونی میشود.
🔶3. این بحث در « #پارادایم شبکهای» تفسیر میشود.
♻️فرضیه بحث:
♦️1. محورهای اصلی در #چهارمحورارتباطیانسان قرار دارند. (ارتباط با #خود، #محیط، #همنوع، #خداوند)
♦️2. سطوح برنامه در دو سطح #حداقلی ( #شاخصهایانسانسالم) و #حداکثریتدریجی ( #شاخصهایانسانرشدیافتهومتعالی) تدوین میشوند.
♦️3. لایههای نیازمند به تربیت در انسان، در سه لایه « #فکری، #روحی و #رفتاری» هستند.
♦️4. بنابر ترکیب سه محور فوق، #سازهنظامتربیتی، حداقل از 24 سلول تشکیل میشود. ( یک #ماتریسسهوجهی)
♻️ تبیین بحث:
منطق این برنامه در صفحه « #هویتتربیت» ارائه شد و در این قسمت، جداول برنامهای و برخی ابزارهای مورد نیاز برای عملیاتی کردن عرضه میشود.
♻️جدول سازه نظام تربیتی:
براساس برنامه راهبردی فوق، پیشنهاد میشود برنامه به صورت جدول زیر ارائه شود
فایل پیوست
@dastyaar
قالب-شناسه-راهبردي-برنامه_ريزي-استراتژيك-براي-زندگي.docx
19.7K
قالب برنامهریزی راهبردی برای زندگی
@dastyaar
کلیدواژه: #تربیت
#سازهتربیتی مطلوب چگونه است؟ ( #سازه = مجموعه محوربندی شده، هدفگذاری شده، شاخصگذاری شده)
♻️پیش فرض ها:
🔶۱. #انسان = موجود زنده با بدنی حیوانی، و با قابلیت گسترش ادراک و اراده در مقیاس شبکه هستی. ( #حیّمُتالّه)
🔶۲. این انسان دارای نیروی #حرکتزای #غریزه، #فطرت، #احساسات و #عواطف و #تمایلات، #تفکروعقل، #اراده و #انتخاب است که قابلیت تشدید و تضعیف دارد. (سه حیطة #شناختی، #عاطفی، #حرکتی)
(تفصیل بحث در #مبانیانسانشناسانه)
♻️فرضیه بحث:
♦️۱. #تربیت بهمعنی #عام عبارتست از: #جهتدهی به قوای انسان برای #رشد، بهطوری که منجر به توانایی انجام مستقل و صحیح یک کار شود. (اثر مورد نظرایجاد شود)
♦️۲. #تربیت به معنی #خاص عبارتست از: زمینهسازی برای #ایجادمهارت #تمرکزدرافکار، #مدیریتدراحساس و #رفتار به طوری که منجر به #رشدفکری، #احساسی و #رفتاری شود.
♦️۳. #رشد بهمعنی #عام = گسترش #ادراک، #احساس و #توانایی
♦️۴. #رشد به معنی #خاص =
گسترش #فهم ازحقایق، #احساسنسبتبهحقایق
توانایی استفاده از حقایق (#گسترشوجودی)
♦️۵. #هدفتربیتِ انسان، خروج از #محدودیتهایوجودی و اتصال به #علموارادهبینهایت
♦️۶. #آموزش و #تعلیم، ابزار #تغییر در شناخت و احساس انسان است که منجر به #تغییردررفتار میشود
(بحث تفصیلی از #مدلآموزش)
♻️ تبیین بحث:
منطق برنامه:
🔹۱. شاخص تفکیک حیطه « #تربیتاخلاقی» و « #تربیتعبادیمعنوی»، بر « #حداقلهایلازم» و « #حداکثرهایمطلوب» بسته شود.
✅حداقلهای لازم = استانداردهای سلامت
✅حداکثرهای مطلوب = استانداردهای رشد و تعالی
🔹۲. #منطقطراحی، براساس مدل « #مسالهمحور» و «فرآیند عمومی #برنامهریزیاستراتژیک» تدوین شوند یعنی «چگونگی #رفعفاصله میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب» با ملاحظه چهار فضای « #ضعفها و #قوتها –#تهدیدها و #فرصتها»
🔹۳. لایههای برنامه، براساس سه لایه « #نگرشهاوافکار»، « #گرایشهاواحساس» و « #مهارتهاورفتار» تنظیم شود.
🔹۴. محورهای ارتباطی براساس #مدلچهارمحوره، معروف دیده شود. (رابطه با #خود، #محیط، #همنوع، #خداوند)
✳️نتیجه: #ماتریس ارتباط میان این چهار فضا، #سازهتربیتی جامع را شکل میدهد.
🔹۵. #محتوای این سازه، با شش گونه #گزاره تأمین میگردد:
#قطعیاتعقلنظری و #عقلعملی + #آیاتقرآن + #روایات + #ادعیه + #تاریخ و وقایع + #سرگذشتهای منفی و مثبت انسانها
✳️✳️✳️#طرحتفصیلی –قسمت اول: (فضای #تربیتاخلاقی)
پیشنیاز: آشنایی حداقلی با #نقشههستی و #نقشهانسان و #نقشهاجتماع و #نقشهزندگی (تا بتواند خودش را در شبکه هستی، #مختصاتیابی کند.)
⏮مرحله اول) #شناسایی وضعیتموجود خود (در فکر، احساس و رفتار، (ضرب در) محورهای ارتباطی چهارگانه) ، #شناسایی ضعفها، تهدیدها، قوتها و فرصتهای (با رویکرد حداقلهای قطعی متفقعلیه)
⏮مرحله دوم) #شناسایی حداقلهای لازم در وضعیت مطلوب (در فکر، احساس و رفتار، (ضرب در) #محورهای ارتباطی چهارگانه)
⏮مرحله سوم) شناخت #مهارتزا نسبت به چگونگی #حرکت (درمحورهای ۱۲گانه) بهسمت حداقلهای لازم در وضعیت مطلوب (رسیدن به #انسانسالم)
⏮مرحله چهارم) شناخت #مکاتباخلاقی و بررسی تطبیقی آنها
⏮مرحله پنجم) تحلیل و بررسی #فضایاخلاقی کشور و جهان (شناخت وضعیتهای چهارگانه ضعفوقوت، فرصتوتهدید + راهبردهای اصلاحی)
✳️✳️✳️طرح تفصیلی –قسمت دوم: (فضای تربیت #عبادیمعنوی)
پیشنیاز: آشنایی حداکثری با #نقشههستی و #نقشهانسان و #نقشهاجتماع و #نقشهزندگی (تا بتواند لایههای پنهان و روابط نهفته خود در #نفساش را #مختصاتیابی کند.)
⏮مرحله اول) شناسایی وضعیت موجود خود، مانند مرحله اول و با تفاوت رویکرد #کشفحداکثری ضعفوقوت و تهدید وفرصتها.
⏮مرحله دوم) شناسایی مراتب حداکثرها در وضعیت مطلوب (در فکر، احساس و رفتار، (ضرب در)محورهای ارتباطی چهارگانه)
⏮مرحله سوم) شناخت مهارتزا نسبت به چگونگی حرکت (درمحورهای ۱۲گانه) به سمت مراتب حداکثرها در وضعیت مطلوب (رسیدن به #انسانمتعالی)
⏮مرحله چهارم) شناخت #مکاتبعرفانعملی و بررسی تطبیقی آنها
⏮مرحله پنجم) تحلیل و بررسی #فضایمعنویعرفانی کشور وجهان (شناخت وضعیتهای چهارگانه ضعف وقوت، فرصت وتهدید + راهبردهای اصلاحی
@dastyaar
کلیدواژه: #رویکردمیانرشتهای
نویسنده:ع طاهری
♻️موضوع بحث:
« #رویکردمیانرشتهای » چیست؟ چرا؟ و چگونه؟
♻️مسأله بحث:
پدیدهها، پیچیده هستند ( #پیچیدگی = وجود ابعاد، زوایا، سطوح، لایهها، مراتب، تحولات، روابط، ظهورات مختلف در یک پدیده) بهطوری که نمیتوان با مطالعه تکبُعدی، واقعیت آن را کشف کرد تا بتوان پیشبینی و کنترل نسبت به پدیده را بهدست آورد؛ روش دستیابی به حداکثر لازم از ابعاد پدیدهها چیست و چگونه میتوان از آن استفاده کرد؟
♻️پیشفرضها:
🔸1. #رویکرد = تعیین زاویه دیدی که از آن زاویه به موضوع نگاه میکنیم. «رویکرد» نوعِ نگاه است و جنس #معرفتی دارد؛ خودش ابزار نیست بلکه تعیینکننده ابزار مناسب برای اجرای تحقیق است. اصطلاح « رویکرد » یا « #رهیافت » (معادل با اصطلاح Approach# ) استفاده شود.
🔸2. علت نیاز به «رویکرد»، چندبُعدی و چندوجهی و چندلایهای بودن پدیدههاست که برای کشف هر کدام نیاز به زاویه دید خاصی میباشد.
🔸3. #رشتهعلمی = مجموعهای از اصول موضوعه، تعاریف، قوانین و مسائل پیرامون یک موضوع خاص، که در آن بهشکل منطقی به تحلیل و تولید فکر پرداخته میشود. (مسائل جدید یا پاسخهای جدید)
🔸4. اصول پارادایم شبکهای زیرساختهای بحث هستند (حاوی مبانی هستیشناسانه، معرفتشناسانه، روششناسانه، انسانشناسانه، علمشناسانه، …)
♻️فرضیه بحث:
🔹1. هر کدام از علوم، یک زاویه دید خاص به پدیدهها دارند و از بُعدی از ابعاد یک پدیده، پردهبرداری میکنند لذا به تعداد علوم دارای رویکرد هستیم و همچنین کلیه مواردی که به تعیین نوع دید مرتبط میشوند مانند دید کلان و دید خُرد، دید فردی و دید اجتماعی و …
🔹2. رویکرد میانرشتهای = استفاده از #برآينداطلاعات یک یا چند رشته علمی، برای حل یک مساله در علمی دیگر (مسالهای که صرفاً با اطلاعات آن علم حل نمیشود)، یا تولید مسالههایی جدید و پاسخهایی جدید (رشته جدید علمی)
🔹3. #رویکردسیستمی و شبکهای = نگاه به موضوعات با دید شبکهای (شبکه هستی) و بررسی پدیدهها در ضمن روابطشان با عناصر و متغیرهای درونی (تا ذرات بنیادین) و عناصر و متغیرهای بیرونی (تا بالاترین عوالم ماورایی)
♻️تبیین بحث:
مبنای معرفتشناسانه « #رئالیسمشبکهای یا #رئالیسمپیچیده» میگوید که پدیدهها و موضوعات، ضرورتاً و صِرفا ًآنگونه که دیده میشوند نیستند بلکه ممکن است پدیده « #شرور» باشد و ظاهری غیر از واقعیت خود بروز دهد، و همچنین پدیدهها دارای ابعاد، لایهها، سطوح، مراتب، حالات مختلف هستند که حکم هر کدام نسبت به دیگری متفاوت است (گرچه در یک جوهره اصلی مشترکند). برای کشف این ابعاد، لایهها، سطوح، مراتب، حالات که در ابتدا به چشم نمیآیند نیاز به تغییر زاویه دید، تغییر نقطه دید، تغییر فرآیند بررسی، تغییر ابزار بررسی است. برشها، مقاطع، نماها یا پلانها مختلفی که در نقشههای مربوط به سازههای ساختمانی یا مکانیکی ارائه میشوند مثال مناسبی برای این موضوع هستند.
♻️انواع رویکردها:
یکی از علل تکثُّر و پیدایش علوم مختلف، با وجود جوهره یکسان در پدیدهها، وجود ابعاد، لایهها، سطوح، مراتب، حالات مختلف آنهاست؛ بر کشف این ابعاد و زوایا، تمرکز علمی صورت گرفته است و بهتدریج میزان مسائل و روش در آن گسترش یافته و تبدیل به یک علم شده است؛ بنابراین میتوان به تعداد علوم، رویکرد تعریف کرد؛ مانند: رویکرد فلسفی، رویکرد روانشناسانه، رویکرد اقتصادی، رویکرد مدیریتی، رویکرد تاریخی، رویکرد صنعتی، رویکرد محیط زیستی، رویکرد ادبی، رویکرد فقهی، رویکرد تفسیری،…(هر علمی که زاویه نگاهی را به انسان پیشنهاد میکند).
همچنین کلیه موضوعاتی که بهصورت یک دستگاه فکری یا بسته معرفتی یا مکتب، حاوی تعریفی برای نوع نگاه به پدیدهها هستند (گرچه یک علم اصطلاحی نیستند) میتوانند «رویکرد» تعریف کنند؛ مانند: رویکرد لیبرالیستی، رویکرد توسعه انسانی، رویکرد مسیحی، رویکرد شیعی، رویکرد صدرایی، رویکرد اصولفقهی، رویکرد خُرد، رویکرد کلان، رویکرد آیندهپژوهانه و...
مهم: در هر موردی که اصطلاح « #رویکرد» بهکار رفت، بلافاصله بهدنبال #نوعنگاه و #زاویهدیدی که آن رویکرد پیشنهاد میکند بروید و تحلیلهای خود را با #فرآیندها و #ابزارهای متناسب با آن رویکرد انجام دهید؛ و اگر کلمه «رویکرد» بهجای یک نوع نگاه، به یک نوع فرآیند یا ابزار اضافه شده بود مانند: رویکرد تحلیلی، رویکرد برهانی و …، بهدنبال نوع نگاهی که آن فرآیند یا آن ابزار مبتنی بر آن است بگردید مثلا: برهان، فرآیند و ابزاری برای نگاههای عقلانی به پدیدههاست پس منظور از رویکرد برهانی این است که پدیده مورد نظر از زاویه معقول بودن بررسی خواهد شد. محقق همیشه بهدنبال #بازترین و #متمرکزترین زاویه دید میگردد تا بتواند #حداکثرمطالب لازم را از موضوع بهدست آورد.
منبع و منشأ رویکردها و علت انتخاب آنها، در مبا
نی فکری ( #پارادایم) تحقیق قرار دارد؛ مثلا در پارادایم #اثباتگرایی ( #پوزیتیویسم و #نگاتیویسم) وقتی حقیقتی جز #ظاهرمحسوس مادی پدیدهها پذیرفته نشود، رویکردی غیر از رویکرد تجربی اتخاذ نمیشود.
یکی از مُخرّبترین خطاهای علمی، مغالطه « #کُنهووَجه» است؛ یعنی کل موضوع و تمام واقعیت یک پدیده، فقط همان جنبهای که فعلا محسوس و مورد مشاهده است پنداشته شود. این خطا دامنگیر روش اثباتگراها در علوم تجربی بوده و هست؛ برای جلوگیری از این خطا، #پارادایمتفسیری با ابزار #پدیدارشناختی، عرضه گردید که مقصود از آن، عدم اکتفا به ظاهر محسوس پدیده و تلاش برای کشف آثار آن در #اذهان و #نفوسی که با آن پدیده مرتبط شدهاند میباشد.
پارادایم تفسیری، به علت وابستگی به اذهان و نفوس ( #نسبیّتمُزمن)، قدرت ایجاد تعمیم برای پیشبینی و کنترل پدیدهها را نداشت؛ لذا فیلسوفان علم و روششناسان، برای خروج از احتمال بالای ابتلاء به مغالطه «کنه و وجه»، راه حل « #ترکیبرشتههایعلمی» را که هر کدام به بررسی جنبهای از پدیدهها میپردازند، پیشنهاد کردند.
این ترکیب، بهصورتهای مختلفی به وقوع پیوست:
♦️1. رویکرد #چندرشتگی: بررسی پدیده بهصورت جدا جدا توسط هر کدام از رشتههای علمی؛ مثلا: پدیده گروههای نوجوانان یا پدیده طلاق پا پدیده ربا یا غیبت، یکبار از منظر جامعهشناسی بررسی شود سپس از منظر روانشناسی، سپس از منظر مدیریت، سپس از منظر فرهنگ اجتماعی، سپس از منظر قومشناسی، و …و مجموعه نتایج کنار هم قرار داده شود تا برنامه راهبردی برای کنترل پدیده تدوین گردد.
♦️2. رویکرد #فرارشتهای: بررسی پدیده، با قواعد و قوانینی که بر کلیه رشتههای مورد نظر (مثلا علوم انسانی) جاری و حاکم هستند مثلا بررسی پدیده گروههای نوجوانان، با مبانی انسانشناسانه که در تمام رشتههای علوم انسانی، زیرساخت و پایه مشترک است؛ یا با مبانی هستیشناسانه یا معرفتشناسانه یا روششناسانه. (این تعریف، با برخی تعاریف از فرارشتهای در کتابهای مرتبط با این بحث، متفاوت است و بهجای تعاریف ذکر شده در آنها، پیشنهاد میگردد.)
♦️3. رویکرد #میانرشتهای: بررسی پدیده با ترکیب میان ابزارها،روشها، نظریات مطرح در علوم مختلف، بهطوری که برآیند این ترکیبها، ابزاری جدید یا روشی جدید یا نظریهای جدید را تولید کند که تعلق به یکی از علوم ترکیب شده نداشته باشد. مثلا بررسی پدیده گروههای نوجوانان از دید «اقتصاد فرهنگ» (یعنی بررسی تاثیراتی که تغییرات اقتصادی بر مقوله فرهنگ ایجاد میکند و تاثیرات فرهنگی که مقوله فرهنگ بر اقتصاد میگذارد و بررسی تاثیراتی که شکلگیری انواع گروههای اجتماعی نوجوانان بر محصولات و نیازهای فرهنگی که سبب ایجاد بازار میشود میگذارد).
♻️نتایج، آثار و لوازم پذیرش فرضیه:
دین، پدیدهای چندبُعدی و دارای زوایا و لایههای متعدد است و برای شناخت دین و دستیابی به #نظراتخداوند از طریق منابع دین، باید رویکرد « #میانرشتهای» اتخاذ شود هم در تحصیل علوم دینی و هم در تحقیقات دینی.
@dastyaar
#رویکردحوزهعلمیه
#وضعیتموجود
سازماندهی افقی موجود در حوزه های علمیه:
در بهترین و خوشبینانه ترین حالت ، رویکرد #چندرشتگی بر برنامه درسی حوزه حکمفرماست
@dastyaar
چشمانداز #تشکلهایحوزوی
(حوزهعلیمهتمدنساز)
ناظر بیرونی به وضعیت عمومی مجموعه های طلاب ، آنها را اینگونه توصیف خواهد كرد
✅ما با افرادی روبرو شدیم كه هر كدام دارای كتابخانهای كوچك ولی علمی بودند، منابع دستاول، منابع مرجع اعم از كتاب، مقاله، لوحفشرده، نوار صوتی در یك طبقهبندی منظم كه به سرعت برای بیننده قابل تشخیص بود قرار داشتند، در هر زمینه علمی مرتبط با رشته #اسلامشناسی، منبعی قابل توجه وجود داشت.
هر كدام از این افراد رایانهای داشتند كه به جای موسیقی و بازی و عكس و فیلم، حاوی #یادداشتها و #اطلاعاتالكترونیكی دیگر بود كه دقیق اسمگذاری شده و دقیق آدرسدهی شده بودند. هر #كلیدواژه مرتبط با علوم و معارف اسلام و علوم انسانی را كه در قسمت جستجو وارد میكردید، نتیجهای بازیابی میشد. اطلاعات صِرفا به خاطر جالب بودن گردآوری نشده بودند بلكه برای هر یك #كاربردی ملاحظه شده بود.
⏮هر یك از طلاب، هنگام مواجه با #سؤالومسألهای، بلافاصله به سراغ #منابع و #كتاب ها نمیرود بلكه #كاغذی به دست گرفته و شروع به #تفكریمرحلهبه مرحله برای #حل مسأله مینماید و سعی میكند تا #پاسخیاولیه را برای مطلب تولید كند. سپس برای #بررسی و #ارزیابی پاسخ تولید شده، به سراغ #منابع میرود، ولی نه به صورت #كور و #بدونبرنامه، بلكه با تعریف #كلیدواژههایتركیبی برای جستجو، در كمترین زمان بیشترین نتایج مرتبط را هم در میان كتابها هم مقالات و هم منابع الكترونیكی، منابع دیداری و شنیداری، منابع خطی، شخصیتهای علمی مرتبط، مراكز علمی مرتبط، و در میان كتاب ها و یادداشتها و فایلهای شخصی خودش #بازیابی میكند، #اعتبارسنجی كرده، دستهبندی میكند و در یك #ساختارمنطقی #علمی و #تألیفی به صورت یك #نوشته یا #سخنرانی ارائه مینماید.
✅ما طلابی را دیدیم كه حوصله و اشتیاق مطالعه داشتند و با خواندن چند صفحه از یك كتاب خسته و بیحوصله نمیشدند و گاه ساعتها مطالعه میكردند، فكر میكردند، یادداشت برمیداشتند، كتاب ها را با هم مقایسه میكردند و سرانجام میتوانستند نتیجه مطالعات خود را به دقت #توضیح دهند.
✅هنگامی كه طلاب در یك #درس یا #سخنرانی علمی شركت میكردند، دقیقا میدانستند كه این درس یا سخنرانی، چه اثر و كاربردی دارد و چگونه باید از آن در زندگی استفاده كرد. طلاب در درسها فقط شنونده نبودند بلكه فعالیت اصلی درس را كه یافتن #پاسخمسأله و #حلمشكلی بود با هدایت استاد به عهده داشتند.
✅تمام طلاب دارای برنامهریزی درازمدت بودند و افقهای ۲۰، ۳۰ و ۵۰ ساله برای خود داشتند و مرحله به مرحله نشاط و انگیزه ادامه راه در آنها بیشتر دیده میشد.
✅گفتگوی علمی با این طلاب واقعا مهیج بود، مطالب تو را به دقت گوش میدادند، سپس به زبان #قالبهایمنطقی در میآوردند #اشكال و #حفرهموجود در #تفكرات را با قاعد ه و مثالهای ملموس نشان میدادند. و هنگامی كه خود استدلال میكردند برهان و دلیل را #قدمبهقدم به گونهای شفاف بیان میكردند كه جای هیچ گفتگوی دیگری باقی نمیماند.
✅در هر موضوعی كه درخواست #تحقیق میشد، #طرحنامه #تحقیقی #منسجم و #كاربردیای را تنظیم میكردند و بر اساس برنامه همان طرح، نتایج را ارائه مینمودند.
✅واقعا جالب بود كه در هر گفتگویی، وقتی #نظراسلام را راجع به موضوعی #قدیمی یا #جدید میپرسیدیم، آیهای از #قرآن را میخواندند و آن را از روی قرآنی كه در جیب داشتند نشان میدادند و مقصود آیه و تطبیق آن بر موضوع را با استناد به تفاسیر توضیح میدادند. همین كار را با #احادیث نیز انجام میدادند و چنان آیات و احادیث را ترجمه میكردند كه گویا آیات و روایات همین #امروزنازل شده است و ما مستقیما مخاطب خداوند و پیامبر هستیم.
@dastyaar
کلیدواژه: #ماموریتمغفولحوزهعلمیه
(حوزه علمیه تمدن ساز)
اگر #دین، برنامهخداوند برای زندگی انسان است و اگر زندگی انسان دارای سطوح #فردی و جمعی، ظاهری و باطنی، موقت و ابدی است و اگر #حركت به سمت #هدفِدین نیازمند تنظیم كلیه این سطوح است، آن گاه بدون #مهارت برای فهم و ارائه دین به صورتی كه توانایی ایجاد این #تنظیم را به انسانها بدهد، نمیتوان براساس دین زندگی كرد.
و از آنجایی كه #زندگی متوقف نمیشود و نیازها انسانها را وادار به تلاش برای #رفعنیاز میكنند و از آنجایی كه تلاش انسانها در #ساختارخلقت انجام میپذیرد و ساختار خلقت به همپیوسته، شبكهای و #قاعدهمند است، پس تلاش انسانها ضرورتاً در قالب برنامه و قاعدهمندیای صورت میپذیرد؛ به همین سبب، اگر دین به صورتی عرضه نشود كه توانایی #مدیریتزندگی را برای انسان ایجاد كند، انسان به برنامهها و مدیریتهای #رقیب كشیده خواهد شد.
و از آنجایی كه #تجربیاتبشری در طول قرون اخیر، برنامهها و مدیریتهای نسبتاً #مؤثری را تولید كرده و آثار تمدنی گستردهای را به جای گذاشته است؛ و #معارفدینی در طول این قرون، به واسطه #عواملبروندینی، #انتزاعیتر و #فردیتر شده، از حیطههای #برنامهریزی و #مدیریتی فاصله بیشتر گرفتهاند، رقابت #طرحوبرنامهها، #تجربهوفرهنگ بشری با #معارفدینی گستردهتر و عمیقتر شده است.
انسانهایی كه مخاطب دین و معارف دینی و حوزههای علمیه هستند نیز در طول دهههای اخیر، به واسطه #زندگیرسانهای، از موقعیتهای رقیب حسّ بیشتری پیدا كرده و #سطحدانایی آنها نیز نسبت به پدیدهها و وقایع افزایش یافته است. #پرسشگری، #تحلیلگری، #نقادی، #جرأتوجسارتمخالفت، نیز از شاخصهای كسانی است كه امروزه مخاطب حوزهها هستند.
این، توصیفِ وضعیتی است كه حوزههای علمیه با آن روبروهستند، وضعیتی كه هر چه زمان رو به جلو میرود تشدید میشود.
@dastyaar
کلیدواژه: #تمدن #سیستمهایتمدنی #تمدنسازی
«تمدن، سیستمهای تمدنی و تمدنسازی» چیست؟ چرا؟
♻️مسأله بحث:
نقشه سازهها و سیستمهای تمدنی چگونه است و چگونه میتوان در جهت تمدنسازی حرکت کرد؟
♻️پیش فرض ها:
♻️فرضیه بحث:
⏮۱. تعریف « #تمدن»:
شبکه پایدار ساختارها و سیستمهای معرفتی، قانونی و فرهنگی، در مقیاس جمعی، که به دنبال پاسخگویی به کل هرم نیازهای انسانها (چه فردی و چه گروهی) است.
⏮ ۲. سازهها و سیستمهای تمدنی:
سازه یعنی الگو یا روابط بین اجزای یک پدیده؛ چهارچوب، محورها، ستونها و پایههای یک پدیده، که دارای ارتباط خاصی با یکدیگر هستند تا کل پدیده را شکل دهند و زمینه و مرزهای فعالیت آن باشند.
🔵سازههای یک تمدن به طور عام عبارتند از:
🔸چهار ابرمحور ارتباطی
🔸سه ابرفرآیند
🔸ده زیرساخت
🔸چهل کلان سیستم
سازههای یک تمدن را میتوان این چنین نیز برشمرد:
سرزمین با تعیین مرز دارای محیط زیست با کیفیت خوب برای زیست و منابع اولیه مایحتاج بشری، جمعیت، آگاهی و علم نسبت به جهان و انسان و زندگی، آگاهی وعلم نسبت به روش رفع نیاز، زبان برای برقراری ارتباط، قانون و اخلاق برای پایدارسازی روابط و فعالیتها در سه حیطه سیاسی اقتصادی اجتماعی.
✳️تحلیل #تعریفمختار از #تمدن:
🔹« تمدن، شبکه پایدار ساختارها وسیستمهای معرفتی، قانونی وفرهنگی، در مقیاس جمعی است، که به دنبال پاسخگویی به کل هرم نیازهای انسانها (چه فردی و چه گروهی) میباشد.»
✳️این تعریف، یک تعریف «معیاری» ومبتنی بر دیدگاه «ساختگرا»، «مدلنیازها» و دیدگاه «اصالت فردِ در ضمن جمع» است.
✳️عناصر موجود در تعریف به ترتیب عبارتند از:
⏮۱.وجود «سیستم وساختار»(غیر وابسته به افراد)
⏮۲.وجود سه ابرسیستم «معرفتی ونگرشساز»،«قانونی و حقوقساز» و «فرهنگی و اخلاقساز» (عقلانیت تبلوریافته در سه حوزه)
⏮۳.شبکهای بودن این سه ابرسیستم و زیرسیستمهای آنها به شکل یک هرم
⏮۴.تنظیم شبکه سیستمی، برای فعالسازی فرآیندها در مقیاس کلان و جمعی
⏮۵.کارآمدی شبکه سیستمی برای رفع نیازهای حیاتی
⏮۶.کارآمدی برای پاسخ به نیازهای متوسط و متعالی (در هرمی حداقل مانند هرم مازلو)
⏮۷.کارآمدی برای پاسخگویی موازی به کلیه لایههای هرم نیازها
⏮۸.کارآمدی برای پاسخگویی به نیاز تکتک افراد جامعه (از جنین در شکم مادر تا پیران فرتوتِ غیرقابل نگهداری و اموات)
✳️رابطه تمدن و فرهنگ:
براساس تعریف مختار از « #فرهنگ» که عبارتست از: « طرز رفتارها چه در مقیاس فرد و چه در مقیاس جمع»، تمدن، «فرهنگساز» است نه اینکه خودش فرهنگ باشد، گرچه برخاسته از یک هسته فرهنگی اولیه میباشد. پس از شکلگیری تمدن و تولید فرهنگ متناسب، تاثیر فرهنگِ ایجاد شده در ارتقاء و خلق ساختارها وسیستمهای تمدنی، سبب بهبود و ارتقاء تمدنی و در نتیجه ارتقاء و بهبود سطح فرهنگی جدیدی خواهد شد
✳️براساس مطالب فوق و مطالب مطروحه و منتشره در مباحث جامعهشناسی و تمدنشناسی رویکرد « #تمدنی» بهعنوان یک دیدگاهِ دارای « #گفتمان» مطرح بوده و قابل طرح درعناوینی مانند « #حوزهعلمیهتمدنساز»، « #طلبهتمدنی» و ….میباشد.
✳️ماهیت مطالعات تمدنی، ماهیت جامعهشناسانه با رویکرد میانرشتهای است. تخصص یک « #تمدنشناس» در فهم و تبیین «نسبتهای کلان میان حوزههای مختلف اجتماعی به هدف ساخت یک #ابرجامعه» است.
#تمدنشناس به دنبال « #روحتمدن» میگردد.
✳️عناصر فرهنگ که نقش مرکزی در شکل دهی تمدن دارند عبارتند از:
⏮۱. باورها (هست و نیستها)
⏮۲. ارزشها (خوب و بدهای مبنایی)
⏮۳. رفتارهای نخبگان و گروههای مرجع
⏮۴. هنجارها (آداب و رسوم و عادات اجتماعی)
⏮۵. قوانین
⏮۶. ساختارها (نهادها، سازمانها، سلسلهمراتبها)
⏮۷. فضاها (موقعیتهای فیزیکی، روانی برای فعالیتها)
⏮۸. ابزارها و محصولات مصرفی
⏮۹. نمادها (آرمها، علامتها، رنگها، مدلها، دکورها)
⏮۱۰. تمایلات شخصی (دوست دارم، خوشم میآید)
✳️رابطه این عناصر با یکدیگر به صورت زیر قابل ترسیم است:
فهرست سازههای تمدنی:
✅درچهار ابَرمحور:
محورارتباط با محیط، ارتباط با همنوع، ارتباط با خود، ارتباط با ماوراء
✅درسه ابَرفرآیند:
فرآیندهای فکری معرفتی (مبناسازِ قوانین و اخلاق، هدفساز و آرمانساز)، فرآیندهای قانونی، فرآیندهای فرهنگی
✅در ده زیرساخت:
سیستم و مدل حکومت، آمایش سرزمین وشهرسازی، جمعیت و منابع انسانی، منابع غذایی و انرژی و مواد اولیه، لباس و پوشش، مسکن و معماری، زبان و خط و ارتباطات، حقوق و تکالیف و جرم ومجازات، دولت و ادارات، نیروی انتظامی و نظامی و دفاعی و امنیتی
ادامه در متن بعد...🔻
@dastyaar